324 - Poświęcenie Bazyliki Laterańskiej przez papieża Świętego Sylwestra I. Bazylika była świadkiem pięciu soborów powszechnych, tu rezydowali papieże - biskupi Rzymu przez tysiąc lat, od czasów cesarza Konstantyna do niewoli awiniońskiej w latach 1309-1377. Bazylika Większa na Lateranie jest kościołem katedralnym papieża. Na jej frontonie widnieje napis: "Omnium Urbis et Orbis Ecclesiarum Mater et Caput" - "Matka i Głowa wszystkich kościołów Miasta i Świata". 1700. rocznica
1781 - Urodził się Karol Godula, współtwórca śląskiego przemysłu, właściciel kompleksu kopalń i hut cynku. W dniu śmierci, jego majątek szacowano na dwa miliony talarów. Na majątek składało się: 19 kopalń galmanu, 40 kopalń węgla kamiennego, trzy huty cynku, 28 kuksów w hucie "Karol” oraz tereny: Orzegów, Szombierki, Bujaków, Bobrek i Paniowy. Zmarł 6 lipca 1848 roku.
1794 - Insurekcja kościuszkowska: wojska rosyjskie wkroczyły do zdobytej Warszawy. Mimo kapitulacji stolicy 5 listopada weszły do miasta dopiero 9 listopada, ze względu na konieczność naprawy zniszczonego mostu. 4 listopada carscy żołnierze na Pradze w ciągu kilku godzin wymordowali około 20 tysięcy cywilnych osób. Po ostatecznej klęsce insurekcji nastąpił III rozbiór Polski. W czasie trwającej osiem miesięcy Insurekcji powstańcy zmobilizowali do walki około 150 tysięcy osób. Po klęsce powstania 20 tysięcy osób zesłano na Syberię, a majątki uczestników zrywu były konfiskowane i przekazywane wojskowym, którzy wsławili się podczas tłumienia insurekcji. 230. rocznica
1812 - Urodził się Paul Abadie, francuski architekt i konserwator zabytków, twórca licznych kościołów w stylu łączącym romanizm i styl bizantyjski. Głównym jego dziełem jest bazylika Sacré Coeur na wzgórzu Montmartre w Paryżu. Prowadził restauracje licznych zabytków średniowiecznych we Francji, w tym katedry Notre-Dame w Paryżu. Zmarł 3 sierpnia 1884 roku.
1818 - Urodził się Iwan Turgieniew, rosyjski pisarz, jeden z głównych przedstawicieli rosyjskiego realizmu krytycznego. Autor opowiadań: “Zapiski myśliwego”, “Dziennik zbędnego człowieka”, “Senilia”, “Wiosenne wody”, powieści: "Szlacheckie gniazdo”, “Ojcowie i dzieci” i “Dym”. Był pierwszym prozaikiem rosyjskim, który zyskał europejską sławę. Zmarł 3 września 1883 roku.
1839 - Urodził się Tadeusz Korzon, historyk, członek Akademii Umiejętności, główny przedstawiciel warszawskiej szkoły historycznej, uczestnik Powstania Styczniowego. Jako pierwszy uwzględniał w swych pracach warunki administracyjne, ekonomiczne, finansowe, ludnościowe, w jakich naród znajdował się w opowiadanej przez niego chwili przeszłości. Autor prac: "Historia starożytna”, "Historyk wobec swego narodu i wobec ludzkości”, "Dzieje wojen i wojskowości w Polsce". Współredagował Wielką Encyklopedię Powszechną. Zmarł 18 marca 1918 roku. 185. rocznica
1841 - Urodził się Edward VII, król Wielkiej Brytanii. Okres jego panowania określa się często mianem "ery edwardiańskiej”. Zanim objął tron był młodzieńcem skłonnym do rozrywek, przeciwnie do swojej matki Wiktorii, znanej z surowości obyczajów. Miał liczne przyjaciółki, wśród nich jest wymieniana lady Churchill, matka późniejszego premiera. Jednej z kochanek Agnes Keyser ufundował prywatny szpital, w którym leczono rannych żołnierzy. Placówka imienia Edwarda VII do dziś służy rodzinie królewskiej. Był zwolennikiem działań dyplomatycznych w polityce międzynarodowej, która bardziej go interesowała niż wewnętrzna. Sam aktywnie uczestniczył w negocjacjach, między innymi zawarł sojusz między Wielką Brytanią, Francją i Rosją, tak zwane Trójporozumienie. Zmarł 6 maja 1910 roku.
1861 - Urodził się Tadeusz Pawlikowski, krytyk literacki, reżyser, dyrektor teatrów lwowskich i krakowskich. Miał duże zasługi dla rozwoju sceny teatralnej w okresie Młodej Polski. Wprowadził do swoich teatrów repertuar nowatorski, między innymi dramaty Ibsena i Maeterlincka. Za jego dyrekcji w teatrze krakowskim debiutowało wielu znanych później dramatopisarzy, między innymi: Miciński, Przybyszewski i Wyspiański. Zmarł 28 września 1915 roku.
1864 - Urodził się Dmitrij Iwanowski, rosyjski biolog, profesor uniwersytetów w Warszawie i Rostowie, odkrywca wirusów. Badając w 1892 roku przyczyny chorób tytoniu, wykrył, że jedną z nich wywołują drobnoustroje o tak znikomych wymiarach, że przenikają przez stosowane do wychwytywania bakterii filtry porcelanowe. Te najdrobniejsze elementy nazwano wirusami. Zmarł 20 czerwca 1920 roku. 160. rocznica
1872 - Urodził się Bohdan ŁepkI, ukraiński pisarz, historyk literatury. Autor zbiorów opowiadań: "Opowiadania", "Dzwony", "Dusza". Przez wiele lat był profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jego utwory tłumaczono na wiele języków. Zmarł 21 lipca 1941 roku, jest pochowany na krakowskim Cmentarzu Rakowickim.
1873 - Urodził się Tadeusz Miciński, publicysta, filozof, pisarz i poeta, okresu Młodej Polski, prekursor surrealizmu. Autor mistycznych powieści, poematów prozą i wierszy kontemplacyjnych: "Ksiądz Faus”, ”Nietota. Księga tajemna Tatr”, "W mroku gwiazd”, "Łazarze” oraz dramatu "Termopile polskie”. Zmarł w lutym 1918 roku.
1880 - Urodził się Jordan Jowkow, uważany za jednego z najwybitniejszych pisarzy bułgarskich okresu międzywojennego. Autor powieści "Żniwiarz” oraz zbiorów opowiadań: "Legendy ze Starej Płaniny”, ”Wieczory w antymowskim zajeździe” i "Pieśń kół”. Czerpał z podań i legend ludowych, tworząc własną wizję wyidealizowanej przeszłości. Kreował postacie szlachetnych rozbójników i jednocześnie przejmujące portrety biednych, zapomnianych ludzi, pełnych szlachetności i dobroci. Zmarł 15 października 1937 roku.
1883 - Urodził się Marcin Nadobnik, filozof, statystyk, współtwórca Głównego Urzędu Statystycznego, jeden z organizatorów Uniwersytetu Poznańskiego, profesor Wyższej Szkoły Handlowej. Był autorem prac z zakresu statystyki: "Pierwszy spis ludności w Polsce”, ‘”Statystyka teoretyczna” oraz "Obszar i ludność Polski”. Zmarł 30 grudnia 1953 roku.
1888 - Urodził się Jean Monnet, ekonomista i finansista francuski. W 1955 roku założył Action Committee for the United States of Europe, mający ożywić ideę budowy wspólnej Europy. Zjednoczył on wiele partii i związków zawodowych, jako siłę motoryczną dla utworzenia podstaw przyszłej unii. Zmarł 16 marca 1979 roku.
1897 - Urodził się Ronald Norrish, angielski chemik, profesor chemii fizycznej Uniwersytetu Cambridge. W 1967 roku, wraz z Georgem Porterem, otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii. Zmarł 7 czerwca 1978 roku.
1907 - Urodził się Mieczysław Milecki, aktor teatralny i filmowy. W czasie II wojny żołnierz Armii Krajowej i uczestnik Powstania Warszawskiego. Po wojnie związany z teatrami Warszawy. Najbardziej znany, jako ksiądz Komodziński w "Nocach i dniach" Marii Dąbrowskiej w reżyserii Jerzego Antczaka. Występował również w filmach: "Zbrodniarz i panna", "Pierwszy dzień wolności", "Pingwin", "Westerplatte" i "Przed odlotem". Zmarł 23 lutego 1988 roku.
1907 - Król Wielkiej Brytanii Edward VII otrzymał w prezencie urodzinowym największy i najczystszy diament Cullinan. Na polecenie króla amsterdamskie przedsiębiorstwo braci Asscher dokonało podziału kamienia oraz jego oszlifowania. Z bryły uzyskano dziewięć ogromnych kamieni i 96 mniejszych. Trzech szlifierzy szlifowało pozyskany materiał osiem miesięcy. Z uzyskanych w 1908 roku brylantów dwa największe kamienie: Cullinan I i Cullinan II król Edward VII kazał umieścić w skarbcu koronnym w Tower w Londynie. W 1937 roku wmontowano je w brytyjskie insygnia państwowe.
1909 - Urodził się Jerzy Kapliński, tancerz, choreograf, mim i malarz. Występował, jako solista zespołów polskich i zagranicznych, był choreografem Opery w Poznaniu, Bytomiu i Operetki Warszawskiej. Opracował układy choreograficzne między innymi baletów: "Harnasie” Karola Szymanowskiego oraz "Romeo i Julia” Piotra Czajkowskiego. Zmarł 17 września 2003 roku. 115. rocznica
1910 - Zmarł ksiądz Piotr Wawrzyniak, działacz gospodarczy i społeczny w Poznańskiem, organizator spółdzielczości kredytowej i rolniczej, pierwszych na ziemiach polskich. W Śremie założył Bank Ludowy działający na zasadzie spółdzielczości. Kierował nim przez 20 lat. Starał się też o upowszechnianie oświaty. Założył Towarzystwo Oświaty Ludowej i działającą przy nim bibliotekę. Kierował też istniejącą do dziś Drukarnią i Księgarnią Świętego Wojciecha w Poznaniu. Zmarł podczas pracy, na zawał, a w jego pogrzebie wzięło udział kilkanaście tysięcy osób. Urodził się 7 lutego 1849 roku
1911 - Zmarł Howard Pyle, amerykański ilustrator, malarz i pisarz, autor wydanej w 1883 roku powieści "Wesołe przygody Robin Hooda”. Książka, będąca najsłynniejszą adaptacją przygód legendarnego banity, jest wydawana do dziś. W Polsce pierwszy raz ukazała się w 1961 roku. Howard Pyle urodził się 5 marca 1853 roku.
1915 - Urodziła się Hanka Bielicka, aktorka dramatyczna i estradowa. Nazywana "królową estrady", była uwielbiana przez Polaków za poczucie humoru i temperament. Swoje monologi wygłaszała w zawrotnym tempie, często posługując się gwarą warszawską. Ogromną popularność przyniosła jej rola Dziuni Pietrusińskiej w radiowym "Podwieczorku przy mikrofonie". Występowała w kabaretach: Siedem Kotów, Szpak, U Lopka, U Kierdziołka. Zagrała w ponad 20 filmach, między innymi w: "Zakazanych piosenkach", "Cafe pod Minogą", "Panu Wołodyjowskim". Ostatnim obrazem, w którym wystąpiła była produkcja "Ja wam pokażę!". Wydała też autobiograficzną książkę "Uśmiech w kapeluszu". Zmarła 9 marca 2006 roku.
1916 - Urodził się Kazimierz Romanowicz, żołnierz II Korpusu Polskiego, jedna z czołowych postaci polskiej emigracji, twórca księgarni i wydawnictwa "Libella" w Paryżu. W 1959 roku, wraz z żoną, znaną pisarką emigracyjną Zofią Romanowiczową, założył w przylegającym do księgarni pomieszczeniu Galerię Lambert, prezentującą dokonania nowoczesnego malarstwa polskiego i światowego. Zmarł 25 września 2010 roku.
1917 - Premiera argentyńskiego, pierwszego w historii pełnometrażowego filmu animowanego "El Apóstol". Wyprodukowanie filmu zajęło około 12 miesięcy. W tym czasie stworzono około 58 tysięcy obrazków oraz długi na siedem metrów model Buenos Aires, w którym pojawiali się przechodnie, samochody i wpływające do zatoki statki. Żadna kopia nie zachowała się do czasów współczesnych.
1918 - Zmarł Guillaume Apollinaire, francuski poeta i pisarz, polskiego pochodzenia. Jego prawdziwe nazwisko brzmiało Wilhelm Kostrowicki. Guillaume Apollinaire był jednym z przywódców francuskiej awangardy poetyckiej, związanym z kubizmem i surrealizmem. Jego dzieła to: "Poeta zamordowany" i "Zwierzyniec albo świta Orfeusza". Piosenki do jego tekstów śpiewali między innymi Yves Montand i Georges Brassens. Urodził się 26 sierpnia 1880 roku.
1918 - Rewolucja listopadowa w Niemczech: w Berlinie wybuchł strajk generalny. Nastąpiło zbratanie się robotników z żołnierzami. Abdykował ostatni niemiecki cesarz Wilhelm II. W Niemczech proklamowano powstanie Wolnej Socjalistycznej Republiki. Rewolucja listopadowa w Niemczech w latach 1918-1919 wybuchła pod wpływem rewolucji październikowej w Rosji oraz narastającego od 1916 zmęczenia społeczeństwa Niemiec toczącą się wojną i kryzysem ekonomicznym.
1919 - Urodził się Marian Pankowski, poeta, pisarz, autor sztuk scenicznych, tłumacz. Wydał zbiory poezji - "Pieśni pompejańskie”, "Wiersze alpejskie”, powieści: "Granatowy goździk”, "Rudolf” oraz "Pątnicy z Macierzyzny”. Jest również autorem utworów dla dzieci. Od 1945 roku przebywał w Belgii. Za książkę "Ostatni zlot aniołów" w 2008 roku otrzymał Nagrodę Literacką Gdynia w kategorii proza. Zmarł 3 kwietnia 2011 roku. 105. rocznica
1919 - Urodził się Stanisław Skorodecki, ksiądz, wieloletni spowiednik i kapelan kardynała Stefana Wyszyńskiego podczas jego pobytu w więzieniu. W pracy duszpasterskiej zajmował się głównie patriotycznym wychowaniem młodzieży, z grona jego uczniów ponad 150 zostało kapłanami. Według niektórych historyków współpracował z SB, ale kapłan odrzucał te oskarżenia. Zmarł tragicznie w wodach Bałtyku, 31 lipca 2002 roku. 105. rocznica
1920 - W Paryżu zawarto konwencję polsko-gdańską. Stronami były Rzeczpospolita Polska i przedstawiciele Wolnego Miasta Gdańska. Konwencja regulowała prawa Polski w Gdańsku, doprecyzowała postanowienia traktatu wersalskiego. Według najważniejszych postanowień układu - Polska odpowiadała za prowadzenie spraw zagranicznych i ochronę interesów obywateli Wolnego Miasta Gdańska za granicą, zawieranie umów międzynarodowych w imieniu Wolnego Miasta, zgodę na zaciąganie zagranicznych zobowiązań kredytowych przez Wolne Miasto, oraz rejestr statków pływających pod gdańską banderą. Polska miała zapewnione prawo do bezpośredniego eksportu i importu towarów przez port gdański, posiadania własnej służby pocztowej, telefonicznej i telegraficznej, była właścicielem kolei na obszarze Wolnego Miasta. Postanowienia traktatu były sabotowane przez władze Wolnego Miasta Gdańska, w większości narodowości niemieckiej.
1921 - Albert Einstein został ogłoszony laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za wyjaśnienie efektu fotoelektrycznego.
1922 - Urodziła się Dorothy Jean Dandridge, amerykańska aktorka, pierwsza czarnoskóra aktorka nominowana do Oscara w kategorii Najlepsza Aktorka Pierwszoplanowa. Nominację otrzymała za rolę w musicalu "Czarna Carmen". Zmarła 8 września 1965 roku.
1923 - W nocy z 8 na 9 listopada doszło do puczu monachijskiego, nazywanego też puczem Hitlera, puczem Hitler-Ludendorff albo puczem piwiarnianym. Była to nieudana próba przejęcia władzy w Republice Weimarskiej przez Adolfa Hitlera i generała Ericha Ludendorffa. Pucz zakończył się rozwiązaniem Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników i aresztowaniem zamachowców. Ludendorff został uniewinniony, natomiast Hitlera skazano na pięć lat więzienia. Został zwolniony przedterminowo już w grudniu 1924 roku.
1926 - Urodził się Luis Miguel Dominguín, jeden z najsłynniejszych hiszpańskich matadorów. Jego rywalizację w latach 50. z innym matadorem - Antonio Ordonezem opisał Ernest Hemingway w zbiorze opowiadań "Niebezpieczne lato". Zmarł 8 maja 1996 roku.
1928 - Premiera niemego filmu "Pan Tadeusz" w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego. Scenariusz napisali Andrzej Strug oraz Ferdynand Goetel. Przez wiele lat dzieło uważano za zaginione, dopiero w 2006 roku odnaleziono większość nakręconego materiału. W 1999 roku Andrzej Wajda dokonał drugiej ekranizacji poematu, również pod tym samym tytułem.
1929 - Urodził się Imre Kertész, węgierski pisarz żydowskiego pochodzenia, tłumacz. W latach 70. napisał powieść "Los utracony", na podstawie własnych przeżyć, kiedy był więźniem niemieckich obozów koncentracyjnych. Autor powieści: "Dziennik galernika”, "Język na wygnaniu”. Laureat literackiej Nagrody Nobla w 2002 roku. Zmarł 31 marca 2016 roku. 95. rocznica
1930 - Urodził się Ivan Moravec, czeski pianista. Zajmował się tworzeniem interpretacji muzyki Debussy’ego, Chopina, Mozarta i Beethovena. Zmarł 27 lipca 2015 roku.
1931 - Urodził się Jerzy Józef Kruppé, pseudonim "Czajka", powstaniec warszawski w szeregach Armii Krajowej, po wojnie archeolog i historyk. Profesor Uniwersytetu Warszawskiego, specjalizujący się w archeologii i kulturze materialnej późnego średniowiecza i czasów nowożytnych oraz archeologii średniowiecznej Polski. Kanclerz pierwszej kadencji kapituły Orderu Krzyża Niepodległości. Po wojnie zaangażował się ponownie w konspirację i musiał uciekać przed aresztowaniem przez sowieckie służby bezpieczeństwa.
1932 - Prymas kardynał August Hlond został odznaczony Orderem Orła Białego za "wybitne zasługi położone w pracy dla Państwa”.
1937 - W Samborze urodził się Maciej Prus, reżyser i aktor teatralny, pedagog. Laureat nagrody imienia Konrada Swinarskiego - przyznawanej przez redakcję miesięcznika "Teatr" - za sezon 1978/1979, za reżyserię spektaklu "Noc listopadowa” Wyspiańskiego w Teatrze Dramatycznym w Warszawie. Związany z wieloma scenami, reżyserował w teatrach: Starym w Krakowie, Wybrzeże w Gdańsku, Dramatycznym oraz Studio w Warszawie, Teatrem imienia Stefana Jaracza w Łodzi, Polskim w Warszawie. W 2017 wyróżniony Nagrodą imienia Cypriana Kamila Norwida w kategorii teatr za reżyserię spektaklu "Madame de Sade" w Teatrze Narodowym w Warszawie. Zmarł 9 kwietnia 2023 roku.
1938 - "Kryształowa noc" w Niemczech - masowy pogrom ludności żydowskiej, przeprowadzony w nocy z 9 na 10 listopada, przez bojówki SS, SA i Hitlerjugend. Podczas Kristallnacht zabito około 100 osób, a około 30 tysięcy Żydów zesłano do niemieckich obozów koncentracyjnych. Podpalano synagogi, niszczono żydowskie sklepy i firmy. Wydarzenie to przeszło do historii, jako "kryształowa noc", z powodu ogromnej liczby odłamków szkła, którymi zasypane były ulice miast.
1939 - Rozpoczęła się niemiecka Sonderaktion Lublin, akcja wymierzona w polską elitę intelektualną mieszkającą w regionie lubelskim, która miała na celu eliminację polskiej inteligencji i była pierwszym krokiem do germanizacji tego regionu Polski. Około 70 Polaków zostało rozstrzelanych, a kolejnych kilkudziesięciu wywieziono do niemieckich obozów koncentracyjnych. Szacuje się, że w listopadzie łącznie aresztowano kilkaset osób. Podobne akcje były przeprowadzane w kolejnych miesiącach. Objęły również inne miasta dystryktu lubelskiego. Łącznie do końca okupacji Niemcy wymordowali w regionie lubelskim około dwóch tysięcy polskich intelektualistów, urzędników oraz duchownych. 85. rocznica
1939 - Naczelny Wódz generał Władysław Sikorski nadał Warszawie order Virtuti Militari V klasy w uznaniu bohaterskiego i wytrwałego męstwa, dowiedzionego przez ludność stołecznego miasta Warszawy, w obronie przeciw najazdowi niemieckiemu. Order miał zostać dołączony do herbu miasta. Na wstążce orderowej znajdowały się liście lauru, był też łaciński napis "Semper invicta" - "Zawsze niezwyciężona". Rada Warszawy przyjęła uchwałę o wpisaniu orderu w herb miasta w 2004 roku. 85. rocznica
1939 - Zginął, rozstrzelany przez Niemców, Władysław Berych, mistrz Polski w biegach narciarskich na 18 i 50 kilometrów. Urodził się 26 lutego 1909 roku. 85. rocznica
1939 - W Warszawie powołano Tajną Armię Polską - organizację niepodległościową wywodzącą się ze środowiska Szkoły Głównej Handlowej. Liczyła około 300 członków, założycielem był major Jan Włodarkiewicz. Współdziałał z Tajną Armią między innymi rotmistrz Witold Pilecki. W połowie 1940 roku do organizacji należało już około 19 tysięcy osób. Armia zajmowała się głównie wywiadem, kontrwywiadem, legalizacją dokumentów, ale też organizacją przerzutów na Węgry osób deklarujących zamiar przyłączenia się do oddziałów polskich we Francji. Od 1940 podejmowano próby połączenia z innymi grupami konspiracyjnymi, tworząc Konfederację Narodu, z pionem wojskowym pod nazwą Konfederacja Zbrojna. We wrześniu 1941 roku Konfederacja Zbrojna przystąpiła do Związku Walki Zbrojnej. Członkowie Tajnej Armii Polskiej tworzyli trzon dywersyjnej jednostki "Wachlarz", powołanej do niszczenia dróg zaopatrzenia wojsk niemieckich na wschodnich terenach objętych wojną - od Lwowa po Rygę. 85. rocznica
1939 - Urodził się Marco Bellocchio, włoski reżyser i aktor, przedstawiciel nurtu kontestacyjnego. Zadebiutował w 1965 roku, obrazem 'Pięści w kieszeni”, który w tym samym roku został nagrodzony na Festiwalu Filmowym w Locarno. Twórca obrazów: "Chiny są blisko”, "Czas religii”, "Śpiąca królewna”, "Zwycięzca”. Jego twórczość obejmuje wiele gatunków filmowych i szeroki zakres tematów. Jest uważany za jednego z najważniejszych twórców włoskich obok Bernardo Bertolucciego i Piera Paolo Pasoliniego. 85. rocznica
1940 - Zmarł Arthur Neville Chamberlain, brytyjski polityk i przywódca Partii Konserwatywnej, premier w latach 1937-1940, jeden z sygnatariuszy układu monachijskiego z 1938 roku. Autor powiedzenia "W wojnach, bez względu na to, która strona będzie się uważała za zwycięzcę, nie ma wygranych, są tylko przegrani”. Urodził się 18 marca 1869 roku.
1941 - W Mirze pod Grodnem Niemcy rozstrzelali 1,5 tysiąca Żydów.
1942 - W Lublinie Niemcy rozpoczęli ostateczną likwidację getta na Majdanie Tatarskim. Większość zamieszkujących je Żydów - około trzy tysiące osób - przeniesiono do niemieckiego obozu koncentracyjnego na Majdanku. Tam przeprowadzono selekcję, mordując osoby chore, dzieci oraz starców, a pozostałych przydzielono do różnych komand roboczych. W trakcie likwidacji getta zastrzelono na miejscu co najmniej 180 osób, między innymi pacjentów szpitali oraz niemowlęta, a także przedstawicieli żydowskiej administracji getta. Dzielnica żydowska na Majdanie Tatarskim powstała w kwietniu 1942 roku.
1942 - 1100 Żydów z getta w Skałacie koło Tarnopola zostało wywiezionych do obozu zagłady w Bełżcu.
1943 - Wraz z żoną Stefanią został zamordowany przez gestapo Jan Alfred Lauterbach, historyk sztuki, muzeolog, działający w polskich służbach konserwatorskich w okresie dwudziestolecia międzywojennego. W latach 1912-1919 pracował dla Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości. Następnie był pracownikiem Ministerstwa Sztuki i Kultury, a potem Departamentu Sztuki Ministerstwa Wyznań i Oświecenia Publicznego. Od 1928 do 1937 roku pełnił funkcję dyrektora Państwowych Zbiorów Sztuki. Ukrywając się w czasie okupacji, pracował nad planami odbudowy Warszawy. Autor publikacji na tematy muzealnictwa i konserwatorstwa, a także varsavianistyki: "Styl Stanisława Augusta", "Klasycyzm warszawski wieku XVIII", "Pierścień sztuki. Historia i teoria". Urodził się w 1884 roku.
1943 - Oddział Ukraińskiej Powstańczej Armii zamordował około 300 Polakach zamieszkujących Lubieszów w województwie poleskim i chroniących się tam mieszkańców Rajmontówki. Część spalono żywcem. W 70. rocznicę mordu, na starym miejscowym cmentarzu, odsłonięto pomnik upamiętniający to wydarzenie.
1943 - W Waszyngtonie powstała Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Pomocy i Odbudowy (United Nations Relief and Rehabilitation Administration - UNRRA). Została powołana w celu udzielenia pomocy obszarom wyzwolonym w Europie i Azji po zakończeniu II wojny światowej. Inicjatorami jej powstania były Stany Zjednoczone, z których pochodziło prawie 70 procent świadczeń, Wielka Brytania, Związek Radziecki i Chiny. Łączna wartość pomocy udzielonej przez UNRRA wyniosła niemal cztery miliardy dolarów, z czego Polska otrzymała ponad 450 tysięcy.
1944 - Został zamordowany w niemieckim obozie koncentracyjnym w Mauthausen Witold Józef Dzierżykraj-Morawski. W grudniu 1918 uczestniczył w powstaniu wielkopolskim, później współtworzył siłę polskiej kawalerii. Do 1937 roku dowódca 25. Pułku Ułanów Wielkopolskich. W kampanii 1939 był szefem sztabu Armii "Karpaty” i Armii "Małopolska”. Dostał się do niewoli niemieckiej, do końca życia przebywał w obozach jenieckich w: Laufen, Braunschweig, Woldenberg, Arnswalde Gross Born. Działał w obozowej konspiracji po pseudonimem "Dzierżykraj” i w stowarzyszeniach robotników przymusowych. Za tę działalność we wrześniu 1944 trafił do niemieckiego obozu koncentracyjnego Mauthausen, gdzie został rozstrzelany. Pośmiertnie awansowany na stopień generała brygady przez generała Władysława Andersa. Urodził się 27 marca 1895 roku. 80. rocznica
1948 - Urodził się Kazimierz Jonkisz, muzyk jazzowy, perkusista, pedagog. Współpracował z najbardziej znanymi artystami jazzowymi, jak: Zbigniew Namysłowski, Tomasz Stańko, Michał Urbaniak, Adam Makowicz. Grał na największych festiwalach jazzowych, takich jak Bergamo Jazz Festiwal we Włoszech czy Havana Jazz Festival na Kubie. Naucza jazzu, wykłada w klasie perkusji w Średniej Szkole Muzycznej imienia Fryderyka Chopina w Warszawie. Od kilku lat, wraz z profesorami Berklee College of Music w Bostonie oraz Music Hochschule w Grazu w Austrii, bierze udział w cyklu warsztatów muzycznych w Puławach. W 2017 został odznaczony Srebrnym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
1950 - (Podawana jest też data 10 listopada.) W Łodzi władze komunistyczne aresztowały generała Augusta Emila Fieldorfa "Nila", organizatora i szefa Kedywu Komendy Głównej AK, jednego z najbardziej zasłużonych żołnierzy polskiego podziemia niepodległościowego. Został oskarżony o wydawanie rozkazów likwidowania przez AK partyzantów radzieckich. Mimo tortur odmówił współpracy z Urzędem Bezpieczeństwa. Po sfingowanym procesie został w 1952 roku skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 24 lutego 1953 w więzieniu Warszawa-Mokotów przy ulicy Rakowieckiej. W marcu 1989 generał Fieldorf został zrehabilitowany, zmieniono wyrok uznając, że "zarzucanej mu zbrodni nie popełnił”. August Emil Fieldorf urodził się 20 marca 1895 roku.
1952 - Zmarł Chaim Weizmann, jeden z twórców państwa Izrael i jego pierwszy prezydent. Był także przewodniczącym Światowej Organizacji Syjonistycznej. Przyczynił się do ogłoszenia deklaracji Balfoura, w której rząd brytyjski wyraził swoją sympatię dla aktywności syjonistów w Palestynie. Urodził się 27 listopada 1874 roku.
1952 - Urodził się Jack William Szostak, amerykański biolog, profesor genetyki w Massachusetts General Hospital. W 2009, wraz z Carol W. Greider i Elizabeth Blackburn, otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny za "odkrycie jak zakończenia chromosomów są chronione przez struktury zwane telomerami oraz enzym telomerazę”.
1953 - Proklamowanie niepodległości Kambodży od Francji. Tego dnia jest tam obchodzone święto narodowe.
1956 - Początek prac Komisji Wspólnej Episkopatu i Rządu.
1956 - Nad Trójkątem Bermudzkim zaginął patrolowy bombowiec amerykańskiej marynarki wojennej z 10-osobową załogą. Trójkąt Bermudzki to nazwa obszaru Atlantyku, w rejonie Bermudów, przez fascynatów zjawisk paranormalnych uznawanego za miejsce wielu niewyjaśnionych zaginięć statków, jachtów i samolotów. Jednak według statystyk w tym obszarze nie ginie więcej niż średnia liczba obiektów znikających w innych rejonach Atlantyku.
1958 - Telewizja Polska rozpoczęła emisję programu "Telewizyjny Kurier Warszawski". Jest to najstarszy obecnie nadawany program informacyjny TVP. Prowadziło go wielu znanych prezenterów, między innymi Grażyna Bukowska.
1961 - Zakończył się trwający od 4 czerwca kryzys berliński wywołany ponowieniem przez Nikitę Chruszczowa swego wystosowanego w 1958 roku ultimatum, w którym żądał przekształcenia Berlina Zachodniego w wolne miasto. Efektem kryzysu była budowa muru berlińskiego. Mimo szeregu incydentów związanych z blokadą granicy Berlina Zachodniego, Amerykanie, obawiając się konfrontacji zbrojnej, nie zdecydowali się na zniszczenie muru i de facto zaakceptowali wymuszony przez stronę radziecką status quo.
1961 - W The Cavern Club w Liverpoolu menedżer Brian Epstein po raz pierwszy obejrzał występ grupy The Beatles. 2 października 1962 roku ustalono, że Brian Epstein będzie menedżerem grupy przez pięć lat. Działalność Epsteina doprowadziła do stworzenia wizerunku The Beatles i przyczyniła się do ich początkowego sukcesu. Także dzięki niemu kapela uzyskała kontrakt z wytwórnią płytową EMI.
1964 - Sąd Wojewódzki w Warszawie skazał dziennikarza i pisarza Melchiora Wańkowicza na 1,5 roku więzienia za "propagowanie materiałów oczerniających i poniżających PRL". W ocenie jego adwokata mecenasa Jana Olszewskiego wyrok był odwetem za podpisanie przez literata Listu 34.- manifestu ludzi kultury przeciwko cenzurze i ograniczeniu możliwości drukowania. 60. rocznica
1974 - Urodził się Sven Hannawald, były już niemiecki skoczek narciarski. W sezonie 2001/2002 - jako pierwszy w historii skoczek narciarski - wygrał wszystkie zawody Turnieju Czterech Skoczni. Od 2005 roku pracuje, z przerwą w latach 2016-2020, jako komentator sportowy w niemieckiej telewizji ARD. 50. rocznica
1986 - Zmarł Adam Brodzisz, aktor teatralny i filmowy, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego. Zagrał między innymi w obrazach: "Pod Twoją obronę", "Wiatr od morza", "Dziesięciu z Pawiaka", "Rapsodia Bałtyku". Po wojnie występował w teatrze i prowadził pensjonat w Zakopanem. W 1961 roku wyemigrował do Los Angeles. Urodził się 18 lutego 1906 roku.
1986 - Zmarł Wiaczesław Mołotow, przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych ZSRS, od 1939 roku komisarz spraw zagranicznych, sygnatariusz układu sojuszniczego z III Rzeszą, tak zwanego paktu Ribbentrop-Mołotow. Wspólnie z innymi członkami Biura Politycznego KC WKP(b) podpisał uchwałę z 5 marca 1940 roku o rozstrzelaniu polskich jeńców wojennych przebywających w obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz polskich więźniów przetrzymywanych przez NKWD. W wyniku tej decyzji zamordowano około 22 tysięcy obywateli polskich.
1987 - Służba Bezpieczeństwa zatrzymała Kornela Morawieckiego, przywódcę Solidarności Walczącej, który ukrywał się od wybuchu stanu wojennego. Przetrzymywany w areszcie przy ulicy Rakowieckiej w Warszawie, w izolacji czekał na proces. Za namową przyjaciół zdecydował się opuścić Polskę, wyjechał w Włoch. Przy próbie powrotu do kraju, został zatrzymany na lotnisku i cofnięty do samolotu do Wiednia. Po kilku miesiącach wrócił nielegalnie, ujawnił się w 1990 roku.
1989 - Kanclerz Niemiec Helmut Kohl rozpoczął historyczną wizytę w Polsce. Tego samego dnia upadł mur berliński. W związku z tym kanclerz Kohl przerwał pobyt i udał się do Berlina. Do Polski wrócił po dwóch dniach, 11 listopada. Dzień później w Krzyżowej, na Dolnym Śląsku, została odprawiona historyczna Msza Pojednania, z udziałem premiera Polski Tadeusza Mazowieckiego oraz kanclerza Kohla. 35. rocznica
1989 - W nocy z 9 na 10 listopada zburzono mur berliński, wybudowany w 1961 roku. Pomiędzy NRD i RFN otwarto granice. Pilnie strzeżony przez służby graniczne wschodnich Niemiec mur miał długość 155 kilometrów. Oddzielał Berlin Wschodni, stolicę NRD, od Berlina Zachodniego. Jego obalenie stało się symboliczną datą upadku komunizmu w Europie. Było też początkiem procesu zjednoczenia Niemiec. Według różnych źródeł, podczas prób ucieczki przez mur z NRD do Berlina Zachodniego życie straciło od 136 do niemal 250 osób. 35. rocznica
1991 - Zmarł Yves Montand, właściwe nazwisko Ivo Levi, francuski pieśniarz, aktor filmowy, znany z obrazów: "Cena strachu", "Manon ze źródeł". Dwukrotnie nominowany do nagrody Cezara. Zaangażowany we francuską politykę, sympatyk "Solidarności". Urodził się 13 października 1921 roku we Włoszech.
1991 - Dżochar Dudajew został pierwszym prezydentem Czeczeńskiej Republiki Iczkerii. Zaraz po wyborach i przejęciu władzy ogłosił niepodległość republiki. Po nieudanej interwencji rosyjskich komandosów ogłosił dżihad przeciwko Rosji. Prowadząc konsekwentną politykę niepodległościową odmówił podpisania 31 marca 1992 umowy o powołaniu Federacji Rosyjskiej. W czasie swoich rządów bezskutecznie zabiegał o międzynarodowe uznanie niepodległości republiki. Oficjalne uznanie uzyskał tylko od Gruzji. 11 grudnia 1994 na teren republiki wkroczyły rosyjskie oddziały pancerne. 19 stycznia 1995 wojska rosyjskie zdobyły pałac prezydencki. Stolica upadła w końcu lutego 1995. Dudajew i jego wojsko zajęli pozycje na prowincji, gdzie generał dowodził walką partyzancką. Zginął 21 kwietnia 1996, trafiony pociskiem podczas rozmowy przez telefon satelitarny, którą namierzył rosyjski samolot zwiadowczy. Jego imieniem nazwano rondo w Warszawie na skrzyżowaniu Alei Jerozolimskich i ulicy Popularnej. Urodził się 15 lutego 1944 roku.
1993 - Zmarł Stanley Myers, angielski kompozytor, głównie muzyki filmowej - napisał muzykę do ponad 60 obrazów, między innymi: "Doktor Who”, "Nadstaw uszu”, "Wiedźmy”. Popularność przyniósł mu utwór "Cavatinie” z filmu "Łowca jeleni”. Urodził się 6 października 1930 roku.
1998 - Zmarł Jean Marais, francuski aktor, reżyser, pisarz, malarz i rzeźbiarz, a także - kaskader. Odtwórca ról filmowych, między innymi w - "Orfeuszu", "Dzwonniku z Notre Dame", "Garbusie" oraz serii komedii kryminalnych o Fantomasie. Urodził się 11 grudnia 1913 roku.
2000 - Zmarł Zygmunt Zeydler-Zborowski, autor powieści i opowiadań kryminalnych, twórca postaci Stefana Downara. W latach 1956-62 współtworzył Teatr Sensacji Kobra w Telewizji Polskiej. Autor powieści: "Czarny mercedes", "Akcja Rudolf", "Zbrodnia na Cyrhli Toporowej", "Nawet umarli kłamią", "Koty Leokadii Kościelnej" i "W kręgu podejrzenia". Niektóre ze swoich powieści i opowiadań z wczesnego okresu twórczości pisał pod pseudonimem "Emil Zorr". Urodził się 8 lutego 1911 roku. 2000 - Zmarł Eric Morley, brytyjski impresario i milioner, twórca konkursu piękności Miss Świata, organizowanego od 1951 roku. Urodził się 26 września 1918 roku.
2001 - Premiera filmu fantasy "Wiedźmin" w reżyserii Marka Brodzkiego. Film jest adaptacją opowiadań o Wiedźminie polskiego pisarza fantasy, Andrzeja Sapkowskiego. Scenariusz napisał Michał Szczerbic. Rolę tytułową powierzono Michałowi Żebrowskiemu. Muzykę skomponował Grzegorz Ciechowski.
1987 - Służba Bezpieczeństwa zatrzymała Kornela Morawieckiego, przywódcę Solidarności Walczącej, który ukrywał się od wybuchu stanu wojennego. Przetrzymywany w areszcie przy ulicy Rakowieckiej w Warszawie, w izolacji czekał na proces. Za namową przyjaciół zdecydował się opuścić Polskę, wyjechał w Włoch. Przy próbie powrotu do kraju, został zatrzymany na lotnisku i cofnięty do samolotu do Wiednia. Po kilku miesiącach wrócił nielegalnie, ujawnił się w 1990 roku.
2003 - Zmarł Mario Merz, włoski artysta, przedstawiciel kierunku Arte Povera - sztuka uboga. Ulubionym tworzywem artystów z nim związanych były kamienie, ziemia, drzewo, metal, gazety i fragmenty owoców. Urodził się 1 stycznia 1925 roku. 2006 - Zmarł Markus Wolf, wieloletni szef Głównego Zarządu Wywiadu przy Wschodnioniemieckim Ministerstwie Bezpieczeństwa Państwowego, znanym także, jako Stasi. Pracownikiem wywiadu został w 1951 roku. Ze służby odszedł w 1986. Urodził się 19 stycznia 1923 roku.
2007 - W Warszawie rozpoczęły się uroczystości ku czci ofiar zbrodni katyńskiej, w czasie których odczytano nazwiska około 14 tysięcy polskich jeńców zamordowanych w 1940 roku przez NKWD w Katyniu, Charkowie i Twerze, awansowanych pośmiertnie na wyższe stopnie wojskowe i służbowe.
2008 - Zmarł Stanisław Różewicz, reżyser filmowy i teatralny, wieloletni kierownik artystyczny Zespołu Filmowego Tor. Twórca obrazów: "Westerplatte”, "Pasja”, "Ryś”, "Nasz starszy brat”, "Drzwi w murze”, "Samotność we dwoje”, "Wolne miasto”, "Pensja pani Latter”. Brat poety Tadeusza Różewicza. Urodził się 16 sierpnia 1924 roku.
2008 - Zmarł Andrzej Braun, poeta, pisarz, reportażysta. W czasie II wojny światowej żołnierz Armii Krajowej. Członek redakcji tygodników - "Nowa Kultura” i "Sztandar Młodych”, korespondent wojenny dziennika "Trybuna Ludu”. Autor powieści: "Lewanty”, "Zdobycie nieba”, "Królestwo konieczności”, zbiorów poezji oraz reportaży. Urodził się 19 sierpnia 1923 roku.
2011 - Zmarł Har Gobind Khorana, amerykański biolog molekularny, pochodzenia pendżabskiego. W 1968 roku otrzymał Nagrodę Nobla, wraz z Robertem Holleyem i Marshallem Nirenbergiem, za odszyfrowanie kodu genetycznego i jego roli w syntezie białek. Urodził się 9 stycznia 1922 roku.
2012 - Premiera filmu "Pokłosie" w reżyserii Władysława Pasikowskiego. Główne role zagrali: Maciej Stuhr, Ireneusz Czop i Zbigniew Zamachowski. Podczas Jerusalem Film Festival 2013 film otrzymał nagrodę Instytutu Jad Waszem.
2015 - Zmarł Andy White, brytyjski perkusista, członek zespołu The Beatles. W latach 50. i 60. był perkusistą studyjnym w Londynie. Nagrywał wówczas z takimi artystami, jak Billy Fury, Marlene Dietrich czy Tom Jones. Urodził się 27 lipca 1930 roku.
2015 - Zmarł Ernst Fuchs, austriacki plastyk i muzyk, twórca obrazów, grafik i scenografii, uczestnik ciekawych projektów muzycznych. Był współtwórcą założonej w 1948 roku wiedeńskiej szkoły realizmu fantastycznego. W jego twórczości widać motywy religijne i mitologiczne, wpływy secesji, ekspresjonizmu, awangardy oraz malarstwa klasycznego. Wykonawca tryptyku dla Rosenkranzkirche w Wiedniu, w latach 1958-1961, autor prac do scenografii oper Richarda Wagnera. Urodził się 13 lutego roku.
2017 - Zmarł John Hillerman, amerykański aktor, zdobywca nagrody Emmy i Złotego Globu za rolę byłego sierżanta armii brytyjskiej Jonathana Quayle Higginsa III w serialu "Magnum". Przyniosła mu ona największą sławę i popularność. Angielski akcent, którego John Hillerman używał, grając też w innych filmach, nie był naturalny. Pochodzący z Teksasu aktor nauczył się go, obserwując i słuchając występów Laurence’a Oliviera. Zagrał w obrazach: "Historia świata: Część I", "Ostatnia miłość", "Mściciel", "Ostatni seans filmowy", a także w serialach: "Statek miłości", "Domek na prerii", "Kojak". Urodził się 20 grudnia 1932 roku.
2018 - Zmarł Stanisław Sosnowski, piłkarz Legii Warszawa, Warszawianki i Polonii Warszawa. Mistrz Polski z 1946 roku, tytuł zdobył podczas pierwszych powojennych mistrzostw w footbolu, z Polonią Warszawa. Zdobywca Pucharu Polski w 1952 roku. Urodził się 23 lutego 1924 roku.
2018 - 53 osoby zginęły, a ponad 100 zostało rannych w serii zamachów bombowych w stolicy Somalii - Mogadiszu, przeprowadzonych przez somalijską islamistyczną organizację Asz-Szabab.
2020 - Zmarł Józef Para, aktor i reżyser teatralny. Ma w swoim dorobku aktorskim i reżyserskim na deskach teatrów, planach filmowych i w produkcjach telewizyjnych ponad 100 prac twórczych. Największą popularność przyniosła mu z rola komisarza Przygody w filmach "Vabank" i "Vabank II, czyli riposta". Jest autorem książki wspomnieniowej "Salony i kulisy", opublikowanej w 1998 roku. Urodził się 1 lipca 1922 roku.
2022 - Zmarł Benedykt Jacek Huculak, franciszkanin, doktor teologii, wykładowca Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. Specjalizował się w dziejach Kościoła powszechnego, pracował na wydziale historii PAT. Urodził się 28 września 1956 roku.
2022 - Inwazja Rosji na Ukrainę: wojska rosyjskie otrzymały rozkaz wycofania się z okupowanego Chersonia oraz całego prawego brzegu Dniepru, czemu towarzyszyła ewakuacja władz kolaboracyjnych wraz z demontażem rosyjskiej symboliki państwowej w mieście.
2023 - Zmarł Andrzej Perepeczko, marynarz, pisarz i publicysta, oficer floty handlowej, wieloletni wykładowca w Wyższej Szkole Morskiej w Gdyni. Autor między innymi serii popularnych książek dla młodzieży, których głównym bohaterem jest chłopiec o przezwisku Dzika Mrówka. Publikował również prozę na łamach pisma „Morze”. Urodził się 5 czerwca 1930 roku. 1. rocznica
2023 - Zmarła Katarzyna Pawlak, aktorka, dziennikarka radiowa. Zagrała między innymi w filmach: "Siedem stron świata", "Pantarej", "300 mil o nieba", "Leśmian". Jej karierę przerwała poważna choroba - stwardnienie rozsiane. Założyła stowarzyszenie „Oazis" - wspierające niepełnosprawnych, skupiła się na pracy dziennikarskiej - w Radiu Łódź prowadziła audycję „Radio nocą”. Urodziła się 8 lipca 1961 roku. 1. rocznica
