Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu po raz pierwszy zebrał się Sejm U…
2024-02-10, 13:45 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

105 lat temu po raz pierwszy zebrał się Sejm Ustawodawczy

Naczelnik Państwa Józef Piłsudski otwiera pierwsze posiedzenie Sejmu Ustawodawczego. 10 lutego 1919 [fot. wikipedia/domena publiczna]
Naczelnik Państwa Józef Piłsudski otwiera pierwsze posiedzenie Sejmu Ustawodawczego. 10 lutego 1919 [fot. wikipedia/domena publiczna]
105 lat temu, 10 lutego 1919 roku, Tymczasowy Naczelnik Państwa Józef Piłsudski otworzył pierwszą sesję Sejmu Ustawodawczego. Ten jednoizbowy Sejm, wybrany 26 stycznia 1919, stworzył podstawy administracyjno-prawne państwa i rozpoczął proces ujednolicania prawa, obowiązującego dotychczas w poszczególnych zaborach.
Jego podstawowym zadaniem miało być określenie ustroju II Rzeczypospolitej, a także uchwalenie konstytucji odrodzonego państwa, co też się stało dwa lata później. Sejm Ustawodawczy łącznie odbył 342 posiedzenia plenarne, uchwalając 571 ustaw. Nie miał określonej kadencji. Działał prawie cztery lata, do zebrania się, wybranego na mocy konstytucji, Sejmu i Senatu I Kadencji, co nastąpiło 28 listopada 1922 roku.

W Sejmie żadne stronnictwo nie miało większości, a prawica, centrum i lewica były niemal jednakowo silne. Najwięcej mandatów miał Związek Ludowo-Narodowy, Polskie Stronnictwo Ludowe "Wyzwolenie" i Polskie Stronnictwo Ludowe "Piast".

Pierwsze posiedzenie odbyło się w budynku byłego Instytutu Aleksandryjsko-Maryjskiego Wychowania Panien przy ulicy Wiejskiej. Tego dnia przedstawiono Sejmowi 210 dekretów rządu do zatwierdzenia. Dziesięć dni później Tymczasowy Naczelnik Państwa Józef Piłsudski złożył urząd, po czym objął go ponownie, na mocy przyjętej przez aklamację uchwały o powierzeniu mu dalszego sprawowania urzędu, nazywanej "Małą Konstytucją". Dokument wskazywał również zadania, kompetencje i podstawowe formy działania Rady Ministrów i Sejmu Ustawodawczego, któremu przyznano status najwyższego organu, stojącego ponad innymi organami władzy publicznej.

Do ważniejszych ustaw uchwalonych przez Sejm Ustawodawczy, oprócz Małej Konstytucji, należą także: konstytucja marcowa z 17 marca 1921 roku, która ustalała republikańską formę państwa i deklarowała zwierzchność narodu, Statut Organiczny Województwa Śląskiego, ustanawiający autonomię dla tego województwa, oraz obszerny pakiet ustaw socjalnych.

W 1920 roku, w związku z groźbą inwazji Rosji sowieckiej, Sejm powołał nadzwyczajny i tymczasowy organ parlamentarno-rządowy - Radę Obrony Państwa. Gremium to mogło decydować we wszystkich sprawach związanych z prowadzeniem i zakończeniem wojny oraz zawarciem pokoju.

(więcej)

Drogę do styczniowych wyborów 1919 roku otworzyło zatwierdzenie 28 listopada 1818 ordynacji wyborczej przez Tymczasowego Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego. Ordynacja ustanawiała wybory powszechne, równe, tajne, bezpośrednie i proporcjonalne. Przyznawała też czynne i bierne prawa wyborcze wszystkim obywatelom, którzy ukończyli 21 lat, bez względu na płeć. Warto podkreślić, że po raz pierwszy kobiety mogły zarówno głosować, jak i kandydować do naszego parlamentu, a także, iż Polki otrzymały prawa wyborcze wcześniej niż obywatelki Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Francji czy Szwajcarii.

W wyborach o poparcie obywateli walczyli kandydaci z ponad 20 list. Frekwencja wyborcza była bardzo wysoka - nie było okręgu, w którym głosowałoby mniej niż 60 procent ludności, a w wielu do urn poszło nawet 95 procent uprawnionych. Po wyborach 26 stycznia 1919 roku, w ławach Sejmu Ustawodawczego zasiadło 340 posłów. Mandat zdobyło osiem kobiet, które stanowiły niespełna dwa procent posłów. Posłanki były bardzo dobrze wykształcone, ponieważ wszystkie miały wykształcenie średnie, a niektóre z nich - także wykształcenie wyższe.

Sejm Ustawodawczy został wybrany w wyborach powszechnych, potem zaś stopniowo uzupełniany wyborami w poszczególnych dzielnicach aż do 1922 roku. Na koniec kadencji liczył 442 posłów.

Obradom sejmowym przewodził od 10 do 14 lutego 1919 Marszałek Senior Ferdynand Radziwiłł, a następnie marszałkiem został reprezentant ugrupowań prawicowych prawnik Wojciech Trąmpczyński.

Zobacz także

2024-11-18, godz. 10:54 Muzeum Auschwitz: ukazały się wspomnienia byłego więźnia Jana Kupca Wspomnienia Jana Kupca, które przybliżają losy jego i pięciorga braci, żołnierzy ruchu oporu z Podhala aresztowanych przez Niemców i osadzonych w Auschwitz… » więcej 2024-11-17, godz. 10:48 Rosja: Zamknięto Muzeum Historii GUŁagu, powołując się na przepisy przeciwpożarowe Państwowi inspektorzy zdecydowali o czasowym zamknięciu moskiewskiego Muzeum Historii GUŁagu, twierdząc, że nie przestrzega ono przepisów przeciwpożarowych… » więcej 2024-11-16, godz. 11:32 Prof. Żaryn w sądzie: SB prowadząc akcję wobec ks. Popiełuszki czuła się bezkarnie Prowokacja na Chłodnej była dziełem SB, której funkcjonariusze mieli poczucie bezkarności - podkreślił historyk prof. Jan Żaryn, który w piątek zeznawał… » więcej 2024-11-16, godz. 10:44 Gdańsk: Pamiątka po rodzinie Ulmów trafiła do MIIWŚ Książka z odręcznym podpisem Józefa Ulmy trafiła do Muzeum II Wojny Światowej. Wcześniej pamiątka po rodzinie zamordowanej przez Niemców za ukrywanie… » więcej 2024-11-15, godz. 16:34 Wałęsa dostał owację już po dwóch słowach. 35 lat od historycznej mowy w Kongresie USA 15 listopada 1989 r. Lech Wałęsa wygłosił mowę w amerykańskim Kongresie. Owację na stojąco dostał już po pierwszych dwóch słowach "My, naród”. Zaczerpnął… » więcej 2024-11-14, godz. 08:53 Można już zwiedzać dawne mieszkanie Józefa Piłsudskiego w Łodzi Można już zwiedzać dawne mieszkanie Józefa Piłsudskiego i jego żony Marii w Łodzi. W zrekonstruowanym lokalu, w którym marszałek i jego żona prowadzili… » więcej 2024-11-13, godz. 19:40 120 lat temu padły strzały na pl. Grzybowskim w Warszawie, był to początek rewolucji 1905 r. w Królestwie Polskim My, jako PPS, uznajemy, że demonstracja z 13 listopada 1904 r. była początkiem rewolucji 1905 r. – powiedział PAP dr Andrzej Ziemski, przewodniczący Komisji… » więcej 2024-11-13, godz. 14:36 Sto lat temu Władysław Reymont otrzymał Nobla za powieść "Chłopi" 13 listopada 1924 roku Akademia Szwedzka przyznała Literacką Nagrodę Nobla Władysławowi Reymontowi za powieść "Chłopi". Akademicy docenili uniwersalizm… » więcej 2024-11-12, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 12 listopada » więcej 2024-11-11, godz. 09:00 Dzisiaj otwarcie wystawy w Muzeum Historii Polski "1025. Narodziny Królestwa” Obiekty archeologiczne związane z życiem codziennym w XI wieku, a także eksponaty pochodzące ze skarbca Piastów. To elementy wystawy "1025. Narodziny Królestwa”… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »