1015 - Zwycięstwo wojsk polskich pod wodzą księcia Bolesława Chrobrego nad niemieckimi w bitwie pod Budziszynem w czasie wyprawy cesarza Henryka II Świętego na Polskę. W bitwie zginął dowodzący niemieckimi wojskami margrabia Marchii Wschodniej Geron II.

1291 - Król Czech Wacław II wydał w Litomyślu przywilej dla Małopolski, gwarantujący urzędy dla miejscowych, żołd dla rycerzy i nienakładanie nowych podatków. We wrześniu 1300 roku skutecznie prowadzona polityka umożliwiła koronację Wacława II na króla Polski. W całym kraju, co zgodnie podkreślają kronikarze, doszło za jego rządów do znacznej poprawy bezpieczeństwa i wzrostu dochodów skarbu.

1364 - Papież Urban V wydał bullę powołującą do życia Akademię Krakowską. Akademię - Studium Generale - ufundował 12 maja 1364 roku król Polski Kazimierz Wielki. Po śmierci fundatora w 1370 roku uczelnia przestała istnieć. Została ponownie ufundowana przez króla Władysława Jagiełłę 26 lipca 1400 roku. W 1817 roku nadano mu nazwę Jagielloński, by podkreślić jego związki z tą dynastią. Uniwersytet Jagielloński jest najstarszym polskim uniwersytetem. 660. rocznica

1435 - Wojska polsko-litewskie rozgromiły pod Wiłkomierzem na Żmudzi krzyżacko-litewsko-tatarskie wojska księcia Świdrygiełły i Kerskorffa, mistrza krajowego inflanckiego. W bitwie zginęli mistrz inflancki, niemal wszyscy komturowie, zakonni rycerze i wielu kniaziów. Bitwa ta złamała potęgę Krzyżaków inflanckich.

1581 - Rosyjski ataman kozacki Jermak Timofiejewicz wyruszył na podbój Syberii, na czele oddziału około 700-800 Kozaków i najemników. Dzięki tej wyprawie stał się bohaterem Rosji, który zdobył dla niej Syberię.

1689 - Urodził się Kilián Ignác Dientzenhofer, najwybitniejszy architekt czeskiego baroku. Jest twórcą między innymi pałaców Kinskich i Fürstenbergów w Pradze oraz opactwa benedyktynów w Legnickim Polu na Dolnym Śląsku. Zmarł 18 grudnia 1751 roku. 335. rocznica

1715 - Zmarł Ludwik XIV, z dynastii Burbonów, "Król Słońce", władca Francji w latach 1643-1715. Ugruntował rządy absolutne we Francji, uporządkował finanse państwa, rozwinął handel i rzemiosło, otoczył mecenatem kulturę. Znany z powiedzenia "Państwo to ja”. Urodził się 5 września 1638 roku.

1756 - Urodził się Jacek Idzi Przybylski, poeta, pisarz, krytyk literacki, tłumacz. Był prefektem Biblioteki Szkoły Głównej Koronnej. Kolekcjonował książki - swój księgozbiór liczący 495 dzieł w 705 tomach zapisał w testamencie Bibliotece Jagiellońskiej. Zmarł 11 września 1819 roku.

1820 - Urodził się Karol Wilhelm Scheibler, przemysłowiec niemieckiego pochodzenia, współtwórca przemysłu łódzkiego, nazywany "królem bawełny”. Na jego osobie Władysław Reymont wzorował postać Hermana Bucholca w powieści "Ziemia obiecana”. Zmarł 13 kwietnia 1881 roku.

1831 - Założono ogród zoologiczny w Dublinie, jeden z najstarszych na świecie. Zajmuje powierzchnię 28 hektarów. W latach 60. XIX wieku do ogrodu sprowadzono po raz pierwszy w Europie hipopotama karłowatego z Liberii. Wśród zwierząt prezentowanych obecnie na terenie ogrodu, są między innymi: bongo leśne, słonie indyjskie, goryle, lwy azjatyckie, okapi leśne, orangutany borneańskie, tygrysy sumatrzańskie i krokodyle nilowe.

1835 - Urodził się Święty Rafał Kalinowski, właściwie Józef Kalinowski, uczestnik powstania styczniowego, za udział, w którym został skazany na karę śmierci. W wyniku starań rodziny karę tę zamieniono na dziesięć lat katorgi na Syberii. Po powrocie, w 1877 roku, wstąpił do zakonu karmelitów bosych. Zmarł 15 listopada 1907. W 1991 roku został kanonizowany przez Jana Pawła II. 14 września 2007 Senat RP podjął uchwałę w sprawie uznania ojca Rafała Kalinowskiego za wzór patrioty, oficera, inżyniera, wychowawcy i kapłana-zakonnika.

1854 - Urodził się Engelbert Humperdinck, niemiecki kompozytor, profesor konserwatorium we Frankfurcie. Pozostawał pod dużym wpływem Richarda Wagnera, z którym współpracował przy misterium scenicznym "Parsifal”. Znany głównie, jako twórca opery "Jaś i Małgosia” oraz utworu symfonicznego "Królewskie dzieci”. Zmarł 27 września 1921 roku. 170. rocznica

1870 - Podczas wojny francusko-pruskiej rozpoczęła się bitwa pod Sedanem. W dwudniowym starciu pruska armia rozbiła siły francuskie, a Napoleon III Bonaparte został wzięty do niewoli.

1875 - Urodził się Edgar Rice Burroughs, amerykański pisarz. Najbardziej znany z serii książek o "Tarzanie”, chłopcu, którego wychowywały małpy. Zmarł 19 marca 1950 roku.

1877 - W Pensylwanii został zastrzelony ostatni wapiti kanadyjski z rodziny jeleniowatych. Występował na terenach USA na wschód od Wielkich Równin. Podgatunek został uznany przez United States Fish and Wildlife Service za wymarły w 1880 roku.

1882 - W Warszawie ukazała się odezwa programowa Socjalno-Rewolucyjnej Partii Proletariat, na czele, której stał Ludwik Waryński. Byłą to pierwsza polska partia robotnicza opierająca się na założeniach marksizmu, anarchizmu i ideologii rosyjskiej Narodnej Woli. Działała w Królestwie Polskim od 1882 do 1886. Jej pięciu działaczy zostało straconych przez władze carskie. Najważniejszym zadaniem była dla partii walka klas: wyzyskiwanych - robotników - z wyzyskującymi - kapitalistami, ale w programie ugrupowania była również: likwidacja własności prywatnej, bezpłatna oświata oraz równość społeczna.

1896 - Urodził się André Hunebelle, francuski reżyser filmowy. Twórca między innymi trzech komedii o Fantomasie z Louisem de Funesem i Jeanem Marais w rolach głównych. Zmarł 27 listopada 1985 roku.

1896 - Urodził się Stefan Wincenty Nowaczek, kapitan Wojska Polskiego, uczestnik powstań śląskich, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej. We wrześniu 1939 roku został przydzielony do Dowództwa Grupy Obrony Lwowa na stanowisko oficera sztabu. Po kapitulacji załogi Lwowa dostał się do niewoli sowieckiej. W 1940 roku został zamordowany przez NKWD w Charkowie i pochowany w bezimiennej mogile zbiorowej. Obecnie jego szczątki spoczywają w Piatichatkach na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.

1900 - Urodził się Kazimierz Wiłkomirski, muzyk, kompozytor, pedagog. Zapisał się w historii muzyki polskiej XX wieku, jako wybitny wiolonczelista, kameralista, dyrygent, pedagog, kompozytor, pisarz i organizator życia muzycznego. Obok repertuaru klasycznego wprowadzał na estradę utwory kompozytorów współczesnych, między innymi koncerty wiolonczelowe Jana Adama Maklakiewicza i Arthura Honeggera, utwory Igora Strawinskiego, Siergieja Prokofjewa, Eugeniusz Morawskiego, Karola Szymanowskiego. Po II wojnie światowej umieszczał w programach kompozycje Mieczysława Karłowicza, Ludomira Różyckiego, Emila Młynarskiego, opery Władysława Żeleńskiego i Ignacego Jana Paderewskiego. Zmarł 7 marca 1995 roku.

1902 - Premiera francuskiego niemego filmu science fiction "Podróż na Księżyc" w reżyserii Georges’a Méliesa. Film opowiada o podróży grupy uczonych na Księżyc. Zostają wystrzeleni z ogromnej armaty, trafiając na powierzchnię ziemskiego satelity. Mieszkańcy Księżyca biorą podróżników w niewolę. Film powstał na podstawie powieści "Z Ziemi na Księżyc" Jules’a Verne’a oraz "Pierwsi ludzie na księżycu" H.G. Wellsa. Cieszył się ogromnym powodzeniem, był wyświetlany we Francji i USA, a Georges Mélies zdobył dzięki niemu międzynarodową sławę.

1901 - Urodził się Jerzy Bronisław Braun, pisarz, uważany za jednego z twórców polskiej chrześcijańskiej myśli społecznej, członek Rady Jedności Narodowej. Wziął udział, jako ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej, walczył w Powstaniu Warszawskim. Niesłusznie aresztowany w 1948 roku, został skazany na karę dożywotniego więzienia. W 1956 zwolniony na mocy amnestii, a dwa lata później zrehabilitowany. W latach 1965-1975 przebywał w Rzymie. Zaangażowany podczas trwania II soboru watykańskiego, wygłaszał między innymi prelekcje w Radiu Watykańskim. W ostatnich 10 latach życia odwiedził Wielką Brytanię, Belgię, Francję, Hiszpanię, Portugalię, Stany Zjednoczone, Kanadę i Szwajcarię. Wygłaszał odczyty na temat kultury polskiej i jej wpływu na filozofię Europy. Autor bardzo popularnej harcerskiej pieśni "Płonie ognisko i szumią knieje”. W 2006 pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 17 października 1975 roku.

1914 - Urodził się Stefan Niedzielak, duchowny katolicki, kapelan Rodziny Katyńskiej. Latem 1944 przewiózł do Krakowa tzw. depozyt katyński, czyli dowody z przeprowadzonej przez Niemców ekshumacji grobów w Katyniu. Brał udział w Powstaniu Warszawskim. W latach 80. wraz z Wojciechem Ziembińskim zaczął tworzyć Sanktuarium "Poległym i Pomordowanym na Wschodzie” w kościele Świętego Karola Boromeusza na Powązkach. Za swoją działalność niepodległościową był nieustannie nękany i szykanowany. Zginął zamordowany przez "nieznanych sprawców” w swojej plebanii na Powązkach w nocy z 20 na 21 stycznia 1989 roku. W 2008 został odznaczony pośmiertnie przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. 110. rocznica

1915 - W czasie I wojny światowej utworzono Generalne Gubernatorstwo Wojskowe w Polsce. Austro-węgierska administracja okupacyjna w Królestwie Polskim działała do 3 listopada 1918 roku. Generalne Gubernatorstwo Wojskowe podporządkowane było bezpośrednio Naczelnej Komendzie Armii Austro-Węgier. W 1917 administracja polska przejęła od władz okupacyjnych sądownictwo oraz szkolnictwo.

1919 - Polska ratyfikowała Traktat Wersalski, główny układ pokojowy kończący I wojnę światową. Traktat ustalił granice międzypaństwowe w Europie oraz wprowadził nowy ład polityczny. Traktat wersalski został zawarty podczas paryskiej konferencji pokojowej, trwającej od 18 stycznia 1919 roku do 21 stycznia 1920 roku. Brało w niej udział 27 zwycięskich państw. Polska była reprezentowana przez Ignacego Paderewskiego i Romana Dmowskiego. Państwa pokonane w I wojnie światowej nie zostały dopuszczone do konferencji, a jedynie przedstawiono im traktaty do podpisania. 105. rocznica

1919 - Urodził się Stanisław Żuk, inżynier architekt, pomysłodawca i twórca skansenu Pastewnik w Przeworsku. Zmarł 30 października 1998 roku. 105. rocznica

1922 - Urodził się Rajmund Kaczyński, pseudonim "Irka”, fizyk, żołnierz Armii Krajowej, porucznik Wojska Polskiego, uczestnik Powstania Warszawskiego, nauczyciel akademicki Politechniki Warszawskiej. Ojciec Lecha i Jarosława Kaczyńskich. Był inwigilowany przez komunistyczny Urząd Bezpieczeństwa w związku z jego służbą w Armii Krajowej, a później przez Służbę Bezpieczeństwa z powodu opozycyjnej działalności synów. Odznaczony między innymi Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari za udział w Powstaniu Warszawskim. Zmarł 17 kwietnia 2005 roku.

1922 - Urodziła się Irena Burawska, aktorka teatralna i filmowa, przez większość zawodowego życia związana z teatrami łódzkimi. Występowała również w filmach, między innymi w: "Wilczym bilecie", "Dniu wielkiej ryby" i "Dziejach grzechu". Po raz ostatni na ekranach pojawiła się w 2002 roku w filmie "Wszyscy święci" z cyklu "Święta polskie". Łącznie zagrała w prawie 30 filmach i w kilkunastu spektaklach Teatru Telewizji. Zmarła 19 maja 2007 roku. 1923 - Trzęsienie ziemi zniszczyło Tokio i Jokohamę. Zginęło około 250 tysięcy osób.

1923 - Urodziła się Barbara Zbrożyna, artystka rzeźbiarka, uczennica Xawerego Dunikowskiego. W latach 1951-54 zajmowała się rekonstrukcją zabytkowych rzeźb w Warzawie. Była autorką rzeźb sakralnych, a także kmpozycji pomników. Jedną z pierwszych rzeźb figuralnych artystki był pomnik "Przekupka na Mariensztacie ", stopniowo jej twórczość zmierzała w stronę abstrakcji. W 1976 roku podpisała List 59 przeciwko zmianom w Konstytucji PRL, w 1980 roku wraz z innymi artystami apelowała do włądz o podjęcie dialogu z protestującymi robotnikami. Zmarła 15 grudnia 1995 roku.

1927 - W Poznaniu urodził się Stefan Makne, pilot szybowcowy, samolotowy, balonowy, zdobywca Pucharu Gordona Bennetta. W czasie II wojny światowej był członkiem Szarych Szeregów, pod koniec wojny więziony w niemieckich obozach. Po wojnie szkolił pilotów polskich, a także czechosłowackich i węgierskich. Jego największym sukcesem sportowym było zwycięstwo w pierwszej po II wojnie światowej edycji Pucharu Gordona Bennetta w 1983 roku, w załodze tworzonej z Ireneuszem Cieślakiem. Zmarł 26 października 2011 w Gnieźnie.

1929 - Urodził się Tadeusz Wieżan, operator filmowy, pisarz. Był autorem zdjęć między innymi do filmów i seriali: "Kolumbowie", "Hubal", "Rzeczpospolita babska" oraz "Ballady o ścinaniu drzewa". Do tego ostatniego napisał również scenariusz. Zmarł 29 listopada 1982 roku. 95. rocznica

1932 - Urodził się Władysław Bartkiewicz, filolog, współtwórca i organizator festiwali opolskich. Absolwent Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W latach 1963-1994 był dyrektorem i szefem programowym festiwali opolskich. Przez 35 lat kierował Estradą Opolską, która organizowała festiwale polskiej piosenki. Wyróżniony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 6 lutego 2009 roku.

1935 - Urodził się Emir Buczacki, aktor teatralny i filmowy, grał między innymi w obrazach: "Ewa chce spać”, "Faraon”, "Perła w koronie” i "Noce i dnie”. Zmarł 16 maja 1990 roku.

1936 - Urodził się Antonín Holý, czeski naukowiec, specjalizujący się w chemii, współtwórca leków przeciwwirusowych wykorzystywanych w leczeniu zakażeń wirusami HIV oraz HBV. Był zaangażowany w tworzenie najbardziej skutecznych leków stosowanych w terapii AIDS. Antonín Holý jest autorem ponad 400 publikacji naukowych i właścicielem 60 patentów. Zmarł 16 lipca 2012 roku.

1939 - Atak niemieckiego pancernika Schleswieg-Holstein na Westerplatte o 4.45 rozpoczął II wojnę światową. Była to pierwsza bitwa tej wojny, a Westerplatte pierwszym miejscem gdzie przeciwstawiono się hitlerowskim Niemcom. 205 polskich żołnierzy placówki Westerplatte, pod dowództwem majora Henryka Sucharskiego i jego zastępcy kapitana Franciszka Dąbrowskiego broniło się przez siedem dni przed siłami liczącymi prawie 3,5 tysiąca żołnierzy niemieckich, przy jednoczesnym ostrzale niemieckiej artylerii oraz atakami powietrznymi eskadry samolotów Stukas. Do dziś Westerplatte jest jednym z najbardziej znanych symboli polskiego oporu. Ogółem 1 września 1939 roku Niemcy skoncentrowali przeciwko Polsce 1,8 miliona żołnierzy uzbrojonych w 2800 czołgów, około trzech tysięcy samolotów i 10 tysięcy dział. Niemcy w ataku na Polskę wspierała Słowacja, która wystawiła w sumie około 50 tysięcy żołnierzy Armii Polowej "Bernolák”. Polska zmobilizowała około miliona żołnierzy, 880 czołgów, 400 samolotów i 4 tysiące 300 dział. 85. rocznica

1939 - O godzinie 4.40 niemieckie samoloty rozpoczęły bombardowanie Wielunia. Uważa się, że chronologicznie był to początek II wojny światowej. Na Wieluń spadło 380 bomb o łącznej wadze 46 ton. Zginęło co najmniej 1200 osób. Miasto zostało niemal doszczętnie zniszczone. 85. rocznica 1939 - Od rana do wieczora trwała bohaterska obrona Poczty Polskiej w Gdańsku zaatakowanej przez oddziały niemieckie. Po zaciętej walce pracownicy poczty poddali się, gdy Niemcy podpalili budynek. Zginęło 12 Polaków, a 38 Niemcy rozstrzelali. Prochy poległych obrońców Poczty Polskiej, odkryte w sierpniu 1991 roku, ekshumowano i złożono na cmentarzu w Gdańsku. 85. rocznica

1939 - Zginął Mieczysław Medwecki, kapitan pilot, dowódca eskadry 2. Pułku Lotniczego, pierwszy polski pilot poległy w II wojnie światowej. Urodził się 7 czerwca 1904 roku. 85. rocznica

1939 - Urodził się Stanisław Wit Wiliński, poeta, prozaik, dziennikarz, malarz. Pracował między innymi w redakcji literackiej Polskiego Radia. W 1965 roku został wydany pierwszy tomik jego wierszy zatytułowany "Poczęty w cieniu". W 1968 roku Stanisław Wiliński napisał swoją pierwszą powieść psychologiczną "Nosiciele piętna". Zmarł 18 października 2007 roku. 85. rocznica

1941 - Zmarł profesor Bolesław Miklaszewski, więzień carski, zesłaniec, działacz Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich. W niepodległej Polsce minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego, senator; chemik, rektor Wyższej Szkoły Handlowej. Po agresji Niemiec i ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 członek Rady Obrony Stolicy. Urodził się 9 maja 1871 roku.

1942 - W nocy z 1 na 2 września sowieckie lotnictwo zbombardowało Warszawę. Kilkadziesiąt bombowców należących do 3. gwardyjskiego pułku lotnictwa bombowego nadleciało falami nad miasto i zrzuciło łącznie około 300 bomb. Celem ataku były Wola, Praga oraz Powiśle. Bomby uszkodziły między innymi tory i tabor kolejowy przy Dworcu Wileńskim na Pradze. W celnie trafionych niemieckich garażach wojskowych na tyłach Sejmu spłonęło 45 samochodów. Na skutek nalotu ucierpiał również Dworzec Pocztowy oraz zajęty przez Niemców gmach dawnego Ministerstwa Komunikacji. Bomby spadły też na cele cywilne. Około 100 budynków zostało zniszczonych lub poważnie uszkodzonych. Dokładna liczba ofiar nie jest znana, szacunkowe obliczenia mówią o około 200-400 zabitych.

1943 - W nocy z 31 sierpnia na 1 września Zgrupowanie numer 2 podporucznika Waldemara Szwieca "Robota” ze Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej "Ponurego” opanowało bez strat własnych na kilka godzin Końskie. Partyzanci zlikwidowali agentów gestapo w mieście i zdobyli zaopatrzenie oraz amunicję.

1943 - Wydano rozkaz o utworzeniu batalionu Armii Krajowej "Zośka". W Powstaniu Warszawskim batalion walczył w Zgrupowaniu AK "Radosław" na Woli i Starym Mieście.

1944 - W 32. dniu Powstania Warszawskiego Niemcy rozpoczęli generalny szturm na Stare Miasto. Powstańcy powstrzymali natarcie. Ze Starego Miasta do Śródmieścia ewakuowano żołnierzy i część ludności cywilnej. Od rana Niemcy prowadzili silny ostrzał artyleryjski i moździerzowy oraz bombardowania lotnicze Sadyby. Zburzony został między innymi Fort Dąbrowskiego. Naczelny Wódz generał Kazimierz Sosnkowski w rozkazie do wojska zarzucił aliantom bierność wobec tragedii Warszawy. 80. rocznica

1944 - W nocy z 1 na 2 września Niemcy zniszczyli pociskami czołgowymi Kolumnę Zygmunta III Wazy na Starym Mieście w Warszawie. Kolumna została odbudowana w 1949 roku. 80. rocznica

1944 - W czasie Powstania Warszawskiego zastrzelony został przez niemieckiego żołnierza, profesor Stanisław Lencewicz, geograf, współorganizator Wojskowego Instytutu Geograficznego, wykładowca Politechniki oraz Uniwersytetu Warszawskiego. Urodził się 19 kwietnia 1889. 80. rocznica

1945 - Otwarto Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino. Spoczywa na nim ponad tysiąc poległych żołnierzy Rzeczypospolitej. Decyzję o utworzeniu cmentarza wydał generał Władysław Anders 18 maja 1944, jeszcze podczas trwania bitwy o Monte Cassino. W uroczystości otwarcia cmentarza wzięli udział przedstawiciele rządu polskiego na uchodźstwie oraz dowództwa wojsk alianckich.

1946 - Urodził się Barry Gibb, brytyjski muzyk, najstarszy z braci Gibb, tworzących softrockowy zespół Bee Gees, który rozpoczął działalność w 1958 roku. Tworzył także dla innych artystów, takich jak: Andy Gibb, Barbra Streisand, Dionne Warwick, Kenny Rogers, Diana Ross i Céline Dion.

1947 - Specjalna ONZ-owska komisja UNSCOP opublikowała raport, w którym zaleciła zakończenie brytyjskiego mandatu nad Palestyną i utworzenie dwóch państw: żydowskiego i arabskiego. Sprawa Palestyny została poddana pod obrady Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, które przyjęło 29 listopada 1947 rezolucję numer 181 w sprawie rozwiązania konfliktu arabsko-żydowskiego, poprzez utworzenie dwóch państw: arabskiego i żydowskiego. Arabowie odrzucili plan doprowadzając do wybuchu wojny domowej w Mandacie Palestyny. 14 maja 1948 państwo Izrael proklamowało niepodległość. Następnego dnia rozpoczęła się I wojna izraelsko-arabska.

1948 - Urodził się Józef Życiński, katolicki ksiądz, profesor filozofii, doktor teologii, biskup diecezjalny tarnowski w latach 1990-1997, arcybiskup metropolita lubelski w latach 1997-2011. Był między innymi członkiem Komisji Wspólnej Episkopatu Polski i Rządu, a także pełnił funkcję moderatora Krajowej Rady Katolików Świeckich. Jeden z założycieli powstałej w 1993 roku Katolickiej Agencji Informacyjnej. Zmarł 10 lutego 2011 roku.

1949 - Urodził się Mirosław Chojecki, wydawca, producent filmowy, działacz KOR. Kawaler Orderu Orła Białego. W czerwcu 1976 roku należał do uczestników akcji pomocy represjonowanym robotnikom Ursusa i Radomia. W tym samym roku znalazł się wśród organizatorów Komitetu Obrony Robotników. We wrześniu 1977 roku stworzył Niezależną Oficynę Wydawniczą "NOWa”, największe działające poza cenzurą wydawnictwo w PRL. Syn Marii Stypułkowskiej-Chojeckiej , pseudonim „Kama”, uczestniczki wykonania wyroku wydanego przez Polskie Państwo Podziemne na kata Warszawy Franza Kutscherę i Powstania Warszawskiego. W 2006 roku został przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2022 prezydent Andrzej Duda odznaczył Mirosława Chojeckiego Orderem Orła Białego. 75. rocznica

1950 - Urodził się Janusz Kozioł, właściwie Włodzimierz Kozioł, lektor filmowy, radiowy i telewizyjny, aktor dubbingowy, telewizyjny, teatralny. Zmarł 18 stycznia 2019 roku.

1951 - Australia, Nowa Zelandia i Stany Zjednoczone podpisały w San Francisco Pakt Bezpieczeństwa Pacyfiku - ANZUS. Powstanie paktu wiązało się z amerykańską polityką tworzenia antykomunistycznych bloków militarnych i stanowiło odpowiednik NATO w tym rejonie świata.

1951 - Urodził się Timothy Zahn, amerykański pisarz science fiction. Najbardziej znany jest z książek z serii "Star Wars". Jest też autorem cyklów "Kobra” i "Conquerors”. W 1984 otrzymał Nagrodę Hugo za opowiadanie "Cascade Point".

1953 - Urodził się Witold Paszt, założyciel i wokalista popularnego zespołu Vox, wykonawca - wraz z zespołem - przeboju "Bananowy song". Rozpoczął karierę muzyczną w 1977 roku, kiedy założył swój pierwszy zespół Victoria Singers. Rok później powołał do życia grupę Vox - męski kwartet wokalny, w którym wspólnie z nim śpiewali: Andrzej Kozioł, Ryszard Rynkowski i Jerzy Słota. Grupa wygrywała plebiscyty radiowe, telewizyjne i prasowe, zagrała dziesiątki koncertów w Polsce , koncertowała też między innymi w Holandii, Szwecji, Kanadzie, Stanach Zjednoczonych i Australii. Witold Paszt zmarł 18 lutego 2022 roku.

1954 - Zmarła Joanna Broniewska-Kozicka, reżyserka filmów dokumentalnych. Była córką poety Władysława Broniewskiego, który po jej śmierci napisał cykl siedemnastu wierszy zatytułowany "Anka". Urodziła się 24 listopada 1929 roku. 70. rocznica

1957 - Urodziła się Gloria Estefan, kubańsko-amerykańska piosenkarka, autorka tekstów, kompozytorka, aktorka i businesswoman. Wylansowała takie przeboje jak: "Conga", "Bad Boy", "Rhythm is Gonna Get You".

1959 - Zmarł Marceli Struszyński, chemik analityk, twórca polskiej szkoły chemii analitycznej, profesor Politechniki Warszawskiej. W czasie II wojny światowej współpracował z Armią Krajową prowadząc badania nad materiałami pirotechnicznymi, jak też uczestnicząc w produkcji tych materiałów. Przeprowadził też analizę paliwa znalezionego w przejętej w 1944 roku niemieckiej rakiecie V2. Urodził się 16 stycznia 1880 roku. 65. rocznica

1966 - Amerykański inżynier Ralph Baer opracował sposób wyświetlania gier komputerowych na odbiornikach telewizyjnych, na podstawie, którego powstała pierwsza na świecie konsola do gier.

1967 - Premiera filmu "Westerplatte" w reżyserii Stanisława Różewicza. Przedstawia on obronę Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte we wrześniu 1939. Część scen nakręcono na terenie Westerplatte, a pozostałe na poligonie w Rembertowie. Do filmu włączono fragmenty autentycznych kronik wojennych. Główne role zagrali: Zygmunt Hübner, Arkadiusz Bazak i Tadeusz Schmidt.

1967 - W Katowicach odsłonięto Pomnik Powstańców Śląskich upamiętniający trzy wystąpienia zbrojne ludności śląskiej przeciwko władzom niemieckim, mające na celu wywalczenie przyłączenia Górnego Śląska do Polski. Pomnik ma formę trzech orlich skrzydeł symbolizujących trzy powstania śląskie z lat 1919-1921. Autorami projektu byli rzeźbiarz profesor Gustaw Zemła i architekt Wojciech Zabłocki.

1969 - W Libii pułkownik Muammar al-Kadafi przeprowadził zamach stanu, obalając rządy króla Idrisa I. Kadafi sprawował władzę w sposób autorytarny przez ponad 40 lat. W 2011 roku nie zgodził się oddać władzy w następstwie społecznych protestów. Doprowadziło to do wybuchu wojny domowej. Kadafi zginął w strzelaninie między powstańcami a wiernymi mu siłami. 55. rocznica

1971 - Premiera czarnobiałego filmu psychologicznego "Jeszcze słychać śpiew i rżenie koni" w reżyserii Mieczysława Waśkowskiego. Jego tytuł nawiązuje do ostatniego wersu wiersza "Historia" Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Główne role zagrali: Edward Kusztal, Mieczysław Łoza i Edyta Wojtczak. Andrzej Mularczyk, autor scenariusza, wykorzystał w filmie autentyczną historię swojego ojca podpułkownika Józefa Mularczyka. We wrześniu 1939 roku był on dowódcą 2. Pułku Strzelców Konnych, walczącego w składzie Wołyńskiej Brygady Kawalerii. W nocy z 3 na 4 września żołnierze pułku zorganizowali nocny "wypad na Kamieńsk", w czasie, którego zniszczyli kilkanaście czołgów i cystern, zabili około 100 żołnierzy wroga.

1971 - Urodził się Maciej Balcar, muzyk, wokalista, kompozytor, autor tekstów, aktor teatralny i filmowy. W 2001 roku zastąpił Jacka Dewódzkiego i został nowym wokalistą zespołu Dżem. 21 grudnia 2023 grupa ogłosiła zakończenie wspólnego artystycznego działania z Maciejem Balcarem z dniem 6 kwietnia 2024 roku. W 2005 zagrał rolę Indianera w filmie Jana Kidawy-Błońskiego "Skazany na bluesa", będącym ekranizacją części życia Ryśka Riedla. Można go usłyszeć na takich albumach jak "W hołdzie Tadeuszowi Nalepie”, "Warszawskie Dzieci Pójdziemy w Bój”, "Mec Duety”, "Odnalezione Piosenki Bogdana Łyszkiewicza” i "Klenczon Legenda”. W 2011 utwór Macieja Balcara "Biały wilk” stał się oficjalną piosenką promującą w Polsce grę "Wiedźmin 2: Zabójcy królów". W 2019 roku ukazał się kolejny solowy album artysty o nazwie "Struś”.

1972 - W Reykjavíku zakończył się szachowy "mecz stulecia” o mistrzostwo świata, w którym Amerykanin Bobby Fischer pokonał Borisa Spasskiego z ZSRR 12,5:8,5. Fischera przyjęto w Stanach Zjednoczonych jak bohatera narodowego. Prezydent Richard Nixon wysłał telegram gratulacyjny, zapraszając szachistę do Białego Domu. Już na długo przed rozpoczęciem mecz cieszył się olbrzymim zainteresowaniem, nie tylko wśród szachistów. Po raz pierwszy, bowiem od ćwierćwiecza naprzeciw radzieckiego mistrza miał zasiąść pretendent z innego kraju. Amerykanin Robert Fischer był szachistą wyjątkowym, odnoszącym niespotykane wcześniej sukcesy. Do stolicy Islandii przybyło około 40 tysięcy turystów, pragnących oglądać historyczny pojedynek.

1973 - Zmarł John Ridley Stroop, amerykański psycholog. W 1935 roku odkrył "efekt Stroopa" polegający na wzroście czasu rekcji i możliwości pomyłek, w testach kolorów, gdy nazwa koloru była niezgodna z faktycznym kolorem czcionki, jakim np słowo "zielony", czy "żółty" zapisano. Zbadanie tej prawidłowości uznano za jedno z ważniejszych osiągnięć psychologii poznawczej. Urodził się 21 marca 1897 roku.

1974 - W Taizé we Francji, pod przewodnictwem ojca Rogera Schutza, zorganizowano pierwszy Sobór Młodych z udziałem kilkunastu tysięcy młodych różnych wyznań. Sobór dał początek ekumenicznej wspólnocie z Taizé. 50. rocznica

1977 - Zmarł Henryk Wars, właściwie Henryk Warszawski, kompozytor, aranżer, twórca muzyki filmowej i wielu popularnych przebojów, takich jak "Miłość ci wszystko wybaczy" czy "Umówiłem się z nią na dziewiątą". Tworzył kompozycje do łącznie 53 filmów, między innymi: "Szpieg w masce", "Manewry miłosne", "Na Sybir". Pisał piosenki dla takich gwiazd, jak Hanka Ordonówna, Eugeniusz Bodo, Adolf Dymsza, Zula Pogorzelska. W USA jego piosenki śpiewali Bing Crosby czy Doris Day. Urodził się 29 grudnia 1902 roku.

1979 - Odczytaniem deklaracji programowej przy Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie proklamowano powstanie Konfederacji Polski Niepodległej. Założycielami KPN byli Leszek Moczulski, Romuald Szeremietiew i Tadeusz Stański. KPN była pierwszą jawnie działającą opozycyjną partią w krajach tak zwanej "demokracji ludowej". 45. rocznica

1979 - Amerykańska sonda Pioneer 11, jako pierwszy obiekt stworzony przez człowieka, dotarła do Saturna, przelatując w odległości 20 tysięcy 900 kilometrów od jego widocznej powierzchni chmur. Pioneer 11, bezzałogowa sonda kosmiczna NASA, został wyniesiona z przylądka Canaveral na Florydzie 6 kwietnia 1973 roku. Rok później, jako druga sonda kosmiczna w historii przeleciała w pobliżu Jowisza. Pioneer 11 podąża w kierunku gwiazdozbioru Orła, gdzie ma dotrzeć za około cztery miliony lat. 45. rocznica

1981 - Zmarł Leon Koczy, historyk, mediewista, działacz polonijny i publicysta, kapitan Wojska Polskiego. Był współzałożycielem Instytutu Historycznego imienia generała Władysława Sikorskiego w Londynie. Zajmował się stosunkami polsko-skandynawskimi za pierwszych Piastów oraz historią wypraw krzyżowych. Przygotował obszerny program dla badań Pomorza. Gromadził akta polskich formacji wojskowych na Zachodzie. Opublikował liczne rozprawy poświęcone dziejom kultury. Urodził się 25 marca 1900 roku.

1981 - W PRL wprowadzono reglamentację mydła i proszków do prania.

1982 - Zmarł Władysław Gomułka, przywódca Polskiej Partii Robotniczej w latach 1943-1948 oraz I sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w latach 1956-1970. Stanął na czele PZPR, obdarzony wielkim mandatem społecznego zaufania, ponieważ potępił stalinowski "okres błędów i wypaczeń". Przez pewien czas realizował politykę umiarkowanych reform systemu politycznego i gospodarczego, tak zwanej "odwilży", stopniowo jednak ją ograniczając. Podczas wieców i spotkań z robotnikami podkreślał, że partia nie ustąpi z drogi do socjalizmu. W marca 1968 roku odpowiadał za represje wobec studentów, działania o charakterze antysemickim i zaostrzenie cenzury. W grudniu 1970 na jego polecenie krwawo stłumiono manifestacje robotników na Wybrzeżu, protestujących przeciwko drastycznym podwyżkom cen żywności. Zginęło kilkadziesiąt osób. W tym samym miesiącu został zmuszony przez część aparatu partii komunistycznej do rezygnacji ze stanowiska I sekretarza, pozbawiony stanowisk i przeniesiony na emeryturę. Władysław Gomułka urodził się 6 lutego 1905 roku.

1983 - Radzieckie myśliwce zestrzeliły nad Sachalinem południowokoreański samolot pasażerski Boeing 747. Zginęło 269 osób. Po tym zdarzeniu USA zakazały lotów dla Aerofłotu nad swoim terytorium.

1985 - W wodach Północnego Atlantyku odnaleziono wrak brytyjskiego statku pasażerskiego "Titanic", który zatonął po zderzeniu z górą lodową 14 kwietnia 1912 roku. Spośród ponad 2200 pasażerów i załogi "Titanica" zginęło ponad 1500 osób.

1986 - Zmarł Murray Hamilton, amerykański aktor filmowy, znany z charakterystycznych ról drugoplanowych. Jego pamiętne kreacje to role burmistrza Amity Larry’ego Vaughna w "Szczękach" Stevena Spielberga i Robinsona w "Absolwencie" Mike Nicholsa. Urodził się 24 marca 1923 roku.

1989 - Prezydent Republiki Federalnej Niemiec Richard von Weizsäcker przekazał władzom polskim posłanie. W dokumencie stwierdzono, iż RFN, zgodnie z układem polsko-niemieckim z 1970 roku, nie wysuwa wobec Polski roszczeń terytorialnych i nie będzie tego czynić w przyszłości. 35. rocznica

1989 - W wypadku samochodowym w Stanach Zjednoczonych zginął Kazimierz Deyna, piłkarz, kapitan reprezentacji Polski i król strzelców na igrzyskach olimpijskich w Monachium. Rozegrał 91 meczów w reprezentacji, strzelając 41 goli. Przez analityków sportu jest uważany za jednego z najlepszych polskich piłkarzy w historii. Kazimierz Deyna urodził się 23 października 1947 roku. 35. rocznica

1989 - Zmarł Tadeusz Sendzimir, inżynier i wynalazca, zwany "Edisonem metalurgii”. W 1933 roku uruchomił pierwszą na świecie linię technologiczną ciągłego wyżarzania i cynkowania blach stalowych na skalę przemysłową, a w 1934 roku opracował i uruchomił w Hucie Pokój w Rudzie Śląskiej oryginalną linię produkcyjną do walcowania cienkiej blachy na zimno. Po II wojnie światowej pozostał na emigracji. Urodził się 15 lipca 1894 roku. 35. rocznica

1990 - W szkołach podstawowych i ponadpodstawowych przywrócono naukę religii. Od roku szkolnego 1961/62 katecheza odbywała się w parafiach.

1992 - Na Słowacji uchwalono konstytucję. Tego dnia Słowacy obchodzą święto narodowe - Dzień Konstytucji Republiki Słowackiej.

1992 - Zaginął bez śladu dziennikarz śledczy "Gazety Poznańskiej“ Jarosław Ziętara. Pisał między innymi o aferach gospodarczych. Prawdopodobnie został uprowadzony w drodze z domu do pracy i zamordowany. W Bydgoszczy znajduje się symboliczny grób dziennikarza. W 1999 roku został uznany za zmarłego. W 2022 odznaczony pośmiertnie Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Od 2016 jest patronem niewielkiej ulicy w poznańskiej dzielnicy Grunwald.

1992 - W Warszawie zamordowany został Piotr Jaroszewicz, działacz komunistyczny, członek Biura Politycznego KC PZPR, premier PRL w latach 1970-1980. Ofiarą zabójców padła także jego żona. Mordercy spędzili w domu małżeństwa wiele godzin. Byłego premiera torturowali. Od początku śledztwa założono motyw rabunkowy zbrodni. Śledztwo wykazało jednak wiele nieścisłości: ostatecznie sprawców ani wiarygodnego motywu nie wykryto, a proces domniemanych zabójców skończył się uniewinnieniem. Pojawiały się hipotezy o związku zbrodni z dostępem Piotra Jaroszewicza do archiwów hitlerowskich, które mogły być kompromitujące dla ówczesnych polityków z wielu krajów. Była także badana hipoteza popełnienia zbrodni przez tzw. gang karateków.

1998 - Wszedł w życie nowy Kodeks karny. Zaostrzono odpowiedzialność za najcięższe zbrodnie, dodając do kar - dożywotnie pozbawienie wolności. Równocześnie zniesiono karę śmierci.

1999 - Rozpoczęła się reforma systemu oświaty, która wprowadziła trzystopniową strukturę edukacji: sześcioletnie szkoły podstawowe, trzyletnie gimnazja oraz trzyletnie licea lub szkoły zawodowe. W 2017 roku weszły w życie ustawy, które przywróciły dwustopniową strukturę edukacji i zlikwidowały gimnazja. 25. rocznica

1999 - Założono Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie. Uniwersytet powstał w wyniku połączenia Akademii Rolniczo-Technicznej, Wyższej Szkoły Pedagogicznej i Warmińskiego Instytutu Teologicznego. Uczelnia kształci obecnie około 23 tysięcy studentów na 17 wydziałach. 25. rocznica

2001 - Na Stadionie Śląskim w Chorzowie polscy piłkarze pokonali Norwegię 3:0 i awansowali do turnieju finałowego Mistrzostw Świata 2002. Polska po raz pierwszy od 1986 roku zagrała w finałach mistrzostw świata. Jednak przegrała dwa pierwsze mecze - z Koreą Południową 0:2 i z Portugalią 0:4. Dopiero w ostatnim meczu, grając w zupełnie zmienionym składzie, pokonała reprezentację USA 3:1. Mimo to, zakończyła mistrzostwa na ostatnim miejscu w grupie.

2004 - Uzbrojeni terroryści zajęli szkołę w Biesłanie w Północnej Osetii, domagając się wycofania wojsk rosyjskich z Czeczenii. Wzięli ponad 1100 zakładników. 3 września, w trakcie próby odbicia zakładników zginęło około 350 osób, w tym ponad 180 dzieci, a kilkaset zostało rannych. 20. rocznica

2004 - Zmarła Bożena Maria Krzywobłocka-Kosiacka, historyk, nauczyciel akademicki, pisarka, polityk, dziennikarka. Od 1944 do 1945 roku była więźniem niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Była współzałożycielką, a w latach 1976-1977 redaktorem naczelnym pisma "Mówią Wieki”. Związana była ze środowiskiem narodowo-komunistycznym, w tym ze Zjednoczeniem Patriotycznym "Grunwald”. Urodziła się 8 grudnia 1929 roku. 20. rocznica

2007 - Zmarł Witold Leszczyński, reżyser, scenarzysta i operator filmowy. Autor obrazów: "Żywot Mateusza”, "Rekolekcje”, "Siekierezada” i "Konopielka”. Zmarł w wyniku obrażeń odniesionych podczas wypadku na planie filmowym. Urodził się 16 sierpnia 1933 roku.

2007 - Dwa samoloty typu Zlin 526 zderzyły się na pokazach Radom Air Show 2007. Zginęli piloci grupy akrobacyjnej AZL "Żelazny": Lech Marchelewski i Piotr Banachowicz.

2014 - Zmarł Michał Nadel, pierwotnie Mojsze Nadel, polski działacz społeczności żydowskiej, adwokat, oficer Wojska Polskiego, w latach 1995-2003 przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi. Urodził się 15 lipca 1918 roku. 10. rocznica

2016 - W użytkowanej przez prywatną firmę SpaceX części kosmodromu na przylądku Canaveral na Florydzie doszło do wybuchu rakiety nośnej Falcon 9. Wraz z nią zniszczony został izraelski satelita komunikacyjny Amos 6. W wyniku eksplozji została uszkodzona platforma startowa. Do awarii doprowadziło nadmierne schłodzenie ciekłego tlenu w zbiornikach paliwowych.

2017 - Weszła w życie reforma systemu oświaty. W jej wyniku między innymi zlikwidowano gimnazja oraz przywrócono ośmioletnie szkoły podstawowe, czteroletnie licea ogólnokształcące i pięcioletnie technika

2018 - Zmarł Czesław Jaworski, prawnik, adwokat, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej, redaktor naczelny "Palestry”. W czasie PRL reprezentował działaczy opozycji oskarżanych w procesach politycznych, w tym Tadeusza Jedynaka i Bogdana Lisa. Urodził się 6 września 1934 roku.

2018 - Zmarła Margit Sandemo, norweska pisarka tworząca w języku szwedzkim, autorka popularnej serii liczącej 47 tomów "Sagi o Ludziach Lodu". Była autorką ponad 180 tytułów sprzedanych w nakładzie przeszło 30 milionów egzemplarzy. Urodziła się 23 kwietnia 1924 roku.

2020 - Zmarł Jerzy Szczakiel, żużlowiec, pierwszy polski indywidualny mistrz świata, wychowanek Kolejarza Opole. W 1971 roku na Stadionie Miejskim w Rybniku wraz z Andrzejem Wyglendą zdobył mistrzostwo świata par. W 1973 na Stadionie Śląskim w Chorzowie odniósł największy sukces w karierze - został indywidualnym mistrzem świata. Urodził się 28 stycznia 1949 roku.

2022 - Zmarła Danuta Błaszak, poetka i pisarka tworząca w Polsce i USA. Prowadziła portal petycki "Miasto Literatów 2000++". Autorka książek: "Anegdoty liryczne", "Płótno bez Ireny" "Oboje zbyt wrażliwi" oraz dwutomowego cyklu "Fryzjerka". Urodziła się w 1961 roku.

2023 - Zmarł Jimmy Buffett, amerykański wokalista i gitarzysta rockowy, autor tekstów, przedsiębiorca. Z ponad 30 albumów wydanych przez Buffetta, osiem uzyskało status złotej płyty, a dziewięć - platynowej lub multiplatynowej. W sumie Buffett sprzedał ponad 20 milionów albumów. Był jednym z najbogatszych muzyków na świecie, jego majątek wynosił miliard dolarów. Urodził się 25 grudnia 1946 roku. 1. rocznica

2023 - Zmarł Zdzisław Zaczyk, śpiewak operetkowy, uczeń legendarnej śpiewaczki i pedagog Ady Sari, pod opieką której ukończył studia wokalne w Konserwatorium Warszawskim. Od 1954 był solistą Operetki Warszawskiej. Śpiewał partie tenorowe w operetkach klasycznych i współczesnych, między innymi "Cnotliwa Zuzanna", "Księżniczka czardasza", "Zemsta nietoperza" czy "Orfeusz w piekle". Był bratem aktora Stanisława Zaczyka. Urodził się 31 marca 1925 roku. 1. rocznica