Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-04-01, 07:30 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
1 kwietnia
1455 - W Sandomierzu zmarł Zbigniew Oleśnicki, biskup krakowski, pierwszy polski kardynał (od 1449 r.); pochowany został w Katedrze Wawelskiej.

1548 - W Krakowie zmarł Zygmunt I Stary, król Polski i wielki książę litewski, panujący od 1506 r.

1579 - Król Stefan Batory założył Akademię Wileńską, powstałą z przekształcenia istniejącego w Wilnie od 1570 r. Kolegium Jezuitów.

1656 - Śluby Jana II Kazimierza w katedrze lwowskiej, tzw. śluby lwowskie; uznając Matkę Boską za patronkę Polski król oddawał jej w opiekę kraj pogrążony w wojnie ze Szwecją.

1666 - W Łyszkowicach pod Skierniewicami zmarł Wacław Leszczyński, biskup warmiński, od 1658 r. arcybiskup gnieźnieński, prymas Polski.

1683 - W Warszawie podpisano przymierze cesarza Leopolda I Habsburga i króla Jana III Sobieskiego wymierzone przeciwko Turcji; ze względu na obawę przed złym odbiorem porozumienia podpisanego w dzień prima aprilis, zostało ono antydatowane na 31 marca.

1715 - W Sviadnovie niedaleko miasta Frydek-Mistek zabity został Ondraszek, Ondrasz Szebesta, śląski zbójnik, harnaś; bohater wielu opowieści ludowych Śląska Cieszyńskiego.

1750 - W Dederkałach Wielkich na pograniczu Wołynia i Podola urodził się Hugo Kołłątaj, ksiądz, publicysta oświeceniowy, reformator szkolnictwa, jeden z twórców Konstytucji 3 Maja, kawaler Orderu Orła Białego.

1855 - W Paryżu zmarł Józef Zaliwski, członek sprzysiężenia Piotra Wysockiego, uczestnik Powstania Listopadowego, dowódca partyzantki w Królestwie Polskim w 1833 r.

1886 - Urodził się Kazimierz Tołłoczko, architekt, wykładowca Politechniki Warszawskiej, autor projektu Kolonii Akademickiej przy placu Narutowicza, tzw. domów profesorskich przy ulicy Brzozowej oraz budynków Żoliborza Dziennikarskiego.

1890 - W Krakowie urodził się Iwo Gall, reżyser teatralny scenograf, pedagog.

1893 - W Warszawie z inicjatywy Romana Dmowskiego krajowa część Ligi Polskiej i "Zet" zostały przekształcone w Ligę Narodową.

1896 - W Warszawie urodziła się Pola Gojawiczyńska, pisarka, autorka m.in. powieści "Dziewczęta z Nowolipek", "Rajska jabłoń", "Słupy ogniste" oraz tomu wspomnień "Krata".

1899 - We Lwowie zmarł Leonard Marconi, rzeźbiarz, autor lwowskiego pomnika Aleksandra Fredry (po wojnie przeniesionego do Wrocławia), i stojącego na Wawelu pomnika Tadeusza Kościuszki.

1902 - W Petersburgu urodził się Józef Mackiewicz, prozaik, publicysta, autor książek "Kontra", "Droga donikąd", "Nie trzeba głośno mówić", "Lewa wolna"; w maju 1943 r., po odkryciu w Katyniu grobów oficerów polskich zamordowanych przez Sowietów, na zaproszenie niemieckie i za zgodą władz Polskiego Państwa Podziemnego, udał się do Katynia jako obserwator ekshumacji zwłok, opisał to w książce "Katyń: zbrodnia bez sądu i kary" (1944).

1905 - W Łodzi bojówka PPS dokonała udanego zamachu na wyróżniającego się okrucieństwem carskiego komisarza Michała Szatałowicza.

1911 - W Zakopanem urodził się Jerzy Ustupski, narciarz, wioślarz, brązowy medalista Igrzysk Olimpijskich w 1936 roku (wraz z Rogerem Vereyem), żołnierz AK, powstaniec warszawski, działacz sportowy i społeczny.

1919 - Powołano Główny Urząd Miar.

1923 - W Warszawie urodził się Bohdan Czeszko, pisarz, scenarzysta, publicysta, autor m.in. powieści "Pokolenie", "Przygoda w kolorach"; żołnierz Gwardii Ludowej i Armii Ludowej, powstaniec warszawski.

1924 - W Badurkach urodził się Tadeusz Sumiński, ps. Leszczyc, fotografik, żołnierz batalionu AK "Zośka", powstaniec warszawski.

1925 - W Krakowie urodził się Wojciech Jerzy Has, reżyser filmowy, scenarzysta; autor filmów "Pętla", "Pożegnania", "Rękopis znaleziony w Saragossie", "Jak być kochaną", "Lalka", "Sanatorium pod Klepsydrą".

1925 - W Wilnie urodziła się Józefa Hennelowa, publicystka, wieloletnia zastępczyni redaktora naczelnego "Tygodnika Powszechnego".

1931 - W Zieluniu urodziła się Helena Pilejczyk, łyżwiarka, wielokrotna mistrzyni Polski, brązowa medalistka Igrzysk Olimpijskich w Squaw Valley w 1960 roku.

1933 - Odbyła się premiera filmu Józefa Lejtesa i Edwarda Puchalskiego "Pod Twoją obronę".

1939 - W Piasku Wielkim niedaleko Nowego Korczyna urodził się Józef Grudzień, bokser, złoty medalista igrzysk olimpijskich w Tokio (1964) i wicemistrz olimpijski z Meksyku (1968); medalista mistrzostw Europy.

1940 - Na polecenie okupacyjnych władz niemieckich Judenrat rozpoczął w Warszawie budowę murów wokół terenu getta - "obszaru zagrożonego epidemią".

1945 - PLL LOT wznowiły połączenia na liniach krajowych.

1945 - Tadeusz Łomnicki zadebiutował rolą Pasterza w sztuce Jerzego Zawieyskiego "Mąż doskonały" na deskach Starego Teatru w Krakowie.

1947 - W Warszawie odbył się uroczysty pogrzeb zastrzelonego przez UPA gen. Karola Świerczewskiego.

1950 - Rozporządzeniem Rady Ministrów utworzony został Świętokrzyski Park Narodowy.

1950 - W Milanówku zmarł Stefan Krzywoszewski, dramaturg, komediopisarz, scenarzysta, autor m.in. powieści "Zmierzch", "Panna Jula" oraz komedii teatralnych "Edukacja Bronki"; w latach 1931-34 dyrektor Warszawskich Teatrów Dramatycznych.

1950 - W Głownie urodził się Ryszard Brylski, reżyser, autor filmów "Deborah", "Żurek", "Cudowne lato".

1956 - W Świerku pod Warszawą rozpoczęto budowę ośrodka badań jądrowych.

1957 - Odbyła się premiera filmu Wandy Jakubowskiej "Pożegnanie z diabłem".

1961 - W Zduńskiej Woli urodził się Paweł Królikowski, aktor, znany m.in. z seriali "Pitbull" i "Ranczo"; odtwórca głównej roli w filmie "Hel".

1965 - W Nowym Jorku zmarła Helena Rubinstein, urodzona w Krakowie założycielka słynnej firmy produkującej kosmetyki; kolekcjonerka dzieł sztuki nowoczesnej, filantropka; jedna z najbogatszych kobiet na świecie.

1966 - W Warszawie urodził się Konrad T. Lewandowski, pisarz, laureat Nagrody im. Janusza A. Zajdla, pisarz fantasy, autor serii powieści kryminalnych osadzonych w realiach dwudziestolecia międzywojennego.

1967 - Pod kierownictwem Stanisława Różewicza utworzony został Zespół Realizatorów Filmowych "Tor".

1981 - Decyzją Rady Ministrów wprowadzone zostały kartki na mięso.

1981 - W Rochester zmarła Tamara Wiszniewska, aktorka filmowa znana m.in. z ról w "Trędowatej", "Dziewczętach z Nowolipek", "Kobietach nad przepaścią" i "Białym Murzynie".

1982 - W Paryżu ukazał się pierwszy numer miesięcznika "Kontakt", którego redaktorem naczelnym został Mirosław Chojecki.

1982 - Zdzisław Najder został dyrektorem Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.

1984 - Odbyła się premiera filmu "Był jazz" w reżyserii Feliksa Falka.

1987 - We Wrocławiu odbył się pierwszy duży happening Pomarańczowej Alternatywy, powstałej z inicjatywy Waldemara Fydrycha "Majora".

1998 - W Warszawie zmarł Franciszek Ryszka - historyk, politolog, badacz m.in. historii III Rzeszy Niemieckiej.

1998 - W Warszawie zmarł Janusz Nasfeter, reżyser filmowy, scenarzysta, autor m.in. filmów "Małe dramaty", "Zbrodniarz i panna", "Abel, twój brat", "Niekochana", "Motyle".

2008 - Sejm uchwalił ustawę "o ratyfikacji Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, sporządzonego w Lizbonie dnia 13 grudnia 2007 r.", upoważniającą prezydenta do dokonania ratyfikacji.

2009 - W Kielcach w meczu eliminacji mistrzostw świata w piłce nożnej reprezentacja Polski odniosła najwyższe zwycięstwo w swojej historii pokonując 10:0 San Marino.

2013 - W Sobótce na Dolnym Śląsku zmarła Barbara Piasecka-Johnson, wdowa po współwłaścicielu koncernu farmaceutycznego Johnson&Johnson, kolekcjonerka dzieł sztuki, filantropka.

2016 – Wystartował program społeczny Rodzina 500 plus.

2017 - W Arizonie zmarł pułkownik Zygmunt Błażejewicz, żołnierz Armii Krajowej, dowódca 1 szwadronu 5 Brygady Wileńskiej AK; w 2011 r. odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zobacz także

2024-05-29, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 29 maja » więcej 2024-05-28, godz. 13:00 43 lata temu zmarł kardynał Stefan Wyszyński, Prymas Tysiąclecia 43 lata temu, 28 maja 1981 roku, zmarł kardynał Stefan Wyszyński, prymas Polski w latach 1948-1981, mąż stanu, obrońca praw człowieka, a także Kościoła… » więcej 2024-05-28, godz. 11:00 84 lata temu wojska alianckie zdobyły Narwik 84 lat temu, 28 maja 1940 roku, wojska alianckie z udziałem Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich odbiły Niemcom Narwik - jedyny niezamarzający port… » więcej 2024-05-28, godz. 10:00 Na Powązkach Wojskowych pożegnano (27.05) Marię Dłużewską, reżyserkę, dziennikarkę Rodzina, przyjaciele, przedstawiciele świata kultury, filmu, działacze opozycji antykomunistycznej, "Solidarności Walczącej" pożegnali Marię Dłużewską… » więcej 2024-05-28, godz. 07:00 Przy Pomniku Ponarskim na wojskowych Powązkach upamiętniono ofiary zbrodni niemieckich Na cmentarzu Powązki Wojskowe przy Krzyżu-Pomniku Ponarskim upamiętniono ofiary niemieckich zbrodni. W latach 1941-1944 Niemcy przy udziale litewskich kolaborantów… » więcej 2024-05-28, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 28 maja » więcej 2024-05-27, godz. 22:08 NCK ogłosiło wyniki naboru do konkursu "Do hymnu" Sto pięćdziesiąt szkół podstawowych weźmie udział w konkursie Narodowego Centrum Kultury "Do hymnu". To placówki z Polski i jedna działająca przy ambasadzie… » więcej 2024-05-27, godz. 11:00 82 lata temu Niemcy przeprowadzili egzekucję więźniów Pawiaka w Lesie Sękocińskim 82 lata temu, w nocy z 27 na 28 maja 1942 roku, w Lesie Sękocińskim w pobliżu Magdalenki funkcjonariusze SS rozstrzelali 224 więźniów Pawiaka, wśród nich… » więcej 2024-05-27, godz. 10:00 Adam Leszczyński: polski patriotyzm jest demokratyczny, niezwiązany z jednym światopoglądem Chcemy przypomnieć opinii publicznej, że mamy gigantyczny dorobek polskiej myśli politycznej, patriotycznej. Mamy do czynienia z polskim patriotyzmem, który… » więcej 2024-05-27, godz. 09:00 Wystawa "Stanisław Ligoń" w Panteonie Górnośląskim Wystawa o Stanisławie Ligoniu, przedwojennym dyrektorze katowickiej rozgłośni Polskiego Radia, została otwarta w Panteonie Górnośląskim w Katowicach. » więcej
7374757677
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »