Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-07-20, 01:00 Autor: IAR/J.Leszczyńska/dok.

Kartka z kalendarza

20 lipca - Międzynarodowy Dzień Szachów.

20 lipca - Dzień Księżyca. Upamiętnia pierwsze lądowanie człowieka na Księżycu 20 lipca 1969 roku.

20 lipca - Starosłowiańskie Święto Peruna.
1304 - Urodził się Francesco Petrarca, jeden z pierwszych renesansowych poetów pochodzący z Italii. Pisał zarówno po włosku, jak i po łacinie. Był tercjarzem franciszkańskim. Autor rozważań moralnych, pism polemicznych, kompilacji erudycyjnych - "Afryka”, "Pieśni Petrarki”, "Sonety do Laury”, "Sielanki”. Pasjonował się filologią, poszukiwał w bibliotekach starożytnych tekstów i zebrał imponującą kolekcję 200 manuskryptów. Do jego największych odkryć należą mowa w obronie Archiasza oraz listy Cycerona. Zasłynął z posługiwania się piękną, literacką łaciną, dorównującą twórczości Horacego, Cycerona czy Owidiusza. Dużo podróżował. Znany z jednej z pierwszych wypraw turystycznych i alpinistycznych - w 1336 roku na Mont Ventoux. Zmarł 19 lipca 1374 roku. 720. rocznica

1492 - Aleksander Jagiellończyk został wielkim księciem litewskim. Książę dbał o rozwój stołecznego Wilna, jak i o sprawy ważne dla państwa. Korzystał z pomocy litewskich doradców oraz zapewnił Wielkiemu Księstwu Litewskiemu samodzielność w prowadzeniu polityki zagranicznej. Nigdy nie doszło do konfliktu między nim a jego starszym bratem na tronie polskim. W latach 1492-1494 stoczył wojnę z Wielkim Księstwem Moskiewskim. 12 grudnia 1501 roku został koronowany na króla Polski. Aleksander Jagiellończyk urodził się 5 sierpnia 1461 w Krakowie, a zmarł 19 sierpnia 1506 roku w Wilnie.

1505 - Król Węgier i Czech Władysław II Jagiellończyk nadał akt fundacyjny Uniwersytetu Wrocławskiego. Nie został on potwierdzony przez papieża Juliusza II, wskutek protestu władz Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dokument zezwalał na utworzenie uczelni wyższej o nazwie "Generale litterarum Gymnasium". W akcie przedstawiono wiele argumentów, takich jak potrzeba wzmocnienia wiernych w wierze katolickiej po czasach husyckich czy umożliwienia śląskiej młodzieży dostępu do kształcenia na poziomie szkoły wyższej. Uniwersytet we Wrocławiu powstał w 1702 roku.

1534 - Oficyna Cambridge University Press otrzymała królewski patent Henryka VIII na druk i sprzedaż książek. Jest to najstarsze nieprzerwanie działające wydawnictwo na świecie. Zajmuje się wydawaniem pozycji naukowych i edukacyjnych, adresowanych do odbiorców na całym świecie. Obecnie Cambridge University Press wydaje dwa tysiące książek i 150 czasopism rocznie. 490. rocznica

1657 - Pod Czarnym Ostrowem armia koronna dowodzona przez hetmanów Potockiego i Lubomirskiego pokonała oddziały siedmiogrodzkie i zmusiła Jerzego II Rakoczego do kapitulacji oraz podpisania traktatu pokojowego z Rzeczpospolitą. Jerzy II Rakoczy na mocy kapitulacji zobowiązał się zerwać sojusz ze Szwecją, wyprowadzić swoje wojska z okupowanych miast Krakowa i Brześcia Litewskiego oraz zapłacić Rzeczypospolitej reparacje wojenne w wysokości 1,2 miliona złotych. Poza tą kwotą zobowiązał się wypłacić milion złotych żołnierzom armii polskiej i dwa miliony złotych dowódcom.

1792 - Urodził się Ignacy Prądzyński, inżynier wojskowy, generał, uczestnik kampanii napoleońskich, wódz naczelny powstania listopadowego. Za udział w bitwie nad Berezyną został odznaczony Złotym Krzyżem Orderu Virtuti Militari. Uczestnik bitwy narodów pod Lipskiem. Jako inżynier - autor projektu budowy Kanału Augustowskiego. Jeden z najbardziej utalentowanych generałów polskich pierwszej połowy XIX wieku. Autor około 60 prac z dziedziny wojskowości oraz pamiętników "O sztuce wojennej - kurs taktyki”. Zmarł 4 sierpnia 1850 roku. 1797 - Podczas pobytu polskich żołnierzy w Reggio Emilia, po raz pierwszy publicznie odśpiewano "Pieśń Legionów Polskich" - autorstwa Józefa Wybickiego. Na cześć generała Jana Henryka Dąbrowskiego utwór nazwano "Mazurkiem Dąbrowskiego".

1797 - Urodził się Edmund Strzelecki, geolog, geograf i podróżnik. W czasie swojej dziewięcioletniej podróży dookoła Ziemi prowadził badania między innymi: w Ameryce Południowej, na Hawajach, w Australii, Nowej Zelandii i Tasmanii. W Alpach Australijskich zdobył najwyższy szczyt, który nazwał Górą Kościuszki. Po powrocie wydał w Londynie pierwszą naukową książkę o Australii - "Fizyczny opis Nowej Południowej Walii i Ziemi van Diemena”. Zmarł 6 października 1873 roku a Anglii. Po 124 latach jego ciało sprowadzono do Poznania, 1997 roku został pochowany w krypcie kościoła świętego Wojciecha.

1804 - Urodził się sir Richard Owen, angielski anatom i zoolog. Rozwinął anatomię porównawczą i paleontologię. Opisał kopalne szczątki ptaka moa. Jako pierwszy przygotował do wystawienia na widok publiczny zrekonstruowanego dinozaura, na wystawę w londyńskim Crystal Palace, w 1854 roku. Był przeciwnikiem teorii Darwina. Zmarł 18 grudnia 1892 roku. 220. rocznica

1816 - W "Gazecie Warszawskiej” ukazał się pierwotny tekst "Pieśni narodowej za pomyślność króla" z muzyką Jana Nepomucena Piotra Kaszewskiego i tekstem Alojzego Felińskiego, będącej oficjalnym hymnem Królestwa Kongresowego. Obecnie pieśń, ze zmienionym tekstem, znana jest pod tytułem "Boże, coś Polskę".

1822 - Urodził się Gregor Mendel, opat zakonu augustianów, czeski przyrodnik, prekursor genetyki. Sformułował podstawowe prawa dziedziczenia, zwane obecnie "prawami Mendla", przeprowadzając badania nad krzyżowaniem roślin, głównie grochu jadalnego. Znaczenie obserwacji Mendla nie zostało docenione aż do przełomu XX wieku, kiedy ponowne "odkrycie” prawideł przez niego obserwowanych zapoczątkowało powstanie nowej dziedziny nauki - genetyki. Zmarł 6 stycznia 1884 roku.

1848 - W Seneca Falls w USA odbył się zjazd kobiet. W spotkaniu uczestniczyło kilkaset osób, w tym również mężczyźni. Inicjatorkami były Elizabeth Cady Stanton i Lucretia Mott - działaczki ruchów na rzecz zniesienia niewolnictwa i uznania praw kobiet na równi z mężczyznami. Wydarzenie jest uznawane za początek ruchu feministycznego w USA. Kobiety zyskały tam prawa wyborcze w 1920 roku.

1860 - Nad Ameryką Północną przeleciał meteor muskający atmosferę. To niezwykle rzadkie zjawisko, gdy meteor przelatuje przez ziemską atmosferę, lecz nie spala się w niej ani nie ulega rozpadowi na mniejsze części. Meteor taki opuszcza atmosferę, udając się z powrotem w przestrzeń kosmiczną.

1888 - Urodził się Emil Zegadłowicz, poeta, powieściopisarz, dramaturg i tłumacz, założyciel grupy poetyckiej Czartak. Przez niemal 50 lat kariery literackiej wydał ponad 40 tomów poezji, sześć powieści, a także osiem dramatów scenicznych. Dał się również poznać, jako znakomity, choć także mocno krytykowany, tłumacz z języka niemieckiego. Przełożył między innymi "Fausta" Goethego. Zmarł 24 lutego 1941 roku.

1897 - Urodził się Tadeusz Reichstein, szwajcarski biochemik polskiego pochodzenia, profesor politechniki w Zurychu i uniwersytetu w Bazylei. Zsyntetyzował kwas askorbinowy, wyizolował kortyzon i kilka innych hormonów kory nadnercza. Laureat Nagrody Nobla w 1950 roku za prace dotyczące chemicznej struktury i biologicznego działania hormonów kory nadnercza. Zmarł 1 sierpnia 1996 roku.

1898 - Urodził się Leopold Infeld, fizyk teoretyk, profesor Uniwersytetu w Toronto i Uniwersytetu Warszawskiego. Współpracownik Alberta Einsteina w dziedzinie równań ruchu w ogólnej teorii względności. Specjalista w dziedzinie teorii względności, teorii pola i elektrodynamiki. Autor prac popularnonaukowych, między innymi: "Ewolucja fizyki”, "Kordian, fizyka i ja”, "Nowe drogi nauki. Kwanty i materja”. Zmarł 15 stycznia 1968 roku.

1904 - Urodziła się Hanna Ożogowska, pisarka, tłumaczka i pedagog. Napisała powieści: "Tajemnica zielonej pieczęci”, "Złota kula”, "Ucho od śledzia”, "Głowa na tranzystorach”, "Chłopak na opak”, 'Dziewczyna i chłopak”. Była również autorką szkolnych czytanek i tłumaczką literatury rosyjskiej, niemieckiej i włoskiej. Zmarła 26 kwietnia 1995 roku. 120. rocznica

1911 - Urodziła się Loda Halama, artystka rewiowa, tancerka aktorka choreograf, primabalerina Teatru Wielkiego w Warszawie. Na początku kariery występowała z siostrami i matką w teatrze rewiowym "Morskie Oko", później zajęła się tańcem klasycznym i trafiła do Teatru Wielkiego. W latach 30. XX wieku rozpoczęła karier w Paryżu - rekomendował ją sam Ignacy Jan Paderewski. W czasie wojny wyemigrowała w z Polski, wróciła do kraju w 1985 roku. Wydała wspomnienia zatytułowane "Moje nogi i ja". Zmarła 13 lipca 1996 roku.

1917 - Urodził się Józef Bartosik, kapitan marynarki wojennej i brytyjski kontradmirał, oficer na kilku statkach, między innymi ORP "Błyskawica” i "Garland”. Po wojnie przyjęto go do Royal Navy, w której dowodził 5. Eskadrą Fregat i niszczycielem rakietowym HMS "London". Karierę zakończył w 1969 roku na stanowisku zastępcy szefa Sztabu Operacyjnego Sił Morskich. Po zakończeniu wojny napisał książkę "Wierny Okręt”, w której wspominał służbę, zwłaszcza na pokładzie "Garlanda". Zmarł 14 stycznia 2008 roku w Anglii.

1919 - Urodził się sir Edmund Hillary, nowozelandzki badacz, alpinista i dyplomata. W maju 1953 roku dokonał wraz z szerpą Tensingiem Norgayem pierwszego oficjalnego wejścia ma Mount Everest. Do historii przeszły jego słowa wypowiedziane po zejściu ze szczytu Everestu: "W końcu załatwiliśmy skurczybyka" ("We finally knocked the bastard off"). Nie przypuszczał nawet, że za pośrednictwem BBC usłyszał je cały świat. Za ten wyczyn został uhonorowany przez królową angielską Elżbietę II tytułem szlacheckim, natomiast Nowa Zelandia umieściła podobiznę Hillary'ego na pięciodolarowym banknocie, czyniąc go pierwszą osobą, która znalazła się na banknocie za życia. Zmarł 11 stycznia 2008 roku. 105. rocznica 1920 - Rząd niemiecki ogłosił neutralność w wojnie polsko-bolszewickiej. Pięć dni później zakazał przewozu przez swoje terytorium i wwozu do Polski materiałów wojennych.

1921 - Urodziła się Maria Dąbska, lekarka - patolog, profesor nauk medycznych specjalizująca się w badaniu nowotworów. Była wybitną specjalistką w swojej dziedzinie, przez wiele lat kierowała zakładem Patologii Nowotworów w Instytucie Onkologii w Warszawie. W czasie II wojny światowej należała do AK, brała udział w Powstaniu Warszawskim. Zmarła 20 lipca 2014 roku.

1925 - Urodził się Jacques Delors, francuski ekonomista i polityk, rzecznik integracji europejskiej. W 1987 roku przedstawił tak zwany raport Delorsa, ukazujący perspektywy zjednoczenia Europy. W kolejnej wersji projektu zarysował koncepcję stworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej, z jednolitą walutą - euro. Był przewodniczącym Komisji Europejskiej przez trzy kadencje, w latach 1985 -1995.

1925 - Urodził się Andrzej Pawłowski, fotograf, projektant, rzeźbiarz, autor filmów. Był profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Tworzył cykle obrazów i obiektów przestrzennych, realizował spektakle wizualne, ruchome obrazy świetlne. Zajmował się też kompozycją fotogramów, aranżował wystawy czasowe i stałe ekspozycje. Projektował na potrzeby przemysłu. Stał się znany w latach 50., dzięki ruchomym, improwizowanym obrazom świetlnym, które następnie sfilmował. Stymulatory wrażeń nieadekwatnych - rzeźby dotykowe, jakie stworzył na początku lat 60. - krytyka uznała za bezprecedensowe w historii sztuki. Zmarł 16 lutego 1986 roku.

1925 - Po eksplozji kotła zatonął polski torpedowiec ORP "Kaszub”. W wyniku wybuchu okręt przełamał się na pół. Część dziobowa zatonęła, natomiast rufa unosiła się na wodzie. Po zakończeniu badań dotyczących przyczyn wypadku wrak został pocięty na złom. 22 października 1925 roku ORP "Kaszub” skreślony został z listy okrętów floty. W katastrofie "Kaszuba” zginęło trzech członków załogi. Ich zwłoki wydobyto tydzień po wybuchu i pochowano na cmentarzu w Pucku.

1926 - Zmarł Feliks Dzierżyński, twórca i szef pierwszych sowieckich organów bezpieczeństwa: Czeka, GPU i OGPU, symbol terroru w rewolucyjnej i porewolucyjnej Rosji, zyskał przez to miano Żelazny Feliks, Krwawy Feliks i Czerwony Kat. Wprowadził na szeroką skalę system zatrzymywania zakładników i izolowania w łagrach "niepewnych elementów". Uważany za jednego z twórców państwa radzieckiego. Kiedy zmarł, trumnę z jego zwłokami nieśli między innymi Stalin i Trocki. Pochowano go pod murem kremlowskim. Urodził się 11 września 1877 roku.

1928 - Urodziła się Anna Maria Borowska, działaczka społeczna, wiceprzewodnicząca Rodziny Katyńskiej w Gorzowie Wielkopolskim. Działała także w Związku Sybiraków. Zginęła w katastrofie smoleńskiej, 10 kwietnia 2010 roku.

1928 - W Tatrach zmarł Jerzy Leporowski, poznański kupiec, taternik. Należał do najwybitniejszych polskich wspinaczy okresu międzywojennego. Samotnie pokonywał najtrudniejsze podejścia do tatrzańskich szczytów, w tym dwukrotnie przebył południową ścianę Zamarłej Turni, południową ścianę Ostrego Szczytu i północną ścianę Giewontu i innych. Zginął podczas próby samotnego wejścia na północny filar Koziego Wierchu, nazwany na jego cześć Filarem Leporowskiego. Urodził się 21 lutego 1897 roku.

1931 - Urodziła się Zofia Kuratowska, lekarz, polityk, dyplomata, wicemarszałek Senatu w latach 1989-1991 i 1993-1995, członek Prymasowskiego Komitetu Pomocy Uwięzionym i Ich Rodzinom, współzałożycielka Unii Wolności. Jako pierwsza w Polsce napisała książkę na temat AIDS i zaczęła głośno mówić o tym problemie. Zmarła 9 września 1999 roku.

1937 - Zmarł Guglielmo Marconi, jeden z pionierów radia i przemysłu elektronicznego. Był włoskim fizykiem i inżynierem, budowniczym radiotelegrafu, radia i anteny. Laureat Nagrody Nobla w 1909 roku w dziedzinie fizyki za wkład w rozwój telegrafii bezprzewodowej. W 1931 roku dokonał inauguracji Radia Watykan, anonsując przemówienie papieża Piusa XI. Urodził się 25 kwietnia 1874 roku.

1940 - Urodził się Janusz Kondratowicz, poeta i satyryk, twórca tekstów wielu niezapomnianych piosenek. W sumie napisał ich około półtora tysiąca, a co najmniej kilkadziesiąt z nich to przeboje, które na stałe weszły do historii polskiej muzyki rozrywkowej, jak: "Anna już tu nie mieszka", "Papierowy księżyc", "Dziesięć w skali Beauforta" czy "Tyle słońca w całym mieście". Zmarł 2 lipca 2014 roku.

1944 - Nieudany zamach na Adolfa Hitlera w kwaterze polowej w Gierłoży pod Kętrzynem. Został zorganizowany przez grupę jego przeciwników pod przywództwem pułkownika Clausa von Stauffenberga. Przeciwnicy polityki Hitlera chcieli przejąć władzę, podporządkować sobie siły wojskowe i utworzyć nowy rząd na czele z Karlem Friedrichem Goerdelerem i Ludwigiem Beckiem. Zamach przeprowadził Claus von Stauffenberg, zostawił ładunek wybuchowy w teczce w pokoju konferencyjnym w Gierłoży. Wybuch zabił cztery osoby, ale Adolf Hitler nie ucierpiał poważnie. Główni organizatorzy zamachu zostali ujęci i rozstrzelani następnego dnia, a późniejsze represje objęły łącznie około pięć tysięcy osób - dowódców wojskowych, a także wiele osób cywilnych, którym zarzucano uczestniczenie w spisku. 80. rocznica

1945 - Zmarł Paul Valéry, poeta francuski, eseista, autor poematu "Młoda Parka", zbioru wierszy "Charmes". Daleki od mistycyzmu i irracjonalizmu, głosił kult rozumu, postulował “świadomość zorganizowaną”. Twierdząc, że “wolność poety leży w rygorach”, tworzył poezję kunsztowną, uporządkowaną i symetryczną, zmierzającą ku ideałowi “sztuki czystej”. Członek Akademii Francuskiej. Często odwiedzał Polskę. W 1932 roku został uhonorowany komandorią Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 30 października 1871 roku.

1945 - Do Polski wrócił prymas August Hlond. W czasie II wojny światowej przebywał w Rumunii, Watykanie, a później w Paryżu, gdzie był internowany przez niemieckich okupantów. Po powrocie do kraju, w marcu 1946 z jego inspiracji papież Pius XII utworzył nową warszawsko-gnieźnieńską metropolię, stawiając go na jej czele. Kardynał powołał Radę Prymasowską, która zajęła się odbudową kościołów Warszawy. 8 września 1946 w Częstochowie zawierzył Polskę, poprzez uroczysty akt w obecności całego Episkopatu i przy udziale kilku milionów wiernych, Niepokalanemu Sercu Maryi. Zmarł 22 października 1948 roku.

1947 - Urodził się Carlos Santana, muzyk, wokalista i wirtuoz gitary. Od 1968 roku ma własny zespół pod nazwą Santana, tworzący muzykę rockową, inspirowaną bluesem i folklorem latynoamerykańskim. Znany również z solowej kariery. Światową popularność zyskał po występie na festiwalu w Woodstock. Jego gra była jednym z symbolów pokolenia "dzieci kwiatów". Autor przebojów: "Samba Pati", "Europa", "Love Is You". W 1998 roku Carlos Santana wraz ze swoją grupą został wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame. W 2003 roku został sklasyfikowany na 15. miejscu listy 100 najlepszych gitarzystów wszech czasów magazynu "Rolling Stone".

1951 - Urodziła się Anna Dymna, aktorka teatralna, związana z krakowskim Starym Teatrem, i filmowa. Grała między innymi w obrazach: "Stara baśń", "Znachor", "Dolina Issy", "Nie ma mocnych", "Kochaj albo rzuć", "Królowa Bona". Znana również z działalności charytatywnej. Prezes Fundacji Anny Dymnej "Mimo Wszystko”. W 2000 roku została odznaczona Medalem Świętego Brata Alberta za inicjowanie i wspieranie akcji charytatywnych na terenie Krakowa.

1952 - Urodziła się Grażyna Łobaszewska, piosenkarka i kompozytorka, współpracowała z zespołami: Ergo Band, Cancer i Crash. Wylansowała przeboje: "Czas nas uczy pogody”, "Gdybyś”, "Brzydcy”, "Magiczne ognie”, "Piosenka o ludziach z duszą”, "Wszystko co złe omija mnie”. Brała udział w wielu festiwalach jazzowych w Polsce i za granicą. 2 grudnia 2012 podczas gali wręczenia Złotych Mikrofonów Polskiego Radia otrzymała Srebrny Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

1955 - Zmarł Galust Sarkis Gulbenkian, ormiański przedsiębiorca, kolekcjoner i filantrop. Odegrał jedną z kluczowych ról w otwarciu zasobów naftowych na Bliskim Wschodzie dla zachodnich firm. Należał do najbogatszych ludzi na świecie. Twórca jednej z największych prywatnych kolekcji sztuki. Urodził się 23 marca 1869 roku.

1964 - W Warszawie odsłonięto Pomnik Bohaterów Warszawy "Nike". Monument upamiętnia wszystkich, którzy zginęli w mieście w latach 1939-1945, między innymi uczestników obrony Warszawy we wrześniu 1939, uczestników powstania w getcie warszawskim i Powstania Warszawskiego oraz ofiary terroru niemieckiego w okupowanej stolicy. Do 1995 roku Warszawska Nike stała w północnej części Placu Teatralnego, ale z powodu prac przy odbudowie pałacu Jabłonowskich pomnik przeniesiono o kilkaset metrów dalej, obecnie stoi przy trasie W-Z. 60. rocznica

1965 - W Warszawie zapadł wyrok w sprawie Jacka Kuronia i Karola Modzelewskiego, autorów "Listu otwartego do członków PZPR", który wskazywał na konflikt między klasą robotniczą i centralną biurokracją partyjną. Jacek Kuroń skazany został na trzy lata więzienia, a Karol Modzelewski na trzy i pół roku pozbawienia wolności.

1965 - Zmarł Jan Czekanowski, antropolog, etnograf i językoznawca, znawca Słowian, kierownik Zakładu Antropologicznego na Uniwersytecie we Lwowie, gdzie stworzył Lwowską Szkołę Antropologiczną. Po II wojnie światowej osiadł w Poznaniu, gdzie kierował Katedrą Antropologii Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza. Przeprowadził badania dynamiki rozwoju ludności w okresie 1937-1946 i strat ludnościowych Polski. Był zwolennikiem kierunku statystycznego w badaniach antropologicznych. Autor licznych prac naukowych, w tym: "Zarysu antropologii Polski” i "W głąb lasów Aruwimi”. Urodził się 6 października 1882 roku.

1966 - Zmarł Józef Kisielewski, historyk, pisarz emigracyjny, autor powieści "Światła w mroku" i "Powrót", a także głośnej serii reportaży "Ziemia gromadzi prochy", będących opisem podróży po nazistowskich Niemczech w 1937 roku. Książka okazała się proroczą zapowiedzią zbliżającej się agresji na Polskę i stanowiła obowiązkową lekturę żołnierzy polskich walczących o wolność poza granicami kraju. W 1941 wydano ją trzykrotnie w Londynie, Edynburgu i Glasgow. W wersji skróconej opublikowano ją konspiracyjnie w Warszawie w 1943 roku. Za jej posiadanie Niemcy wysyłali do obozu koncentracyjnego, a sam autor oraz osoby współpracujące przy jej powstawaniu znalazły się na liście wrogów Rzeszy i tropiło ich gestapo. Józef Kisielewski urodził się 26 lutego 1905 roku.

1968 - W Solinie na Sanie oddano do użytku największy w Polsce sztuczny zbiornik wodny. Ma powierzchnię około 22 kilometrów kwadratowych i największą w Polsce pojemność - 472 milionów metrów sześciennych. Przed budową zapory musiano przesiedlić tysiące ludzi, opuszczone zabudowania rozebrano. Pod wodą znalazło się kilka wsi.

1969 - Amerykanie wylądowali na Księżycu. Na pokładzie statku Apollo 11 było trzech astronautów: Neil Armstrong, Edwin Aldrin i Michael Collins. Lot na Srebrny Glob trwał cztery dni, statek przebył około 400 tysięcy kilometrów. 20 lipca o godzinie 22.56 czasu obowiązującego w Houston moduł badawczy "Orzeł" z Neilem Armstrongiem i Edwinem Aldrinem na pokładzie odłączył się od Apolla i wylądował w pobliżu księżycowego równika na obszarze Morza Spokoju. Kilka godzin później, czyli już 21 lipca, Neil Armstrong, jako pierwszy człowiek w historii, stanął na Księżycu. Skomentował tę historyczną chwilę słowami: "Mały krok człowieka - olbrzymi skok ludzkości". Pierwsza w dziejach wyprawa na Srebrny Glob otworzyła nową erę ludzkości. Amerykanie wygrali wyścig na Księżyc. Odnieśli ogromny sukces w kosmicznej rywalizacji z Rosjanami. 55. rocznica

1973 - Zmarł Bruce Lee, karateka, aktor i mistrz sztuk walk. W 1963 roku opublikował swoją pierwszą książkę, przedstawiającą chińskie kung-fu. Przez wiele lat prowadził w Stanach Zjednoczonych szkoły walki. Wystąpił w filmach: "Zielony szerszeń”, "Chiński łącznik”, "Wściekłe pięści”, "Wejście smoka”, "Wielki szef”. Urodził się 27 listopada 1940 roku.

1976 - Program Viking: amerykańska sonda Viking 1 wylądowała na Marsie. Transmisja pierwszych zdjęć powierzchni nastąpiła 25 sekund po lądowaniu. Orbiter zakończył pracę 17 sierpnia 1980 roku, po wykonaniu 1485 okrążeń planety. Wszystkie zaplanowane eksperymenty zostały wykonane.

1979 - Zmarł Józef Saski, "Katoda", żołnierz kompanii wydzielonej "Agat", a później batalionu "Parasol". Uczestniczył 26 marca 1943 w akcji pod Arsenałem oraz w maju 1943 akcji w Celestynowie, gdzie odbito z pociągu 49 więźniów przewożonych z Warszawy do Auschwitz. Po wojnie pracował, jako adwokat. Urodził się 1 lipca 1922 roku. 45. rocznica

1980 - Strajki lubelskie: podpisano ostatnie porozumienia między strajkującymi zakładami pracy a stroną rządową, w których obiecano podwyżkę płac. Protesty rozpoczęły się 8 lipca, uczestniczyło w nich łącznie ponad 70 zakładów pracy, a ich bezpośrednią przyczyną była podwyżka cen żywności. Robotnicy byli też niezadowoleni z warunków pracy i z istnienia uprzywilejowanych grup.

1982 - Utworzono Patriotyczny Ruch Ocalenia Narodowego - PRON - fasadową organizację polityczną powołaną z inicjatywy Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Jej celem było propagandowe pokazanie poparcia społeczeństwa dla władz a w szczególności dla wprowadzonego przez nie stanu wojennego. Do ruchu były przyjmowane całe organizacje, zazwyczaj bez informowania ich członków. Osoba będąca w kilku organizacjach, często należała do PRON wielokrotnie, wskutek czego liczył on więcej osób niż wszystkich obywateli Polski. Na czele PRON stał od listopada 1982 roku Jan Dobraczyński, pisarz i publicysta ściśle współpracujący z PZPR.

1982 - 11 żołnierzy zginęło, a 50 osób zostało rannych w dwóch eksplozjach bomb podłożonych przez IRA w Hyde Parku i Regent’s Park w l Londynie.

1996 - Zmarła Anna Jachnina, reporterka radiowa. Od 1948 do przejścia na emeryturę w 1974 roku była pracownikiem Rozgłośni Regionalnej Polskiego Radia w Bydgoszczy. To ona jest autorką tekstu piosenki "Siekiera, motyka" popularnej w Warszawie w czasie okupacji niemieckiej. Urodziła się 26 maja 1914 roku.

1996 - Na XXVI Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Atlancie Renata Mauer-Różańska zdobyła złoty medal w konkurencji karabinu pneumatycznego. Łącznie na tych igrzyskach Polacy zdobyli 17 medali, w tym siedem złotych.

2004 - Zmarł Zdzisław Sierpiński, krytyk i dziennikarz muzyczny, autor scenariuszy do filmów muzycznych. Przez ponad 50 lat pisał dla "Życia Warszawy". Żołnierz Armii Krajowej i uczestnik Powstania Warszawskiego - uznawany za człowieka, który rozpoczął powstanie, ponieważ oddał pierwsze strzały w starciu z Niemcami na Żoliborzu 1 sierpnia, około godziny 13.50, tuż przed wybuchem powstania o Godzinie W. Urodził się 20 stycznia 1924 roku. 20. rocznica

2004 - Zmarł Antonio Gades, hiszpański tancerz i choreograf, mistrz flamenco, który wprowadził ten taniec do teatru i filmu. Uznanie i sławę przyniósł mu film Carlosa Saury "Krwawe gody”, do którego stworzył choreografię i w którym zatańczył. Urodził się 14 listopada 1936 roku. 20. rocznica

2007 - Przez gminy województwa śląskiego - Kłomnice, Rędziny i Mstów, przeszła trąba powietrzna, niszcząc około 150 budynków oraz raniąc siedem osób. Wiatr zniszczył również zabudowania i odciął od świata wieś Skotniki w gminie Aleksandrów w województwie łódzkim.

2011 - Zmarł Lucian Freud, angielski malarz, początkowo przedstawiciel surrealizmu. Z czasem jego domeną stał się ekspresyjny portret - często akty kobiece i męskie. Wnuk Zygmunta Freuda. Urodził się 8 grudnia 1922 roku.

2012 - W kinie w mieście Aurora w amerykańskim stanie Kolorado 25-letni James Holmes otworzył ogień do widzów, zabijając 12 i raniąc 58 z nich. Do ataku doszło podczas nocnej premiery filmu "Mroczny rycerz powstaje". Napastnik, ubrany w maskę i kamizelkę kuloodporną, zaczął na ślepo strzelać do ludzi, uprzednio rzucając w nich granatem gazowym. Został skazany na 12-krotne dożywocie, bez możliwości ubiegania się o zwolnienie warunkowe.

2013 - Zmarła Helen Thomas, amerykańska dziennikarka polityczna libańskiego pochodzenia, korespondentka z Białego Domu. Była jedną z pierwszych kobiet mających bardzo mocną pozycję w dziennikarstwie politycznym. Nazywana "buldogiem". Odeszła z zawodu w 2010 roku, w wieku 89 lat, nie z powodu emerytury, lecz kontrowersji jakie wywołała jej wypowiedź na temat konfliktu izraelsko - palestyńskiego. Urodziła się 4 sierpnia 1920 roku.

2016 - Zmarł Włodzimierz Odojewski, pisarz, autor słuchowisk radiowych, publicysta, laureat wielu nagród literackich. Najważniejsza powieść Odojewskiego "Zasypie wszystko, zawieje..." została opublikowana w Paryżu w latach 70. Ukazał w niej losy kuzynów, z których jeden walczy w polskiej partyzantce, drugi - w ukraińskiej. Ich dzieje zaprezentował na tle dramatycznych wydarzeń z wojennej historii stosunków polsko-ukraińskich, zwłaszcza ludobójstwa wołyńskiego. Na Kresach rozgrywa się również akcja opowiadań Włodzimierza Odojewskiego z tomu "Zmierzch świata" i powieści "Wyspa Ocalenia". Opowiadania i powieści Włodzimierza Odojewskiego były tłumaczone na języki francuski, niemiecki, hiszpański i węgierski.

2016 - W wyniku wybuchu bomby podłożonej w samochodzie w Kijowie zginął białorusko-rosyjsko-ukraiński niezależny dziennikarz Pawieł Szaramiet, autor filmów dokumentalnych i książek. Był założycielem opozycyjnego portalu internetowego Biełorusskij Partizan. Urodził się 28 listopada 1971 roku.

2017 - Zmarła Jadwiga Szubartowicz, polska superstulatka. Przeżyła 112 lat. Jako 12-letnia dziewczynka była świadkiem czasów rewolucji październikowej, którą przeżyła mieszkając w Petersburgu. W czasie II wojny światowej była świadkiem przewożenia obrazu "Bitwa pod Grunwaldem" w celu ukrycia go przed Niemcami. Urodziła się w Lublinie 16 października 1905 roku.

2017 - Zmarł śmiercią samobójczą Chester Charles Bennington, amerykański muzyk, piosenkarz, autor tekstów, aktor i wokalista amerykańskiego zespołu Linkin Park. Był również wokalistą grupy Dead by Sunrise i Stone Temple Pilots. W 2006 piosenkarz został sklasyfikowany na 46. miejscu listy 100 najlepszych metalowych wokalistów wszech czasów według czasopisma "Hit Parader”. Urodził się 20 marca 1976 roku.

2018 - Zmarł Tadeusz Kazimierz Radziłowski, amerykański historyk, działacz polonijny, urodzony w Detroit. Zajmował się tematyką dziejów Polski, Europy Środkowej i Wschodniej oraz migracji ludności, był autorem licznych publikacji naukowych na ten temat. Był założycielem i pierwszym prezydentem polsko-amerykańskiego Piast Institute - organizacji zajmującej się prawami Polaków i Polonii. Był także członkiem korespondencyjnym Polskiej Akademii Nauk. W 1999 roku został uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. Urodził się 4 lutego 1938 roku.

2021 - Zmarł Bohdan Sienkiewicz, dziennikarz, marynista, popularyzator edukacji morskiej, twórca programów telewizyjnych, między innymi "Latającego Holendra" i "Dookoła świata". Przez cztery lata był korespondentem Polskiego Radia i TVP w Afryce. W 2011 odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 10 września 1931 roku.

2023 - Legenda polskiego footballu - Jakub Błaszczykowski ogłosił zakończenie sportowej kariery. Był piłkarzem Wisły Kraków i reprezentantem Polski. W zespole narodowym, w którym debiutował w 2006 roku, wystąpił 109 razy, zdobywając 21 bramek. Na prawym skrzydle w biało-czerwonych barwach grał 17 lat - był zawodnikiem z najdłuższym stażem. W latach 2010-2014 nosił opaskę kapitańską. Był uczestnikiem mistrzostw Europy w 2012 i 2016 roku oraz mistrzostw świata w 2018 roku. Swój ostatni mecz w kadrze rozegrał 16 czerwca 2023 roku w zwycięskim meczu towarzyskim Polska - Niemcy na PGE Narodowym w Warszawie. Na boisku przebywał przez 16 minut, gdyż w swojej karierze grał głównie z numerem 16. Należał do Klubu Wybitnego Reprezentanta, czyli zawodników, którzy rozegrali co najmniej 60 lub 80 meczów w narodowej reprezentacji Polski. Liczbą występów ustępuje jedynie Robertowi Lewandowskiemu. W barwach Borussii Dortmund Jakub Błaszczykowski wywalczył dwa tytuły mistrza Niemiec, Puchar Niemiec i Superpuchar Niemiec, był finalistą Ligi Mistrzów UEFA. Grał także w ACF Fiorentina oraz VfL Wolfsburg. Urodził się 14 grudnia 1985 roku w Truskolasach.1. rocznica

2023 - Anna Tybor, pięciokrotna mistrzyni Polski w skialpinizmie, jako pierwsza kobieta na świecie zjechała na nartach z ośmiotysięcznika Broad Peak - leżącej na granicy Chin i Pakistanu, dwunastej pod względem wysokości góry na świecie. 1. rocznica

Zobacz także

2024-11-10, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 10 listopada - Światowy Dzień Nauki dla Pokoju i Rozwoju, ustanowiony przez ONZ, w 2001 roku. 10 listopada - Dzień Jeża. » więcej 2024-11-09, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 9 listopada - Międzynarodowy Dzień Walki z Faszyzmem i Antysemityzmem, upamiętniający pogrom Żydów w hitlerowskich Niemczech podczas nocy kryształowej. 9… » więcej 2024-11-08, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 8 listopada - Światowy Dzień Radiologii. 8 listopada - Europejski Dzień Zdrowego Jedzenia i Gotowania. » więcej 2024-11-07, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 7 listopada - Międzynarodowy Dzień Fizyki Medycznej. » więcej 2024-11-06, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 6 listopada - Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Eksploatacji Środowiska Naturalnego podczas Wojen i Konfliktów Zbrojnych, ustanowiony w 2001 roku przez ON… » więcej 2024-11-05, godz. 21:13 Kartka z kalendarza 5 listopada - Międzynarodowy Dzień Języka Romskiego. 5 listopada - Międzynarodowy Dzień Postaci z Bajek. » więcej 2024-11-04, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 4 listopada - Światowy Dzień Numbata - australijskiego ssaka, torbacza, zwanego także mrówkojadem pręgowanym lub mrówkożerm workowatym. Numbat jest zagrożoy… » więcej 2024-11-03, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 3 listopada - Hubertus - święto myśliwych, leśników i jeźdźców. » więcej 2024-11-02, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 2 listopada - Dzień Zaduszny. Kościół katolicki wspomina wszystkich wiernych zmarłych. Tradycyjnie tego dnia odwiedzamy groby bliskich, składamy kwiaty… » więcej 2024-11-01, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 1 listopada - Światowy Dzień Wegan, obchodzony dla upamiętnienia powstania Towarzystwa Wegańskiego w 1944 roku. » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »