Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu po raz pierwszy zebrał się Sejm U…
2024-02-10, 13:45 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

105 lat temu po raz pierwszy zebrał się Sejm Ustawodawczy

Naczelnik Państwa Józef Piłsudski otwiera pierwsze posiedzenie Sejmu Ustawodawczego. 10 lutego 1919 [fot. wikipedia/domena publiczna]
Naczelnik Państwa Józef Piłsudski otwiera pierwsze posiedzenie Sejmu Ustawodawczego. 10 lutego 1919 [fot. wikipedia/domena publiczna]
105 lat temu, 10 lutego 1919 roku, Tymczasowy Naczelnik Państwa Józef Piłsudski otworzył pierwszą sesję Sejmu Ustawodawczego. Ten jednoizbowy Sejm, wybrany 26 stycznia 1919, stworzył podstawy administracyjno-prawne państwa i rozpoczął proces ujednolicania prawa, obowiązującego dotychczas w poszczególnych zaborach.
Jego podstawowym zadaniem miało być określenie ustroju II Rzeczypospolitej, a także uchwalenie konstytucji odrodzonego państwa, co też się stało dwa lata później. Sejm Ustawodawczy łącznie odbył 342 posiedzenia plenarne, uchwalając 571 ustaw. Nie miał określonej kadencji. Działał prawie cztery lata, do zebrania się, wybranego na mocy konstytucji, Sejmu i Senatu I Kadencji, co nastąpiło 28 listopada 1922 roku.

W Sejmie żadne stronnictwo nie miało większości, a prawica, centrum i lewica były niemal jednakowo silne. Najwięcej mandatów miał Związek Ludowo-Narodowy, Polskie Stronnictwo Ludowe "Wyzwolenie" i Polskie Stronnictwo Ludowe "Piast".

Pierwsze posiedzenie odbyło się w budynku byłego Instytutu Aleksandryjsko-Maryjskiego Wychowania Panien przy ulicy Wiejskiej. Tego dnia przedstawiono Sejmowi 210 dekretów rządu do zatwierdzenia. Dziesięć dni później Tymczasowy Naczelnik Państwa Józef Piłsudski złożył urząd, po czym objął go ponownie, na mocy przyjętej przez aklamację uchwały o powierzeniu mu dalszego sprawowania urzędu, nazywanej "Małą Konstytucją". Dokument wskazywał również zadania, kompetencje i podstawowe formy działania Rady Ministrów i Sejmu Ustawodawczego, któremu przyznano status najwyższego organu, stojącego ponad innymi organami władzy publicznej.

Do ważniejszych ustaw uchwalonych przez Sejm Ustawodawczy, oprócz Małej Konstytucji, należą także: konstytucja marcowa z 17 marca 1921 roku, która ustalała republikańską formę państwa i deklarowała zwierzchność narodu, Statut Organiczny Województwa Śląskiego, ustanawiający autonomię dla tego województwa, oraz obszerny pakiet ustaw socjalnych.

W 1920 roku, w związku z groźbą inwazji Rosji sowieckiej, Sejm powołał nadzwyczajny i tymczasowy organ parlamentarno-rządowy - Radę Obrony Państwa. Gremium to mogło decydować we wszystkich sprawach związanych z prowadzeniem i zakończeniem wojny oraz zawarciem pokoju.

(więcej)

Drogę do styczniowych wyborów 1919 roku otworzyło zatwierdzenie 28 listopada 1818 ordynacji wyborczej przez Tymczasowego Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego. Ordynacja ustanawiała wybory powszechne, równe, tajne, bezpośrednie i proporcjonalne. Przyznawała też czynne i bierne prawa wyborcze wszystkim obywatelom, którzy ukończyli 21 lat, bez względu na płeć. Warto podkreślić, że po raz pierwszy kobiety mogły zarówno głosować, jak i kandydować do naszego parlamentu, a także, iż Polki otrzymały prawa wyborcze wcześniej niż obywatelki Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Francji czy Szwajcarii.

W wyborach o poparcie obywateli walczyli kandydaci z ponad 20 list. Frekwencja wyborcza była bardzo wysoka - nie było okręgu, w którym głosowałoby mniej niż 60 procent ludności, a w wielu do urn poszło nawet 95 procent uprawnionych. Po wyborach 26 stycznia 1919 roku, w ławach Sejmu Ustawodawczego zasiadło 340 posłów. Mandat zdobyło osiem kobiet, które stanowiły niespełna dwa procent posłów. Posłanki były bardzo dobrze wykształcone, ponieważ wszystkie miały wykształcenie średnie, a niektóre z nich - także wykształcenie wyższe.

Sejm Ustawodawczy został wybrany w wyborach powszechnych, potem zaś stopniowo uzupełniany wyborami w poszczególnych dzielnicach aż do 1922 roku. Na koniec kadencji liczył 442 posłów.

Obradom sejmowym przewodził od 10 do 14 lutego 1919 Marszałek Senior Ferdynand Radziwiłł, a następnie marszałkiem został reprezentant ugrupowań prawicowych prawnik Wojciech Trąmpczyński.

Zobacz także

2024-03-21, godz. 15:00 Bęben z historią - Instrumenty muzyczne, rzeźby i maski pochodzące niemal z całego świata można podziwiać w nyskim… Tytuł wystawy to „Sztuka i instrumenty etniczne. Kolekcja rzeźby drewnianej Violetty i Leszka Dylik”. Ekspozycja cieszy się dużą popularnością wśród… » więcej 2024-03-21, godz. 13:00 44 lata temu Walenty Badylak podpalił się w proteście przeciwko kłamstwu katyńskiemu 44 lata temu, 21 marca 1980 roku, Walenty Badylak, były żołnierz Armii Krajowej, pseudonim "Szymon", emerytowany piekarz, dokonał aktu samospalenia na krakowskim… » więcej 2024-03-21, godz. 11:15 Uroczystości pogrzebowe zidentyfikowanego przez IPN Władysława Guzdka ps. "Wilk" W kościele Najświętszej Maryi Panny Wspomożenia Wiernych w Czechowicach-Dziedzicach odbywają (11:00) się uroczystości pogrzebowe odnalezionego i zidentyfikowanego… » więcej 2024-03-21, godz. 11:00 Nagrody wydawnictwa IPN przyznane Sygnety wydawnictwa Instytutu Pamięci Narodowej dla najlepszych książek wydanych w ubiegłym roku rozdane. Nagroda ma na celu docenienie autorów, którzy publikują… » więcej 2024-03-21, godz. 09:00 Uroczystości pogrzebowe Stanisława Marciniaka - żołnierza Batalionów Chłopskich, AK i ZWZ Wczoraj (20.03) w południe w kościele św. Wawrzyńca w Rogóźnie (Rogóźno 21), Ludwin odbyły się uroczystości pogrzebowe Stanisława Marciniaka pseudonim… » więcej 2024-03-21, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 21 marca » więcej 2024-03-20, godz. 15:00 Apel Pamięci 24 żołnierzy Związku Walki Zbrojnej AK Uroczysty apel poświęcony pamięci 24 żołnierzy Związku Walki Zbrojnej AK zamordowanych przez hitlerowskiego okupanta odbędzie się w Cieszynie w woj. … » więcej 2024-03-20, godz. 13:00 Premiera filmu Pawła Woldana "Rakowiecka 37. Historia więzienia i aresztu śledczego Warszawa-Mokotów" [DŹWIĘK] O więziennych losach polskich patriotów, którzy ginęli z rąk stalinowskich oprawców opowiada nowo powstały film „Rakowiecka 37. Historia więzienia i… » więcej 2024-03-20, godz. 11:00 129 lat temu urodził się generał August Fieldorf "Nil", dowódca Kedywu AK 129 lat temu, 20 marca 1895 roku, urodził się generał August Emil Fieldorf "Nil", organizator i dowódca Kedywu Armii Krajowej, jeden z najbardziej zasłużonych… » więcej 2024-03-20, godz. 07:30 Krzyże Wolności i Solidarności dla działaczy niepodległościowych lat 1956-1989 Grupa 23 działaczy opozycji niepodległościowej z lat 1956 - 1989 otrzymała odznaczenia państwowe. W imieniu prezydenta Andrzeja Dudy Krzyże Wolności i Solidarności… » więcej
7778798081
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »