Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 81 lat temu zginął Tadeusz Zawadzki 'Zośka', harcmistrz…
2024-08-20, 13:00 Autor: IAR/E.Porycka/dok.

81 lat temu zginął Tadeusz Zawadzki "Zośka", harcmistrz, podporucznik AK

Tadeusz Zawadzki - Zośka. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Tadeusz Zawadzki - Zośka. [fot. wikipedia/domena publiczna]
81 lat temu, 20 sierpnia 1943 roku, w ataku na niemiecką strażnicę w Sieczychach koło Wyszkowa, zginął Tadeusz Zawadzki, pseudonim "Zośka", harcmistrz, podporucznik Armii Krajowej, dowódca warszawskich Grup Szturmowych Szarych Szeregów. Miał 22 lata. Był jednym z najaktywniejszych uczestników głośnych działań sabotażowych, a także wykonawcą akcji bojowych i likwidacyjnych, między innymi dowodził grupą "Atak" w głośnej akcji pod Arsenałem, podczas której odbito z rąk gestapo 21 więźniów, w tym Jana Bytnara "Rudego".
Tadeusz Zawadzki brał udział w akcjach tzw. małego sabotażu, jak malowanie znaków Polski Walczącej na murach czy zrywanie niemieckich flag. Wraz ze swoim hufcem uczestniczył w akcji "N", czyli dywersyjnej propagandzie w języku niemieckim. Dowodził też akcją odbicia więźniów pod Celestynowem w maju 1943 roku oraz miesiąc później - o kryptonimie "Czarnocin" - było to wysadzenie mostu na Wolbórce pod Czarnocinem. Uczestniczył też w akcjach likwidacyjnych, między innymi 15 stycznia 1943 zastrzelił zdrajcę volksdeutscha Ludwika Herberta w jego mieszkaniu na Saskiej Kępie, a 6 maja tego samego roku na ulicy Polnej brał udział w zamachu na funkcjonariusza gestapo Herberta Schulza, jednego z gestapowców przesłuchujących "Rudego".

"Zośka" zginął 20 sierpnia 1943 podczas akcji "Taśma" koło Wyszkowa, na granicy między Generalnym Gubernatorstwem a polskimi ziemiami włączonymi do Rzeszy. Był odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari oraz dwukrotnie, w tym pośmiertnie za akcję w Sieczychach - Krzyżem Walecznych.

Po śmierci Tadeusza Zawadzkiego, komendant Warszawskiej Chorągwi Szarych Szeregów Stefan Mirowski "Prawdzic" pisał: "Zginął śmiercią zwykłego żołnierza, choć żołnierzem był niezwykłym. Łączył w sobie wysoki talent organizacyjny i rzadko spotykany realizm pracy z nieprzeciętnym poziomem ideowym". 1 września 1943, dla uczczenia jego pamięci, powołano harcerski batalion "Zośka".

Tadeusz Zawadzki jest jednym z bohaterów książki Aleksandra Kamińskiego "Kamienie na szaniec", której pierwszy nakład ukazał się w lipcu 1943 roku, kilka miesięcy po akcji pod Arsenałem.

(więcej)

Urodził się 24 stycznia 1921 roku w Warszawie. Jego ojciec był profesorem chemii i rektorem Politechniki Warszawskiej, matka - nauczycielką i działaczką oświatową. Tadeusz Zawadzki należał do harcerstwa od 12-go roku życia.

Ukończył gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. Należał do 23. Warszawskiej Drużyny Harcerzy im. Bolesława Chrobrego, tzw. "Pomarańczarni". Podczas okupacji uczył się na tajnych kompletach, najpierw w Państwowej Szkole Budowy Maszyn, a potem, od 1942 roku, studiował chemię na Politechnice Warszawskiej.

Od listopada 1939 roku był członkiem Polskiej Ludowej Akcji Niepodległościowej. W grudniu tego samego roku wraz z grupą harcerzy przeszedł do Związku Walki Zbrojnej. Działał w komórce utrzymującej łączność z więźniami Pawiaka. Na początku 1941 roku nawiązał kontakty z Szarymi Szeregami. W marcu objął komendę nad Hufcem "Mokotów Górny" w Okręgu Południe Chorągwi Warszawskiej. Wkrótce hufiec włączył się do Organizacji Małego Sabotażu "Wawer", w której "Zośka" był komendantem Obwodu Mokotów Górny w Okręgu Południe.

W 1942 roku "Zośka" otrzymał stopień podharcmistrza, a rok później - harcmistrza. Za największą liczbę "kotwic" wymalowanych w swojej dzielnicy otrzymał od komendanta głównego "Wawra" Aleksandra Kamińskiego honorowy pseudonim "Kotwicki".

3 listopada 1942 roku, po reorganizacji Chorągwi Warszawskiej i utworzeniu Grup Szturmowych, "Zośka" został dowódcą Grup Szturmowych Chorągwi Warszawskiej Szarych Szeregów, zastępcą porucznika Ryszarda Białousa "Jerzego" - wojskowego dowódcy GS, a także dowódcą jednego z czterech hufców GS - "Centrum".

W lipcu 1943 roku Tadeusz Zawadzki został przypadkowo aresztowany przez niemiecką policję. Przez kilka tygodni był więziony w KL Warschau (Gęsiówka), a następnie zwolniony.

Zginął 20 sierpnia 1943 roku. Został pochowany w kwaterze batalionu "Zośka" na warszawskich Powązkach Wojskowych.

Zobacz także

2024-11-09, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 9 listopada » więcej 2024-11-08, godz. 09:00 Tydzień Patriotyczny w Kędzierzynie-Koźlu Z okazji 106. rocznicy odzyskania przez Polskę Niepodległości Muzeum Ziemi Kozielskiej przygotowało tygodniowy program obchodów tego jakże ważnego dla wszystkich… » więcej 2024-11-08, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 8 listopada » więcej 2024-11-07, godz. 09:00 Powstaje replika wozu pancernego dla nowego Muzeum Powstania Wielkopolskiego Replika wozu pancernego Ehrhardt M17 powstaje dla nowego Muzeum Powstania Wielkopolskiego. „Siłą nowego muzeum i prezentowanej ekspozycji będą oryginalne… » więcej 2024-11-07, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 7 listopada » więcej 2024-11-06, godz. 09:00 85 lat temu podczas Sonderaktion Krakau Niemcy aresztowali profesorów wyższych uczelni 85 lat temu, 6 listopada 1939 roku, podczas Sonderaktion Krakau Niemcy aresztowali 183 osoby, wśród nich profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademii… » więcej 2024-11-06, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 6 listopada » więcej 2024-11-05, godz. 22:28 Muzeum Auschwitz: ukazał się „Kalendarz wydarzeń w KL Auschwitz” Ukazało się pięciotomowe wydanie nowego „Kalendarza wydarzeń w KL Auschwitz”. Na 2216 stronach szczegółowo przedstawione zostało funkcjonowanie dzień… » więcej 2024-11-05, godz. 21:19 Kalendarium historyczne 5 listopada » więcej 2024-11-04, godz. 09:00 Colloquium Opole 2024 o zbiorowej pamięci i sposobach jej kształtowania “Pamięć zbiorowa i sposoby jej kształtowania z polsko-czesko-niemieckiej perspektywy” - pod takim tytułem już w najbliższy wtorek (05.11) rozpocznie… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »