Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 45 lat temu Margaret Thatcher została pierwszą…
2024-05-04, 11:00 Autor: IAR/K.Koziełł/O.Kłosińska/E.Porycka/dok.

45 lat temu Margaret Thatcher została pierwszą kobietą premierem w historii Wielkiej Brytanii

Margaret Thatcher podczas przeglądu wojsk na Bermudach [fot. wikipedia/domena publiczna]
Margaret Thatcher podczas przeglądu wojsk na Bermudach [fot. wikipedia/domena publiczna]
45 lat temu, 4 maja 1979 roku, Margaret Thatcher, nazywana "Żelazną Damą", została pierwszą kobietą premierem w historii Wielkiej Brytanii. Była również w ubiegłym stuleciu politykiem najdłużej pełniącym na Wyspach funkcję premiera. Kierowała gabinetem 11 lat - do 1990 roku, przez trzy kadencje.
Zdecydowała się na ograniczenie roli państwa w gospodarce i walkę ze związkami zawodowymi. Od jej nazwiska powstał termin ekonomiczny "thatcheryzm", będący synonimem liberalizmu. Zmarła w 2013 roku.

Ze względu na konsekwencję w podejmowaniu decyzji i zdecydowaną postawę wobec państw komunistycznych, zyskała przydomek "Żelaznej Damy", który zaakceptowała i polubiła. To właśnie Margaret Thatcher o politykach z sowieckiego politbiura powiedziała: "Oni stawiają na hasło - armaty zamiast masła -, podczas gdy my stawiamy wszystko przed armatami".

Uważana jest - obok amerykańskiego prezydenta Ronalda Reagana - za polityka, który przypieczętował upadek komunizmu. Jako pierwszy przywódca z zachodu doceniła reformatorskie starania Michaiła Gorbaczowa. Była znana z sympatii do Polski. Według jej biografa Charlesa Moore'a, darzyła nasz kraj szczególnym uczuciem. Popierała "Solidarność" i przekonywała generała Wojciecha Jaruzelskiego do jej zalegalizowania.

Margaret Thatcher jest zaliczana do grona najwybitniejszych polityków drugiej połowy XX wieku, choć na Wyspach do dziś budzi skrajne emocje - od uwielbienia po nienawiść. I do dziś wiele jej decyzji jest przedmiotem sporów. Pierwszy rząd utworzyła 4 maja 1979 roku, podczas głębokiego kryzysu ekonomicznego, spowodowanego między innymi rozbudowaną sferą socjalną państwa i inflacją.

By uzdrowić gospodarkę, zastosowała twardą politykę, zlikwidowała dotacje dla znacznej części państwowych firm i zatrzymała inflację kosztem zwiększonego bezrobocia. Zredukowała też wydatki budżetowe i obniżyła podatki. Jednym z najważniejszych zadań w polityce wewnętrznej premier Thatcher było ograniczenie pozycji związków zawodowych. Przez blisko rok walczyła z protestami górników, które zakończyły się zamknięciem kilkunastu niedochodowych kopalń.

Choć krytycznie odnosiła się do realizowanego modelu integracji europejskiej, była też pragmatyczna - za jej rządów Wielka Brytania zgodziła się na zasadę wspólnego rynku oraz przepływ dóbr i usług na rynku Unii Europejskiej, czego konsekwencją miała być unia walutowa. To Margaret Thatcher wywalczyła dla swojego kraju tzw. rabat brytyjski, czyli mniejsze wpłaty Londynu do unijnej kasy, kiedy Wielka Brytania była członkiem Wspólnoty. Jej popularność zaczęła spadać w 1989 roku, wraz z rosnącymi stopami procentowymi i podatkami, a kryzys wewnątrz partii spowodował, że rok później ustąpiła ze stanowiska. Zmarła na udar mózgu, 8 kwietnia 2013 roku. Miała 87 lat.

(więcej)

Urodziła się w 1925 roku w Grantham w hrabstwie Lincoln we wschodniej Anglii. Z wykształcenia była chemikiem i prawnikiem. Karierę polityczną rozpoczęła w 1950 roku w Partii Konserwatywnej, dziewięć lat później weszła do brytyjskiego parlamentu. Była posłanką do Izby Gmin przez 33 lata i członkinią Izby Lordów przez następne 21.

Kiedy konserwatyści wygrali wybory w 1970 roku, została ministrem edukacji. Otworzyła więcej szkół niż jakikolwiek wcześniejszy minister, jednocześnie jednak zyskała wówczas przydomek "Thatcher - złodziejka mleka", ponieważ zdecydowała o niedofinansowywaniu bezpłatnego mleka w szkołach, co wywołało falę protestów. Pierwszy rząd utworzyła w 1979 roku.

Silne partyjne poparcie pozwoliło jej na całkowitą zmianę polityki gospodarczej, której celem było ograniczenie roli państwa w gospodarce. Pozostawała na stanowisku premiera w sumie przez trzy kadencje.

Zobacz także

2024-05-24, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 24 maja » więcej 2024-05-23, godz. 12:00 Muzeum Historii Polski: Uczestnicy Sympozjum "Pamięć Europy" o wolności "Upamiętniając i opowiadając wolność" to hasło dwunastej edycji Sympozjum organizowanego przez Europejską Sieć Pamięć i Solidarność. Do piątku 24… » więcej 2024-05-23, godz. 11:00 Pogrzeb Zofii Czekalskiej "Sosenki", uczestniczki Powstania Warszawskiego 23 maja w Warszawie odbędą się uroczystości pogrzebowe Zofii Czekalskiej "Sosenki", uczestniczki Powstania Warszawskiego, łączniczki w Zgrupowaniu Armii… » więcej 2024-05-23, godz. 10:00 Jan Józef Kasprzyk o bitwie o Monte Cassino To była jedna z kluczowych bitew II wojny światowej -tak o bitwie o Monte Cassino mówił były szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan… » więcej 2024-05-23, godz. 09:30 Dziś pogrzeb państwowy doczesnych szczątków Edwarda Dziewy ps. "Ostoja", "Jeremi" W Katedrze Polowej Wojska Polskiego w Warszawie dziś (23.05, godz.11.00) państwowy pogrzeb doczesnych szczątków Edwarda Dziewy ps. "Ostoja", "Jeremi". Po Mszy… » więcej 2024-05-23, godz. 09:00 40 lat temu sąd wojskowy skazał płk. Ryszarda Kuklińskiego na karę śmierci 40 lat temu, 23 maja 1984 roku, Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego zaocznie skazał pułkownika Ryszarda Kuklińskiego na karę śmierci i konfiskatę majątku… » więcej 2024-05-23, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 23 maja » więcej 2024-05-22, godz. 18:34 „Którzy ogień podsycą…” - premierowy pokaz filmu o działaczach opozycji antykomunistycznej O bohaterach opozycji antykomunistycznej - prawie dziewięciu tysiącach osób odznaczonych Krzyżem Wolności i Solidarności opowiada film dokumentalny „Którzy… » więcej 2024-05-22, godz. 13:00 IPN - masowe mogiły Polaków na Polach Igielskich w Chojnicach Instytut Pamięci Narodowej odkrył kolejne masowe mogiły Polaków na Polach Igielskich w Chojnicach w woj. pomorskim. Prace poszukiwawcze w tak zwanej Dolinie… » więcej 2024-05-22, godz. 11:00 60 lat temu zmarł generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz 60 lat temu, 22 maja 1964 roku, zmarł generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz, podczas II wojny światowej organizator i pierwszy dowódca konspiracyjnej struktury… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »