1529 - W Piotrkowie sejm koronny wybrał 9-letniego królewicza Zygmunta Augusta na przyszłego króla Polski. Bezprecedensowa elekcja "vivente rege" - za życia poprzednika - Zygmunta I Starego - wywołała protesty. Zygmunt II August zmarł 7 lipca 1572, jako ostatni polski monarcha z linii męskiej dynastii jagiellońskiej. Kolejnym królem polskim, wybranym przez sejm elekcyjny, był Henryk Walezy. 495. rocznica

1575 - Zmarł Marcin Bielski, żołnierz, historyk, renesansowy poeta satyryczny, pisarz i tłumacz. Jego najważniejsze dzieło - "Kronika wszytkiego świata", ukazała się po raz pierwszy w 1551 roku. Opisywała historię świata od czasów Starego Testamentu, poprzez starożytny Rzym, Grecję, wydarzenia Nowego Testamentu, średniowiecze i wydarzenia współczesne autorowi do 1550 roku. Urodził się około 1495 roku.

1601 - Wojska polskie pod dowództwem hetmana Jana Zamoyskiego zdobyły Wolmar podczas wojny polsko-szwedzkiej. Gdy żołnierze polscy wdarli się do miasta, Szwedzi wycofali się na zamek i poprosili o warunki kapitulacji. Jan Zamoyski pozwolił szeregowym żołnierzom na swobodny wymarsz z miasta, a jedynym warunkiem było złożenie przysięgi, że nie będą więcej walczyć z Polską. Następnego dnia, 19 grudnia, pozostali przy życiu żołnierze szwedzcy opuścili Wolmar, a oficerowie dostali się do polskiej niewoli.

1737 - Zmarł Antonio Stradivari, Stradivarius, najsłynniejszy z włoskiej rodziny lutników. Wraz z synami i współpracownikami zbudował ponad tysiąc instrumentów, głównie skrzypiec. Są one nazywane od jego nazwiska stradivariusami. Obecnie zyskują zawrotną wartość, są dziełami sztuki. Antonio Stradivarius urodził się w 1643 lub 1644 roku.

1765 - Tadeusz Kościuszko wstąpił do Korpusu Kadetów Szkoły Rycerskiej w Warszawie. Szkoła powstała z inicjatywy Stanisława Augusta Poniatowskiego, aby przygotować kadrę oficerów, ludzi światłych, postępowych i dobrych obywateli. Tadeusz Kościuszko studiował historię Polski i historię powszechną, filozofię, łacinę, język polski, francuski i niemiecki oraz prawo, ekonomię, arytmetykę, geometrię i miernictwo. Pobierał specjalny kurs inżynierski. Szkołę ukończył w stopniu kapitana.

1803 - Zmarł Johann Gottfiried von Herder, niemiecki pastor, filozof i pisarz, którego poglądy wpłynęły znacząco na rozwój idei narodu oraz filozofii i historii kultury. Autor prac: ”Myśli o filozofii dziejów”, "Wybór pism” i "Głosy ludów w pieśniach”. W Morągu, miejscu urodzenia filozofa, znajduje się muzeum jego imienia. Urodził się 25 sierpnia 1744 roku.

1820 - Urodził się Sokrat Starynkiewicz, generał rosyjski, inżynier, prezydent Warszawy w latach 1875-1892. Za jego prezydentury zbudowano między innymi kanalizację i wodociągi, uruchomiono pierwszą publiczną linię tramwaju konnego, zmodernizowano oświetlenie ulic, założono sieć telefoniczną, otwarto cmentarz na Bródnie i uregulowano finanse miejskie. Zmarł 23 sierpnia 1902 roku.

1829 - Zmarł Jean Baptiste de Lamarck, francuski przyrodnik, autor pierwszej naukowej teorii ewolucji, tak zwanej teorii transmutacji, lamarkizmu, poprzedzającej darwinizm. Pracując w Muzeum Narodowym Historii Naturalnej, zajmował się bezkręgowcami, którym poświęcił pracę "Historia naturalna zwierząt bezkręgowych”. Wprowadził do nauki termin biologia, zajmował się również meteorologią i był współorganizatorem sieci pogodowych punktów obserwacyjnych we Francji. Urodził się 1 sierpnia 1744 roku. 195. rocznica

1830 - Powstanie Listopadowe: Sejm przyjął uchwałę o jego narodowym charakterze. Walki przeciwko Imperium Rosyjskiemu rozpoczęły się w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku, a zakończyło 21 października 1831. Zasięgiem objęły Królestwo Polskie i część ziem zabranych - Litwę, Żmudź i Wołyń. Po upadku powstania car Mikołaj I Romanow wypowiedział słowa: "Nie wiem, czy będzie jeszcze, kiedy jaka Polska, ale tego jestem pewien, że nie będzie już Polaków".

1834 - Urodził się Antoni Sikorski, lekarz pediatra, twórca pierwszego na ziemiach polskich Szpitala dla Dzieci w Warszawie. Placówkę założył, w 1869, jako prywatną lecznicę. Zmarł 23 czerwca 1913 roku. 190. rocznica

1851 - Urodził się Mikołaj Rejchman, lekarz, pionier gastrologii w Polsce. Pozostawił ponad 80 prac naukowych oraz dwa podręczniki. Opracował i przedstawił nowatorski sposób określania siły trawiennej soku żołądkowego. Jako pierwszy opisał nadmierne wydzielanie soku żołądkowego, które w 1887 określił, jako oddzielną jednostkę chorobową, a która nazywana jest chorobą Rejchmana. Zainicjował powstanie w 1906 roku Polskiego Komitetu do Badania i Zwalczania Raka, który powstał przy Warszawskim Towarzystwie Higienicznym. Zmarł 26 października 1918 roku.

1856 - Urodził się Joseph John Thomson, angielski fizyk, odkrywca elektronu, twórca podstaw nauki o budowie materii i strukturze elektryczności, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki, w 1906 roku "w uznaniu zasług za teoretyczne i eksperymentalne badania nad przewodnictwem elektrycznym gazów”. Skonstruował pierwszy spektrometr mas. W 1911 dokonał pierwszej analizy wiązki jonów. Jego syn - George Paget Thomson także był fizykiem i laureatem Nagrody Nobla. Zmarł 30 sierpnia 1940 roku. 1865 - W Stanach Zjednoczonych weszła w życie XIII poprawka do Konstytucji. Tym samym zniesiono niewolnictwo. Została uchwalona przez Kongres Stanów Zjednoczonych 31 stycznia tego samego roku. W procesie ratyfikacji, 13. poprawka została odrzucona przez cztery stany: New Jersey, Delaware, Kentucky i Missisipi, jednak po jej wejściu w życie, także i one przyjęły ją symbolicznie w ponownym głosowaniu.

1878 - Urodził się Józef Stalin, radziecki przywódca pochodzenia gruzińskiego, jeden z organizatorów rewolucji bolszewickiej w Rosji, komunistyczny działacz polityczny, sekretarz generalny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego i premier ZSRR. Objął władzę po śmierci Lenina, wprowadzając dyktatorski system rządów i stosując, jako metodę rządzenia masowy, państwowy, wewnętrzny i zewnętrzny terror, który pochłonął według różnych ocen od kilku do kilkudziesięciu milionów ofiar śmiertelnych. Zmarł 5 marca 1953 roku.

1879 - Urodził się Paul Klee, szwajcarsko-niemiecki malarz, związany z ekspresjonizmem, kubizmem i surrealizmem. Jego prace odwołują się do poezji, muzyki i snów. Został uznany przez partię nazistowską za twórcę "sztuki zdegenerowanej” i musiał opuścić Niemcy. Od 2005 roku w Bernie istnieje muzeum jego imienia, które posiada kolekcję czterech tysięcy prac artysty. Obecnie dzieła Paula Klee sprzedawane są nawet za 7,5 miliona dolarów. Zmarł 29 czerwca 1940 roku. 145. rocznica

1892 - Zmarł Richard Owen, angielski biolog, anatom porównawczy zwierząt i paleontolog, profesor i kierownik działu historii naturalnej British Museum, organizator Muzeum Historii Naturalnej. Urodził się 20 lipca 1804 roku.

1895 - Urodził się Adam Łysakowski, bibliotekarz, teoretyk nauki o książce. Wprowadził nieznany w bibliotekach polskich katalog przedmiotowy, a w Bibliotece Uniwersyteckiej w Wilnie zorganizował pierwszy oddział informacyjny. Autor ponad 100 prac z zakresu bibliotekoznawstwa, bibliografii i organizacji zawodu bibliotekarza. Zmarł 30 września 1952 roku.

1896 - Urodził się Stanisław Cat-Mackiewicz, pisarz, publicysta, dziennikarz, polityk, autor prac politycznych, historycznych i literackich: "Historia Polski od 11 listopada 1918 do 17 września 1939”, "Lwów i Wilno”, "Polityka Becka” oraz biografii - "Dostojewski” i "Stanisław August”, a także pracy o polskiej emigracji w Londynie. W latach 1939-1956 przebywał na emigracji, od 1954 do 1955 był premierem rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie. Powrócił do Polski w 1956 roku. W swych książkach wydanych w kraju atakował londyńską emigrację. Powrót Cata do Polski wywołał zaś gwałtowny atak na jego osobę w prasie emigracyjnej. Zmarł 18 lutego 1966 roku w Warszawie.

1900 - Urodził się Kazimierz Skowroński-Prus, rotmistrz Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej. W kampanii wrześniowej walczył w 8. pułku ułanów. W czasie próby przedostania się na Węgry wzięty do niewoli przez Sowietów, został osadzony w Starobielsku i zamordowany wiosną 1940 w Charkowie. Figuruje na liście straceń, pozycja 3050.

1903 - Urodził się Jan Brzękowski, poeta, związany z awangardą krakowską, autor zbiorów wierszy: "Tętna”, "Razowy epos”, "Przyszłość nieotwarta”, "Erotyki”, "Odyseje”, powieści - "Psychoanalityk w podróży”, "Międzywojnie”, a także wspomnień "Wyobraźnia wyzwolona", stanowiących dokument o awangardzie literacko-artystycznej. Jan Brzękowski był uczestnikiem powstań śląskich. Zmarł w Paryżu, 3 sierpnia 1983 roku.

1904 - Urodził się George Stevens, amerykański reżyser, operator i producent filmowy, twórca obrazów: "Wesoły sublokator”, "Dziennik Anny Frank” i "Opowieść wszech czasów”. Dwukrotnie, w 1952 i 1957 roku, został nagrodzony statuetką Oscara dla najlepszego reżysera, za filmy "Miejsce pod słońcem” i "Olbrzym”. Zmarł 8 marca 1975 roku. 120. rocznica

1905 - Urodził się Hans-Bernd August Gustav von Haeften, niemiecki prawnik oraz członek niemieckiego ruchu oporu przeciwko Adolfowi Hitlerowi. Z przyczyn religijnych i moralnych odmówił udziału w zamachu na życie wodza III Rzeszy, który przygotowywał Krąg z Krzyżowej, popierał jednak starania o pozbawienie Adolfa Hitlera władzy i zgodził się, w przypadku powodzenia spisku, przejąć władzę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Von Haeften został aresztowany 23 lipca 1944 roku, trzy dni po nieudanym zamachu w kwaterze Wehrmachtu Wilczy Szaniec. Podczas zeznań nazwał Adolfa Hitlera "sprawcą wielkiego zła". Został skazany na śmierć i powieszony 15 sierpnia 1944 roku.

1905 - Urodził się Witold Strumpf, inżynier chemik, ochotnik w czasie wojny polsko-bolszewickiej, kapitan piechoty Polskich Sił Zbrojnych, oficer Armii Krajowej, cichociemny. W Komendzie Głównej AK pracował w dziale legalizacji, był szkolony w fałszowaniu dokumentów. Walczył podczas Powstania Warszawskiego. Został zamordowany prawdopodobnie w styczniu 1945 w niemieckim obozie koncentracyjnym Groß-Rosen.

1907 - W Warszawie odbył się inauguracyjny koncert chóru męskiego Towarzystwa Śpiewaczego "Harfa", założonego w 1906 roku przez Wacława Lachmana. Na koncercie wykonano: "Sen nocy letniej" Haltona, "Odkrycie lądu" Griega, "Wiosenne czary" Bursy oraz "Ho, ho dziewczyno harda" Dregerta.

1907 - Urodził się Christopher Fry, angielski poeta i dramaturg. Jego utwory przepełnione są oniryzmem, czasami mają charakter egzystencjalny. Inspiracją dla niego była twórczość Yeats'a, Eliota i Giraudouxa. Zmarł 30 czerwca 2005 roku.

1912 - Brytyjczyk Charles Dawson zaprezentował spreparowaną przez siebie czaszkę tak zwanego "Człowieka z Piltdown”, mającego być brakującym ogniwem między małpą a człowiekiem. Oszustwo zostało zdemaskowane w 1953 roku. Znalezisko wyglądało na starsze, niż było w rzeczywistości, dzięki zamoczeniu go w roztworze żelaza i kwasu chromowego.

1913 - W Rzymie zmarł Teodor Rygier, rzeźbiarz, autor pomnika Adama Mickiewicza na krakowskim Rynku Głównym. W Krakowie znajduje się też kolejne jego dzieło - popiersie Juliusza Kossaka z 1884 roku zdobiące elewację Pałacu Sztuki. Urodził się 9 października 1841 roku.

1913 - Urodził się Willy Brandt, niemiecki polityk, socjaldemokrata, kanclerz Republiki Federalnej Niemiec w latach 1969-74, laureat Pokojowej Nagrody Nobla, przywódca Międzynarodówki Socjalistycznej. Człowiek Roku 1970 według magazynu "Time”. Zmarł 8 października 1992 roku.

1916 - I wojna światowa: Zakończyła się trwająca ponad dziewięć miesięcy bitwa pod Verdun we Francji. Walczący ze sobą Niemcy i Francuzi stracili łącznie ponad 700 tysięcy zabitych żołnierzy. Trwająca prawie rok bitwa nie przyniosła Niemcom znaczących sukcesów terytorialnych, ani też nie doprowadziła do załamania armii francuskiej. Obie strony zużyły łącznie około 36 milionów pocisków artyleryjskich. Walki te przeszły do historii, jako "piekło Verdun” lub '"młyn verdeński”, ponieważ obie strony dziesiątkowały się wzajemnie, zaś niektóre z epizodów, na przykład obrona fortu de Vaux, stały się symbolem żołnierskiego męstwa.

1916 - Urodził się Franciszek Kornicki, podpułkownik pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, po II wojnie światowej major Królewskich Sił Powietrznych. Był ostatnim żyjącym dowódcą polskiego dywizjonu z czasów II wojny światowej. Za zasługi wojenne został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i trzykrotnie Krzyżem Walecznych. Był aktywnym działaczem brytyjskiej Polonii. Za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej i działalność kombatancką został w 2011 odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 16 listopada 2017 roku.

1917 - Zmarł Polikarp Brudziński, lekarz, pedagog. Odkrył objawy zapalenia opon mózgowych u dzieci, znane odtąd w literaturze, jako objawy Brudzińskiego. Współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego i "Przeglądu Pediatrycznego”. Był autorem 55 prac naukowych. Urodził się 7 lutego 1874 roku.

1917 - Urodził się Ossie Davis, amerykański reżyser i aktor, pisarz, poeta i aktywista społeczny, na rzecz równouprawnienia i zniesienia dyskryminacji rasowej. Był bliskim przyjacielem i wspierał działania Martina Luthera Kinga i Malcolma X. Wystąpił między innymi w filmach: "Doktor Dolittle", "Odrobina szaleństwa" i "Dwaj zgryźliwi tetrycy”. Zmarł 4 lutego 2005 roku.

1918 - Urodziła się Wilhelmina Skulska, dziennikarka i publicystka. Autorka przewodników: "Madryckie ABC”, "Berneńskie ABC”, "Szwajcaria. Mały przewodnik turystyczny” i scenariuszy do filmów: "Doktor Ewa” i "Autobus odjeżdża 6.20”. Zmarła 28 czerwca 1998 roku.

1918 - Zmarł Henryk Jarecki, dyrygent, kompozytor i pedagog, kapelmistrz i dyrektor Opery Lwowskiej. Autor utworów symfonicznych, chóralnych, fortepianowych i oper wzorowanych na twórczości Ryszarda Wagnera: "Jadwiga”, "Barbara Radziwiłłówna”, "Mazepa" i "Mindowe”. Urodził się 6 grudnia 1846 roku.

1919 - W katastrofie lotniczej zginął sir John Wiliam Alcock, brytyjski lotnik, który wraz z pilotem Arthurem Brownem pierwszy przeleciał Atlantyk na dwusilnikowym płatowcu. Za ten wyczyn obaj piloci otrzymali tytuły szlacheckie. Urodził się 5 listopada 1892 roku. 105. rocznica

1920 - Urodziła się Róża Nowotarska, dziennikarka, tłumaczka, publicystka, malarka i poetka, od 1949 na emigracji w Stanach Zjednoczonych. Pracowała w radiowej rozgłośni Sekcji Polskiej Głosu Ameryki. Publikowała między innymi w emigracyjnym "Dzienniku Polskim”, londyńskich "Wiadomościach” Grydzewskiego, "Gwieździe Polarnej” i "Nowym Świecie”. Zmarła 28 marca 2012 w Waszyngtonie.

1921 - Polska reprezentacja piłkarska rozegrała w Budapeszcie swój pierwszy oficjalny mecz międzypaństwowy, przegrywając z Węgrami 0:1. Porażkę jednym golem z faworyzowanymi Węgrami oceniono w Polsce, jako sukces. Był to najlepszy wynik uzyskany w Budapeszcie w 1921 roku przez drużynę przyjezdną. Uznano, że tym rezultatem polska drużyna zasłużyła na zaliczenie jej do grona najsilniejszych reprezentacji europejskich. Wieczorem 18 grudnia w hotelu Royal odbył się bankiet z udziałem przedstawicieli obu drużyn. Prezes PZPN i prezes Węgierskiego ZPN wymienili się pamiątkowymi proporczykami z okazji pierwszego spotkania między oboma krajami.

1922 - Urodziła się Konstancja Maria Nałęcz-Raczyńska-Bojanowska, polska biochemiczka, wykładowczyni akademicka, profesor nauk przyrodniczych. W czasie powstania warszawskiego była sanitariuszką. Po wojnie pracowała w SGGW, Akademii Medycznej, Instytucie Hodowli i Aklimatyzacji Roślin - Państwowego Instytutu Badawczego. Była członkinią honorową Polskiego Towarzystwa Biochemicznego, redagowała czasopisma „Acta Biochimica Polonica”Zmarła 28 maja 2020 roku.

1925 - Urodził się Stanisław Staszewski, poeta i bard. Z wykształcenia architekt. Ojciec Kazika Staszewskiego. Autor piosenek, między innymi "Celina" i "Baranek", znanych z interpretacji Kultu i Jacka Kaczmarskiego. Jego twórczość uważana była w Polsce za "podejrzaną ideologicznie”, a nim samym interesowała się milicja. Dlatego w 1967 wyemigrował do Paryża. Podczas II wojny światowej Stanisław Staszewski należał do Armii Krajowej. W 1942 był więźniem Pawiaka. Walczył w Powstaniu Warszawskim. W 2014 roku Kazik Staszewski ujawnił, po zapoznaniu się z dokumentami Instytutu Pamięci Narodowej na temat swojego ojca, że Stanisław Staszewski w czasach PRL był najpierw sam obiektem inwigilacji służb, a potem zwerbowanym tajnym informatorem SB. Zmarł 22 stycznia 1973 roku.

1928 - Zmarł Jean Dybowski, agronom, botanik i podróżnik, badacz Afryki, działający w służbie Francji. Położył duże zasługi w zagospodarowaniu obszarów pustynnych Sahary, propagował prace nawadniające, budowę studni artezyjskich i zakładanie sztucznych oaz. Urodził się 20 kwietnia 1856 roku.

1929 - Urodził się Józef Glemp, duchowny katolicki, kardynał prezbiter, od 2009 roku arcybiskup senior archidiecezji warszawskiej. W latach 1981-1992 był metropolitą warszawsko-gnieźnieńskim, w latach 1992-2007 - metropolitą warszawskim, a od 1981 do 2009 roku prymasem Polski. W latach 1967-1979 pełnił funkcję osobistego sekretarza prymasa Stefana Wyszyńskiego. Kawaler Orderu Orła Białego. Zmarł 23 stycznia 2013 roku. 95. rocznica

1932 - Zmarł Eduard Bernstein, ideolog i działacz niemieckiej socjaldemokracji, twórca rewizjonizmu w ruchu robotniczym. Zakwestionował myśl Karola Marksa, w miejsce rewolucji proletariackiej, domagając się pokojowych reform. Uważał, że dobro jednostki jest nadrzędne, sformułował teorię "wrastania" socjalizmu w system kapitalistyczny, by potem przekształcić stosunki społeczne w socjalistyczne. Od czasu jego wystąpień zarysowała się lewica i prawica w ruchu robotniczym. Urodził się 6 stycznia 1850 roku.

1937 - Urodził się Janusz Onyszkiewicz, polityk, matematyk, alpinista. W 1980 roku członek prezydium MKZ NSZZ "Solidarność", następnie Zarządu Regionu Mazowsze, a w 1981 roku rzecznik prasowy Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ "Solidarność", internowany po wprowadzeniu stanu wojennego. Minister obrony narodowej w latach 1992-1993 i 1997-2000. W latach 2001-2016 prezes Polskiego Związku Alpinizmu. Z czynnego wspinania wycofał się po 1976.

1939 - 52 mieszkańców Bochni i okolic zostało rozstrzelanych przez Niemców w odwecie za atak na miejscowy posterunek policji, przeprowadzony dwa dni wcześniej przez dwóch członków Organizacji Orła Białego. W kilkugodzinnej walce o posterunek zginęło dwóch policjantów, w tym komendant placówki. Polacy zostali ciężko ranni, a następnego dnia zatrzymani i powieszeni na słupie latarni znajdującej się przed posterunkiem policji. 85. rocznica 1940 - Adolf Hitler zatwierdził plan wojny przeciwko Związkowi Radzieckiemu. Plan Barbarossa zakładał zniszczenie głównych sił Armii Czerwonej na zachód od Dźwiny i Dniepru, a także okupację krajów bałtyckich i Leningradu. Po spełnieniu tych warunków operacje miały się skoncentrować wokół Moskwy, a następnie szybko się rozwijać w kierunku linii Archangielsk-Astrachań.

1941 - Gestapo aresztowało 456 żołnierzy Inspektoratu Katowickiego ZWZ. Trzech zabito podczas akcji, a większość pozostałych zginęła później w niemieckich obozach zagłady i egzekucjach. Wojskowy Sąd Specjalny Śląskiego Okręgu AK, wydał wyrok śmierci na łączniczkę Helenę Mathea, która najprawdopodobniej była agentką gestapo i wydała Niemcom polskich żołnierzy. Kobiecie udało się jednak uciec, jest poszukiwana przez Oddziałową Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. 1942 - Prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz wystosował list do papieża Piusa XII, prosząc o interwencję w obronie mordowanych Polaków i Żydów.

1943 - Urodził się Keith Richards, brytyjski gitarzysta i autor tekstów, współzałożyciel i twórca muzyki grupy The Rolling Stones. W 2011 roku pojawił się na czwartym miejscu listy 100 największych gitarzystów wszech czasów magazynu "Rolling Stone".

1944 - Wojna na Pacyfiku: 790 osób zginęło, a 80 zostało rannych po uderzeniu tajfunu na amerykańską flotyllę na Morzu Filipińskim. Zatonęły trzy niszczyciele, a krążownik, pięć lotniskowców i trzy inne niszczyciele zostały uszkodzone. 80. rocznica

1946 - Urodził się Steven Spielberg, amerykański reżyser, scenarzysta i producent filmowy, jedna z najważniejszych współczesnych twórców Hollywood. Autor obrazów: "Szczęki", "Kolor purpury", "Raport mniejszości", "Park Jurajski" i "Bliskie spotkania trzeciego stopnia". Został trzykrotnie nagrodzony Oscarem: w 1993 za reżyserię "Listy Schindlera", ten obraz został też najlepszym filmem roku , oraz za "Szeregowca Ryana" w 1998. W 1987 roku Międzynarodowa Kapituła nadała mu godność Kawalera Orderu Uśmiechu. W 2013 amerykański magazyn "Time" zaliczył go do grona 100 najważniejszych postaci stulecia.

1952 - Urodziła się Krystyna Janda, aktorka teatralna i filmowa, piosenkarka, felietonistka, w latach 1976-1987 - związana z Teatrem Ateneum. Gra role od Szekspira do współczesnego repertuaru teatralnego polskiego i światowego. Jej największym sukcesem była "Medea” Eurypidesa, główne role w "Shirley Valentine” i "Edukacji Rity”. Wystąpiła też w wielu filmach, między innymi: "Człowiek z marmuru", "Człowiek z żelaza", "Przesłuchanie", "Tato", "Rewers” i "Pestka". Założycielka i dyrektorka artystyczna Teatru Polonia i Och-Teatru w Warszawie.

1952 - Zmarł Władysław Jakub Godik, piosenkarz, aktor i reżyser o korzeniach żydowskich. Przed II wojną światową występował w teatrach i cyrku w Charkowie i Kijowie, a także w teatrze rewiowym w Wiedniu. W kresie II wojny światowej przebywał na terenach wcielonych do ZSRR, wstąpił do Armii Czerwonej. Po wojnie wrócił do Polski. Wystąpił w filmie "Ulica graniczna" Aleksandra Forda, w roli krawca Libermana. Urodził się 1 kwietnia 1892 roku.

1954 - Urodził się Tomasz Mędrzak, aktor i reżyser, związany z Teatrem Ochoty i Teatrem TM w Warszawie. Absolwent łódzkiej "filmówki”. Występował też w filmach, między innymi w "W pustyni i puszczy” i "Republika nadziei”, a także w serialach telewizyjnych - "Królowa Bona” i "Dom”. 70. rocznica

1958 - Po raz pierwszy z kosmosu dobiegł głos ludzki. Drogą satelitarną nadano życzenia świąteczne prezydenta Stanów Zjednoczonych Dwighta Eisenhowera. Pierwsze w historii ludzkie słowa nadane z kosmosu brzmiały: "Mówi prezydent Stanów Zjednoczonych. Dzięki niesamowitemu postępowi nauki, mój głos dociera do Was z satelity krążącego w przestrzeni kosmicznej. Moje przesłanie jest proste: poprzez to niezwykłe medium przekazuję Wam i całej ludzkości amerykańskie życzenie o pokoju na Ziemi i pomyślności dla wszystkich ludzi". 1959 - Rządy ZSRR, Polski i NRD podpisały umowę o budowie rurociągu naftowego "Przyjaźń". Budowa pierwszej nitki trwała trzy lata. Był to największy na świecie system łączący rosyjską Syberię z krajami Europy Środkowej. Liczy ponad 8 900 kilometrów rur transportujących rocznie około 66,5 miliona ton ropy naftowej. Jest przez Rosję wykorzystywany do szantażu energetycznego. 65. rocznica

1963 - Urodził się Brad Pitt, amerykański aktor i producent filmowy, laureat Oscara za drugoplanową rolę w filmie "Pewnego razu... w Hollywood". Grał w obrazach: "Wywiad z wampirem”, "Siedem lat w Tybecie”, "Troja”, "Babel”, "Thelma i Louise”, "Rzeka życia”, "Ciekawy przypadek Benjamina Buttona", "Bękarty wojny" i "Drzewo życia”. Jest znany ze społecznego zaangażowania, wspomagał akcje na rzecz walki z wirusem HIV i epidemią AIDS oraz gruźlicą w Etiopii.

1964 - Premiera filmu "Panienka z okienka" w reżyserii Marii Kaniewskiej. Adaptacja popularnej powieści historycznej Jadwigi Łuszczewskiej opowiada o związku gdańskiej mieszczanki i polskiego marynarza w XVII-wiecznym Gdańsku. Na planie filmowym spotkali się po raz pierwszy Pola Raksa i Janusz Gajos - później popularna para filmowa w serialu "Czterej pancerni i pies". 60. rocznica

1965 - Zakończyła się załogowa misja kosmiczna Gemini 7. Był to czwarty załogowy lot amerykańskiego programu "Gemini". Podczas misji przeprowadzono pierwsze w historii astronautyki spotkanie dwóch statków kosmicznych. Połączone misje nosiły roboczą nazwę Gemini 76. Przez cały czas misji trzej astronauci byli stłoczeni w kabinie o rozmiarach przedniego siedzenia garbusa. Przez 14 dni byli praktycznie unieruchomieni, ograniczeni przez katapultowane fotele i tablice przyrządów. Również żywność podlegała ograniczeniom. Składały się na nią proste i liofilizowane posiłki w wyciskanych torebkach z ustnikiem.

1966 - Amerykański astronom Richard Walker odkrył Epimeteusza, jeden z księżyców Saturna. Nazwa księżyca pochodzi od Epimeteusza, brata Prometeusza i męża Pandory w mitologii greckiej.

1966 - Wyprawa amerykańska dokonała pierwszego wejścia na najwyższe wzniesienie Antarktydy Masyw Vinsona, o wysokości 4892 metrów nad poziom morza. Pierwszego polskiego wejścia dokonała Mariola Popińska 16 stycznia 1995 roku. Szczyt wznosi się na prawie trzy kilometry ponad otaczający go teren. Charakteryzuje go niezwykle surowy klimat. W lecie temperatura wynosi około -30 stopni Celsjusza, a w zimie może spadać nawet do -90 stopni. Masyw nazwany jest na cześć amerykańskiego polityka Carla Vinsona.

1968 - Zmarł Stanisław Pigoń, historyk literatury, filolog, twórca edycji dzieł Fredry i Żeromskiego, badacz literatury polskiej XIX i początków XX wieku, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmował się literaturą, jako przekazem treści poznawczych, ideowo-wychowawczych i filozoficznych oraz jej rolą w kształtowaniu polskiej świadomości narodowej. Był odkrywcą twórczości pisarzy chłopskich. Urodził się 27 września 1855 roku.

1969 - Premiera filmu sensacyjnego "W tajnej służbie Jej Królewskiej Mości" w reżyserii Petera R. Hunta. To szósty film z cyklu przygód agenta brytyjskiego wywiadu Jamesa Bonda. Agent 007 toczy ostateczne starcie z organizacją WIDMO. Jest jedyny film, w którym James Bond się ożenił. To też jedyny film, w który agenta 007 zagrał George Lazenby. 55. rocznica

1970 - Grudzień 1970: wojsko otoczyło stocznię w Szczecinie. W Elblągu doszło do starć z demonstrantami. Do miast północnej Polski przyłączyły się Białystok, Nysa, Oświęcim, Warszawa i Wrocław, gdzie zorganizowano krótkotrwałe i na mniejszą skalę nowe strajki.

1970 - Zmarł Brunon Drywa, pracownik portu w Gdyni trafiony pociskiem w czasie wydarzeń grudniowych przez strzelających żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego. Do tragedii doszło na przystanku Szybkiej Kolei Miejskiej Gdynia Stocznia, po jego przyjeździe do pracy. Zmarł w szpitalu. Pozostawił żonę i trójkę dzieci. Postanowieniem Prezydenta RP, w 38. rocznicę Grudnia 70, został pośmiertnie odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. Jest głównym bohaterem filmu "Czarny czwartek", którego zagrał Michał Kowalski. Urodził się 20 lipca 1936 roku.

1970 - Zmarł Tadeusz Marian Sawicz, pracownik Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Elblągu, zastrzelony w czasie wydarzeń grudniowych. Wychodząc z baru mlecznego przy ulicy 1 Maja w Elblągu, został postrzelony w głowę przez funkcjonariusza MO, jadącego milicyjną Nysą. Zginął na miejscu. Nie brał udziału w manifestacjach. Tydzień później mężczyzna miał wziąć ślub, a jego narzeczona była w ciąży. Po upadku komunizmu w Polsce skwer, niedaleko, którego zginął, został nazwany jego imieniem. Postanowieniem Prezydenta RP, w 38. rocznicę Grudnia '70, za zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, został pośmiertnie odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. Urodził się 1 września 1948 roku.

1976 - Na lotnisku w Zurychu przeprowadzono wymianę radzieckiego dysydenta i więźnia politycznego Władimira Bukowskiego na sekretarza generalnego Komunistycznej Partii Chile Luisa Corvalána. Los Bukowskiego i innych więźniów politycznych w Związku Radzieckim był wielokrotnie podnoszony przez zachodnich dyplomatów i organizacje praw człowieka, takie jak Amnesty International. W marcu 1977 spotkał się w Białym Domu z prezydentem Stanów Zjednoczonych Jimmym Carterem. Potem były dysydent przeniósł się na stałe do Wielkiej Brytanii, gdzie wznowił studia biologiczne na University of Cambridge. Władimir Bukowski był zagranicznym, honorowym członkiem Solidarności Walczącej, zaprzysiężonym przez samego Kornela Morawieckiego. Urodził się w rodzinie o polskich korzeniach, 30 grudnia 1942 roku w Belebju, zmarł 27 października 2019 w Camridge.

1977 - Zmarła Maria Skalińska, profesor nauk przyroodniczych, biolog, twórczyni krakowskiej szkoły cytologii roślin. Redagowała czasopismo naukowe Acta Biologica Cracoviensia. Napisała pond 100 prac naukowych. Urodziłą się 27 grudnia 1890 w Warszawie.

1978 - Na Wawelu ogłoszono powstanie Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa. Od 1990 roku działa pod ustawowym patronatem urzędu Prezydenta RP. Komitet sfinansował częściową lub całkowitą odnowę ponad 400 obiektów zabytkowych, w tym najważniejszych dla polskiej kultury: Zamku Królewskiego i archikatedry na Wawelu, kościoła Mariackiego, Sukiennic oraz klasztoru benedyktynów w Tyńcu.

1979 - Wolne Związki Zawodowe i Ruch Młodej Polski zorganizowały w Gdańsku kilkutysięczną manifestację w rocznicę krwawej pacyfikacji robotniczych protestów w grudniu 1970 roku. Przed bramą numer dwa Stoczni Gdańskiej przemawiał Lech Wałęsa. 45. rocznica

1979 - Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło Konwencję w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet. Konwencja została ratyfikowana przez 187 państw. Polska przyjęła ją 18 lipca 1980 roku. Konwencja nie została zatwierdzona przez Stany Zjednoczone, nie podpisały jej: Iran, Somalia, Stolica Apostolska, Sudan i Tonga. 45. rocznica

1980 - Urodził się Wojciech Kozub, alpinista. Był instruktorem wspinaczki sportowej, członkiem Klubu Wysokogórskiego Kraków i przewodnikiem tatrzańskim. Był jednym z najbardziej wyróżniających się wspinaczy górskich młodego pokolenia, dokonywał przejść zarówno letnich, jak i zimowych. Wspinał się w Tatrach, Alpach oraz górach Azji: Karakorum, Hindukuszu, Pamirze, Pamiro-Ałaju, Himalajach i Kaukazie. Był zaangażowany w projekt "Polski Himalaizm Zimowy 2010-2015. Zginął 6 lipca 2011, podczas zejścia z Mont Blanc, przysypany lawiną kamieni.

1981 - Jan Paweł II w liście do Wojciecha Jaruzelskiego zaapelował o przerwanie stanu wojennego: "z usilną prośbą i zarazem gorącym wezwaniem o zaprzestanie działań, które przynoszą ze sobą rozlew krwi polskiej [...]. Ogólnoludzkie pragnienie pokoju przemawia za tym, ażeby nie był kontynuowany stan wojenny w Polsce” - stwierdził papież.

1982 - Sejm przyjął ustawę o "szczególnej regulacji prawnej w okresie zawieszenia stanu wojennego”, która utrzymała represyjne ustawodawstwo stanu wojennego.

1985 - Premiera filmu "Kolor purpury" w reżyserii Stevena Spielberga. Został nakręcony na podstawie powieści Alice Walker z 1982 roku, wyróżnionej Nagrodą Pulitzera o tym samym tytule. Film opowiada o losach uciśnionej rasowo, obyczajowo i rodzinnie murzyńskiej dziewczyny imieniem Celie, granej przez Desretę Jackson i Whoopi Goldberg, Film był nominowany do 11 Oscarów, w tym dla Whoopi Goldberg, jednak nie otrzymał żadnej nagrody.

1988 - Powstał Komitet Obywatelski przy Lechu Wałęsie. W jego skład weszli niemal wyłącznie doradcy Wałęsy z lat 1980-1981, osoby ze środowiska dawnego Komitetu Obrony Robotników oraz przywódcy podziemnej "Solidarności”. Po zakończeniu obrad Okrągłego Stołu i zatwierdzeniu decyzji o wyborach parlamentarnych 4 czerwca 1989, komitet przekształcił się w ogólnopolski ruch zwolenników zmian ustrojowych w Polsce. W wyborach kandydaci rekomendowani przez Komitet Obywatelski zdobyli 160 mandatów poselskich na 161 możliwych i 92 senatorskie. 1992 - Zmarł Józef Nalberczak, aktor. Wystąpił w filmach: "Trudna miłość", "Kaprysy Łazarza", "Awans", "Co mi zrobisz jak mnie złapiesz", "Oko proroka", "Warszawskie gołębie", a także w serialach: "Czterej pancerni i pies" oraz "Droga". Urodził się 9 stycznia 1926 roku.

1993 - Zmarł Sam Wanamaker, amerykański reżyser i aktor filmowy. Twórca filmów: "Columbo. Wielkie oszustwo”, "Egzekutor”, "Aresztuję cię przyjacielu”. Zagrał w obrazach: "Lotnik”, "Proces w Berlinie” i "Dzień, w którym wypłynęła ryba”. Urodził się 14 czerwca 1919 roku.

1994 - Zmarła Jadwiga Korczakowska, pisarka, autorka wierszy, opowiadań i książek dla dzieci, między innymi: "Zabawa w chowanego”, "Spotkanie nad morzem”, "Dwie Marysie”, "Żuczek i Marsjanie”, "Pałac pod gruszą” i najbardziej znanej - "Bułeczka”. Pisała też utwory sceniczne, scenariusze i słuchowiska radiowe. Urodziła się 6 lutego 1906 roku. 30. rocznica

1995 - Zmarł Konrad Zuse, niemiecki inżynier, pionier informatyki - wynalazca komputera. Uważa się go także za autora pierwszego języka komputerowego, który po wojnie nie sprostał konkurencji amerykańskiej. Pierwszy elektroniczny komputer jego konstrukcji nazwany "Z 2" powstał w 1941 roku. Urodził się 22 czerwca 1910 roku.

1995 - Urodziła się Barbora Krejčíková, czeska tenisistka, złota medalistka igrzysk olimpijskich z Tokio w grze podwójnej, liderka deblowego rankingu WTA. Została zwyciężczynią turniejów wielkoszlemowych w grze podwójnej kobiet i grze mieszanej, wygrała także turnieje: French Open 2021 i Wimbledon 2024 w grze pojedynczej kobiet.

1996 - Zmarł Julij Borisowicz Chariton, radziecki fizyk jądrowy, kierownik naukowy ośrodka badań atomowych na poligonie Arzamas-16 oraz główny konstruktor radzieckich bomb atomowych i termojądrowych. Urodził się 27 lutego 1904 roku.

1998 - Sejm odrzucił weto prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego do ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej. Prezydent zawetował ustawę twierdząc, że "jest ona sprzeczna z konstytucyjną zasadą podziału władz - fundamentu demokratycznego państwa prawnego" i "w rażący sposób narusza zasady prawa karnego".

1999 - Zmarł Robert Bresson, francuski reżyser i scenarzysta, twórca między innymi filmów: "Pieniądz”, "Damy z Lasku Bulońskiego”, "Dziennik wiejskiego proboszcza”, "Ucieczka skazańca”, "Na los szczęścia, Baltazarze” i "Kieszonkowiec”. Urodził się 25 września 1901 roku. 25. rocznica

2000 - Bronisław Geremek został przewodniczącym Unii Wolności, pokonując Donalda Tuska stosunkiem głosów 336 do 261.

2000 - Ukazał się debiutancki album "Kinematografia" zespołu Paktofonika. Muzycy - Rahim, Magik oraz Fokus zbierali materiał na płytę od początku istnienia składu - ponad dwa lata. Płytę poprzedził wydany 1 listopada 2000 roku singel "Ja to ja”. Płyta dotarły do drugiego miejsca listy najlepiej sprzedawanych albumów w Polsce. Album też otrzymał nagrodę polskiego przemysłu fonograficznego Fryderyka w kategorii "najlepszy album hip-hop”. Tydzień po premierze płyty Magik - lider grupy, popełnił samobójstwo.

2001 - Zmarł Gilbert Becaud, francuski piosenkarz, aktor i kompozytor, autor 400 piosenek, z których co najmniej 20 odniosło światowy sukces. Odwiedził Polskę w 1964 roku i w 2000 z recitalem podczas XXI Festiwalu Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu. Urodził się 24 października 1927 roku.

2002 - Zmarł Jan Łomnicki, reżyser i scenarzysta filmowy, twórca obrazów: "Ocalić miasto", "Akcja pod Arsenałem", "Wielka wyspa", a także serialu telewizyjnego "Dom", który przyniósł mu największą popularność. Brat aktora Tadeusza Łomnickiego. Urodził się 30 czerwca 1929 roku.

2009 - Znad bramy niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau skradziono historyczny napis "Arbeit macht frei" - "Praca czyni wolnym". Napis, pocięty przez złodziei, został odnaleziony przez policję. W 2011 roku ukończono jego konserwację i zdecydowano o instalacji kopii nad bramą. Złodzieje z Polski i podżegający do kradzieży Szwed zostali skazani. 15. rocznica

2009 - Prezydent RP Lech Kaczyński zastosował prawo łaski wobec skazanych w sprawie linczu we Włodowie. Do tragicznego zdarzenia doszło 1 lipca 2005 roku. Mieszkańcy Włodawy zabili miejscowego przestępcę, który wielokrotnie ich atakował. W dniu zdarzenia zranił butelką córkę swojej konkubiny, jej męża ugodził nożem i groził zabiciem ich syna. Funkcjonariusze policji nie interweniowali mimo wezwania telefonicznego mieszkańców oraz osobiste zgłoszenie się na komisariat jednej z poszkodowanych osób. Bracia W., uczestniczący w zabójstwie, zostali skazani na kary czterech lat więzienia. 15. rocznica

2010 - Zmarła Jacqueline de Romilly, francuska filolog klasyczna. Była członkiem Akademii Francuskiej i pierwszą kobietą, która została profesorem College de France. Światową sławę przyniosły jej badania nad językiem i cywilizacją starożytnej Grecji, zwłaszcza prace o Tukidydesie. Urodziła się 26 marca 1913 roku.

2010 - Zmarł Tommaso Padoa-Schioppa, włoski ekonomista i bankowiec, członek zarządu Europejskiego Banku Centralnego, w latach 2006-2008 minister gospodarki i finansów Włoch. Jeden z współtwórców wspólnej europejskiej waluty euro. Urodził się 23 lipca 1940 roku.

2011 - Zmarł Václav Havel, pisarz i pierwszy prezydent Republiki Czeskiej. Jeden z najbardziej znanych współczesnych mężów stanu, symbol "aksamitnej rewolucji", opozycjonista. Jako działacz Karty 77, ponad cztery lata spędził w więzieniu. Autor słynnego eseju "Siła bezsilnych”, znany ze swoich dramatów pisanych w duchu teatru absurdu. Od 1989 do 1992 roku był dziewiątym i ostatnim prezydentem Czechosłowacji oraz pierwszym - Republiki Czeskiej w latach 1993-2003. Urodził się 5 października 1936 roku.

2011 - W wyniku zatonięcia platformy wiertniczej "Noble Kolskaja” na Morzu Ochockim zginęły 53 osoby. Do wypadku doszło podczas holowania platformy na Sachalin. Fale zniszczyły iluminatory w mesie, a następnie zerwały zamknięcia innych otworów platformy. Woda wdarła się do środka, a podczas ewakuacji załogi platforma przewróciła się. Kombinezony ratunkowe nie uratowały ludzi przed śmiercią - na zewnątrz było -20 stopni Celsjusza. Uratowano 14 z 67 osób. 2016 - Zmarła Zsa Zsa Gabor, amerykańska aktorka pochodzenia węgierskiego, zagrał między innymi w filmach: "Moulin Rouge" w reżyserii Johna Hustona, filmie muzycznym "Lili" i w thrillerze Orsona Wellesa "Dotyk zła". Laureatka Złotego Globu. Łącznie wystąpiła w 64 filmach. Była 9-krotnie zamężna, żyła 99 lat. Urodziła się 6 lutego 1917 roku w rodzinie węgierskich Żydów w Budapeszcie.

2017 - Zmarł Arsienij Roginski, rosyjski historyk i działacz polityczny, współzałożyciel i przewodniczący Stowarzyszenia "Memoriał”, badającego zbrodnie stalinowskie. Zajmował się historią ZSRR, badał zwłaszcza okres represji politycznych w latach 20. XX wieku. W 1981 roku został skazany i odsiedział cztery lata więzienia za rzekome sfałszowanie dokumentów - próśb o udostępnienie zasobów archiwalnych. Został zrehabilitowany w 1992 roku. Urodził się 30 marca 1946 roku.

2018 - Zmarł Kazimierz Kutz, reżyser filmowy, teatralny i telewizyjny, scenarzysta, publicysta, pisarz oraz polityk. Współtwórca polskiej szkoły filmowej, współzałożyciel Stowarzyszenia Filmowców Polskich, autor licznych spektakli Teatru Telewizji. Wyreżyserował ponad 20 filmów fabularnych, między innymi "Śmierć jak kromka chleba" o krwawej pacyfikacji kopalni "Wujek" w Katowicach w czasie stanu wojennego. Dwukrotny laureat Złotych Lwów na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych - w 1980 roku za "Paciorki jednego różańca" i w 1994 za "Zawróconego". Współpracownik opozycji demokratycznej w PRL, senator i poseł. Urodził się 16 lutego 1929 roku.

2019 - Zmarła Claudine Auger, francuska aktorka filmowa. Zwyciężczyni konkursu na Miss Francji w 1958 i pierwsza wicemiss konkursu na Miss Świata w tym samym roku. Jej najsłynniejsza rola filmowa, która zapewniła jej stałe miejsce w historii kina, to dziewczyna Jamesa Bonda w filmie "Operacja Piorun" z 1965 roku. Urodziła się 26 kwietnia 1941 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarł Tadeusz Zwierzyński, wiceprezes PERN, strategicznej spółki gwarantującej bezpieczeństwo energetyczne Polski; doświadczony menedżer. Miał 69 lat.

2021 - Zmarł Richard Rogers, brytyjski architekt projektujący w stylu późnego modernizmu i high-tech. Autor słynnych projektów Centrum Pompidou w Paryżu, The O2 w Londynie czy budynku Międzynarodowego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu oraz Paddington Waterside w Londynie. Uhonorowany tytułem szlacheckim przez królową Elżbietę II. Urodził się 23 lipca 1933 roku.

2023 - Zmarł Stanisław Majcher, działacz samorządowy, były prezydent Głogowa. Urodził się 17 października 1936 roku. 1. rocznica 18 grudnia - Międzynarodowy Dzień Migrantów, ustanowiony przez ONZ.