Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-07-10, 07:00 Autor: IAR/K.Sowińska/dok.

Kartka z kalendarza

10 lipca - Dzień Nikoli Tesli, wynalazcy radia, silnika elektrycznego, dynama rowerowego, baterii słonecznej i prądnicy prądu przemiennego. Obchodzony z okazji rocznicy urodzin wynalazcy w 1856 roku.

10 lipca - Święto Niepodległości Bahamów.
138 - Zmarł Hadrian, Publius Aelius Hadrianus, cesarz rzymski, poeta, znawca i wielbiciel kultury greckiej. Po śmierci został zaliczony w poczet bogów rzymskich. Urodził się 24 stycznia 76 roku.

1509 - Urodził się Jan Kalwin, francuski teolog i reformator protestancki, twórca kalwinizmu. Odrzucał autorytet papieża, hierarchię kościelną, obrzędy i sakramenty, poza chrztem i komunią rozumianymi symbolicznie. Głosił doktrynę predestynacji, zbawienia przez wiarę i rygorystyczną etykę. W dziele z 1536 roku "Ustanowienie Religii Chrześcijańskiej” opublikował zasady zreformowanej doktryny chrześcijańskiej, zwanej kalwinizmem, polegającej między innymi na rewizji dogmatów poprzez bezpośrednie obcowanie z Biblią. Zmarł 27 maja 1564 roku. 515. rocznica

1591 - W Wilnie wybuchły zamieszki na tle religijnym. Spalono kościół, dom, przytułek i szkołę ewangelików reformowanych.

1651 - Powstanie Chmielnickiego: polskie wojska zadały Kozakom ostateczną klęskę na bagnach nad rzeką Płaszówką, co zakończyło bitwę pod Beresteczkiem, trwającą od 28 czerwca. Było to jedno z największych starć lądowych XVII-wiecznej Europy, między wojskami polskimi pod dowództwem Jana Kazimierza a siłami tatarsko-kozackimi. Bitwa zakończyła się zwycięstwem strony polskiej, które było zasługą dowodzącego wojskami polskimi Jana Kazimierza. Król w trzecim dniu bitwy zastosował skuteczną taktykę szachownicową, która polegała na ustawieniu oddziałów piechoty na przemian z jazdą. W decydującej fazie bitwy ważne okazało się też wykorzystanie przez piechotę, znajdującą się w centrum ugrupowania polskiego, siły ognia muszkietów i artylerii.

1830 - Urodził się Camille Pissarro, francuski malarz impresjonistyczny i neoimpresjonistyczny, żydowskiego pochodzenia. Malował pejzaże, widoki Paryża i Rouen, jak: "Dyliżans w Louveciennes”, "Czerwone dachy”, "Kobieta na polu”, "Dziewczyna z gałęzią”. Zmarł 13 listopada 1903 roku.

1831 - Powstanie listopadowe: zwycięstwo powstańców w III bitwie pod Kałuszynem. Wojska polskie odniosły zdecydowane zwycięstwo biorąc do niewoli 1200 żołnierzy rosyjskich.

1834 - Urodził się James McNeill Whistler, amerykański malarz i grafik, aktywny głównie w Anglii. Jego twórczość, związana z wczesną fazą impresjonizmu, wykazuje także wpływ grafiki japońskiej, której był jednym z pierwszych odkrywców i entuzjastów. W obrazach kładł nacisk na zagadnienia kolorystyczne, zestawiając układy barwne na wzór kompozycji muzycznych. Jako grafik uprawiał akwafortę i litografię. Zmarł 17 lipca 1903 roku. 190. rocznica

1835 - Urodził się Henryk Wieniawski, skrzypek i kompozytor. Koncertował w Europie i Stanach Zjednoczonych, zyskując sławę jednego z najwybitniejszych skrzypków XIX wieku. Muzyczny geniusz - w wieku 11 lat ukończył Konserwatorium Paryskie. Koncertował w Europie i Stanach Zjednoczonych. Tworzył kaprysy, koncerty, polonezy i mazurki na skrzypce, fantazje na tematy operowe. Od 1935 roku, co pięć lat, organizowany jest Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy imienia Henryka Wieniawskiego, przeznaczony dla skrzypków do 30 roku życia. Zmarł 31 marca 1880 roku.

1851 - Zmarł Louis Daguerre, francuski malarz, dekorator i chemik. Wraz z Josephem Nicéphore'em Niepce'em wynalazł technikę fotografii, nazwaną od jego nazwiska "dagerotypią". Pozwalała ona na wykonanie unikatowej odbitki, bez możliwości jej powielenia, na metalowej płytce. Otrzymane zdjęcie charakteryzowało się dużą rozdzielczością. Urodził się 18 listopada 1787 roku.

1856 - Urodził się Nikola Tesla, amerykański inżynier, serbskiego pochodzenia, elektrotechnik, wynalazca. Od 1884 roku mieszkał w Stanach Zjednoczonych. Był autorem blisko 300 patentów, które chroniły jego 125 wynalazków w 26 krajach. Najważniejsze to: silnik elektryczny, prądnica prądu przemiennego, bateria słoneczna, transformator Tesli, świetlówka. W 1916 został wyróżniony Medalem Edisona "za wybitne osiągnięcia we wczesnych pracach nad prądem wielofazowym i wielkiej częstotliwości”. Zmarł 7 stycznia 1943.

1863 - Powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Ossą. Stratz Rosjan wzniosły 28 zabitych, powstańcy wzięli pięciu jeńców. Zginęło czterech Polaków, 16 zostało rannych.

1865 - We Wrocławiu założono zoo. Jest to najstarszy polski ogród zoologiczny. Jego powierzchnia wynosi 33 hektary. To piąty najchętniej odwiedzany ogród zoologiczny w Europie z dziennym rekordem wejść wynoszącym ponad 28 tysięcy osób. Podczas otwarcia w 1865 roku wystawiano 189 zwierząt, między innymi daniele, lamy, niedźwiedzie, sarny, strusie, wielbłądy, wilki i zebrę. W znacznej części były to dary mieszkańców Wrocławia i okolic. Nie było wówczas jeszcze trwałych pawilonów wystawienniczych, ani wybiegów, większość infrastruktury stanowiły szopy i stajnie.

1871 - Urodził się Marcel Proust, jeden z najwybitniejszych francuskich pisarzy. Największym dziełem jego życia jest siedmioczęściowy cykl powieściowy "W poszukiwaniu straconego czasu”, w którym opisuje zmiany, we Francji w czasach Trzeciej Republiki. Zmarł 18 listopada 1922 roku.

1883 - Urodził się Friedrich Flick, niemiecki przemysłowiec, zwany królem Zagłębia Ruhry, oraz zbrodniarz nazistowski. Zgromadził w ciągu życia dwie fortuny - jedną przed II wojną światową poprzez powiązania z nazistami, drugą w okresie powojennym. Uważany za najbogatszego Niemca w chwili swojej śmierci. Sądzony w 1947 roku w piątym z 12 procesów norymberskich przed amerykańskimi trybunałami wojskowymi. Wraz z pięcioma współpracownikami został skazany na siedem lat więzienia, jako winny zatrudniania do niewolniczej pracy, rabunków na terytoriach okupowanych przez Niemcy i wspieranie SS. Zmarł 20 lipca 1972 roku.

1888 - Urodził się Giorgio de Chirico, włoski malarz, pisarz, rzeźbiarz i grafik, znany jako twórca malarstwa metafizycznego. Inspiracje czerpał zarówno z mitologii, dzieł filozoficznych jak i własnych doświadczeń. Uznawany za prekursora surrealizmu, w połowie lat 20. XX wieku odciął się od surrealizmu oraz modernizmu i przez blisko 60 lat malował obrazy w manierze klasycznej, tworzył portrety, autoportrety, martwe natury, pastisze dzieł dawnych mistrzów. Zmarł 20 listopada 1978 roku.

1895 - Urodził się Carl Orff, niemiecki kompozytor, pedagog i dyrygent, autor tryptyku teatralnego "Trionfi” i opery "Mądra”. Opracował metodę wychowania muzycznego dzieci, której głównym elementem jest śpiew i gra na prostych instrumentach perkusyjnych. Duży nacisk kładzie się na improwizację i rozwijanie ekspresji, najważniejszym elementem w muzykowaniu jest rytm. Metoda ta jest wykorzystywana w muzykoterapii dorosłych. Zmarł 29 marca 1982 roku.

1902 - Urodził się Kurt Alder, niemiecki chemik, laureat nagrody Nobla w 1950 roku, za odkrycie i rozwój syntezy dienowej, pozwalającej tworzyć związki chemiczne, mające między cząstkami dwa podwójne połączenia. W 1955 roku wziął udział w spotkaniu niemieckich laureatów Nagrody Nobla w Lindau nad Jeziorem Bodeńskim. Uchwalono na nim manifest, wzywający do zakazu użycia broni atomowej. Zmarł 20 czerwca 1958 roku.

1910 - Urodził się Kazimierz Dziewoński, geograf, specjalista geografii ekonomicznej. Zajmował się geografią zaludnienia i osadnictwa oraz regionalizacją ekonomiczną. Autor między innymi prac: "Teoria regionu ekonomicznego”, "Geografia miast i osiedli w Polsce”, "Baza ekonomiczna i struktura funkcjonalna miast”. Zmarł 4 listopada 1994 roku.

1913 - W Dolinie Śmierci w Kalifornii odnotowano najwyższą w historii temperaturę na Ziemi - 56,7 stopnia Celsjusza.

1916 - Urodził się Jan Ziółkowski, pisarz, uczestnik Powstania Warszawskiego, oficer Ludowego Wojska Polskiego, wykładowca na Uniwersytecie Harvarda, autor powieści: "Kawaler złotej ostrogi”, "Nierządnicy żywot atłasowy” i "Słońce idzie do Polski”. Tworzyć zaczął po II wojnie światowej, w okresie socrealizmu, któremu się nie w pełni poddał, ale jego dostrzegalne wpływy widoczne są w debiutanckiej powieści - obszernej trylogii historycznej "Homines novi". Zmarł 12 sierpnia 2014 roku.

1919 - Przedstawiciele Polski - Aleksander Więckowski i Rosji Radzieckiej - Julian Marchlewski rozpoczęli w Białowieży tajne rokowania w sprawie zawarcia pokoju między obu państwami. Ostatecznie nie doprowadziły one do porozumienia - w maju 1920 wybuchła wojna polsko-bolszewicka. 105. rocznica

1919 - Sejm uchwalił, większością jednego głosu, uchwałę o zasadach reformy rolnej. Miała być odpowiedzią na nędzę chłopów i słabość polskiego rolnictwa po odzyskaniu niepodległości. Ograniczono wielkość gospodarstw ziemskich, wprowadzono przymusowy wykup niektórych gruntów za połowę ceny oraz ich parcelację na rzecz chłopów małorolnych i bezrolnych. Pozbawiano ziemi tych, którzy uchylali się od służby wojskowej lub brali udział w napadach na dwory. Do 1939 roku przeprowadzono parcelację około 58 procent wykupionych gruntów. 105. rocznica

1925 - Urodził się Edmund Niziurski, prozaik, nowelista, autor scenariuszy filmowych i telewizyjnych oraz słuchowisk. Do najbardziej znanych jego książek, przeznaczonych dla młodego pokolenia, należą: "Księga urwisów”, "Niewiarygodne przygody Marka Piegusa”, "Sposób na Alcybiadesa”, "Naprzód, Wspaniali!" i "Awantura w Niekłaju". Tworzył również dla dorosłych: "Przystań Eskulapa”, "Salon wytrzeźwień” i "Pięć manekinów". Jego powieści mają dynamiczną, często sensacyjną akcję. Cechują się charakterystycznym, nieco absurdalnym humorem słownym. Na podstawie kilku z nich nakręcono filmy i seriale telewizyjne. Zmarł 9 października 2013 roku.

1925 - Hinduski mistrz duchowy Meher Baba rozpoczął całkowite milczenie, trwające aż do jego śmierci w 1969 roku. Początkowo komunikował się używając tabliczki z alfabetem, a później przy pomocy gestów, które interpretowali jego uczniowie. Meher Baba wyjaśniał, że zachowywanie ciszy nie było ślubem milczenia, lecz miało związek z jego pracą duchową. Milczenie nie przeszkadzało mu spotykać się z ludźmi, podróżować czy udzielać wykładów, które były publikowane. Jego słowa "Don't worry, be happy" stały się inspiracją dla powstania największego, napisanego w 1988 roku, przeboju Bobby'ego McFerrina. Był zwolennikiem poglądu, że wszystkie największe religie są "paciorkami tego samego różańca".

1927 - Otwarto odbudowany kanał Ogińskiego, który połączył Prypeć z Niemnem. Kanał został przekopany w latach 1765-1768 z inicjatywy księcia Michała Kazimierza Ogińskiego, który chciał ożywić gospodarczo swoje ziemie - otwierając przeprawę, która połączyła Bałtyk z Morzem Czarnym. Po rozbiorach kanał został przejęty przez władze carskie i stopniowo zniszczał. Odbudowany w 20-leciu międzywojennym, służył zarówno do przepraw towarowych jak i w celach turystycznych. Po II wojnie światowej kanał znalazł się na terenie Białorusi.

1928 - We francuskiej stoczni Blainville zwodowano kontrtorpedowiec ORP "Wicher” - pierwszy nowoczesny okręt II Rzeczypospolitej. Jako jedyny z polskich okrętów swojej klasy uczestniczył w początkowej fazie kampanii wrześniowej. 3 września 1939 roku został zatopiony przez niemieckie samoloty. Okręt został trafiony czterema bombami, jeden marynarz zginął, a około 20 zostało rannych.

1931 - Urodziła się Alice Ann Munro, kanadyjska pisarka, autorka głównie opowiadań. Laureatka literackiej Nagrody Nobla w 2013 roku. Uważana za jedną z najznamienitszych żyjących autorek krótkich form prozatorskich. Jej opowiadania skupiają się na relacjach międzyludzkich w codziennym życiu. Książki Munro przetłumaczono na ponad 20 języków, a jej twórczość wyróżniono wieloma nagrodami literackimi, tak w Kanadzie, jak i innych krajach. W 2009 przyznano jej prestiżową Międzynarodową Nagrodę Bookera za całokształt twórczości literackiej. Zmarła 13 maja 2024 roku.

1934 - Zdelegalizowano Obóz Narodowo-Radykalny. Jako oficjalny powód podano napad na warszawskiej Woli z 29 maja, kiedy to bojówka ONR ostrzelała lokal Komitetu Dzielnicowego PPS, raniąc siedem osób, oraz organizowanie ekscesów ulicznych. Po delegalizacji, na skutek sporów między działaczami ONR, rozpadł się na dwie konkurujące ze sobą frakcje. 90. rocznica

1935 - Urodził się Andrzej Szczygieł, reżyser i scenarzysta, twórca filmów dokumentalnych, w tym: "Halo, mówi się”, "Koła chcą stać”, "Co jest grane”, "Diagnoza”, "Polska Nike”, "Ostatnia wieczerza po polsku”, "Portret z natury” i "Portretowanie Polaka w stanie wojennym”. Zmarł 17 kwietnia 2024 roku.

1938 - Amerykański miliarder, pilot i konstruktor lotniczy oraz producent filmowy Howard Hughes okrążył Ziemię samolotem w rekordowym czasie 91 godzin.

1940 - Rozpoczęła się bitwa o Anglię - kampania powietrzna głównie nad południową i centralną Anglią, toczona między niemieckim lotnictwem Luftwaffe a brytyjskim RAF w czasie II wojny światowej. Trwała do 31 października 1940 roku. Była to pierwsza kampania toczona wyłącznie za pomocą lotnictwa. Niemcy stracili ponad 1700 samolotów, a Brytyjczycy prawie 1100. Podczas niemieckich bombardowań zginęło prawie 24,5 tysiąca brytyjskich cywilów. W bitwie o Anglię najpierw w składzie, a potem u boku RAF walczyły cztery polskie dywizjony - w sumie 145 polskich pilotów. Zginęło 28 z nich.

1941 - W Jedwabnem koło Łomży doszło do pogromu Żydów. Za morderstwo odpowiada co najmniej 40-osobowa grupa polskiej cywilnej ludności, działająca z inspiracji Niemców. Żydów zapędzono na rynek, po czym zamknięto w stodole i spalono żywcem. Według ustaleń IPN - na podstawie ekshumacji ofiar w miejscu zbrodni - w Jedwabnem zamordowano od 300 do 400 osób.

1941 - Niemcy utworzyli getto żydowskie w Kownie. Na początku znalazło się w nim prawie 30 tysięcy osób. Getto zlikwidowano 8 lipca 1944 roku, wywożąc ocalałych mieszkańców do niemieckich obozów koncentracyjnych w Dachau i Stutthofie. Następnie cała dzielnica została z rozkazu SS spalona. Oblicza się, że Holokaust przeżyło trzy tysiące z 37 tysięcy kowieńskich Żydów.

1943 - W nocy z 10 na 11 lipca na Wołyniu zginął Zygmunt Jan Rumel, pseudonimy "Mały” i "Krzysztof Poręba”. Był dowódcą wojskowym, komendantem VIII Okręgu Wołyń Batalionów Chłopskich, oficerem Armii Krajowej. Był także poetą nawiązującym do tradycji polskiego romantyzmu, autorem poematu "Rok 1863” i wiersza zatytułowanego "Dwie matki”, w którym wyraża swoje przywiązanie do dwóch ojczyzn - Polski i Ukrainy. Został zamordowany przez ukraińską Służbę Bezpieczeństwa OUN. Urodził się 22 lutego 1915 roku.

1946 - Zmarła Eugenia Kierbedź, córka sławnego konstruktora i budowniczego mostów. Była filantropką, podarowała Warszawie specjalnie wybudowany i urządzony gmach Biblioteki Publicznej przy ulicy Koszykowej, ufundowała Szkołę Sztuk Pięknych na Wybrzeżu Kościuszkowskim, a także budynek dla Towarzystwa Popierania Przemysłu Ludowego oraz jeden z pawilonów szpitala dla umysłowo chorych w Drewnicy pod Warszawą. W 1923 roku została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodziła się w 1855 roku.

1946 - Urodził się Henryk Kasperczak, piłkarz występujący na pozycji obrońcy i pomocnika, reprezentant Polski w latach 1973-1978, srebrny medalista olimpijski, brązowy medalista mistrzostw świata, trener piłkarski. Reprezentował barwy Stali Zabrze, Stali Mielec, Legii Warszawa oraz FC Metz. Członek Klubu Wybitnego Reprezentanta. Z reprezentacją Polski dwukrotnie uczestniczył w mistrzostwach świata oraz na igrzyskach olimpijskich 1976 w Montrealu. Jako trener największe sukcesy odnosił z afrykańskimi reprezentacjami, biorącymi udział w Pucharze Narodów Afryki. Trenował także polskie zespoły: dwukrotnie Wisłę Kraków oraz Górnika Zabrze. Wielokrotnie wymieniany wśród kandydatów na selekcjonera reprezentacji Polski.

1949 - Na emigracji w Brazylii zmarł Antoni Dygat, architekt. Tworzył w stylu zmodernizowanego klasycyzmu, jego projekty cechuje monumentalizm i przejrzysta forma. Zaprojektował gmach Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych w Warszawie, stacje nadawczą Polskiego Radia w Raszynie, budynek Wojskowego Instytutu Geograficznego. Dokończył budowę Muzeum Narodowego w Warszawie. Był także autorem przebudowy w latach 20. XX wieku warszawskiego pałacu Mniszchów. Ojciec Stanisława Dygata, pisarza i scenarzysty. Urodził się 11 maja 1886 roku. 75. rocznica

1949 - Urodziła się Anna Czerwińska, alpinistka i himalaistka, zdobywczyni sześciu ośmiotysięczników i Korony Ziemi. Uczestniczyła w wyprawach wspinaczkowych z Wandą Rutkiewicz i Krystyną Palmowską. W momencie wejścia na Mount Everest była najstarszą kobietą, która stanęła na tym szczycie. Z zawodu jest doktorem nauk farmaceutycznych, lecz od wielu lat nie pracuje w swoim zawodzie - porzuciła go dla gór, które są jej największą pasją. Teraz prowadzi firmę, która sprowadza z Indii ubrania, biżuterię oraz inne orientalne produkty. Zmarła 31 stycznia 2023 roku. 75. rocznica

1951 - Urodziła się Anna Teresa Pietraszek, reżyser, dokumentalista, operatorka, fotograf, dziennikarka, taterniczka i alpinistka. Zrealizowała ponad 190 filmów dokumentalnych i reportaży filmowych w latach 1977-2011. W latach 2002-2005 kręciła filmy dla Telewizji Polskiej, między innymi w: Kongo, Rwandzie, Afganistanie, Mongolii, Iranie i Indiach. Specjalizuje się w tematyce górskiej sportowej, historycznej, afgańskiej, wojskowej, bezpieczeństwa narodowego, religijnej i społecznej. W latach 2007-2011 pracując dla Instytutu Pamięci Narodowej, zorganizowała zespół odpowiedzialny za rejestrowanie i opracowywanie materiałów z rozmów ze świadkami historii Polski.

1952 - W Polsce weszła w życie ustawa o obowiązkowych dostawach zboża. Do przymusowej sprzedaży kontyngentów byli zmuszeni wszyscy gospodarze - z wyjątkiem inwalidów lub małoletnich. Nie musieli oddawać zbiorów mający gospodarstwo mniejsze niż hektar, a za uchylanie się od obowiązku groziła grzywna. Ustawę podpisali Bolesław Bierut i Józef Cyrankiewicz.

1952 - Urodził się Emilian Kamiński, aktor. Grał w teatrach warszawskich oraz w filmach: "Szaleństwa panny Ewy", "Szatan z 7 klasy", "Kariera Nikosia Dyzmy" i "Matka swojej matki". Wybudował prywatną scenę Teatr Kamienica w Warszawie, gdzie od kwietnia 2009 roku wystawia sztuki. Odznaczony Srebrnym Medalem Gloria Artis - Zasłużony Kulturze. Zmarł 26 grudnia 2022 roku.

1953 - Urodził się Zdzisław Ryszard Mac, dziennikarz radiowy, prasowy i telewizyjny oraz działacz społeczny. Współtwórca "Studia Poszukiwań”, audycji w Polskim Radiu. Realizator wielu filmów dokumentalnych, między innymi o pierwszym przeszczepie serca przeprowadzonym przez profesora Zbigniewa Religę. Współzałożyciel Stowarzyszenia Na Rzecz Przeciwdziałania Narkomanii "Monar”. Zmarł 25 października 2021 roku.

1957 - W Londynie zmarł Szalom Asz, pisarz, dramaturg i eseista żydowski, piszący w języku jidysz, autor trylogii "Przed potopem", za którą otrzymał Order Polonia Restituta. W drugiej połowie lat 40. był zgłaszany, jako kandydat do literackiej Nagrody Nobla. Urodził się 1 listopada 1880 roku.

1960 - W finale I Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej piłkarze ZSRR pokonali na Parc des Princes w Paryżu Jugosławię 2:1. Polska reprezentacja nie startowała.

1962 - Stany Zjednoczone wystrzeliły na orbitę okołoziemską pierwszego satelitę telekomunikacyjnego Telstar. Następnego dnia przeprowadzono pierwszą transoceaniczną transmisję radiowo-telewizyjno-telefoniczną.

1964 - W Wielkiej Brytanii ukazał się longplay "A Hard Day’s Night" zespołu The Beatles. Był to soundtrack do ich pierwszego filmu o tym samym tytule. Album powstał u szczytu popularności zespołu, tak zwanej Beatlemanii. Jest pierwszą płytą Beatlesów zawierającą wszystkie utwory autorstwa duetu Lennon/McCartney. Płyta zawiera piosenkę "And I Love Her" - pierwszą z miłosnych ballad napisanych przez Paula McCartneya. 60. rocznica

1969 - W wypadku samochodowym zginął Bogumił Kobiela, aktor teatralny i filmowy. Popularność zyskał, grając w filmach najwybitniejszych polskich reżyserów, między innymi Andrzeja Munka i Andrzeja Wajdy. Został zapamiętany przede wszystkim z roli Jana Piszczyka w filmie "Zezowate szczęście”. Ale grał także w kilkudziesięciu innych obrazach, takich jak: "Wszystko na sprzedaż", "Człowiek z M-3", "Rękopis znaleziony w Saragossie". Był współtwórcą Bim-Bomu, studenckiego teatru satyrycznego w Gdańsku, grał w teatrach: Ateneum i Komedia w Warszawie. Urodził się 31 maja 1931 roku. 55. rocznica

1973 - Proklamowanie niepodległości Bahamów. Tego dnia jest tam obchodzone święto narodowe - Dzień Niepodległości.

1982 - Podczas rozgrywanych w Hiszpanii XII Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej Polska pokonała w rozegranym na Estadio José Rico Pérez w Alicante meczu o trzecie miejsce Francję 3:2. Tym samym Polacy powtórzyli osiągnięcie z mundialu 1974, kiedy to w meczu o trzecie miejsce pokonali Brazylijczyków.

1983 - Tadeusz Krawczyk wygrał 40. Tour de Pologne. Drugie miejsce zajął Andrzej Serediuk, a trzecie Andrzej Mierzejewski. Rywalizację rozpoczęło 116 kolarzy, a ukończyło 79. Łączna długość wyścigu wyniosła prawie 1150 kilometrów. W wyścigu wystartowało osiem zagranicznych ekip - Francji, Austrii, Czechosłowacji, Danii, NRD, ZSRR, Szwajcarii i Holandii.

1986 - Na stokach K2 w Karakorum zginął Tadeusz Piotrowski, taternik, alpinista i himalaista, autor książek o tematyce wspinaczkowej. Wędrówki w Tatrach rozpoczął na początku lat 60., w czasie studiów na Politechnice Szczecińskiej. Na przełomie lat 60. i 70. zyskał opinię wybitnego wspinacza o niezwykłych możliwościach i legendarnej odporności, z czasem specjalizującego się we wspinaczce zimowej w najwyższych górach. Należał do ścisłej polskiej czołówki alpinistycznej, a kilka z jego osiągnięć zapisało się na trwałe w historii alpinizmu światowego. W lutym 1973 Piotrowski i Andrzej Zawada, zdobywając w pionierskiej zimowej wyprawie najwyższy szczyt Hindukuszu Afgańskiego, Noszak, liczący 7485 metrów, ustanowili rekord jakościowy, gdyż szczyt ten stał się pierwszym na świecie wierzchołkiem siedmiotysięcznym zdobytym zimą. Urodził się w 1940 roku.

1989 - Zmarł Mel Blanc, amerykański aktor, znany z dubbingu bohaterów filmów animowanych wytwórni Warner Bros. Udzielał głosu popularnym bohaterom kreskówek: Królikowi Bugsowi, Kaczorowi Daffy'emu, Śwince Porky, ptaszkowi Tweety, kotu Sylwestrowi i wielu innym. Nazywany "Człowiekiem o 1000 głosach". Urodził się 30 maja 1908 roku. 35. rocznica

1991 - Zmarł Włodzimierz Słobodnik, poeta, satyryk, autor wierszy dla dzieci, tłumacz literatury rosyjskiej i przekładów z hiszpańskiego. Należał do grupy literackiej "Kwadryga". Był autorem tomów: "Modlitwa o słowo", "Cień skrzypka", "Nowa muza", "Spacer nad Wisłą", "Niepokój wieczorny" i innych. Urodził się 19 września 1900 roku.

1991 - Borys Jelcyn został zaprzysiężony na prezydenta Federacji Rosyjskiej. W 1993 roku odwiedził Polskę i jako pierwszy przywódca Rosji w historii przeprosił Polaków za zbrodnię katyńską z 1940 roku. 31 grudnia 1999 Borys Jelcyn zrzekł się funkcji prezydenta. Pełniącym obowiązki do czasu rozpisania wyborów został wówczas Władimir Putin.

1992 - Hanna Suchocka została pierwszą kobietą premierem RP. Stanowisko zajmowała w latach 1992-1993. Jej rząd tworzyło siedem partii o charakterze centrowym i prawicowym - Unia Demokratyczna, KLD, ZChN, Polski Program Gospodarczy, Stronnictwo Ludowo-Chrześcijańskie, Partia Chrześcijańskich Demokratów i PSL - Porozumienie Ludowe. Gabinet Hanny Suchockiej opracował Program Powszechnej Prywatyzacji i reformę samorządową zakładającą wprowadzenie powiatów i dużych województw.

1992 - W wypadku samochodowym zginęła Małgorzata Kozera-Gliszczyńska, jedna z najlepszych polskich koszykarek. 227 razy reprezentowała drużynę narodową, której była kapitanem. Dla uczczenia jej pamięci, w Pabianicach jest organizowany corocznie Turniej Koszykówki Kobiet o Memoriał Małgorzaty Gliszczyńskiej. Urodziła się 20 czerwca 1961 roku.

1994 - Alaksandr Łukaszenka został prezydentem Białorusi. Białorusinów przekonał do siebie obietnicą zakończenia tak zwanej złodziejskiej prywatyzacji, rozliczenia afer gospodarczych z lat 1991-1994 oraz zacieśnieniem związków politycznych i ekonomicznych z Rosją. Stanowisko prezydenta zajmuje do dzisiaj, mimo, że jest oskarżany przez białoruską opozycję, liczne białoruskie i zagraniczne organizacje pozarządowe, a także przez rządy wielu państw, przede wszystkim Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych, o poważne i notoryczne łamanie praw człowieka i zasad demokracji. 30. rocznica

1996 - Zmarł Czesław Centkiewicz, pisarz, uczestnik wypraw polarnych, autor książek dla dzieci i młodzieży, poświęconych terenom podbiegunowym. Większość z utworów stworzył wspólnie z żoną Aliną. Napisał między innymi: "Anaruk, chłopiec z Grenlandii", "Biała foka", "Wśród lodów północy", "Odarpi, syn Egigwy" i "Na podbój Arktyki". W latach 1932-1933 kierował pierwszą polską wyprawą polarną na Wyspę Niedźwiedzią. Urodził się 18 października 1904 roku.

2001 - W czasie obchodów 60. rocznicy pogromu w Jedwabnem, prezydent RP Aleksander Kwaśniewski złożył przeprosiny "w imieniu swoim i tych Polaków, których sumienie jest poruszone tamtą zbrodnią”. Według ustaleń IPN - na podstawie ekshumacji ofiar w miejscu zbrodni - w Jedwabnem zamordowano od 300 do 400 osób.

2004 - Zmarł Lech Krzyżaniak, archeolog, badacz terenów Wielkopolski, Sudanu oraz Egiptu. Ponad 20 lat był dyrektorem poznańskiego Muzeum Archeologicznego, zorganizował wiele wystaw, takich jak: "Pradzieje Wielkopolski", "Archeologia Sudanu", "Śmierć i życie w starożytnym Egipcie". Autor ponad 200 publikacji naukowych, wydanych w większości za granicą. W 2004 roku został mianowany przez UNESCO ekspertem do spraw Muzeum Nubijskiego w Asuanie i powstającego Muzeum Cywilizacji Egipskiej w Kairze. Urodził się 8 lutego 1940 roku. 20. rocznica

2006 - Zginął Szamil Basajew, przywódca rebeliantów czeczeńskich. Uznawany zarówno za patriotę walczącego o uniezależnienie Czeczenii od Rosji jak i za jednego z najgroźniejszych terrorystów światowych nie tylko przez Rosję, ale też ONZ i Komisję Europejską. W 1995 najechał rosyjskie miasto Budionnowsk, biorąc około 1600 - głównie cywilnych - zakładników. Po kilku dniach walk przerywanych negocjacjami, ogłoszono tymczasowe zawieszenie broni w Czeczenii w zamian za zwolnienie zakładników, natomiast za samym Basajewem wysłano w Rosji list gończy. W czerwcu 1996 dowodził spektakularną operacją odbicia Groznego. Wziął odpowiedzialność za wiele zamachów, między innymi za atak z 9 maja 2004 na paradę z okazji dnia zwycięstwa w Groznym, w którym zginął promoskiewski prezydent Czeczenii Achmad Kadyrow. Przyznał się też do odpowiedzialności za wzięcie około 1100 zakładników w szkole w Biesłanie. Urodził się 14 stycznia 1965 roku.

2006 - Prezydent Lech Kaczyński powierzył Jarosławowi Kaczyńskiemu misję tworzenia rządu. Prezes PiS sprawował tę funkcję do 16 listopada 2007 roku.

2007 - Zmarł Michał Witwicki, architekt i konserwator zabytków, autor publikacji na temat ochrony zabytków architektury i krajobrazu kulturalnego oraz ich ekspozycji, członek Rządowej Międzyresortowej Komisji do Spraw Rewaloryzacji Miast i Zespołów Staromiejskich. Urodził się 22 lipca 1921 roku.

2007 - Urodziła się Viki Gabor, polska piosenkarka pochodzenia romskiego. W 1919 roku wygrała siedemnasty "Konkurs Piosenki Eurowizji Junior", wykonując piosenkę pod tytułem "Superhero". Tym samym Polska została pierwszym państwem, który wygrał ten konkurs dwa lata z rzędu ( w 2018 roku zwyciężyła Roksana Wegiel). Viki Gabor wydała trzy albumy studyjne, między innymi " Getaway (Into My Imagination)".

2008 - Zmarła Krystyna Kersten, historyk, publicystka, profesor Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk. Autorka prac z najnowszej historii Polski: "Narodziny systemu władzy. Polska 1943-1948”, ”Polska - probierz porozumień jałtańskich”, "Historia polityczna Polski 1944-1956”. Od 1977 działaczka Uniwersytetu Latającego, przekształconego w 1978 w Towarzystwa Kursów Naukowych. W sierpniu 1980 dołączyła do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami. W latach 1980-1981 publikowała w "Tygodniku Solidarność” teksty ujawniające sposób przejęcia władzy w Polsce przez komunistów oraz zbrodnie UB. W 1997 autorka raportu o stanie wojennym. Urodziła się 25 maja 1931 roku.

2008 - Na Politechnice Wrocławskiej uruchomiono polski superkomputer „Nova”, zainstalowany we Wrocławskim Centrum Sieciowo-Superkomputerowym (WCSS). Superkomputer "Nova", nazywany klastrem (klaster to grupa połączonych jednostek komputerowych dużej mocy), był sukcesywnie rozbudowywany. W czerwcu 2011 znalazł się na 194. pozycji na liście najszybszych superkomputerów świata TOP500.

2011 - Zmarł Aleksy Kowalik, żołnierz Wojska Polskiego, obrońca Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte w kampanii wrześniowej 1939 roku. Służył w stopniu starszego strzelca, obsługiwał działko przeciwpancerne. W czasie obrony Westerplatte wyróżnił się strzałem, który doprowadził do eksplozji cysterny z benzolem, którą Niemcy chcieli przepchnąć na polskie pozycje, dla utorowania drogi ataku. W czasie walk został ranny i trafił do obozu jenieckiego. Urodził się 23 lipca 1915 roku.

2011 - Ukazało się ostatnie wydanie brytyjskiego tabloidu "News of the World”. Gazeta przestała istnieć po 168 latach, wskutek afery podsłuchowej z 2006 roku. Okazało się, iż tabloid pozyskiwał informacje, włamując się do telefonów komórkowych prywatnych osób oraz kupując informacje od policjantów. Łapówki wręczane za informacje miały sięgać 100 tysięcy funtów. Włamywano się nie tylko do telefonów celebrytów, ale również rodziców nastoletnich ofiar morderstw. Ocenia się, że poszkodowanych było około siedmiu tysięcy osób.

2012 - Waldemar Fornalik został selekcjonerem reprezentacji Polski w piłce nożnej. Kadrę prowadził do października 2013 roku, kiedy zastąpił go Adam Nawałka. Reprezentacja Fornalika rozegrała 18 meczów wygrywając osiem razy, cztery razy remisując i sześć razy przegrywając. Nie udało się jej awansować na Mistrzostwa Świata w 2014 roku.

2015 - Zmarł Omar Sharif, egipski aktor, scenarzysta i producent filmowy występujący w Hollywood. Zagrał w ponad 30 filmach, między innymi: "Laurence z Arabii", "Doktor Żywago" i "Zabawna dziewczyna". Był zdobywcą trzech Złotych Globów. Z pasją grywał w brydża, miał też problemy prawne z powodu hazardu. Urodził się 10 kwietnia 1932 roku.

2015 - Zmarł Konrad Ignacy Strycharczyk, pseudonim "Słowik”, żołnierz Armii Krajowej oraz podziemia antykomunistycznego, aktor i śpiewak. W czasie II wojny światowej był łącznikiem w oddziale AK Franciszka Przysiężniaka. Aresztowany przez NKWD, latem 1944 roku, zdołał zbiec do Lublina, gdzie został zatrzymany przez Informację Wojskową. Zagrożony zesłaniem do karnej kompanii uciekł i przystąpił do oddziału Hieronima Dekutowskiego pseudonim "Zapora”. Brał udział między innymi w akcjach bojowych w Kazimierzu Dolnym i w Kluczkowicach. Aresztowany jesienią 1946 roku przez UB został bez wyroku zwolniony z aresztu w wyniku amnestii z marca 1947 roku. W kolejnych latach pracował, jako aktor i tenor. Od 1962 roku był solistą Operetki Szczecińskiej. Urodził się 25 maja 1923 roku.

2016 - W Alpach zginął w wypadku Norbert Joos, szwajcarski wspinacz. Był zdobywcą 13 ośmiotysięczników, na wszystkie wszedł bez wspomagania dodatkowym tlenem z butli. Jedynym niezdobytym przez niego ośmiotysięcznikiem był Mount Everest. W 2008 roku podjął nieudaną próbę wejścia na ostatni niezdobyty przez siebie ośmiotysięcznik, ale z uwagi na złe samopoczucie zrezygnował ostatecznie ze zdobycia Korony Himalajów i Karakorum. Urodził się 6 września 1960 roku.

2016 - Portugalia pokonała po dogrywce gospodarzy 1:0 w rozegranym na Stade de France w podparyskim Saint-Denis meczu finałowym XV Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej. W ćwierćfinale Portugalia wyeliminowała, po rzutach karnych, Polskę.

2017 - Zmarł Jan Majewski, ksiądz katolicki, prawnik, wikary parafii katolickiej pod wezwaniem Świętego Wojciecha w Kaliningradzie. Był także posłem na Sejm I kadencji z listy Polskiego Stronnictwa Ludowego. Urodził się 3 czerwca 1942 roku.

2018 - Zmarł Carlo Benetton, włoski przedsiębiorca, miliarder. W 1965 założył wraz z trojgiem rodzeństwa - Giulianą, Gilberto i Luciano - przedsiębiorstwo Benetton Group, będące posiadaczem znanej marki United Colors of Benetton. Carlo Benetton był najmłodszy z rodzeństwa. Magazyn "Forbes" szacował jego majątek na około trzech miliardów dolarów. Urodził się 26 grudnia 1943 roku.

2018 - Zakończyła się akcja ratunkowa w jaskini Tham Luang w północnej Tajlandii, w wyniku której wyprowadzono na powierzchnię uwięzionych w niej od 23 czerwca 12 chłopców i ich trenera. W akcji brało udział ponad tysiąc żołnierzy tajlandzkich, eksperci z USA, Wielkiej Brytanii, Holandii, Chin i Australii. Działaniom ratowników towarzyszyło duże zainteresowanie mediów z całego świata: do Tajlandii udało się ponad tysiąc dziennikarzy. Operacja została oceniona, jako największa i najbardziej złożona akcja ratunkowa w jaskini w historii.

2019 - Zmarł Maciej Jankowski, spawacz, działacz związkowy, poseł na Sejm III kadencji. W 1990 roku przez rok był wiceprzewodniczącym NSZZ "Solidarność” na Mazowszu, do 1998 kierował tym regionem związku. Był posłem III kadencji wybranym z listy Akcji Wyborczej Solidarność w okręgu warszawskim. W 2002 wycofał się z bieżącej polityki. Urodził się 13 lipca 1946 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarła Renata Pajchel, fotosistka, absolwentka wydziału operatorskiego szkoły filmowej w Łodzi. Była autorką zdjęć do ponad 100 polskich filmów. Pracowała z najwybitniejszymi polskimi reżyserami, między innymi z Krzysztofem Kieślowskim, Andrzejem Żuławskim czy Agnieszką Holland. Ponad 30 lat spędziła na planie filmów Andrzeja Wajdy. Jej ostatnia wystawa "Werki. Wajda. Renata Pajchel" odbyła się w listopadzie 2019 roku podczas Forum Kina Europejskiego Cinergia w Łodzi. Urodziła się 12 września 1942 roku.

2020 - Zmarł Milosz Jakesz, czechosłowacki polityk komunistyczny, sekretarz generalny Komunistycznej Partii Czechosłowacji w latach 1987-1989. W 1968 poparł pomoc wojsk Układu Warszawskiego i ich interwencję w Czechosłowacji, a następnie po upadku praskiej wiosny, jako szef centralnej komisji kontroli partyjnej nadzorował czystki wśród partyjnych reformatorów. 24 listopada 1989 w wyniku aksamitnej rewolucji ustąpił z zajmowanego stanowiska, choć jeszcze trzy dni wcześniej w wystąpieniu telewizyjnym wykluczył możliwość dialogu z opozycją. Urodził się 12 sierpnia 1922 roku.

2021 - Zmarł generał Wacław Szklarski, żołnierz I Armii Wojska Polskiego. Rozpoczął służbę w 1943 roku, jako szeregowy 3. pułku piechoty 1. Dywizji Piechoty imienia Tadeusza Kościuszki. Później służył w 6. pułku piechoty 2. Dywizji Piechoty imienia Henryka Dąbrowskiego. Przeszedł szlak bojowy do Berlina. Ukończył szkolenia oficerskie i po wojnie rozpoczął karierę w Ludowym Wojsku Polskim. Był wykładowcą i zastępcą kierownika cyklu taktyki na Kursach Doskonalenia Oficerów Piechoty, szefem Oddziału Szkolenia Operacyjnego SG WP. Doszedł do funkcji zastępcy szefa sztabu Zjednoczonych Sił Zbrojnych Państw Stron Układu Warszawskiego. Urodził się 25 września 1925 roku.

2023 - Zmarł Marek Bartosik, inżynier, nauczyciel akademicki, polityk, poseł na Sejm PRL, następnie związany z Sojuszem Lewicy Demokratycznej. W latach 2002-2005 był wiceministrem w Komitecie Badań Naukowych oraz w Ministerstwie Nauki i Informatyzacji. Urodził się 5 maja 1941 roku. 1. rocznica

Zobacz także

2024-12-22, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 22 grudnia 1216 - W Rzymie papież Honoriusz III wydał bullę zatwierdzającą zakon dominikanów. Katolicki zakon męski został założony przez świętego… » więcej 2024-12-21, godz. 15:38 Kartka z kalendarza 21 grudnia - Dzień Pamięci o Poległych i Zmarłych w Misjach i Operacjach Wojskowych poza Granicami Państwa, ustanowiony w 2015 roku. » więcej 2024-12-20, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 20 grudnia - Międzynarodowy Dzień Ludzkiej Solidarności, ustanowiony przez ONZ. 20 grudnia - Dzień Ryby, obchodzony w Polsce. » więcej 2024-12-19, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 1741 - Zmarł Vitus Bering, duński żeglarz i odkrywca, w służbie rosyjskiej. Na polecenie cara Piotra I odbył wiele odkrywczych wypraw na Syberię i Kamczatkę… » więcej 2024-12-18, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 18 grudnia - Święto narodowe Nigru, obchodzone w rocznicę proklamowania republiki w 1958 roku. 18 grudnia - Światowy Dzień Języka Arabskiego ustanowiony… » więcej 2024-12-17, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 17 grudnia - Dzień bez Przekleństw, obchodzony w Polsce. 17 grudnia - Święto narodowe Bhutanu - Dzień Bhutanu, obchodzony w rocznicę wprowadzenia monarchii… » więcej 2024-12-16, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 16 grudnia - Święto narodowe Bangladeszu - Dzień Zwycięstwa, obchodzony w rocznicę proklamowania niepodległości w 1971 roku. 16 grudnia - Święto narodowe… » więcej 2024-12-15, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 15 grudnia - Dzień Ludwika Zamenhofa, obchodzony w rocznicę urodzin twórcy międzynarodowego języka esperanto w 1859 roku. 15 grudnia - Święto Służby… » więcej 2024-12-14, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 1287 - Około 80 tysięcy osób zginęło na przybrzeżnych terenach Holandii i Niemiec podczas tak zwanej powodzi Świętej Łucji wywołanej przez sztorm na… » więcej 2024-12-13, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 13 grudnia - Dzień Pamięci Ofiar Stanu Wojennego, obchodzony w Polsce. 13 grudnia - Światowy Dzień Skrzypiec. 13 grudnia - Dzień Księgarza, obchodzony… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »