Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 135. rocznica otwarcia dla publiczności wieży…
2024-05-15, 15:00 Autor: IAR/K.Koziełł/dok.

Mija 135. rocznica otwarcia dla publiczności wieży Eiffla

Paryż - wieża Eiffla [fot. Kamila Kuś]
Paryż - wieża Eiffla [fot. Kamila Kuś]
135 lat temu, 15 maja 1889 roku, w Paryżu otwarto dla publiczności wieżę Eiffla, ikonę Paryża i najbardziej rozpoznawalną budowlę na świecie. Jej budowę na Polu Marsowym ukończono ponad miesiąc wcześniej. Konstrukcja została zaprojektowana na Wystawę Światową, która trwałą od maja do października (1889).
Miała być rozebrana po 20 latach. Pozostawiono ją jednak ze względu na badania naukowe prowadzone na szczycie, a także umiejscowienie na niej nadajnika radiowego. Z czasem wieża stała się jedną z najbardziej znanych i najczęściej odwiedzanych budowli świata. Co roku zwiedza ją ponad 6 milionów turystów. Nazywana "Cudem ze Stali " lub "Żelazną Damą", jest najwyższą budowlą w Paryżu, w momencie powstania była najwyższą wieżą na świecie.

Wieża Eiffla stoi na Polu Marsowym, niedaleko Sekwany. Jest ażurową konstrukcją kratową z kutej stali, o szerokiej podstawie w planie kwadratu, zwężającą się ku górze. Początkowo miała ponad 312 metrów wysokości (do szczytu masztu flagowego). Potem jej wysokość kilkakrotnie się zmieniała, w zależności od ustawianej anteny. Obecnie - od 2020 roku - jej wysokość wynosi 330 metrów.

Została zbudowana jako główny obiekt paryskiej Wystawy Światowej, zorganizowanej w setną rocznicę Rewolucji Francuskiej z 1789 roku. Miała stanowić symbol gospodarczej i naukowo-technicznej potęgi Francji.

Oficjalnie "Żelazną Damę" zaprojektował francuski inżynier Gustave Eiffel (zmarł w 1923 roku), konstruktor żelaznych mostów i wiaduktów. Faktycznymi pomysłodawcami konstrukcji budowli byli dwaj pracownicy biura Eiffela - Maurice Koechlin i Émile Nouguier. Po zarejestrowaniu patentu, Eiffel odkupił od nich prawa autorskie wraz z prawami własności intelektualnej. Tym samym z formalnego punktu widzenia stał się jedynym autorem wieży, którą nazwano jego imieniem.

Projekt został wybrany w 1886 roku, w drodze konkursu. Prace budowlane rozpoczęto w styczniu 1887. Montaż wieży ukończono ponad dwa lata później, 31 marca. Uroczyste otwarcie nastąpiło 15 maja. Od tamtego czasu zwiedziło ją około 330 milionów turystów. W ubiegłym (2023) roku było to 6,3 miliona osób, więcej niż w roku 2022, a także w latach przed pandemią koronawirusa.

Przez 41 lat była najwyższą budowlą na świecie. Zmieniło się to w 1930 roku, kiedy wzniesiono nowojorski wieżowiec - 40 Wall Street, znany także jako Trump Building, a następnie Chrysler Building.

(więcej)

Budowa wieży Eiffla podzieliła XIX-wieczną Francję na dwa obozy. Protesty przeciwko ośmieszaniu Paryża gigantyczną konstrukcją pisali ludzie teatru, kompozytorzy i literaci. Już miesiąc po rozpoczęciu prac dziennik „Le Temps” opublikował słynny "Protest artystów” przeciwko budowie wieży. W grupie tej znaleźli się między innymi pisarze - Aleksander Dumas i Guy de Maupassant, kompozytor Charles Gounod czy rzeźbiarz Eugene Guillaume. Również mieszkańcy okolicznych ulic i skwerów składali petycje do rządu, w których domagali się "natychmiastowego zaprzestania tej ryzykownej budowy". Zwolennicy natomiast zachwycali się konstrukcją wieży, podziwiając kunszt inżynierski i nazywając ją "Cudem ze Stali".

W 1886 rozpoczęto prace przygotowujące teren pod obiekt, sama budowa ruszyła w styczniu następnego roku. Konstrukcja składa się z ponad 18 tysięcy metalowych części i około dwóch i pół miliona nitów. Na jej wykonanie zużyto ponad siedem tysięcy ton stali. Całkowita wysokość wieży zmieniała się kilkukrotnie za sprawą zamocowanej na jej szczycie anteny - od 2020 roku wynosi 330 metrów. W zależności od wahań temperatury, zgodnie z prawami fizyki, budowla rośnie lub maleje o około 18 centymetrów, kurcząc się na zimnie lub rozprężając w upale. Podczas silnego wiatru konstrukcja może przechylać się na boki nawet o siedem centymetrów.

Wieża miała mieć charakter tymczasowy. Planowano jej rozebranie po 20 latach, jednak budowlę pozostawiono, ze względu na badania naukowe przeprowadzane na jej szczycie. Założono tam laboratoria, gdzie badano zjawiska atmosferyczne. Przyczynił się do tego także polski uczony i wynalazca Julian Ochorowicz, który ze szczytu "Żelaznej Damy" przeprowadzał eksperymenty z telegrafem bez drutu. Pełniła też rolę militarną w okresie I wojny światowej - anteny na jej szczycie pozwalały na korzystanie z łączności radiowej do celów wojskowych.

W przejrzysty i bezchmurny dzień z wieży Eiffla rozciąga się widok na ponad 50 kilometrów.

Na wysokościach: 57, 115 i 275 metrów znajdują się tarasy widokowe. Na pierwszy i drugi można dostać się schodami lub windą, natomiast na trzeci poziom turyści mogą wjechać tylko windą.

Powstało kilka budowli wzorowanych na wieży Eiffla, między innymi wieża widokowa na wzgórzu Petřín w Pradze i wieże radiowo-telewizyjne w Tokio i Rydze.

Zobacz także

2024-05-21, godz. 11:00 35 lat temu zmarła Wanda Lurie, ocalała z rzezi Woli 35 lat temu, 21 maja 1989 roku, zmarła Wanda Felicja Lurie, jedna z nielicznych osób, które ocalały z rzezi warszawskiej Woli w 1944 roku. Przeżyła własną… » więcej 2024-05-21, godz. 09:00 481 lat temu zmarł Mikołaj Kopernik, astronom, twórca teorii heliocentrycznej 481 lat temu, 21 maja 1543 roku, zmarł Mikołaj Kopernik, wybitny astronom, matematyk i lekarz. Był twórcą heliocentrycznej teorii Układu Słonecznego, zgodnie… » więcej 2024-05-21, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 21 maja » więcej 2024-05-20, godz. 22:30 Włochy - Acquafondata uroczystość w hołdzie poległym polskim żołnierzom w bitwie o Monte Cassino We włoskiej Acquafondacie uczczeni zostali polscy żołnierze polegli w bitwie pod Monte Cassino. Uroczystość jest częścią obchodów z okazji 80. rocznicy… » więcej 2024-05-20, godz. 11:00 Uroczystość żałobna ostatniej "dziewczyny z Parasola" - Danuty Krauze ps. Niuśka Dziś w Domu Przedpogrzebowym na Powązkach Wojskowych o 11.00 rozpoczęła się uroczystość żałobna ostatniej "dziewczyny z Parasola" - Danuty Krauze pseudonim… » więcej 2024-05-20, godz. 11:00 105 lat temu urodził się Gustaw Herling-Grudziński, pisarz, więzień łagrów 105 lat temu, 20 maja 1919 roku, urodził się Gustaw Herling-Grudziński, pisarz i eseista, współtwórca paryskiej "Kultury", podczas wojny więzień sowieckich… » więcej 2024-05-20, godz. 09:00 89 lat kończy Hanna Krall, nazywana kronikarką losów polskich Żydów 89 lat kończy Hanna Krall, pisarka i dziennikarka żydowskiego pochodzenia, nazywana „kronikarką losów polskich Żydów”. Mistrzyni reportażu. Jedna z… » więcej 2024-05-20, godz. 00:17 Kalendarium historyczne 20 maja » więcej 2024-05-19, godz. 12:29 Włochy: kpt. Władysław Dąbrowski o Monte Cassino [DŹWIĘK] Na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino uczczeni zostali bohaterowie zwycięskiej bitwy z Niemcami. Uroczystość z udziałem weteranów 2. Korpusu Polskiego… » więcej 2024-05-19, godz. 09:00 96 lat kończy kapitan Juliusz Kulesza, uczestnik Powstania Warszawskiego 96 lat temu, 19 maja 1928 roku, urodził się w Warszawie Juliusz Kulesza, kapitan Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego… » więcej
1314151617
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »