Radio Opole » Z historycznego punktu widzenia » Felietony » Zbrodnie Armii Ludowej
2022-05-07, 07:20 Autor: Bolesław Bezeg

Zbrodnie Armii Ludowej

Oficerowie Armii Ludowej na Lubelszczyźnie. Stoją od lewej: mjr Jan Wyderkowski ps. „Grab”, gen. bryg. Michał Żymierski ps. „Rola”, kpt. Stanisław Szot ps. „Kot”, por. Michał Temczyn ps. „Znachor” i por. Wacław Czyżewski ps. „Im”. Domena publiczna
Oficerowie Armii Ludowej na Lubelszczyźnie. Stoją od lewej: mjr Jan Wyderkowski ps. „Grab”, gen. bryg. Michał Żymierski ps. „Rola”, kpt. Stanisław Szot ps. „Kot”, por. Michał Temczyn ps. „Znachor” i por. Wacław Czyżewski ps. „Im”. Domena publiczna
W tym tygodniu minęła 78 rocznica zbrodni dokonanej na żołnierzach Armii Krajowej przez oddział tzw. Armii Ludowej.
Z Historycznego Punktu Widzenia 7 maja 2022
4 maja 1944 roku – w Owczarni na Lubelszczyźnie oddział Armii Ludowej rozbroił i zamordował 18 partyzantów Armii Krajowej. Dlaczego zawracam tym Państwu głowę, skoro nie był to ani największy taki przypadek, ani najbardziej spektakularny, a jednak jest to doskonały przykład do zaprezentowania stosunków pomiędzy obiema działającymi podczas II wojny światowej polskimi partyzantkami.

Dowódcą oddziału, który wymordował AK-owców był 20-letni wówczas członek Polskiej Partii Robotniczej niejaki Bolesław Kaźmirak pseudonim „Cień”. W odróżnieniu od oficerów AK-owskich „Cień” nie był człowiekiem wykształconym. Nie skończył nawet okupacyjnej zawodówki spółdzielczej w Zakrzówku. Ale był członkiem PPR i komendantem ogniwa partii w Zakrzówku na Lubelszczyźnie.

Gdy w maju 1944 roku obejmował dowództwo kompanii szturmowej Armii Ludowej oprócz sporego doświadczenia bojowego w walce z Niemcami, miał już na swoim koncie także szereg morderstw i rabunków na miejscowej ludności. Były to zbrodnie dokonywane pod szyldem walki klas i zdobywania zaopatrzenia dla oddziałów.

4 maja 1944 roku pod pozorem rozmów o wspólnej akcji przeciwko Niemcom oddział „Cienia” zamordował dowódcę 3 kompanii 15 pułku piechoty Armii Krajowej porucznika Mieczysława Zielińskiego „Krysta” i jego 17 żołnierzy, dalszych 13 odniosło rany podczas odwrotu ratującego się ucieczką oddziału.

Osiem dni później oddział „Cienia: przeprowadził pacyfikację Bożej Woli, gdzie spalili 13 gospodarstw należących do rolników mających związki z AK. Na ratunek ludności wyruszyły wspólnie okoliczne oddziały AK i Narodowych Sił Zbrojnych. Cień jednak wymknął się z obławy i następnego dnia w swoim rodzinnym Zakrzówku zamordował pięciu schwytanych tam żołnierzy AK.

Do kolejnej egzekucji akowców doszło w czerwcu 1944 roku w Wandalinie, gdzie ludzie „Cienia” schwytali porucznika i dwóch podchorążych AK. 2 lipca doszło do regularnej bitwy z oddziałem AK dowodzonym przez Bolesława Frańczaka „Argila”, w której zginęło 13 Akowców.

Można by sądzić, że wszystkie te akty wrogości kompanii szturmowej Armii Ludowej wobec Armii Krajowej wynikały z np. porywczości zaledwie 20-letniego dowódcy, albo może to był jakieś pomyłki, czy osobiste animozje z miejscowymi członkami AK.

Nic bardziej błędnego. „Na miesiąc przed wybuchem powstania warszawskiego działający na Lubelszczyźnie „Cień” był jednym z najlepiej ocenianych dowódców partyzanckich Armii Ludowej. Zwierzchnicy mieli do niego tak duże zaufanie, że to właśnie jego oddział otrzymał zadanie ochraniania odlotu z polowego lotniska do Moskwy dowódcy Armii Ludowej Michała Żymierskiego.

Agresja Armii Ludowej wobec oddziałów AK nie wynikała z lokalnych uwarunkowań czy cech osobniczych poszczególnych dowódców. Była efektem programowego założenia, że w 1944 roku Niemcy byli już przegrani, wobec czego prawdziwa walka toczyła się o władzę w przyszłej Polsce. Aby zapewnić swojej opcji politycznej możliwie najlepszą sytuację na chwilę gdy walka militarna zastąpiona zostanie przez zmagania polityczne, należało wyeliminować możliwie największą liczbę żołnierzy AK, którzy podlegając rządowi emigracyjnemu, byliby naturalnym zapleczem opozycji wobec komunistycznej władzy. Stąd tak liczne walki pomiędzy partyzantami, którzy wydawałoby się pod niemiecką okupacją powinni przede wszystkim walczyć z okupantem.

A jak potoczyły się dalsze losy „Cienia”? Do czasu nadejścia armii sowieckiej zdobył tak ponurą sławę wśród ludności cywilnej Lubelszczyzny, że generał Żymierski wcielający oddziały AL do tzw. Armii Berlinga niejako z automatu, „Cieniowi” postawił warunek zmiany nazwiska. Od 1945 roku nazywał się zatem Bolesław Kowalski. Już wkrótce na czele wydzielonego oddziału specjalnego z Batalionu Ochrony Sztabu Generalnego WP przeprowadził pacyfikację okolic Hrubieszowa w tak okrutny sposób, że wywołało to protest miejscowego dowódcy NKWD.

W grudniu 1945 roku pruszkowski Urząd Bezpieczeństwa wysłał funkcjonariuszy z zadaniem zatrzymania „Kowalskiego”, ten jednak po pijanemu ich zastrzelił, a jego podkomendni przypuścili szturm na siedzibę UB w Pruszkowie. Można by pomyśleć, że za coś takiego powinien dostać karę śmierci. Jednak marszałek Żymierski wysłał zasłużonego bojowca do szkoły oficerskiej w Rembertowie. Po jej ukończeniu został dowódcą pułku Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego w Krakowie.

W 1948 roku wysłano go na studia do Akademii Sztabu Generalnego, po której ukończeniu został szefem wydziału w sztabie KBW.

W roku 1951 ujawniono, że w czasie okupacji brał udział w mordowaniu Żydów na Lubelszczyźnie. Pech chciał, że wśród zamordowanych byli bliscy wysoko postawionego urzędnika Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Kowalski trafił więc do więzienia.

W roku 1953 skazano go na 3 lata więzienia za nadużycie władzy, ale już w 1954 roku wyszedł na wolność i został zrehabilitowany jako ofiara stalinowskich represji, dzięki czemu otrzymał wysokie stanowisko w Głównym Zarządzie Politycznym Wojska Polskiego.

Kowalski zmarł w roku 1966, pochowano go w alei zasłużonych na warszawskich Powązkach.

Zobacz także

2022-05-29, godz. 08:20 Wesoła Święta 83 lata temu - 29 maja 1939 roku - w Rzymie zmarła polska święta Urszula Ledóchowska założycielka zgromadzenia Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego. Była… » więcej 2022-05-28, godz. 07:25 Bolko V Husyta Jutro przypada 562 rocznica śmierci księcia opolskiego Bolka V Wołoszka – jednego z najbarwniejszych przedstawicieli dynastii Piastów śląskich. » więcej 2022-05-22, godz. 08:20 Sługa Boży ze Szczepanowic Jutro przypada 79 rocznica męczeńskiej śmierci pochodzącego z będącej dziś częścią Opola wsi Szczepanowice sługi bożego Teodora Sąsali. » więcej 2022-05-21, godz. 07:20 Pierwsi polscy amanci Jak mawiał wódz rewolucji październikowej Włodzimierz Lenin „Kino jest najważniejszą ze sztuk” i tu akurat ze swej rewolucyjnej perspektywy miał ra… » więcej 2022-05-15, godz. 08:20 Intronizator-publicysta Jutro przypada 365 rocznica męczeńskiej śmierci autora jednego z najważniejszych tekstów w dziejach polskiego chrześcijaństwa. Mam tu na myśli świętego… » więcej 2022-05-14, godz. 07:20 Obrońca Mafekingu W najbliższy wtorek obchodzić będziemy 120 rocznica zakończenia oblężenia Mafeking położonego w pobliżu północnej granicy Republiki Południowej Afryki… » więcej 2022-05-08, godz. 08:20 Władysław i Wstydliwy 768 lat temu - 8 maja 1254 roku w Krakowie odbyły się pierwsze po kanonizacji świętego Stanisława uroczystości ku jego czci. Stały się one okazją do zorganizowania… » więcej 2022-05-03, godz. 08:20 Ślaskie zrywy 101 lat temu wybuchło trzecie powstanie śląskie. Tym razem przywódcy polskiej konspiracji nie zaniedbali żadnej sfery przygotowań. » więcej 2022-05-01, godz. 08:20 Nie idę na pochód Szanowni Słuchacze, mam dla Państwa dobrą wiadomość! Otóż dziś pierwszy maja, dzień wolny od pracy i możecie spędzić go tak jak zechcecie. Jeszcze… » więcej
56789
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »