Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 135. rocznica otwarcia dla publiczności wieży…
2024-05-15, 15:00 Autor: IAR/K.Koziełł/dok.

Mija 135. rocznica otwarcia dla publiczności wieży Eiffla

Paryż - wieża Eiffla [fot. Kamila Kuś]
Paryż - wieża Eiffla [fot. Kamila Kuś]
135 lat temu, 15 maja 1889 roku, w Paryżu otwarto dla publiczności wieżę Eiffla, ikonę Paryża i najbardziej rozpoznawalną budowlę na świecie. Jej budowę na Polu Marsowym ukończono ponad miesiąc wcześniej. Konstrukcja została zaprojektowana na Wystawę Światową, która trwałą od maja do października (1889).
Miała być rozebrana po 20 latach. Pozostawiono ją jednak ze względu na badania naukowe prowadzone na szczycie, a także umiejscowienie na niej nadajnika radiowego. Z czasem wieża stała się jedną z najbardziej znanych i najczęściej odwiedzanych budowli świata. Co roku zwiedza ją ponad 6 milionów turystów. Nazywana "Cudem ze Stali " lub "Żelazną Damą", jest najwyższą budowlą w Paryżu, w momencie powstania była najwyższą wieżą na świecie.

Wieża Eiffla stoi na Polu Marsowym, niedaleko Sekwany. Jest ażurową konstrukcją kratową z kutej stali, o szerokiej podstawie w planie kwadratu, zwężającą się ku górze. Początkowo miała ponad 312 metrów wysokości (do szczytu masztu flagowego). Potem jej wysokość kilkakrotnie się zmieniała, w zależności od ustawianej anteny. Obecnie - od 2020 roku - jej wysokość wynosi 330 metrów.

Została zbudowana jako główny obiekt paryskiej Wystawy Światowej, zorganizowanej w setną rocznicę Rewolucji Francuskiej z 1789 roku. Miała stanowić symbol gospodarczej i naukowo-technicznej potęgi Francji.

Oficjalnie "Żelazną Damę" zaprojektował francuski inżynier Gustave Eiffel (zmarł w 1923 roku), konstruktor żelaznych mostów i wiaduktów. Faktycznymi pomysłodawcami konstrukcji budowli byli dwaj pracownicy biura Eiffela - Maurice Koechlin i Émile Nouguier. Po zarejestrowaniu patentu, Eiffel odkupił od nich prawa autorskie wraz z prawami własności intelektualnej. Tym samym z formalnego punktu widzenia stał się jedynym autorem wieży, którą nazwano jego imieniem.

Projekt został wybrany w 1886 roku, w drodze konkursu. Prace budowlane rozpoczęto w styczniu 1887. Montaż wieży ukończono ponad dwa lata później, 31 marca. Uroczyste otwarcie nastąpiło 15 maja. Od tamtego czasu zwiedziło ją około 330 milionów turystów. W ubiegłym (2023) roku było to 6,3 miliona osób, więcej niż w roku 2022, a także w latach przed pandemią koronawirusa.

Przez 41 lat była najwyższą budowlą na świecie. Zmieniło się to w 1930 roku, kiedy wzniesiono nowojorski wieżowiec - 40 Wall Street, znany także jako Trump Building, a następnie Chrysler Building.

(więcej)

Budowa wieży Eiffla podzieliła XIX-wieczną Francję na dwa obozy. Protesty przeciwko ośmieszaniu Paryża gigantyczną konstrukcją pisali ludzie teatru, kompozytorzy i literaci. Już miesiąc po rozpoczęciu prac dziennik „Le Temps” opublikował słynny "Protest artystów” przeciwko budowie wieży. W grupie tej znaleźli się między innymi pisarze - Aleksander Dumas i Guy de Maupassant, kompozytor Charles Gounod czy rzeźbiarz Eugene Guillaume. Również mieszkańcy okolicznych ulic i skwerów składali petycje do rządu, w których domagali się "natychmiastowego zaprzestania tej ryzykownej budowy". Zwolennicy natomiast zachwycali się konstrukcją wieży, podziwiając kunszt inżynierski i nazywając ją "Cudem ze Stali".

W 1886 rozpoczęto prace przygotowujące teren pod obiekt, sama budowa ruszyła w styczniu następnego roku. Konstrukcja składa się z ponad 18 tysięcy metalowych części i około dwóch i pół miliona nitów. Na jej wykonanie zużyto ponad siedem tysięcy ton stali. Całkowita wysokość wieży zmieniała się kilkukrotnie za sprawą zamocowanej na jej szczycie anteny - od 2020 roku wynosi 330 metrów. W zależności od wahań temperatury, zgodnie z prawami fizyki, budowla rośnie lub maleje o około 18 centymetrów, kurcząc się na zimnie lub rozprężając w upale. Podczas silnego wiatru konstrukcja może przechylać się na boki nawet o siedem centymetrów.

Wieża miała mieć charakter tymczasowy. Planowano jej rozebranie po 20 latach, jednak budowlę pozostawiono, ze względu na badania naukowe przeprowadzane na jej szczycie. Założono tam laboratoria, gdzie badano zjawiska atmosferyczne. Przyczynił się do tego także polski uczony i wynalazca Julian Ochorowicz, który ze szczytu "Żelaznej Damy" przeprowadzał eksperymenty z telegrafem bez drutu. Pełniła też rolę militarną w okresie I wojny światowej - anteny na jej szczycie pozwalały na korzystanie z łączności radiowej do celów wojskowych.

W przejrzysty i bezchmurny dzień z wieży Eiffla rozciąga się widok na ponad 50 kilometrów.

Na wysokościach: 57, 115 i 275 metrów znajdują się tarasy widokowe. Na pierwszy i drugi można dostać się schodami lub windą, natomiast na trzeci poziom turyści mogą wjechać tylko windą.

Powstało kilka budowli wzorowanych na wieży Eiffla, między innymi wieża widokowa na wzgórzu Petřín w Pradze i wieże radiowo-telewizyjne w Tokio i Rydze.

Zobacz także

2024-11-06, godz. 09:00 85 lat temu podczas Sonderaktion Krakau Niemcy aresztowali profesorów wyższych uczelni 85 lat temu, 6 listopada 1939 roku, podczas Sonderaktion Krakau Niemcy aresztowali 183 osoby, wśród nich profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademii… » więcej 2024-11-06, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 6 listopada » więcej 2024-11-05, godz. 22:28 Muzeum Auschwitz: ukazał się „Kalendarz wydarzeń w KL Auschwitz” Ukazało się pięciotomowe wydanie nowego „Kalendarza wydarzeń w KL Auschwitz”. Na 2216 stronach szczegółowo przedstawione zostało funkcjonowanie dzień… » więcej 2024-11-05, godz. 21:19 Kalendarium historyczne 5 listopada » więcej 2024-11-04, godz. 09:00 Colloquium Opole 2024 o zbiorowej pamięci i sposobach jej kształtowania “Pamięć zbiorowa i sposoby jej kształtowania z polsko-czesko-niemieckiej perspektywy” - pod takim tytułem już w najbliższy wtorek (05.11) rozpocznie… » więcej 2024-11-04, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 4 listopada » więcej 2024-11-03, godz. 11:00 Prezes IPN o projekcie straty.pl: stwórzmy wspólnie cyfrowy pomnik pamięci o ofiarach II wojny światowej Stwórzmy wspólnie cyfrowy pomnik pamięci o ofiarach II wojny światowej - zaapelował w czwartek prezes Instytutu Pamięci Narodowej Karol Nawrocki. W Gdańsku… » więcej 2024-11-03, godz. 11:00 81 lat temu podczas akcji Erntefest Niemcy zamordowali 42 tysiące Żydów Mija 81. rocznica niemieckiej akcji o kryptonimie "Erntefest" - "Dożynki". Jej celem była likwidacja Żydów w Generalnym Gubernatorstwie na Lubelszczyźnie… » więcej 2024-11-03, godz. 09:00 Mija 40 lat od pogrzebu księdza Jerzego Popiełuszki 40 lat temu, 3 listopada 1984 roku, w Warszawie odbył się pogrzeb księdza Jerzego Popiełuszki, zamordowanego przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa… » więcej 2024-11-03, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 3 listopada » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »