Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » 24 czerwca 2021
2021-06-24, 06:30 Autor: Bolesław Bezeg

24 czerwca 2021

1049 lat temu 24 czerwca 972 roku książę Polan Mieszko I pokonał pod Cedynią wkraczające do jego państwa wojska margrabiego łużyckiego Hodona. 45 lata temu 24 czerwca 1976 roku zapowiedziana przez premiera Piotra Jaroszewicza podwyżka cen żywności wywołała protesty robotnicze, znane pod nazwą wydarzeń czerwcowych 76 roku. Wczoraj minęła 31 rocznica śmierci Reinholda Olescha niemieckiego językoznawcy i slawisty, który w czasach hitlerowskich publikował prace o polskości śląskiej gwary.
Kartka z Kalendarza 24 czerwca 2021
Reinhold Olesch urodził się 24 września 1910 r. w zgermanizowanej śląskiej rodzinie żyjącej w podkatowickim Załężu. Po śmierci ojca rodzina przeniosła się do krewnych matki mieszkających we wsi Góra Świętej Anny. Edukację pobierał w Nysie, a następnie w gimnazjum św. Macieja we Wrocławiu.

W latach 30 minionego wieku studiował filologię i fonetykę słowiańską na Uniwersytecie w Wiedniu, potem w Pradze i w Berlinie, gdzie studiował także geografię i historię. Wśród jego wykładowców znaleźli się m.in. Mikołaj Trubecki, Aleksander Brückner i Maks Vasmer. Za namową tego ostatniego Olesch zaczął żmudną pracę nad nagrywaniem na gramofonowych płytach próbek słowiańskich gwar. Rozpoczął od swojej rodziny na Górze Świętej Anny.

W połowie lat 30 XX wieku obronił i opublikował pracę doktorską pt. „W sprawie śląskiego krajobrazu językowego. Udział w nim języka starosłowiańskiego.” Choć sam pisał po niemiecku, to uważał, że opisywane przez niego słowiańskie dialekty są jego językiem ojczystym i dziedzictwem mieszkańców Śląska.

W roku 1937 wydrukowano kolejną jego pracę „Przyczynek do badania narzecza górnośląskiego – dialekt Kobylorzy”. W 1938 roku ukazały się jego prace „Serbochorwaci z Hercegowiny” oraz „Trzy polskie dialekty Góralski, Północnomazurski i Kujawski”.

W środowisku naukowym jego dorobek przyniósł mu rozgłos, uznanie, habilitację i stanowisko lektora na Uniwersytecie w Greifswaldzie. Niestety rozgłos ten nie pozostał bez uwagi rządzącej partii. Jego sytuacja stała się krytyczna gdy o słowiańskich pasjach profesora władze powiadomili czujni studenci. NSDAP nie mogła już dłużej przymykać oczu na jego prace, które spalono na berlińskim bruku podczas faszystowskiego wiecu. Wkrótce też wydano oficjalny zakaz ich rozpowszechniania.

Kolejną represją było relegowanie wykładowcy z uczelni. Po wybuchu wojny jako politycznie podejrzany został wcielony do Wehrmachtu w stopniu szeregowca, choć jako docentowi przysługiwał mu stopień oficerski. Szeregowiec Olesch przydzielony został do służby przy koniach. Czas stacjonowania na Ukrainie wykorzystał do zbierania materiałów o tamtejszych gwarach słowiańskich.

Po wojnie kontynuował karierę naukową w Niemczech, gdzie publikował jako Stanisław Urbańczyk. Wykładał slawistykę w Greifswaldzie, Lipsku i Kolonii, gdzie w roku 1975 przeszedł na emeryturę. Do końca życia odwiedzał i wspomagał materialnie krewnych z Góry Świętej Anny, którzy pozostali w Polsce. W roku 1990 na krótko przed śmiercią otrzymał doktorat honoris causa Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu.

Reinhold Olesch zmarł 23 czerwca 1990 roku w Kolonii.

Zobacz także

2024-02-26, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 26 lutego 1634 roku - Po trzymiesięcznym oblężeniu przez polską armię, pod dowództwem króla Władysława IV, skapitulowały rosyjskie wojska pod Smoleńskiem… » więcej 2024-02-25, godz. 07:45 Kartka z kalendarza 25 lutego - W Gruzji - Dzień Okupacji Sowieckiej. 25 lutego - Światowy Dzień Powolności. 25 lutego - Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem… » więcej 2024-02-24, godz. 23:44 Kartka z kalendarza 24 lutego - Święto narodowe Estonii - Dzień Niepodległości, upamiętniający podpisanie deklaracji o niepodległości w 1918 roku po zakończeniu Rewolucji… » więcej 2024-02-23, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 23 lutego - Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją. 23 lutego - Międzynarodowy Dzień Pomocy Potrzebującym. 23 lutego - Święto Geografii Wojskowej. 23… » więcej 2024-02-22, godz. 07:30 Kartka zkalendarza 22 lutego - Dzień Myśli Braterskiej - symboliczne święto przyjaźni między skautami a harcerzami, obchodzone w rocznicę urodzin Roberta Baden-Powella, twórcy… » więcej 2024-02-21, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 21 lutego - Międzynarodowy Dzień Przewodnika Turystycznego, ustanowiony w 1989 roku podczas III Konwencji Światowej Federacji Stowarzyszeń Przewodników Turystycznych… » więcej 2024-02-20, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 20 lutego - Światowy Dzień Sprawiedliwości Społecznej, ogłoszony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. 20 lutego - Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem… » więcej 2024-02-19, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 19 lutego - Dzień Nauki Polskiej. 19 lutego - Światowy Dzień Ochrony Ssaków Morskich. 19 lutego - Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem… » więcej 2024-02-18, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 18 lutego - Dzień Plutona. 18 lutego - Dzień Baterii. » więcej 2024-02-17, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 17 lutego - Dzień Służby Cywilnej. 17 lutego - Światowy Dzień Kota. » więcej
56789
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »