Radio Opole » Z historycznego punktu widzenia » Felietony » Szef Kedywu
2021-02-21, 08:35 Autor: Bolesław Bezeg

Szef Kedywu

Żródł: Centralne Archiwum Wojskowe [domena publiczna]
Żródł: Centralne Archiwum Wojskowe [domena publiczna]
W najbliższą środę 24 lutego przypada 68 rocznica egzekucji generała Augusta Emila Fieldorfa pseudonim „Nil”. Ten legendarny dowódca Kedywu Armii Krajowej był człowiekiem, którego nazwisko wzbudzało lęk wśród niemieckich okupantów.
Generał Nil to postać na wskroś wybitna. W wieku 15 lat w roku 1910 wstąpił do paramilitarnej organizacji Strzelec, w której w roku 1912 skończył kurs podoficerski. Od początku I wojny światowej był żołnierzem Legionów. Po kryzysie przysięgowym wcielono go do armii austriackiej, z której na froncie włoskim zdezerterował i wrócił do Krakowa, gdzie natychmiast włączył się w tworzenie Polskiej Organizacji Wojskowej.

Brał udział w walkach o niepodległość Polski w szeregach 1 Pułku Piechoty Legionów, z W okresie międzywojennym pozostał w służbie wojskowej. Pełnił kolejne funkcje dowódcze, m.in. w roku 1928 w randze majora został dowódcą 1 Pułku Piechoty Legionów. Wojnę obronną 1939 r. odbył jako dowódca 51 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych im. Giuseppe Garibaldiego 12 Dywizji Piechoty. Po jej rozbiciu w bitwie pod Iłżą przekradł się do Krakowa, a następnie przez Słowację i Węgry przedostał się do Francji, a po jej klęsce ewakuował się do Anglii.

Latem roku 1940 został mianowany pierwszym emisariuszem londyńskiego rządu i naczelnego wodza na kraj. Przez Afrykę, Stambuł, Belgrad i Budapeszt przedostał się do Warszawy. Tu zaangażował się w działalność Związku Walki Zbrojnej, a potem Armii Krajowej. W sierpniu 1942 roku został mianowany dowódcą Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej czyli tzw. Kedywu. Pełniąc tę funkcję m.in. wydał rozkaz likwidacji szefa SS i policji w Warszawie generała Franza Kutschery.

Od kwietnia 1944 przesunięty został do organizacji głęboko zakonspirowanej struktury AK o nazwie Niepodległość, ukrywanej pod kryptonimem NIE. Celem tej struktury było przygotowanie się na wypadek konieczności walki z okupacją sowiecką. Tuż przed upadkiem Powstania Warszawskiego został awansowany na generała brygady.

Od października 1944 roku generał Nil pełnił funkcję zastępcy dowódcy Armii Krajowej generała Leopolda Okulickiego. Pełnił te obowiązki do samorozwiązania Armii Krajowej 19 stycznie 1945 roku.

7 marca 1945 roku w Milanówku został aresztowany przez NKWD i pod fałszywym nazwiskiem przewieziony do obozu w Rembertowie następnie do obozu pracy na Uralu. Powrócił stamtąd po dwóch latach ale nie wrócił już do pracy konspiracyjnej osiadł w Łodzi.

Pobyt w sowieckich łagrach nadwątlił widocznie jego wiarę w możliwość wyzwolenia spod sowieckiej okupacji. W roku 1948 w odpowiedzi na obietnicę amnestii ujawnił się. Wkrótce został aresztowany. W toku śledztwa bito go i torturowano chcąc nakłonić go do współpracy.

Ponieważ nie ugiął się naciskom w sfingowanym procesie skazano go na śmierć pod pretekstem wydanych rzekomo przez niego rozkazów rozstrzelania sowieckich partyzantów. Powieszono go 24 lutego 1953 roku w warszawskim więzieniu przy ul. Rakowieckiej. Prawdopodobnie jest pochowany na warszawskich Powązkach w pobliżu jego symbolicznego grobu.

Życiorys Generała Emila Fieldorfa-Nila jest najlepszym dowodem na to, że najaktywniejsi patrioci z Armii Krajowej nie za bardzo mieli inne wyjście niż walczyć z sowieckim okupantem. Generał Nil wszak nie podjął żadnej działalności antysowieckiej, a mimo to trafił na sybir a potem gdy chciał sobie legalnie ułożyć relacje z nowymi władzami, trafił na tortury a potem na szafot.
Z Historycznego Punktu Widzenia 21 lutego 2021

Zobacz także

2021-02-20, godz. 07:33 Czarne orły atakują Trzy dni temu – w środę 17 lutego 249 rocznica zawarcia pierwszego rosyjsko-pruskiego porozumienia w sprawie planowanych rozbiorów Polski. Gdy w efekcie dwudziestokilkuletniej… » więcej 2021-02-14, godz. 08:40 Marsz Śmierci Zima to cały szereg ważkich rocznic narodowych, a wśród nich rocznica trwającego przez wiele dni wydarzenia, jakim był mający miejsce 76 lat temu marsz… » więcej 2021-02-13, godz. 07:35 Harcerstwo alternatywne Wczoraj minęła 32 rocznica powołania Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej. W zebraniu założycielskim uczestniczyło dwoje instruktorów z Opola. » więcej 2021-02-07, godz. 08:40 Ryszard Kukliński wizytował Opolszczyznę W nadchodzącym tygodniu przypada siedemnasta rocznica śmierci pułkownika Ryszarda Kuklińskiego. Postać ta wciąż budzi sprzeczne emocje i zapewne tak już… » więcej 2021-02-06, godz. 07:40 Bunt Żeligowskiego Trudno sobie wyobrazić zamieszanie jakie wybuchło sto lat temu w domu moich pradziadków we Lwowie gdy w pierwszych dniach lutego mój pradziadek Karol Franz… » więcej 2021-01-31, godz. 08:31 Złamanie kodu enigmy 88 lat temu 31 stycznia 1933 roku zespół polskich matematyków złamał kod niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma, zmieniając w ten sposób losy świata… » więcej 2021-01-30, godz. 07:35 Prawo, pięść i teatr Dziś przypada 20 rocznica śmierci wybitnego polskiego aktora i piosenkarza Edmunda Fettinga. Mało kto wie, że wybitny polski aktor i piosenkarz Edmund Andrzej… » więcej 2021-01-24, godz. 08:36 Wątpliwe wyzwolenie Druga połowa stycznia, na Opolszczyźnie przez wiele lat kojarzona była z tzw. wyzwoleniem przez sowiecką armię w 1945 roku. W tym roku mija 76 lat od tamtych… » więcej 2021-01-23, godz. 06:36 W podręcznikach nadal cisza Jutro przypada 433 rocznica stoczenia bitwy pod Byczyną. Obok bitwy o Górę Świętej Anny z 1921 roku to jedno z dwóch wydarzeń historycznych jakie miały… » więcej
1819202122
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »