Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-09-28, 01:00 Autor: IAR/K.Sowińska/dok.

Kartka z kalendarza

28 września - Światowy Dzień Walki z Wścieklizną.

28 września - Światowy Dzień Jabłka.

28 września - Święto Państwowości Czeskiej, Dzień Świętego Wacława, patrona Czech.
480 rok przed naszą erą - II wojna perska: flota grecka pod dowództwem Temistoklesa pokonała Persów w bitwie pod Salaminą. Walka toczyła się w wąskiej cieśninie pomiędzy wyspą Salamina a wybrzeżem Aten w Zatoce Sarońskiej. Zwycięstwo niewielkiej floty greckiej nad perską zadecydowało o dalszych losach wojny. Bitwa ta jest uważana za jedną z tych, które zmieniły bieg historii.

1466 - Wojska polskie zdobyły Chojnice. Kapitulacja ostatniej krzyżackiej twierdzy na Pomorzu, po wcześniejszym upadku Gniewa, Nowego i Starogardu, przesądziła o zwycięstwie Polski w 13-letniej wojnie z zakonem krzyżackim. Na mocy podpisanego 19 października II pokoju toruńskiego Polska odzyskała Pomorze Gdańskie, ziemię chełmińską, ziemię michałowską, Warmię i Powiśle z Żuławami, a w ich obrębie między innymi Malbork i Elbląg. Każdy nowo obrany mistrz krzyżacki miał w ciągu sześciu miesięcy złożyć królowi polskiemu hołd lenny.

1591 - Jan Bernard Bonifacio, włoski humanista, bibliofil, podróżnik, ofiarował swój księgozbiór miejskiemu gimnazjum w Gdańsku. W zamian otrzymał mieszkanie, pokój z przedsionkiem, czyli dawną celę klasztorną, w gmachu gimnazjalnym wraz z dożywotnią sumą na utrzymanie. 22 czerwca 1596 oficjalnie udostępniono jego bibliotekę pod nazwą Bibliotheca Senatus Gedanensis - Biblioteka Rady Miejskiej w Gdańsku. 25 sierpnia 1591 podróżnika spotkała katastrofa: podczas podróży morskiej z Anglii, żaglowiec wiozący Bonifacia i jego księgozbiór, uległ wypadkowi w porcie gdańskim. Wprawdzie większość książek udało się wydobyć z wody, ale ich właściciel utracił wzrok i musiał zrezygnować z dalszej podróży.

1651 - W Białej Cerkwi koło Kijowa zawarto ugodę polsko-kozacką kończącą powstanie Chmielnickiego. Porozumienie było wymuszone, bo Polacy nie mieli możliwości całkowitego zduszenia powstania, Kozacy zaś potrzebowali miesięcy spokoju dla odbudowy sił. Ugoda okazała się krótkotrwała, niezadowalająca żadnej ze stron. Wiosną następnego roku wojna została wznowiona, kończąc się dla armii koronnej klęską pod Batohem, w której zginęło 8,5 tysiąca Polaków.

1794 - W czasie insurekcji kościuszkowskiej rozpoczęła się dwudniowa bitwa pod Łabiszynem koło Żnina, między wojskami polskimi dowodzonymi przez generała Jana Henryka Dąbrowskiego a oddziałami pruskimi dowodzonymi przez pułkownika Johanna Friedricha Székelyego. Bitwa zakończyła się zwycięstwem Polaków, a pruskie wojska zostały zmuszone do wycofania się aż do Bydgoszczy. 230. rocznica

1803 - Urodził się Prosper Mérimée, francuski pisarz, historyk i archeolog. Na podstawie jego powieści "Carmen" Georges Bizet napisał operę pod tym samym tytułem. Prosper Mérimée był też tłumaczem literatury rosyjskiej, zwłaszcza dzieł Aleksandra Puszkina, a także utworów hiszpańskich i angielskich. Urodził się 23 września 1870 roku.

1829 - Urodził się Jan Kanty Działyński, działacz społeczny i polityczny, powstaniec styczniowy, prezes towarzystwa literacko-historycznego. W 1872 roku był jednym z założycieli Banku Włościańskiego w Poznaniu. Zmarł 30 marca 1880 roku. 195. rocznica

1841 - Urodził się Georges Clemenceau, francuski pisarz, lekarz i polityk, premier Francji w latach 1917-1920. Jego kariera załamała się po tak zwanej aferze panamskiej, w 1889, gdy wyszły na jaw jego związki z Towarzystwem Budowy Kanału Panamskiego, które zbankrutowało, narażając na straty około pół miliona drobnych akcjonariuszy. Współtwórca traktatu wersalskiego po zakończeniu I wojny światowej, rzecznik pozytywnego stanowiska wobec polskich postulatów na konferencji pokojowej. Zmarł 24 listopada 1929 roku.

1852 - Urodził się Henri Moissan, francuski chemik i farmaceuta. Doprowadził do otrzymania fluoru, otrzymał po raz pierwszy karbid i inne węgliki, wyodrębnił czysty molibden, wolfram, uran i wanad. W 1906 roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii. Zmarł 20 lutego 1907 roku

1864 - W Londynie powołano I Międzynarodówkę. Międzynarodowe Stowarzyszenie Robotników za cel stawiało sobie koordynację działalności organizacji robotniczych oraz pomoc dla strajkujących i walczących o prawa robotnicze. Głównymi działaczami byli między innymi Karol Marks, Wilhelm Liebknecht i Walery Wróblewski. 160. rocznica

1865 - W Warszawie odbyła się prapremiera "Strasznego Dworu" Stanisława Moniuszki z librettem Jana Chęcińskiego, opery napisanej po upadku Powstania Styczniowego. Spektakl zakończył się wielką manifestacją patriotyczną. Po trzecim przedstawieniu opera została zdjęta z afisza przez rosyjskie władze, które uznały wątki narodowe za zbyt niebezpieczne.

1871 - Urodził się Pietro Badoglio, włoski marszałek w czasie I wojny światowej, dowódca działań wojennych przeciwko Etiopii w latach 1935-1936. Po obaleniu Benito Mussoliniego, stanął na czele rządu i 3 września 1943 roku podpisał akt bezwarunkowej kapitulacji Włoch, a następnie wypowiedział wojnę Niemcom. Premierem pozostał aż do wyzwolenia Rzymu w czerwcu 1944. Pod naciskiem antyfaszystowskich polityków, niechętnych Pietro Badoglio ze względu na jego udział w budowaniu kolonialnego imperium Włoch, ustąpił ze stanowiska i przeszedł w stan spoczynku. Zmarł 1 listopada 1956 roku.

1873 - Urodził się Wacław Berent, pseudonim Władysław Rawicz, powieściopisarz, obok Władysława Reymonta, przedstawiciel realizmu w literaturze Młodej Polski. Autor powieści: "Ozimina", "Zmierzch wodzów" i "Żywe kamienie". Zmarł 19 lub 22 listopada 1940 roku.

1878 - W krakowskim Urzędzie Miasta zaprezentowano publiczności obraz Jana Matejki "Bitwa pod Grunwaldem". Jan Matejko zaczął malować to dzieło w 1872 roku, a prace ukończył w 1878. Obraz sprzedał, za 45 tysięcy złotych reńskich, warszawskiemu finansiście Dawidowi Rosenblumowi. Po Krakowie obraz pokazywany był we Wiedniu, Warszawie, Petersburgu, Berlinie, Lwowie i Bukareszcie oraz Paryżu. W czasie I wojny światowej obraz wywieziono do Moskwy, a podczas II wojny światowej dzieło Jana Matejki ukryto przed Niemcami w Lublinie. Obecnie "Bitwę pod Grunwaldem" można oglądać w Muzeum Narodowym w Warszawie.

1883 - Władze carskie aresztowały Ludwika Waryńskiego, działacza rewolucyjnego, założyciela i przywódcę I Proletariatu. Waryńskiego więziono w X pawilonie warszawskiej Cytadeli. Czekając na rozprawę spędził tam dwa lata. W czasie pobytu w areszcie ułożył utwór "Mazur kajdaniarski". Był jednym z 29 oskarżonych w procesie, który rozpoczął się 23 listopada 1885 roku. 20 grudnia 1885 Ludwik Waryński został skazany na 16 lat katorgi. Wysłany do rosyjskiej Twierdzy Szlisselburskiej, położonej koło Petersburga, zmarł na gruźlicę 2 marca 1889 roku, w wieku 33 lat. Wizerunek Waryńskiego widniał na banknocie 100-złotowym, używanym w Polsce w latach 1975-1996.

1884 - Urodził się Wacław Kostek-Biernacki, żołnierz Legionów Polskich, członek Polskiej Organizacji Wojskowej, pułkownik Wojska Polskiego. Od 1930 roku komendant twierdzy brzeskiej, wojewoda nowogródzki i poleski, organizator obozu w Berezie Kartuskiej. W 1939 roku internowany w Rumunii. W 1945 roku wydany przez Rumunię władzom komunistycznym w Polsce, osadzony w więzieniu na Mokotowie, został skazany na karę śmierci w 1953. Karę śmierci zamieniono później na dziesięć lat więzienia. Zwolniony z więzienia w 1955, zmarł 25 maja 1957 roku. 140. rocznica

1891 - Zmarł Herman Melville, amerykański prozaik, peta i eseista. Wiele lat spędził na morzu, na statku wielorybniczym, a swoje doświadczenia zawarł w późniejszej twórczości. Jego najsłynniejszym dziełem, zaliczanym do kanonu literatury światowej, jest "Moby Dick", fikcyjna opowieść o białym kaszalocie. Pomysł do jej napisania zaczerpnął z prawdziwej historii statku wielorybniczego "Essex", jednak znacznie ubarwił historię. Przedstawił w niej żywy obraz społeczności wielorybników i właścicieli statków wielorybniczych oraz zawarł alegorię odwiecznej walki dobra ze złem. Urodził się 1 sierpnia 1819 roku.

1895 - Zmarł Ludwik Pasteur, francuski chemik, mikrobiolog, wynalazca szczepionki przeciw wściekliźnie. Stworzył podstawy stereochemii, wyjaśnił procesy fermentacji, co dało podstawę konserwacji żywności metodą nazwaną później pasteryzacją. Prace Pasteura stały się wzorcowym przykładem łączenia badań stosowanych w chemii oraz w anatomii i fizyce. Urodził się 27 grudnia 1822 roku.

1895 - Zmarł Gustaw Ehrenberg, poeta i działacz tajnego Stowarzyszenia Ludu Polskiego, autor hymnu ruchu ludowego "Gdy naród do boju wystąpił z orężem". Aresztowany w 1837 za działalność konspiracyjną i skazany na śmierć. Ułaskawiony w ostatniej chwili, został zesłany na Syberię. Urodził się 14 lutego 1818 roku.

1896 - Urodził się Wacław Lipiński, historyk, żołnierz Legionów Polskich, członek Polskiej Organizacji Wojskowej, działacz piłsudczykowski. W czasie II wojny światowej współorganizator Konwentu Organizacji Niepodległościowych. Po wojnie założyciel i przewodniczący podziemnego Stronnictwa Niezawisłości Narodowej, członek Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Polski Podziemnej. Aresztowany przez władze komunistyczne w 1947 roku i skazany na karę śmierci, zamienioną na dożywocie. Zmarł w więzieniu we Wronkach 4 kwietnia1949 roku. Niewykluczone, że został zamordowany. Pochowany symbolicznie na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie.

1901 - W Łodzi uroczyście otwarto Teatr Wielki. Wśród gości honorowych byli między innymi Henryk Sienkiewicz i Henryk Siemiradzki. Teatr, zbudowany na zamówienie łódzkiego przedsiębiorcy Fryderyka Sellina, był fenomenem w przemysłowej Łodzi. Miał okazałą neorenesansową fasadę oraz największą na ziemiach polskich salę teatralną, mieszczącą 1250 widzów. Pierwszym dyrektorem teatru był Henryk Grubiński. Budynek teatru spłonął 20 października 1920.

1902 - W Sanoku na placu Świętego Jana odsłonięto pomnik Tadeusza Kościuszki. Plac wraz z pomnikiem był miejscem zebrań patriotycznych młodzieży podczas rocznic bitwy pod Grunwaldem oraz uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Postument został zburzony przez Niemców w kwietniu 1941 roku. Ocalony emblemat orła z szablą i włócznią znajduje się w zbiorach Muzeum Historycznego w Sanoku.

1915 - Urodził się Wacław Stacherski, podczas II wojny światowej żołnierz AK Zagłębia Dąbrowskiego, poeta. Brał udział w kampanii wrześniowej. Był działaczem Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. W 1942 został komendantem inspektoratu AK w Katowicach. Został aresztowany 20 marca 1944 przez katowickie gestapo. W maju 1944 został przewieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, gdzie został zamordowany 18 września 1944 roku. Odznaczony Orderem Virtuti Militari i dwukrotnie Krzyżem Walecznych, a pośmiertnie Orderem Krzyża Grunwaldu.

1918 - Zmarł Georg Simmel, niemiecki filozof, teoretyk kultury i socjolog, jeden z twórców mikrosocjologii. Obecnie jest uważany też za jednego z prekursorów socjologii codzienności. Urodził się 1 marca 1858 roku.

1920 - Zwycięstwem polskich wojsk zakończyła się dwudniowa bitwa pod Papiernią na ziemi lidzkiej z armią sowiecką. W bitwie poległo 130 Polaków, a 230 zostało rannych. Straty 3. Armii sowieckiej to kilkuset poległych i rannych, a tysiąc żołnierzy bolszewickiej armii dostało się do polskiej niewoli. Walki żołnierzy polskich pod Papiernią zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie.

1920 - Urodziła się Halina Miroszowa, dziennikarka radia i telewizji. W TVP prowadziła między innymi magazyn "Miniatury”, "Bank miast” i program "Twarzą w twarz”. Pod koniec lat 80. XX w. wspólnie z Aleksandrem Małachowskim prowadziła program interwencyjny "Telewizja nocą". W czasie II wojny światowej podjęła służbę w Szarych Szeregach i Związku Walki Zbrojnej. W konspiracji zajmowała się kolportażem prasy podziemnej w grupie kolporterek, zwanych "dromaderkami”, dowodzonej przez Aleksandra Kamińskiego. Zmarła 1 sierpnia 2014 roku.

1923 - Urodził się William Windom, amerykański aktor. Zagrał między innymi w filmach: "Zabić drozda", "Ucieczka z planety małp", "Sommersby", "Cud na 34. ulicy”, "Star Trek”. Zmarł 16 sierpnia 2012 roku.

1924 - Urodził się Marcello Mastroianni, włoski aktor, występował w filmach znanych włoskich reżyserów: Federico Felliniego - "Słodkie życie”, "Osiem i pół”, Michelangelo Antonioniego - "Noc”, Vittoria de Sici - "Słoneczniki”, "Małżeństwo po włosku”, Ettore Scoli - "Szczególny dzień”, a także w obrazach innych twórców: "Podróż do początków świata", "Pret-a-Porter", "Trzy życia jedna śmierć”. Dwa razy zdobył na festiwalu w Cannes Złotą Palmę - w 1970 roku, za rolę w obrazie "Dramat zazdrości” i w 1987, za rolę w filmie "Oczy czarne”. Zmarł 19 grudnia 1996 roku. 100. rocznica

1924 - Urodził się Andrzej Ciechanowiecki, historyk sztuki, mecenas kultury, antykwariusz, filantrop, założyciel Fundacji imienia Ciechanowieckich, która podarowała Zamkowi Królewskiemu w Warszawie kilka tysięcy obrazów, mebli, sreber, dywanów, miniatur, numizmatów oraz drogocenności. Zmarł 2 listopada 2015 roku. 100. rocznica

1928 - Szkocki bakteriolog i lekarz Alexander Fleming odkrył substancję zabijającą szkodliwe bakterie chorobotwórcze. Dopiero po 10 latach, wraz z dwoma innymi naukowcami - Australijczykiem Howardem Walterem Florey'em i Brytyjczykiem Ernstem Borisem Chainem, wyizolował składnik czynny niszczący bakterie - penicylinę. Za swoje odkrycie zostali oni uhonorowani w 1945 roku Nagrodą Nobla.

1929 - Uroczystym koncertem zainaugurowało swoją działalność Państwowe Konserwatorium Muzyczne w Katowicach. 12 listopada 1979 roku uczelnia zmieniła status na Akademię Muzyczną, równocześnie nadane zostało jej imię kompozytora Karola Szymanowskiego. 95. rocznica

1929 - Urodził się Jan Matyjaszkiewicz, aktor filmowy i teatralny. Był związany z teatrami warszawskimi - Rozmaitości, Studenckim Teatrem Satyryków, Ateneum, Polskim oraz z Teatrem Polskiego Radia, gdzie grał między innymi Heńka w radiowej powieści "W Jezioranach". Wystąpił między innymi w filmach: "Wielka, większa i największa", "Giuseppe w Warszawie", "Wielka miłość Balzaka", "Mistrz i Małgorzata”, serialu telewizyjnym "Boża podszewka". Laureat Złotego Mikrofonu w 2004 roku. Zmarł 20 kwietnia 2015 roku. 95. rocznica

1930 - Urodził się Mieczysław Czechowicz, aktor teatralny, filmowy i kabaretowy. Największą popularność zdobył dzięki rolom w takich filmach, jak: "Poszukiwany, poszukiwana" i "Nie lubię poniedziałku" w reżyserii Stanisława Barei, "Lekarstwo na miłość" Jana Batorego czy w "Janosiku" Jerzego Passendorfera. Rozgłos przyniosły mu też niezapomniane kreacje i piosenki w Kabarecie Starszych Panów. Serca najmłodszej widowni zdobył, użyczając swojego głosu Misiowi Uszatkowi. Brał także udział w nagraniach klasycznych bajek, między innymi "Jaś i Małgosia". 26 kwietnia 1945 roku Mieczysław Czechowicz został aresztowany i oskarżony o działalność antypaństwową, a 16 czerwca tego samego roku skazany na trzy lata więzienia w zawieszeniu. W sierpniu 1945 roku objęła go amnestia. Zmarł 14 września 1991 roku.

1931 - Urodził się Ryszard Kulesza, trener piłkarski, w latach 1978-1980 selekcjoner reprezentacji Polski, a następnie reprezentacji Tunezji w latach 1981-1983. Z kadry został zwolniony w grudniu 1980 w następstwie tak zwanej afery na Okęciu. W 1993 brał udział w wydawaniu decyzji o odebraniu Legii Warszawa mistrzostwa kraju w związku z tak zwaną niedzielą cudów. Zmarł 19 maja 2008 roku.

1933 - Działacze Stronnictwa Ludowego: Wincenty Witos, Kazimierz Bagiński i Władysław Kiernik oraz Herman Lieberman i Adam Pragier z Polskiej Partii Socjalistycznej udali się na emigrację. Opuścili Polskę, ponieważ 5 października 1933 roku miał się uprawomocnić wyrok w procesie brzeskim, w którym byli sądzeni i skazani na kary od 1,5 roku do trzech lat pozbawienia wolności. Działacze ludowi i socjalistyczni byli oskarżeni o "przygotowywanie zamachu, którego celem było usunięcie przemocą członków sprawującego w Polsce władzę rządu i zastąpieniu ich przez inne osoby". Pięć innych osób skazanych w tym procesie pozostało w kraju i zgłosiło się do odbycia kary.

1934 - Urodziła się Brigitte Bardot, francuska aktorka, piosenkarka, modelka, symbol sexapilu lat 50. i 60. XX wieku. Zagrała w obrazach: "I Bóg stworzył kobietę", "Paryżanka", "Prawda", "Pogarda" "Odpoczynek wojownika”, "Kobiety”, "Viva Maria!”, "Helena Trojańska". W 1994 roku wycofała się z filmu. Zajmuje się działalnością na rzecz ochrony praw zwierząt. Była inspiracją dla młodych muzyków: Johna Lennona i Paula McCartneya, którzy planowali nakręcić film "The Beatles i Bardot". 90. rocznica

1936 - We Francji urodziła się Stenia Kozłowska, piosenkarka i autorka tekstów piosenek. Wylansowała kilka przebojów, między innymi: "Ostatnie wrzosy tej jesieni", "Bezpańska miłość". Debiutowała w audycji Polskiego Radia "Podwieczorek przy mikrofonie". Początkowo śpiewała wyłącznie w języku francuskim. W latach swojej największej popularności dużo koncertowała po całym świecie. Odwiedziła Australię, USA, Norwegię, Szwecję, Holandię, NRD, Czechosłowację i Rumunię. W połowie lat 80. zrezygnowała z kariery estradowej. W 2009 została odznaczona Srebrnym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

1937 - W Muzeum Narodowym w Warszawie otwarto pierwszą wystawę wykopalisk ekspedycji polskich w Egipcie. Początek kolekcji dały dziewiętnastowieczne zbiory Uniwersytetu Warszawskiego, w tym sarkofag z mumią, a także papirus z Księgą Umarłych Bakai. Na wystawie zgromadzone są obiekty z wykopalisk prowadzonych w Edfu w Górnym Egipcie w latach 1937-1939 przez polską misję archeologiczną pod kierownictwem profesora Kazimierza Michałowskiego.

1939 - W budynku fabryki Skody na Rakowcu w Warszawie generał Tadeusz Kutrzeba i niemiecki generał Johannes Blaskowitz podpisali akt kapitulacji stolicy. Warszawa poddała się po trzech tygodniach oporu stawianego wojskom niemieckim, gdy na wyczerpaniu były zapasy żywności, wody, lekarstw i amunicji. Prezydent Warszawy Stefan Starzyński wygłosił ostatnie przemówienie przez radio. W mieście rozwieszono plakaty informujące o kapitulacji. 85. rocznica

1939 - Bezpośrednio po kapitulacji Warszawy ministrowie spraw zagranicznych Niemiec Joachim von Ribbentrop i Związku Radzieckiego Wiaczesław Mołotow podpisali w Moskwie traktat o granicach i przyjaźni. Układ, wbrew prawu międzynarodowemu, wytyczał granicę między III Rzeszą i ZSRR na okupowanym terytorium Polski. Sowietom przypadło 52 procent terytorium Polski z 13 milionami ludności. 85. rocznica

1939 - W Tryszczynie koło Bydgoszczy Niemcy rozpoczęli zbiorowe egzekucje mieszkańców Bydgoszczy oraz ludności z okolicznych miejscowości. W ramach tak zwanej akcji "Inteligencja” - "Intelligenzaktion" - w rowach strzeleckich nad Brdą Niemcy zamordowali na przełomie września i października około 900 Polaków i Żydów. 85. rocznica

1939 - W Zakroczymiu Niemcy wymordowali wziętych do niewoli żołnierzy polskich z twierdzy "Modlin" i ludność cywilną. Liczba ofiar nie jest do końca znana. Według niektórych źródeł tego dnia zginęło około 500 jeńców oraz około 100 cywilów. Do zbrodni doszło tuż po kapitulacji twierdzy "Modlin", gdy esesmani z Dywizji Pancernej "Kempf” mimo trwającego rozejmu niespodziewanie zaatakowali przygotowujących się do złożenia broni polskich żołnierzy, a później ludność cywilną. 85. rocznica

1939 - Generał Władysław Sikorski został wyznaczony na dowódcę polskich sił zbrojnych mających powstać we Francji. Dwa dni później mianowany został nowym premierem rządu Rzeczypospolitej, a 7 listopada 1939 roku został ogłoszony Naczelnym Wodzem i Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych. 85. rocznica

1939 - Urodził się Paweł Unrug, aktor teatralny i filmowy, reżyser filmowy. Grał między innymi w filmach i serialach: "Lalka", "C.K. Dezerterzy", "Ślad na ziemi", "Na Wspólnej". 85. rocznica

1939 - Zmarł Samuel Dickstein, matematyk, historyk nauki pochodzenia żydowskiego, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1897-1939 wydał 47 tomów czasopisma "Wiadomości Matematyczne”, założył również czasopismo "Prace Matematyczno-Fizyczne”. Współzałożyciel Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem. Był jednym z założycieli żydowskiej partii "Zjednoczenie”, opowiadającej się za asymilacją Żydów w Polsce. Urodził się 12 maja 1851 roku. 85. rocznica

1939 - W wyniku obrażeń poniesionych podczas niemieckiego bombardowania Warszawy zmarła Halina Szmolcówna, tancerka, primabalerina baletu stołecznego Teatru Wielkiego, pedagog, członkini Związku Artystów Scen Polskich, żona dyrygenta i kompozytora Grzegorza Fitelberga. Urodziła się 25 grudnia 1982 roku. 85. rocznica

1944 - W 59. dniu Powstania Warszawskiego, po kapitulacji Mokotowa, powstańcy bronili się już tylko na Żoliborzu i w Śródmieściu. Przed południem polscy parlamentariusze, podpułkownik Zygmunt Dobrowolski "Zyndram” i kapitan Alfred Korczyński "Sas” w imieniu Komendy Głównej AK prowadzili rozmowy z generałem Erichem von dem Bachem-Zelewskim w jego kwaterze w Ożarowie. Niemiecki dowódca przedstawił warunki kapitulacji Warszawy. Wieczorem w kwaterze Komendy Głównej AK zapadła decyzja, by rozmowy w sprawie kapitulacji powstania kontynuować. 80. rocznica

1944 - Urodził się Milosz Zeman, przewodniczący Czeskiej Partii Socjaldemokratycznej w latach 1993-2001, premier Czech w latach 1998-2002. Od marca 2013 roku prezydent Czech, wybrany, jako pierwszy w wyborach powszechnych. 80. rocznica

1946 - 21 osób zginęło, a ponad 40 odniosło obrażenia w katastrofie kolejowej, do której doszło na stacji Łódź Kaliska. Pociąg pospieszny z Wrocławia najechał na stojący niezgodnie z przepisami skład osobowy.

1947 - Urodził się Wacław Oszajca, jezuita, teolog, dziennikarz, publicysta i poeta. Zadebiutował w 1974 roku, jako poeta, wierszami w miesięczniku "Msza Święta”. Autor wielu książek i publikacji, wierszy oraz tłumaczeń. Publikuje między innymi w "Gościu Niedzielnym”, "W drodze”, "Tygodniku Powszechnym” i "Życiu Duchowym”. Napisał też scenariusze do trzech przedstawień Teatr Polskiego Radia. W latach 1982-1986 przewodniczył Lubelskiemu Komitetowi Pomocy Internowanym i Represjonowanym. Jest współzałożyciel Wschodniej Fundacji Kultury "Akcent”. Należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich.

1947 - Stanisław Grzelak wygrał 6. Tour de Pologne. Na podium stanęli sami Polacy. Drugie miejsce zajął Zdzisław Stolarczyk, a trzecie Bolesław Napierała. Rywalizację rozpoczęło 62 kolarzy, a ukończyło 41. Łączna długość wyścigu wyniosła 606 kilometrów. Poprzednią edycję wyścigu rozegrano osiem lat wcześniej, w 1939 roku. Przerwa spowodowana była II wojną światową.

1953 - Trzy dni po aresztowaniu przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego prymasa Stefana Wyszyńskiego przewodnictwo w Konferencji Episkopatu Polski przejął, na żądanie władz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, biskup łódzki Michał Klepacz. Izolowany w klasztorze sióstr nazaretanek w Komańczy prymas Wyszyński w maju 1956 roku napisał tekst ślubów narodowych, które miały być odnowieniem królewskich ślubów narodowych Jana Kazimierza w ich trzechsetną rocznicę. Odczytał je 26 sierpnia do miliona wiernych zgromadzonych na Jasnej Górze biskup Klepacz. Kardynał Stefan Wyszyński został zwolniony z internowania 28 października 1956 roku, zmarł 28 maja 1981 roku.

1953 - Zmarł Edwin Hubble, amerykański astronom. W 1929 roku odkrył i obliczył wraz z Miltonem Humasonem zależność między odległością dzielącą galaktyki a prędkością, z jaką się od siebie oddalają. Prawo to zostało uznane za stwierdzenie rozszerzania się Wszechświata i stanowi podstawę współczesnej kosmologii. Jako pierwszy udowodnił, że "mgławice spiralne" są odległymi galaktykami znajdującymi się poza Drogą Mleczną. Urodził się 20 listopada 1889 roku.

1954 - Rozgłośnia Polska Radia Wolna Europa rozpoczęła nadawanie cyklu audycji z udziałem podpułkownika Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego Józefa Światły. Jeden z najwyższych urzędników PRL-owskiej bezpieki uciekł na Zachód podczas podróży służbowej do Berlina Wschodniego. W audycjach ujawnił on niektóre kulisy funkcjonowania władzy PRL. Audycje można znaleźć w serwisie internetowym Polskiego Radia - Radia Wolności. 70. rocznica

1956 - Urodził się Waldemar Dziki, reżyser i producent filmowy. Reżyser między innymi filmów: "Cudowne dziecko", "Lazarus", "Bank nie z tej ziemi". Zmarł 16 września 2016 roku.

1956 - Zmarł William Edward Boeing, amerykański przemysłowiec, konstruktor lotniczy i pilot, jeden z pionierów lotnictwa. W 1916 roku założył firmę Boeing Company. Pierwszym większym sukcesem przedsiębiorstwa był wodnosamolot Model C, sprzedany amerykańskiej marynarce wojennej. W 1919 otworzył pierwszą międzynarodową linię poczty lotniczej między Seattle a Vancouver. W 1926 uruchomił linie lotnicze Boeing Air Transport, zajmujące się przewozem poczty, przesyłek i pasażerów między San Francisco a Chicago. Boeing stopniowo poszerzał zakres działalności kupując inne wytwórnie samolotów i części samolotowych, linie lotnicze, założył nawet szkołę pilotażu. William Boeing urodził się 1 października 1881 roku.

1957 - Urodził się Ryszard Kasyna, biskup pomocniczy gdański w latach 2005-2012, a od 2012 - biskup pelpliński. W strukturach Konferencji Episkopatu Polski został delegatem do spraw Duszpasterstwa Ludzi Morza, a także członkiem Komisji Duchowieństwa, Komisji Mieszanej Biskupi - Wyżsi Przełożeni Zakonni i Rady Prawnej. Od 2010 roku należy do Najwyższego Trybunału Sygnatury Apostolskiej.

1958 - W katedrze wawelskiej Karol Wojtyła otrzymał sakrę biskupią z rąk arcybiskupa krakowskiego Eugeniusza Baziaka. Przyszły papież został mianowany biskupem tytularnym Ombrii, a także biskupem pomocniczym Krakowa. Jako biskup przyjął, zgodnie z obyczajem, hasło przewodnie swej posługi, które brzmiało: "Totus Tuus" - "Cały Twój". 16 października 1978 roku, na zwołanym po śmierci Jana Pawła I, drugim konklawe kardynał Wojtyła został wybrany papieżem i przybrał imię Jana Pawła II.

1959 - Urodził się Norbert Blacha, muzyk, kompozytor, aranżer, realizator dźwięku i pedagog związany z muzyką religijną. W latach 2007-2011 inicjator i kierownik muzyczny festiwalu Silesia Gospel Festival. Był autorem wielu znanych kompozycji, jak "Modlitwa o pokój", "Pater noster", "Wesoły wędrownik" i "Powiedz, że czekamy". Zmarł 3 lutego 2012 roku. 65. rocznica

1961 - Urodził się Paweł Mścisławski, muzyk, były gitarzysta basowy zespołów Oddział Zamknięty i Lady Pank.

1963 - Urodził się Adam Nowak, muzyk i autor tekstów. Lider, gitarzysta i wokalista zespołu Raz, Dwa, Trzy. Autor większości piosenek zespołu, w tym utworów: "Talerzyk", "Niecud", Czarna Inez", "Trudno nie wierzyć w nic". W 1997 roku stworzył muzykę do filmu Jerzego Stuhra "Historie miłosne".

1964 - Zmarł Adolph Arthur "Harpo" Marx, jeden z braci Marxów, amerykańskich komików komediowych, święcących triumfy w latach 30. XX wieku. Wystąpił w filmach: "Małpi interes”, "Kacza zupa”, "Końskie pióra”, "Noc w operze”, "Dzień na wyścigach”. Urodził się 23 listopada 1888 roku. 60. rocznica

1966 - Zmarł André Breton, francuski pisarz, teoretyk surrealizmu i przywódca ruchu surrealistycznego. Najbardziej znany, jako twórca trzech manifestów surrealistycznych, a także książek: "Nadja" i "Szalona miłość". Należał do czołowych postaci wywierających wpływ na ocenę sztuk plastycznych i literackich XX wieku. Urodził się 19 lutego 1896 roku.

1967 - W Londynie zmarł Leon Surzyński, lekarz, organizator chórów, działacz społeczny, polityk, poseł na Sejm i wicemarszałek Sejmu w II Rzeczypospolitej, działacz emigracyjny w Wielkiej Brytanii. Był prezesem założonego w 1955 roku Związku Polskich Chórów w Wielkiej Brytanii. Odznaczony między innymi: Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Walecznych. Urodził się 8 kwietnia 1891 roku.

1970 - Zmarł Gamal Abdel Naser, egipski polityk i wojskowy. W 1952 roku uczestniczył w obaleniu króla Faruka. Z ramienia Rady Rewolucyjnej pełnił funkcję głównodowodzącego armią, wicepremiera, a następnie, w latach 1954-1970 prezydenta Egiptu. Uważany za jednego z najwybitniejszych przywódców arabskich w historii. Urodził się 15 stycznia 1918 roku.

1971 - Komunistyczne władze zgodziły się na wyjazd z Węgier arcybiskupa Ostrzyhomia i prymasa kardynała Józsefa Mindszentyego, przebywającego od 1956 roku w amerykańskiej ambasadzie w Budapeszcie. Kardynał Mindszenty w 1949 roku, po trwającym zaledwie pięć dni procesie pokazowym, został skazany za rzekomą zdradę stanu na dożywotnie więzienie. Zarzucono mu, że sprzeciwiał się wprowadzeniu na Węgrzech republiki i polityce państwa komunistycznego, wspieranie rządów faszystowskich oraz współudział w eksterminacji węgierskich Żydów. Prymas został uwolniony podczas rewolucji węgierskiej, 30 października 1956 roku. Po interwencji radzieckiej, 4 listopada 1956, stłumieniu oporu i zajęciu Węgier przez Armię Radziecką prymas wraz ze swym sekretarzem księdzem Egonem Turchánym schronił się w ambasadzie USA, gdzie przebywał przez następne 15 lat po udzieleniu mu azylu przez prezydenta Dwighta Eisenhowera.

1972 - Zmarł Władysław Langner, generał dywizji Wojska Polskiego. W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku dowodził obroną Lwowa. Od października 1940 roku pełnił służbę wojskową w Wielkiej Brytanii. Po demobilizacji prowadził gospodarstwo rolne w Walii. Urodził się 18 czerwca 1896 roku.

1974 - Urodziła się Martyna Wojciechowska, prezenterka telewizyjna, dziennikarka, podróżniczka i pisarka. W 2010 roku, jako trzecia Polka, po Wandzie Rutkiewicz i Annie Czerwińskiej, zdobyła Koronę Ziemi, czyli wspięła się na wszystkie najwyższe góry siedmiu kontynentów. Autorka książek podróżniczych: "Kobieta na krańcu świata”, "Zwierzaki Świata”, "Automaniaczka. Od rometa do Rajdu Dakar”. Jest honorową ambasadorką WWF Polska i członkinią Polskiej Akcji Humanitarnej. Laureatka licznych nagród za działalność dziennikarską, reporterską i społeczną.

1977 - W Zamościu odnotowano polskie wrześniowe minimum temperatury - minus sześć stopni. To najniższa zanotowana temperatura powietrza we wrześniu na nizinach w Polsce.

1978 - Po 33 dniach pontyfikatu zmarł Jan Paweł I, pierwszy w historii papież, który przyjął podwójne imię. Nazwano go "uśmiechniętym papieżem”. Jako biskup zainicjował wiele akcji charytatywnych. Znany był ze swoich zdolności pisarskich. Szczególnie popularny był cykl artykułów jego autorstwa w "Messagero di Sant Antonio”, pisany w formie listów do sławnych postaci z historii i literatury. Papież Jan Paweł I wygłosił 11 homilii i przemówień, odbył cztery audiencje generalne oraz odprawił pięć nabożeństw na Anioł Pański. Nie zdążył przedstawić głównych zamierzeń swojego pontyfikatu. Jako oficjalną przyczynę śmierci podano atak serca. W listopadzie 2003 papież Jan Paweł II rozpoczął proces beatyfikacyjny Jana Pawła I. 8 listopada 2017 papież Franciszek zatwierdził dekret o heroiczności jego cnót i ogłosił go Czcigodnym Sługą Bożym. W maju 2021 Kongres teologów zaakceptowała cud za wstawiennictwem Jana Pawła I. 4 września 2022 na Placu świętego Piotra został beatyfikowany przez papieża Franciszka. Jan Paweł I urodził się 17 października 1912 roku.

1978 - Arcybiskup metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła dokonał otwarcia obecnego Muzeum Katedralnego im. Jana Pawła II na Wawelu. Muzeum jest własnością parafii archikatedralnej św. Stanisława Biskupa Męczennika i św. Wacława. Siedzibą placówki jest Dom Katedralny na wzgórzu wawelskim w Krakowie. Zbiory mieszczą się w salach dwóch kondygnacji i stanowią jedną z najcenniejszych pod względem historycznym i artystycznym kolekcji w Polsce. Prezentowane są głównie niedostępne wcześniej dla zwiedzających przedmioty pochodzące ze Skarbca Katedralnego, paramenta liturgiczne, dzieła sztuki i pamiątki historyczne. Kardynał Wojtyła otwierając muzeum przekazał do jego zbiorów wykonany ze skorupy orzecha kokosowego i srebra pucharek, według legendy należący do królowej Jadwigi.

1986 - Zmarła Ewa Szelburg-Zarembina, pisarka i działaczka społeczna. Autorka cyklu powieści psychologiczno-obyczajowych, między innymi "Wędrówka Joanny", "Ludzie z wosku", opowiadań, dramatów i utworów dla dzieci. Pierwszy Kanclerz Kapituły Orderu Uśmiechu. Była inspiratorką budowy Instytutu "Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka" w Warszawie. Urodziła się 10 kwietnia 1899 roku.

1987 - Zmarł Roman Brandstaetter, pisarz, dramaturg, poeta. Autor sztuk scenicznych: "Powrót syna marnotrawnego”, "Przemysław II”, "Król i aktor”, "Marchołt”, "Milczenie”, "Noce narodowe”, powieści "Jezus z Nazarethu”. Był też tłumaczem Nowego Testamentu oraz literatury angielskiej. W 1987 roku przyjaciele Brandstaettera, między innymi Józef Andrzej Gierowski, podejmowali starania o nominowanie "Jezusa z Nazaretu" do literackiej Nagrody Nobla. Starania te przerwała śmierć pisarza. Brandstaetter został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 3 stycznia 1906 roku.

1991 - Zmarł Miles Davis, amerykański trębacz jazzowy światowej sławy, przedstawiciel modern jazzu. Twórca muzyki filmowej, między innymi do obrazu "Windą na szafot". W 2006 roku został pośmiertnie wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame. Stał na czele niemal każdego istotnego etapu rozwoju jazzu od czasów II wojny światowej po lata 90. Pojawił się na wielu spośród ważnych nagrań bebopowych, był prekursorem jazz-rocka i nagrał pierwszy cool jazzowy album. Był jedną z osób odpowiedzialnych za rozwój jazzu modalnego, a jazz fusion powstało w wyniku jego współpracy z innymi muzykami w późnych latach 60. i wczesnych 70. W Polsce wystąpił dwukrotnie na festiwalu Jazz Jamboree w 1983 i 1988 roku. W Kielcach stanął jego pomnik, mimo, że artysta nigdy tego miasta nie odwiedził. Urodził się 26 maja 1926 roku.

1992 - Katastrofa samolotu pasażerskiego Airbus A300, należącego do Pakistan International Airlines, w stolicy Nepalu - Katmandu. Zginęło 167 osób. Większość ofiar stanowili turyści z Europy. Maszyna zbliżyła się do pasma górskiego Siwalik na wysokości, która nie pozwalała na jego ominięcie. Uderzenie o górę spowodowało śmierć wszystkich osób znajdujących się na pokładzie. Za główną przyczynę katastrofy uznano błąd pilota.

1993 - Zmarł Jerzy Śliwa, aktor teatralny i filmowy, reżyser teatralny i ilustrator muzyczny. Występowal na deskach teatrów w Lublibie, Gdańsku, Olsztynie ,Toruniu i Bydgoszczy a także w przedstawieniach Teatru Telewizji i Teatru Polskiego Radia. Urodził sie 24 sierpnia 1909 roku.

1994 - W nocy z 27 na 28 września na Bałtyku doszło do katastrofy estońskiego promu "Estonia" płynącego z Tallina do Sztokholmu. Zginęły 852 osoby. Uratowano 138. Przyczyny wypadku badała estońsko-szwedzko-fińska komisja. Według jej raportu, do tragedii doszło z powodu wad konstrukcyjnych furty dziobowej, która nie wytrzymała naporu fal i została urwana, pociągając za sobą i otwierając rampę wjazdową. Raport ten był podważany przez niektórych dziennikarzy, którzy twierdzili, że na statku, na którym wcześniej przemycano broń z Rosji do Szwecji, mogło dojść do wybuchu. Wrak statku do dziś nie został wydobyty i jest chroniony międzynarodową umową. 30. rocznica

1995 - Premier Izraela Icchaka Rabina i przywódca Palestyńczyków Jasir Arafat podpisali w Waszyngtonie porozumienie o rozszerzeniu autonomii palestyńskiej na Zachodnim Brzegu Jordanu. Uroczystość odbyła się z udziałem prezydenta Stanów Zjednoczonych Billa Clintona. W listopadzie 1995 roku Icchak Rabin został zabity przez izraelskiego fanatyka religijnego, który twierdził, że podpisane porozumienia pokojowe stanowią zagrożenie dla Izraela.

1997 - Zmarł Bogdan Blindow, muzyk, animator kultury, działacz "Solidarności". Przez wiele lat był kierownikiem, a następnie ajentem, wejherowskiego kina "Świt". Legenda polskich "kiniarzy". W 1980 roku utworzył Krajową Sekcję Pracowników Filmu NSZZ "Solidarność" i został wybrany jej przewodniczącym. Był członkiem pierwszego Zarządu Regionu Gdańskiego NSZZ "Solidarność" oraz delegatem na I Krajowy Zjazd Solidarności w Hali Olivia. Urodził się 26 maja 1944 roku.

1997 - Zmarł Ho Feng-Shan, chiński dyplomata, konsul generalny w Wiedniu w latach 1938-1940, zaangażowany w pomoc Żydom, uhonorowany medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Po wydarzeniach nocy kryształowej zaangażował się w niesienie pomocy Żydom, wbrew kategorycznemu zakazowi chińskiego ambasadora w Berlinie, załatwiając chętnym wizy umożliwiające podróż do Szanghaju, dzięki którym mogli opuścić terytorium Niemiec. Do czasu odwołania go ze stanowiska w maju 1940 roku wystawił kilka tysięcy takich dokumentów. Urodził się 10 września 1901 roku.

2001 - Premiera filmu "Cześć Tereska" w reżyserii Roberta Glińskiego. Film opowiada historię deprawacji młodej, wchodzącej w dorosłość dziewczyny, która wywodzi się z typowego polskiego blokowiska. Główną rolę zagrała Aleksandra Gietner. Obraz Roberta Glińskiego został w Polsce uhonorowany między innymi czterema Polskimi Nagrodami Filmowymi, w tym dla najlepszego filmu, a także Złotymi Lwami na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. Docenili go także krytycy zagraniczni, przyznając filmowi Nagrodę Specjalną na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Karlowych Warach.

2003 - Zmarł profesor Tadeusz Zieliński, Rzecznik Praw Obywatelskich, senator I kadencji, prawnik. Specjalizował się w prawie pracy, prawie związkowym i ubezpieczeniach społecznych. Autor ponad 200 publikacji naukowych. W latach 1992-1996 Rzecznik Praw Obywatelskich. W 1995 był kandydatem w wyborach prezydenckich. W 1997 roku minister pracy w rządzie Włodzimierza Cimoszewicza. Urodził się 19 czerwca 1926 roku.

2003 - Zmarł Elia Kazan, amerykański pisarz, reżyser filmowy i teatralny, pochodzenia greckiego. Jego filmy były zwykle kontrowersyjne i poruszały drażliwe tematy: "Tramwaj zwany pożądaniem”, "Viva! Zapata”, "Układ”, "Na wschód od Edenu”, "Wiosenna bujność traw”. W 1952 Kazan został wezwany przed komisję senacką McCarthy’ego i pod groźną znalezienia się na "czarnej liście Hollywood” złożył zeznania obciążające ośmiu kolegów z Partii Komunistycznej, co zostało negatywnie przyjęte przez środowiska artystyczne. Urodził się 7 września 1909 roku.

2005 - Zmarł Leo Sternbach, polsko-amerykański chemik żydowskiego pochodzenia, wynalazca walium i innych leków uspokajających, nasennych i stosowanych w atakach epilepsji. Od 1940 roku był związany ze szwajcarskim koncernem Roche, któremu opatentowane przez niego leki przynosiły ponad jedną czwartą wpływów. Jest autorem ponad 240 patentów. Urodził się 7 maja 1908 roku.

2006 - Prochy Marii Fiodorownej, żony cesarza Rosji Aleksandra III Romanowa, sprowadzone z Roskilde w Danii, zostały złożone obok szczątków jej męża w krypcie cesarskiej soboru świętych Piotra i Pawła w Petersburgu. Udział w pogrzebie wzięli członkowie wielu dynastii europejskich, między innymi Fryderyk, następca tronu Danii, były król Grecji Konstantyn II i Michał książę Kentu. Maria Fiodorowna Romanowa urodziła się 26 listopada 1847 w Kopenhadze, a zmarła 13 października 1928 w Klampenborgu.

2007 - Zmarł Adam Kozłowiecki, duchowny katolicki, jezuita, misjonarz, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych Auschwitz i Dachau. Jest autorem wspomnień "Ucisk i utrapienie”, "Moja Afryka”. W 2007 roku "za wybitne zasługi w pracy misyjnej, za działalność na rzecz ludzi potrzebujących pomocy, za patriotyczną postawę rozstawiającą imię Polski w świecie” odznaczony został Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 1 kwietnia 1911 roku.

2008 - Odbył się pierwszy udany start pierwszej prywatnej rakiety kosmicznej Falcon 1, skonstruowanej przez amerykańską firmę SpaceX. Pierwsze trzy próby startu rakiety zakończyły się niepowodzeniem, udało się to za czwartym i piątym razem. Falcon 1 był pierwszą prywatną rakietą nośną, która dotarła na orbitę okołoziemską. Na pokładzie umieszczono ładunek odpowiadający masie 165 kilogramów. Opracowanie rakiety zajęło jej twórcom ponad trzy lata. Jej nazwa pochodzi od fikcyjnego statku kosmicznego Millenium Falcon z filmu "Gwiezdne wojny".

2009 - 157 osób zginęło, a 1400 zostało rannych w trakcie brutalnego tłumienia przez juntę wojskową protestów, które wybuchły w Konakry, stolicy Gwinei. Armia otworzyła ogień do 50-tysięcy osób zebranych na stadionie w wiecu przeciwko planom startu przywódcy rządzącej junty wojskowej w wyborach prezydenckich. 15. rocznica

2010 - Zmarł Arthur Penn, amerykański reżyser filmowy. Twórca kilku filmów, które przeszły do legendy kina, między innymi "Bonnie i Clyde". Był trzykrotnie nominowany do Oscara dla najlepszego reżysera. Statuetki jednak nigdy nie otrzymał. Urodził się 27 września 1922 roku.

2014 - Zmarła Maria Krzyszkowska, tancerka klasyczna, primabalerina Teatru Wielkiego w Warszawie i Opery w Poznaniu, w latach 80. i 90. dyrektor zespołu baletowego Teatru Wielkiego w Warszawie. Jedna z największych polskich tancerek XX wieku. Urodziła się 11 listopada 1925 roku. 10. rocznica

2015 - Amerykańska Narodowa Agencja Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej NASA ogłosiła, że znaleziono dowody na obecność ciekłej słonej wody na powierzchni Marsa. Odkrycia dokonano dzięki danym zebranym przez marsjański orbiter.

2016 - Zmarł Szimon Peres, izraelski polityk, były prezydent i dwukrotny premier tego kraju. W 1994 roku został uhonorowany Pokojową Nagrody Nobla, razem z ówczesnym premierem Izraela Icchakiem Rabinem i przywódcą Palestyńczyków Jaserem Arafatem. Wyróżniono go za prowadzenie rozmów, których skutkiem było podpisanie w 1993 roku tak zwanych porozumień z Oslo, pierwszego izraelsko-palestyńskiego układu pokojowego. Szimon Peres urodził się 2 sierpnia 1923, jako Szymon Perski w Wiszniewie, ówcześnie leżącym w województwie nowogródzkim w Polsce. W 1934 wraz z rodzicami wyemigrował do brytyjskiego Mandatu Palestyny i zamieszkał w Tel Awiwie. Cała jego rodzina, która pozostała w Wiszniewie, zginęła podczas Holokaustu.

2018 - Zmarła Danuta Zdanowicz -Rossman, uczestniczka konspiracji niepodległościowej w czasie II wojny światowej, członkini AK, harcerka Szarych Szeregów, harcmistrzyni.Gdy wybuchła wojna, brała udział w slużbie sanitarnej podczas obrony stolicy. Uczestniczyła w konspiracyjnej organizacji małego sabotażu „Wawer”, a następnie w Szarych Szeregach. Była łączniczką Tadeusza Zawadzkiego ps. „Zośka”. W czasie powstania warszawskiego była komendantką oddziału kobiet w Batalionie „Iwo”. Po upadku powstania trafiła do obozu jenieckiego w Sandbostel. Napisała książkę wydaną w 2016 roku: "Pamiętnik Niemcy, 1945 rok". Urodziła się 2 września 1922 roku.

2018 - 4340 osób zginęło, a ponad 10 tysięcy zostało rannych w wyniku trzęsienia ziemi na indonezyjskiej wyspie Celebes. Wstrząsy miały siłę 7,5 stopni w skali Richtera.

2019 - Zmarł Jan Kobuszewski, aktor teatralny, telewizyjny i filmowy, artysta kabaretowy oraz satyryk. Związany był z kabaretami Dudek i Olgi Lipińskiej. Wystąpił w około dwóch tysiącach programów telewizyjnych i kilkudziesięciu filmach, w tym Stanisława Barei: "Poszukiwany, poszukiwana", "Nie ma róży bez ognia" czy "Brunet wieczorową porą". Był narratorem popularnego cyklicznego, humorystycznego programu telewizyjnego "Bajka dla dorosłych". Odgrywał rolę dziadka Jacka Marii Poszepszyńskiego ze słuchowiska radiowego "Rodzina Poszepszyńskich". Stworzył wiele kreacji teatralnych. W 2012 został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski za "wybitne zasługi dla kultury polskiej i osiągnięcia w pracy artystycznej". Urodził się 19 kwietnia 1934 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarł Jan Bógdoł, aktor teatralny i filmowy. Zagrał między innymi w filmach: "Wojaczek", "Pamiętnik znaleziony w garbie", "Magnat" i "Polonia Restituta". Urodził się 3 lipca 1930 roku.

2020 - Victoire Tomegah Dogbé, jako pierwsza kobieta objęła urząd premiera Togo.

2021 - Zmarła Elżbieta Ryl-Górska, śpiewaczka operetkowa, związana głównie z Operetką Warszawską. Gościnnie śpiewała też w Operetce Szczecińskiej, Krakowskiej, Operze Nova i Operze Wrocławskiej. Koncertowała na wielu scenach całego świata, czterokrotnie w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, wielokrotnie w Niemczech, krajach Beneluksu i państwach byłego Związku Radzieckiego. Urodziła się 16 kwietnia 1933 roku.

2021 - Zmarł Piotr Bratkowski, poeta, krytyk literacki i publicysta. W latach 80. był felietonistą miesięcznika "Literatura”. Publikował też w czasopismach drugiego obiegu. Po 1989 roku pracował w "Gazecie Wyborczej", "Rzeczpospolitej" i "Newsweek Polska". Napisał między innymi tomiki poezji: "Uniwersytet", "Strefa skażeń" i "Nauka strzelania". Urodził się 11 kwietnia 1955 roku.

2022 - Zmarł biskup Jan Styrna, duchowny rzymskokatolicki, doktor teologii pastoralnej, biskup pomocniczy tarnowski w latach 1991-2003 i diecezjalny elbląski w latach 2003-2014, od 2014 biskup senior diecezji elbląskiej. Urodził się 25 stycznia 1941 roku.

2022 - Zmarł Coolio, amerykański raper, kompozytor i aktor. Największą popularność i nagrodę Grammy przyniósł mu utwór „Gangsta’s Paradise”. Piosenka została umieszczona na ścieżce dźwiękowej do filmu "Młodzi gniewni". 5 sierpnia 1996 roku, podczas europejskiej trasy koncertowej muzyk wystąpił z jedynym koncertem w Polsce. Urodził się 1 sierpnia 1963 roku.

Zobacz także

2024-12-09, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 9 grudnia - Międzynarodowy Dzień Pamięci i Godności Ofiar Zbrodni Ludobójstwa oraz Zapobiegania tej Zbrodni. 9 grudnia - Międzynarodowy Dzień Przeciwdziałania… » więcej 2024-12-08, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 8 grudnia - Polska - Dzień Kupca. 8 grudnia - Buddyzm - Dzień Oświecenia Buddy, najważniejsze buddyjskie święto w roku. » więcej 2024-12-07, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 7 grudnia - Międzynarodowy Dzień Lotnictwa Cywilnego, ustanowiony w 1996 przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. 7 grudnia - Armenia - Dzień Pamięci Trzęsienia… » więcej 2024-12-06, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 6 grudnia - Święto niepodległości obchodzi Finlandia. 6 grudnia - W Hiszpanii obchodzony jest Dzień Konstytucji. » więcej 2024-12-05, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 5 grudnia - Międzynarodowy Dzień Wolontariusza, ogłoszony w 1985 roku, z inicjatywy Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych, a obchodzony od 1986 roku. 5… » więcej 2024-12-04, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 4 grudnia - Barbórka - Dzień Górnika. 4 grudnia - Święto Wojsk Rakietowych i Artylerii. 4 grudnia - Międzynarodowy Dzień Geparda. » więcej 2024-12-03, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 3 grudnia - Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych, ogłoszony przez ONZ. 3 grudnia - Dzień Naftowca i Gazownika, obchodzony w Polsce. 3 grudnia… » więcej 2024-12-02, godz. 13:08 Kartka z kalendarza 2023 - Zmarł Henryk Mandera, kierowca wyścigowy i rajdowy. 25-krotnie zdobył tytuł mistrza Polski w rajdach i wyścigach. Był laureatem odznaczenia Mistrza… » więcej 2024-11-19, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 19 listopada - Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Przemocy wobec Dzieci. 19 listopada - Światowy Dzień Pamięci o Ofiarach Wypadków Drogowych. 19 listopada… » więcej 2024-11-18, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 18 listopada - Święto narodowe Łotwy, obchodzony w rocznicę proklamowania niepodległości w 1918 roku. 18 listopada - Polska - Dzień Kolejarza. 18… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »