742 - Urodził się Karol Wielki, z dynastii Karolingów, król Franków i Longobardów, cesarz rzymski. Podczas panowania przeprowadził 54 kampanie wojenne, a połowie z nich przewodził osobiście. Dwukrotnie powiększył swoje państwo. Od jego imienia pochodzi w języku polskim słowo "król". Zmarł 28 stycznia 814 roku.
1081 - Zmarł Bolesław II Szczodry, Śmiały, książę Polski w latach 1058 -1076, król Polski w latach 1076 -1079. Był pierworodnym synem Kazimierza Odnowiciela i Dobroniegi, córki Włodzimierza I Wielkiego, wielkiego księcia kijowskiego. Brat Władysława I Hermana. W 1079 roku skazał na obcięcie członków biskupa krakowskiego Stanisława, czym wywołał bunt możnych i musiał uciekać z kraju. Urodził się około 1042 roku.
1453 - Rozpoczęło się tureckie oblężenie Konstantynopola. Miasta broniło około siedmiu tysięcy żołnierzy bizantyjskich, a armia turecka liczyła ponad 100 tysięcy. Flota turecka była kilkakrotnie silniejsza i panowała na Morzu Marmara. Turcy zdobyli Konstantynopol 29 maja 1453 roku, co oznaczało ostateczny upadek cesarstwa wschodniorzymskiego.
1479 - Król Węgier Maciej Korwin i król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk zawarli pokój w Budzie. Węgierski władca zgodził się wycofać poparcie dla zakonu krzyżackiego i biskupa warmińskiego Mikołaja Tungena, którzy nie chcieli uznać zwierzchnictwa polskiego króla. W zamian za te ustępstwa Kazimierz IV Jagiellończyk dał wolną rękę królowi Węgier w polityce wobec Czech. Kilka tygodni później wielki mistrz krzyżacki i biskup warmiński złożyli hołdy królowi Polski. 545. rocznica
1640 - Zmarł Maciej Kazimierz Sarbiewski, duchowny, poeta neołaciński, teoretyk poezji, jeden z największych poetów europejskich epoki baroku, autor pierwszej polskiej pracy z zakresu estetyki, nadworny kaznodzieja króla Władysława IV. Jeden z najbardziej popularnych i najczęściej wydawanych polskich autorów za granicą, obok Henryka Sienkiewicza i Ferdynanda Ossendowskiego. Urodził się 24 lutego 1595 roku.
1725 - Urodził się Giovanni Casanova, legendarny włoski uwodziciel, autor powieści fantastycznej "Icosaméron”, ale przede wszystkim słynnych 'Pamiętników”. Barwnymi opisami życie w XVIII-wiecznych stolicach europejskich, zyskał sobie pamięć, a zawartym tam licznym opisom miłosnych podbojów zawdzięcza to, że jego nazwisko stało się w wielu językach synonimem uwodziciela. Zmarł 4 czerwca 1798 roku.
1786 - Urodził się Edward Raczyński, mecenas nauki i sztuki, filantrop, żołnierz armii napoleońskiej i Księstwa Warszawskiego, odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari. Był założycielem biblioteki w Poznaniu w 1829 roku. Zmarł 20 stycznia 1845 roku.
1800 - Urodził się Andrzej Zamoyski, działacz gospodarczy i polityczny, założyciel i prezes Towarzystwa Rolniczego oraz Spółki Żeglugi Parowej. Zmarł 29 października 1874 roku.
1802 - Izabela Branicka, szlachcianka, siostra króla Stanisława Augusta, sprzedała Białystok władzom pruskim za ponad 270 tysięcy talarów. Białystok był miastem prywatnym i po III rozbiorze Polski w 1795 roku wszedł w skład Prus. Miał być siedzibą naczelnych władz prowincji - Nowych Prus Wschodnich. Po latach konfliktów Izabela Branicka zmuszona została do scedowania prawa własności Białegostoku na państwo pruskie.
1805 - Urodził się Hans Christian Andersen, duński bajkopisarz, prozaik, klasyk światowej literatury dziecięcej. Autor bajek: "Brzydkie kaczątko”, "Dzielny ołowiany żołnierz”, "Dziewczynka z zapałkami”, "Królowa śniegu”, "Świniopas”, "Mała syrenka” i "Księżniczka na ziarnku grochu". Oprócz tego wydał kilka tomów wierszy, wiele opowiadań, szkiców, powieści i sztuki teatralne, a także dziennik swojego życia. Zmarł 4 sierpnia 1875 roku.
1813 - Kapitulacja Jasnej Góry przed wojskami rosyjskimi. Oblężenie trwało od 25 marca. Wobec przewagi przeciwnika dowódca poddał twierdzę. Wojska rosyjskie, z rozkazu cara Aleksandra, przeprowadziły likwidację umocnień. Zasypano wały ziemne i okopy, rozebrano mury i wywieziono broń oraz amunicję. Zachowano jedynie bramy murów obronnych. 30 lat później car Mikołaj I zezwolił na odbudowę murów, co miało być demonstracją jego przychylnej wobec Kościoła postawy.
1831 - W czasie Powstania Listopadowego polskie wojska, w tym korpus jazdy generała Tomasza Łubieńskiego, pokonały pod Kałuszynem oddziały rosyjskie generała Grigorija Rosena. O zwycięstwie polskich oddziałów zdecydowała szarża 4. pułku ułanów, którym dowodził kapitan Władysław Zamoyski. Polacy rozbili kozaków oraz rozproszyli trzy bataliony rosyjskiej piechoty. Do niewoli wzięto cztery tysiące żołnierzy rosyjskich.
1840 - Urodził się Emil Zola, francuski pisarz, twórca i teoretyk europejskiego naturalizmu, a także dziennikarz i redaktor wydawnictwa Librairie Hachette. Napisał między innymi powieści: "Nana”, "Germinal”, "Brzuch Paryża”, "W matni". Najważniejsze dzieło pisarza to 20-tomowy cykl "Rougon-Macquartowie. Historia naturalna i społeczna rodziny za Drugiego Cesarstwa". Zmarł 29 września 1902 roku.
1872 - Zmarł Samuel Morse, amerykański malarz i wynalazca. Opatentował maszynę do cięcia marmuru, wynalazł elektromagnetyczny aparat telegraficzny oraz stworzył alfabet telegraficzny nazwany jego imieniem. Urodził się 27 kwietnia 1791 roku.
1877 - Urodził się Kazimierz Brokl, historyk sztuki i muzeolog. W latach 1927-28 był dyrektorem Państwowych Zbiorów Sztuki, a następnie kustoszem zbiorów na Zamku Królewskim i w pałacu Łazienkowskim w Warszawie. Zginął 17 września 1939 roku, podczas ratowania zbiorów z płonącego zamku.
1877 - Zmarła hrabina Delfina Potocka, słynna z urody i talentów artystycznych, przyjaciółka Fryderyka Chopina, który zadedykował jej - "Walc Des-dur" i "Koncert f-moll", a także Zygmunta Krasińskiego, który poświęcił jej erotyki - "Przedświt" i "Sen Cezary". Urodziła się w marcu 1807 roku.
1885 - Urodził się Herman Sörgel, niemiecki architekt ekspresjonistyczny, autor idei budowy nowego kontynentu - Atlantropy. Zamierzał postawić tamę wodną w Cieśninie Gibraltarskiej, Cieśninie Sycylijskiej i Dardanelach, by osuszyć znaczny obszar Morza Śródziemnego i połączyć Europę i Afrykę. Chciał w ten sposób przede wszystkim rozwiązania problemów energetycznych Europy. Pomysł ten zyskał wielu zwolenników, jednak nigdy nie miał oficjalnego poparcia władz niemieckich. Herman Sörgel zmarł 25 grudnia 1952 roku w wyniku obrażeń odniesionych w wypadku drogowym. Okoliczności tego zdarzenia do dziś nie zostały w pełni wyjaśnione.
1887 - Urodził się Stanisław Orlewicz, lekarz, pułkownik Wojska Polskiego. W czasie kampanii wrześniowej 1939 po agresji ZSRR na Polskę dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Kozielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Katyniu i tam pogrzebany. Od 28 lipca 2000 spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu.
1889 - Urodził się Bolesław Rodkiewicz, podpułkownik piechoty Wojska Polskiego i inspektor Straży Granicznej, ofiara zbrodni katyńskiej. Po agresji ZSRR na Polskę w 1939 roku znalazł się w niewoli radzieckiej, w specjalnym obozie NKWD w Ostaszkowie. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Kalininie i pogrzebany w Miednoje. Od 2 września 2000 spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Miednoje. 135. rocznica
1894 - Zmarł Charles Edward Brown-Sequard, filozof i lekarz francuski, twórca podstaw endokrynologii i organoterapii. Opisał też neurologiczny zespół porażenny nazwany jego nazwiskiem. Urodził się 8 kwietnia 1817 roku. 130. rocznica
1899 - Urodził się Dobiesław Damięcki, aktor oraz reżyser. Od 1926 występował w teatrach w Warszawie, Łodzi i Lwowie. W latach 30. XX wieku wystąpił w filmach "Dzieje grzechu”, "Wyrok życia", "Róża" i "Profesor Wilczur". W 1936 roku został członkiem Naczelnej rady Artystycznej przy Związku Artystów Scen Polskich, a od 1937 członkiem Zarządu Głównego ZASP. 8 sierpnia 1945 roku został wybrany prezesem Zarządu Głównego ZASP. Od 1917 roku pod pseudonimem "Sułkowski”, był członkiem Lotnego Oddziału Polskiej Organizacji Wojskowej. W 1921 roku brał udział w III powstaniu śląskim. Zmarł 10 kwietnia 1951 roku. 125. rocznica
1901 - Urodził się Jerzy Probosz, śląski pisarz ludowy, współzałożyciel Związku Górali Polskich. Autor prac: "Niknące zawody”, "O tych, co z gór naszych odeszli” i widowiska "Wesele górali istebniańskich”. Zmarł w niemieckim obozie koncentracyjnym w Dachau, 29 maja 1942 roku.
1908 - Urodził się Józef Słotwiński, reżyser i krytyk teatralny, dramaturg, dziennikarz, tłumacz, pedagog, doktor filozofii. Współzałożyciel miesięcznika "Teatr", pionier Teatru Telewizji, twórca i główny reżyser telewizyjnej "Kobry". W listopadzie 1953 roku był reżyserem pierwszego spektaklu Teatru Telewizji: "Okno w lesie". Zmobilizowany do walki w wojnie obronnej Polski w 1939, już na jej początku trafił do niewoli niemieckiej i całą okupację spędził w oflagach. Zmarł 11 września 2005 roku.
1911 - Urodził się Zygmunt Zintel, aktor teatralny, filmowy, telewizyjny, pedagog. Żołnierz kampanii wrześniowej. Zagrał ponad 100 ról filmowych, głównie drugoplanowych, między innymi w "Ewa chce spać”, "Kapelusz pana Anatola", "Jak rozpętałem drugą wojnę światową", "Lalka", "Medium", "Popielec" i "Niech cię odleci mara". Zmarł 30 września 1990 roku.
1917 - Prezydent Woodrow Wilson wezwał Kongres amerykański do podjęcia decyzji o przystąpieniu USA do wojny z Niemcami. Izba Reprezentantów przegłosowała wniosek stosunkiem 373:50, a Senat 82:6. 6 kwietnia 1917 roku USA wypowiedziały wojnę II Rzeszy, a następnego dnia Austro-Węgrom.
1919 - W Krakowie utworzono Towarzystwo Matematyczne, które rok później przekształcone zostało w Polskie Towarzystwo Matematyczne, mające zasięg ogólnokrajowy. Wśród założycieli byli między innymi Stefan Banach, Leon Chwistek, Alfred Rosenblatt i Kazimierz Żorawski. Pierwszym prezesem był Stanisław Zaremba. 105. rocznica
1921 - Urodził się Andrzej Malinowski, pseudonim "Włodek", harcmistrz, uczestnik wojny obronnej w 1939 roku, podporucznik Armii Krajowej. Podczas kampanii wrześniowej walczył w Armii Modlin, uczestniczył w obronie miasta i twierdzy. Był żołnierzem Szarych Szeregów, dowódcą 1. kompanii "Maciek” batalionu „Zośka”. Uczestniczył w akcjach dywersyjnych pod Celestynowem w Wilanowie, pod Sieczychami. Zginął podczas zakończonej niepowodzeniem akcji przewożenia broni, 13 lipca 1944 roku.
1921 - Zlikwidowano komunikację tramwajową w Cieszynie. Pierwsze wozy wyjechały na cieszyńskie ulice 2 lutego 1911 roku. Trasa miała 1793 metry długości, Gdy w 1920 doszło do podziału miasta na część polską i czechosłowacką, tramwaj kursował bez zmian, lecz wzmożone kontrole na moście granicznym uniemożliwiały płynną komunikację. Dlatego postanowiono zlikwidować linię tramwajową, a tabor sprzedano do Łodzi.
1922 - Urodził się Albin Ossowski, aktor, przedsiębiorca i działacz polonijny. W okresie II wojny światowej działał w organizacji konspiracyjnej "Jaszczurka" i w Związku Walki Zbrojnej. Uczestniczył w wykonywaniu wyroków śmierci na kolaborantach. Po aresztowaniu przez Niemców trafiła do KL Auschwitz, a pod koniec roku 1944 przewieziono go do Buchenwaldu, skąd został wyzwolony przez żołnierzy amerykańskich. Po wojnie zamieszkał w Wielkiej Brytanii. Prowadził zakład renowacji antyków i działał w organizacjach polonijnych w Londynie. Zmarł 1 lutego 1918 roku.
1924 - W zalanym Poznaniu, idąca wezbraną Wartą fala kulminacyjna osiągnęła szczyt. Wodowskaz przy dawnym moście Chwaliszewskim wskazał 6,38 metra. Jak relacjonowała ówczesna prasa, z południa od Dębiny aż do Cytadeli i dworca przy Tamie Garbarskiej na północy woda tworzyła wielkie jezioro. Najgorsza sytuacja była na Czartorii, gdzie woda zaczęła sięgać szczytu muru oddzielającego Wartę od położonych niżej ulic Chwaliszewa. Mieszkańcy Dolnej Wildy zostali ewakuowani. Następnego dnia woda zaczęła opadać. 100. rocznica
1928 - Straż Celna została zastąpiona przez Straż Graniczną. Był to jednolity, zorganizowany na wzór wojskowy korpus, przeznaczony do ochrony granicy zachodniej i południowej, podporządkowany Ministerstwu Skarbu. Polskiej granicy wschodniej strzegł powołany w 1924 roku Korpus Ochrony Pogranicza podległy Ministerstwu Spraw Wojskowych oraz Ministerstwu Spraw Wewnętrznych.
1928 - Urodził się Serge Gainsburg, francuski kompozytor, piosenkarz, aktor, scenarzysta i reżyser filmowy pochodzenia żydowskiego. Tworzył jazz, rock and roll, reggae, nawet rap. Jest autorem popularnej piosenki „Je t’aime… moi non plus”, nagranej w 1969 roku, z angielską aktorką Jane Birkin. Inspirował się muzyką Fryderyka Chopina. Zmarł 2 marca 1991 roku. 1928 - Zmarł Theodore William Richards, amerykański chemik, laureat Nagrody Nobla w zakresie chemii w roku 1914 za dokładne określenie mas atomowych 25 pierwiastków chemicznych. Urodził się 31 stycznia 1868 roku.
1930 - We Wrocławiu otwarto dom handlowy "Wertheim”, obecnie "Renoma", zbudowany przez berlińską firmę handlową rodziny Wertheim. Po działaniach antyżydowskich w 1937 roku, jak wszystkie inne domy towarowe w Niemczech, został przejęty przez nowo założoną spółkę AWAG - Allgemeine Warenhaus Gesellschaft. Po wojnie otwarto placówkę ponownie w 1948 roku, z okazji Wystawy Ziem Odzyskanych, jako największy w Polsce Powszechny Dom Towarowy. Nazwę "Renoma" wyłoniono w konkursie przeprowadzonym wśród czytelników "Słowa Polskiego".
1932 - Urodziła się Joanna Chmielewska, pisarka. Autorka powieści kryminalnych i satyrycznych: "Krokodyl z kraju Karoliny”, "Całe zdanie nieboszczyka”, "Lesio. Powieść, nie da się ukryć satyryczna”, "Romans wszech czasów”, "Przeklęta bariera", "Zbrodnia w efekcie", a także książek dla dzieci i młodzieży - "Ślepe szczęście”, "Las Pafnucego”, a także licznych słuchowisk radiowych. Zmarła 7 października 2013 roku.
1934 - Zmarł Adam Skwarczyński, publicysta, działacz Polskiej Partii Socjalistycznej, żołnierz I Brygady Legionów, członek Komendy Głównej Polskiej Organizacji Wojskowej, założyciel i redaktor naczelny "Gazety Polskiej". Publicysta pisma "Naród”, autor pracy "Myśli o nowej Polsce”. Ideolog obozu piłsudczykowskiego. W latach 50. jego prace objęte były zapisem cenzorskim. Urodził się 3 grudnia 1886 roku. 90. rocznica
1935 - Urodził się Marek Nowakowski, pisarz, publicysta i scenarzysta. Zadebiutował, jako prozaik w 1957 roku, na łamach tygodnika "Nowa Kultura”. Jest autorem między innymi książek: "Ten stary złodziej”, "Benek Kwiaciarz”, "Zapis”, "Grecki bożek”, "Syjoniści do Syjamu”. Był uczestnikiem protestów przeciwko wprowadzeniu w 1976 zmian do Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Zmarł 16 maja 2014 roku.
1940 - Urodził się Jerzy Jogałła, aktor filmowy i teatralny. Grał między innymi w obrazach: "Popiół i diament”, "Kierunek Berlin”, "Milczące ślady”, "Ściana czarownic”, "Znicz olimpijski”, ”Ballada o czyścicielach szyb”. Zmarł 7 maja 2018 roku.
1940 - Od 2 do 4 kwietnia Niemcy zamordowali 499 pacjentów szpitala psychiatrycznego w Warcie koło Sieradza. W ramach tak zwanej "Akcji T4", w latach 1940-1941 zabili ponad 70 tysięcy chorych i niepełnosprawnych, w tym pensjonariuszy szpitali psychiatrycznych na terenach okupowanych.
1940 - W Palmirach Niemcy zamordowali 81 osób; wśród nich proboszcza parafii Wilanów księdza Jana Krawczyka oraz harcmistrza Juliusza Dąbrowskiego "Bema", który sam zgłosił się na gestapo, aby ratować aresztowanych zamiast niego ojca, matkę, brata, siostrę i żonę.
1941 - Urodził się Andrzej Barański, reżyser filmowy. Autor obrazów: "W domu", "Lucyna", "Nad rzeką, której nie ma", "Dzień wielkiej ryby", "Parę osób, mały czas", "Księstwo".
1941 - Zmarła Kazimiera Adamska-Rouba, malarka, graficzka. Należała do Wileńskiego Towarzystwa Artystów Plastyków, w latach 1929-1930 redagowała "Paletę Wilna", która była bezpłatnym dodatkiem do czasopisma "Słowo". Urodziła się w 1896 roku.
1942 - W Warszawie ukazał się pierwszy numer konspiracyjnego czasopisma "Sztuka i Naród", związany z Konfederacją Narodu. Z miesięcznikiem współpracowali między innymi Wacław Bojarski, Tadeusz Gajcy, Zdzisław Stroiński i Andrzej Trzebiński. Było to jedyne czasopismo literackie wydawane regularnie w czasie niemieckiej okupacji. Łącznie ukazało się 16 numerów. Ukazywało się do wybuchu Powstania Warszawskiego.
1943 - Zmarł Tadeusz Krzyżewicz "Buzdygan", podharcmistrz, plutonowy podchorąży AK. Brał udział w akcji pod Arsenałem odbicia Jana Bytnara "Rudego". Ranił granatowego policjanta, który leżąc oddał kilka strzałów w kierunku żołnierzy AK. Jeden z nich ciężko ranił "Buzdygana”. Zmarł po kilku dniach w wyniku odniesionych ran. Urodził się 15 lutego 1924 roku.
1945 - Urodziła się Linda Hunt, amerykańska aktorka filmowa, laureatka Oscara za rolę drugoplanową w "Roku niebezpiecznego życia”. Grała również w obrazach: "Relikt”, "Diuna”, "Przez żołądek do serca” i "Znamię”.
1945 - Bitwa o Atlantyk: lotnicy polskiego 304. Dywizjonu Bombowego zatopili u południowo-zachodniego wybrzeża Irlandii U-Boota U-321. Eskadra specjalizowała się w zwalczaniu łodzi podwodnych.
1946 - Ukazało się pierwsze wydanie niemieckiego dziennika "Die Welt". Dziennik jest flagowym tytułem koncernu Axel Springer na rynku prasy opiniotwórczej.
1946 - Urodziła się Sue Townsend, angielska pisarka. Autorka serii popularnych książek o Adrianie Mole’u. Napisała także powieści "Królowa i ja", "Numer 10" czy "Widmowe dzieci". Zmarła 10 kwietnia 2014 roku.
1947 - Najwyższy Trybunał Narodowy w Warszawie skazał na karę śmierci Rudolfa Hoessa, nazistowskiego zbrodniarza, komendanta niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau w latach 1940-1943. W procesie zeznawali świadkowie z całej Europy - w tym byli więźniowie obozu. Wyrok na Rudolfie Hoessie wykonano przez powieszenie w Oświęcimiu 16 kwietnia 1947 roku.
1947 - Władze komunistyczne aresztowały Kazimierza Pużaka i innych działaczy związanych z PPS-WRN pod zarzutem organizowania podziemnej partii socjalistycznej.
1950 - Na plebanii w Poczesnej w powiecie częstochowskim zostało zamordowanych pięć osób - proboszcz Boguchwał Tuora i jego współpracownicy. Wśród miejscowej ludności podejrzenie o dokonanie przestępstwa padło na kilku mieszkańców wsi, którzy mieli je popełnić ze względów ideologicznych oraz z inspiracji władz. Skazano wówczas za zabójstwo jedną osobę. Okoliczności śmierci, mimo śledztwa prowadzonego przez pion śledczy Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach pozostają jednak dalej niewyjaśnione.
1951 - Rozpoczęła się seryjna produkcja samochodów ciężarowych "Star" w Starachowicach. Wyprodukowano łącznie 631 tysięcy "Starów". Marka "Star" przestała istnieć w 2009 roku.
1952 - Ukazało się pierwsze wydanie tygodnika „Motor”. W lipcu 2003 gazeta została wykupiona przez niemieckie wydawnictwo Heinrich Bauer Verlag Kommanditgesellschaft z Hamburga i jest wydawana pod tym samym tytułem. W 1960 i 1965 tygodnik ufundował puchary dla żużlowego drużynowego pucharu świata.
1953 - Urodził się Krzysztof Krauze, reżyser i scenarzysta filmowy. Twórca między innymi filmów: "Papusza”, "Gry uliczne”, "Dług”, "Plac Zbawiciela” i "Mój Nikifor”. Wielokrotnie nagradzany na polskich i zagranicznych festiwalach. W filmach Krzysztofa Krauzego przeważały albo fabularyzowane warianty prawdziwych historii, albo biografie prawdziwych postaci, w których istotną rolę odgrywały wartości chrześcijańskie takie jak empatia, miłosierdzie, przebaczenie. Zmarł 24 grudnia 2014 roku.
1968 - W Waszyngtonie premierę miał film Stanley’a Kubricka "2001: Odyseja kosmiczna" inspirowany powieścią Arthura Charlesa Clarke'a. Uznany za arcydzieło, wyróżniony Oscarem za efekty specjalne, obraz wszedł do kanonu sztuki filmowej. Stał się punktem odniesienia dla produkcji z gatunki science-fiction. Film opowiada o relacjach człowieka z innymi inteligentnymi bytami, zarówno pozaziemskimi, jak i stworzonymi przez człowieka - maszynami - które, w miarę uzyskiwania coraz bardziej skomplikowanych funkcji myślowych (sztucznej inteligencji), mogą się od niego uniezależniać, a nawet otwarcie zwracać się przeciwko niemu - jak komputer pokładowy statku kosmicznego „Discovery One” - HAL 9000.
1969 - W katastrofie samolotu Polskich Linii Lotniczych LOT lecącego z Warszawy do Krakowa na północnym stoku Policy, w Paśmie Babiogórskim, na terenie Skawicy, zginęły 53 osoby. Śmierć poniósł między innymi znany polski językoznawca profesor Zenon Klemensiewicz. Władze w komunikacie oficjalnym nie ujawniły przyczyn katastrofy, które po dziś dzień pozostają niejasne. Pojawiły się sugestie, że piloci próbowali uciec z Polski, stąd też ich przelot na niskiej wysokości nad Beskidami, który mógł doprowadzić do katastrofy. 55. rocznica
1969 - W wypadku lotniczym zginął Zenon Klemensiewicz, językoznawca, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Polskiej Akademii Nauk. Autor ponad 600 prac naukowych, w tym wielu podręczników: "Historia języka polskiego”, "Walka o ortografię”, "Język polski. Podręcznik do nauki o języku ojczystym”. Urodził się 2 września lub listopada 1891 roku. 55. rocznica
1970 - Premiera filmu "Jak rozpętałem II wojnę światową" w reżyserii Tadeusza Chmielewskiego. Trzyczęściowy film opowiada o przygodach polskiego żołnierza Franciszka Dolasa, któremu na skutek komicznych zbiegów okoliczności wydaje się, że to przez niego wybuchła II wojna światowa. Oryginalnie film został zrealizowany, jako czarno-biała produkcja. W 2001 roku powstała kolorowa wersja. Główne role zagrali: Marian Kociniak, Leonard Pietraszak i Stanisław Milski.
1970 - Zmarła Tacjanna Wysocka, tancerka, choreograf, historyk baletu. Pochodziła z polsko-rosyjskiej rodziny o zamiłowaniach artystycznych. W 1911 roku wstąpiła do petersburskiego Instytutu Gimnastyki Rytmicznej, przygotowującego do rzadkiego w początkach XX wieku zawodu rytmiczki. Po wybuchu rewolucji październikowej wyjechała do Warszawy. Wraz z mężem otworzyła Szkołę Umuzykalnienia, a później Teatr Sztuki Tanecznej. Występowała w rewii paryskiej Casino de Paris. Po 1945 roku pracowała, jako baletmistrz w częstochowskim Teatrze Miejskim, założyła i prowadziła Szkołę Baletową w Sosnowcu. W 1952 roku wróciła do Warszawy, gdzie wykładała gimnastykę artystyczną. Pod koniec życia poświęciła się pracy publicystycznej na temat historii tańca i krytyce tańca. Urodziła się 31 stycznia 1894 roku.
1974 - Zmarł Georges Pompidou, prezydent Francji od 1969 roku, bliski współpracownik generała Charlesa de Gaulle’a, premier w latach 1962-1968. Urodził się 5 lipca 1911 roku. 50. rocznica
1976 - Zmarł Feliks Stamm, trener bokserski i wychowawca, uważany za twórcę tak zwanej polskiej szkoły boksu, opartej na wszechstronnej technice walki. Od 1936 do 1971 roku był trenerem pięściarskiej kadry narodowej. Siedmiokrotnie uczestniczył w igrzyskach olimpijskich, 14 razy prowadził Polskę w turniejach o mistrzostwo Europy. Urodził się 14 grudnia 1901 roku.
1976 - Kopalnia soli w Wieliczce została wpisana do krajowego rejestru zabytków. Dwa lata później trafiła na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Kopalnia soli powstała na złożach pochodzących z okresu mioceńskiego.
1979 - W wojskowym zakładzie opracowującym, produkującym i magazynującym broń biologiczną, działającym pod oficjalną nazwą Instytutu Problemów Techniki Wojskowej w Swierdłowsku, obecnie Jekaterynburgu, doszło do uwolnienia przetrwalników laseczek wąglika (Bacillus anthracis) oznaczanego jako szczep 836 (z grupy Trans Eurasia). Zakażeniu ulegli głównie pracownicy innych zakładów, między innymi cała załoga położonego naprzeciwko zakładu ceramicznego. U zainfekowanych wystąpiły objawy płucnej postaci wąglika. Większość chorujących zmarła. Wypadek został zatajony przed opinią publiczną. Władze Związku Radzieckiego utrzymywały, że zakaziło się 96 osób, z czego 66 zmarło oraz, że do infekcji doszło w wyniku spożywania skażonej żywności - mięsa od chorujących na wąglik zwierząt. Naukowcy z Instytutu informowali o śmierci co najmniej105 osób. Wypadek bywa nazywany „biologicznym odpowiednikiem Czarnobyla”. 45. rocznica
1980 - Zmarł Jan Krzysztof Markowski, kompozytor i pianista, oficer Wojska Polskiego. Żołnierz Armii Krajowej, brał udział w Powstaniu Warszawskim, jako podporucznik "Baszta". Stworzył powstańcze piosenki: "Marsz Mokotowa”, "Sanitariuszka Małgorzatka”, "Mała dziewczynka z AK”. Po powstaniu przebywał w niewoli niemieckiej, następnie walczył w 2. Korpusie Polskim we Włoszech i w Wielkiej Brytanii. Działał wśród emigracji w Londynie. Prowadził wraz z Wiktorem Budzyńskim cykliczną audycję w Radio Wolna Europa - "Podwieczorek przy mikrofonie”. Urodził się 14 marca 1913 roku.
1982 - Wojska argentyńskie zajęły Falklandy, nazywane również Malwinami od ich hiszpańskiej nazwy Islas Malvinas, zamorskie terytorium Wielkiej Brytanii na Południowym Pacyfiku. Dało to początek wojnie, która zakończyła się 14 czerwca, kapitulacją Argentyńczyków.
1987 - Zmarł Tadeusz Byrski, reżyser radiowy i teatralny, aktor i pedagog Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie, w latach 1949-1951 kierownik Teatru Polskiego Radia, w którym wyreżyserował wiele słuchowisk. W latach 1959-1965 współpracował z radiem i telewizją, przygotowywał audycje szkolne. Urodził się 15 sierpnia 1906 roku.
1989 - W Poznaniu milicja brutalnie rozpędziła uczestników pokojowej manifestacji przeciwko budowie elektrowni atomowej w Klempiczu. Opozycjoniści zorganizowali wielką proekologiczną demonstrację pod hasłem: "Klempicz to śmierć". Uczestniczyło w niej około dwóch tysięcy osób. Już po zakończeniu demonstracji funkcjonariusze ZOMO otoczyli jej uczestników i brutalnie pobiła wielu z nich. Prace w Klempiczu wstrzymano 22 kwietnia 1989 roku. Decyzję w tej sprawie podjął ówczesny premier Mieczysław Rakowski. 35. rocznica
1990 - Zmarł Aldo Fabrizi, włoski aktor, scenarzysta i reżyser, jeden ze współtwórców włoskiego neorealizmu. Wystąpił między innymi w filmach: "Pieskie życie”, "Franciszek, kuglarz Boży”, "Złodzieje i policjanci”, "Rzym, miasto otwarte”. Urodził się 1 listopada 1905 roku.
1991 - Z krateru filipińskiego wulkanu Pinatubo na wyspie Luzon zaczęły się wydobywać kłęby pary, co było zapowiedzią największej erupcji wulkanicznej w XX. Doszło do niej 2,5 miesiąca później - 15 czerwca. Zginęło około 800 osób, setki ludzi zostało rannych.
1997 - Zgromadzenie Narodowe RP przyjęło nową Konstytucję III Rzeczypospolitej. Nowa ustawa zasadnicza rozpoczyna się preambułą i zawiera 243 artykuły zebrane w 13 rozdziałach, poświęconych odrębnym kwestiom ustrojowym. Została podpisana przez prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego 16 lipca 1997 roku. Weszła w życie 17 października tego samego roku.
1997 - W Moskwie na Kremlu prezydenci Białorusi i Rosji - Aleksandr Łukaszenka i Borys Jelcyn - podpisali układ o utworzeniu Związku Białorusi i Rosji. Była to konfederacja, mająca na celu doprowadzenie w przyszłości do integracji gospodarczej i walutowej tych dwóch państw.
1997 - Zmarł Tomoyuki Tanaka, japoński reżyser, autor popularnych filmów o potworze Godzilli - "Godzilla”, "Godzilla kontra Mothra”, "Rewanż Godzilli”. Urodził się 26 kwietnia 1910 roku.
1998 - Były minister francuskiego rządu Maurice Papon został skazany na 10 lat pozbawienia wolności za przestępstwa, jakich się dopuścił wobec Żydów w czasie II wojny światowej. Był odpowiedzialny za deportacje do obozu koncentracyjnego w Drancy pod Paryżem, a następnie bezpośrednio do Auschwitz, ponad 1500 Żydów. Po II wojnie światowej był między innymi prefektem kilku departamentów, szefem paryskiej policji, parlamentarzystą, a w latach 70. ministrem finansów. 18 września 2002 roku 92-letni Papon ze względu na zły stan zdrowia został wypuszczony na wolność. Zmarł 17 lutego 2007 roku, urodził się 3 września 1910.
2002 - Ścigani przez izraelskie wojsko palestyńscy bojownicy zabarykadowali się w Bazylice Narodzenia Pańskiego w Betlejem. Oblężenie kompleksu świątynnego trwało ponad miesiąc. Po 39 dniach bojownicy poddali się, zawarto umowę, dzięki której opuścili Betlejem. Część z nich wyemigrowała do Europy, część trafiła do Strefy Gazy. W czasie oblężenia na terenie opanowanego przez Palestyńczyków kompleksu przebywali zakonnicy, między innymi Polak ojciec Seweryn Lubecki. W czasie oblężenia zabito ośmiu Palestyńczyków. Izraelczycy znaleźli we wnętrzu bazyliki 40 ładunków wybuchowych.
2005 - Zmarł Jan Paweł II, papież od 16 października 1978 roku, teolog, filozof, poeta, dramaturg, święty Kościoła katolickiego. Zasiadał na Stolicy Piotrowej ponad 26 lat. Był pierwszym od ponad 450 lat biskupem Rzymu niepochodzącym z Włoch. Jego pontyfikat, trzeci pod względem długości w dziejach, wywarł szczególny wpływ na losy Kościoła katolickiego i całego świata. W tym czasie ponad 300 milionów ludzi przeszło na katolicyzm. Odbył 104 podróże zagraniczne, odwiedzając 129 krajów. Wybór na głowę Kościoła osoby z kraju socjalistycznego wpłynął też znacząco na wydarzenia w Europie wschodniej i Azji w latach 80. Został kanonizowany dziewięć lat po śmierci, trzy lata po beatyfikacji, 27 kwietnia 2014 roku, równocześnie z papieżem Janem XXIII. Wydarzenie to przeszło do historii Kościoła z powodu ogłoszenia świętymi dwóch papieży w obecności dwóch biskupów Rzymu - urzędującego Franciszka i emerytowanego Benedykta XVI. Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II urodził się 18 maja 1920 roku.
2007 - Prezydent Ukrainy Wiktor Juszczenko rozwiązał parlament, co doprowadziło do kilkumiesięcznego kryzysu politycznego. Przedterminowe wybory do Rady Najwyższej Ukrainy odbyły się 30 września 2007 roku.
2013 - Zmarł Bohdan Drozdowski, poeta, pisarz, publicysta, autor sztuk scenicznych. Autor tomików poezji: "Jest takie drzewo”, "Skarga do syna”, "Piołun”, powieści: "Wigwam”, "Stare srebra”, "Pasje Armina Laskowicza”. W latach 1966-1970 był zastępcą dyrektora Instytutu Kultury Polskiej w Londynie. W 2011 roku napisał autobiografię "Tańczący z duchami”. Otrzymał liczne nagrody literackie - za powieść, słuchowiska radiowe, widowiska telewizyjne oraz sztuki teatralne. Urodził 20 listopada 1931 roku.
2015 - Zmarła Barbara Sass, reżyser i scenarzystka. Autorka między innymi filmów: "Krzyk", "Pokuszenie", "Tylko strach". W dorobku twórczym miała też głośne spektakle teatralne, między innymi "Vincent i Urszula" w warszawskim Teatrze Ateneum czy "Trzy siostry" w Teatrze Jaracza w Łodzi, za które zdobyła Złotą Maskę. Realizowała także spektakle w Teatrze Telewizji. Urodziła się 14 października 1936 roku.
2015 - Zmarł Manoel de Oliveira, portugalski reżyser, scenarzysta i montażysta filmowy, znany z refleksyjnych filmów inspirowanych dziełami literackimi i teatralnymi. Debiutował krótkometrażowym, niemym dokumentem, "Douro, Faina Fluvial", który - z braku sprzętu - montował na stole bilardowym. Jako aktor wystąpił w pierwszym portugalskim filmie dźwiękowym "A Cançao de Lisboa" w reżyserii José Cottinelli Telmo. W 1942 zadebiutował filmem fabularnym „Aniki-bóbó”. Rozgłos i uznanie światowe przyniósł mu dopiero przegląd jego dorobku w Paryżu w 1979 roku. Zdobywał liczne nagrody, między innymi na festiwalach w Cannes i Wenecji. Większość filmów nakręcił po 75. roku życia. Do końca tworzył - zmarł podczas pracy nad filmem, w wieku 106 lat. Urodził się 11 grudnia 1908 roku.
2016 - Zmarł biskup Thomas Zeng Jingmu, chiński duchowny rzymskokatolicki, dominikanin, ordynariusz diecezji Yujiang. W Chinach był prześladowany i wielokrotnie aresztowany za swoją działalność i za odmowę wstąpienia do założonego przez władze komunistyczne Patriotycznego Stowarzyszenia Katolików Chińskich. W więzieniu spędził 23 lata. Urodził się 3 września 1920 roku.
2018 - Zmarł Zbigniew Łapiński, muzyk, kompozytor, pianista, dyrygent, akompaniator i aranżer. Współpracował z Przemysławem Gintrowskim i Jackiem Kaczmarskim oraz zespołem Czerwony Tulipan i Kubą Sienkiewiczem. Oodznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 12 listopada 1947 roku.
2019 - Zmarł Andrzej Trzos-Rastawiecki, reżyser i scenarzysta filmów dokumentalnych i fabularnych. W latach 1990-1993 przewodniczący Polskiej Federacji Dyskusyjnych Klubów Filmowych. Jego filmy charakteryzowały się umiejętnym łączeniem warsztatów dokumentalisty i fabularzysty oraz wykorzystywaniem materiałów archiwalnych. Łączył rolę reżysera i scenarzysty. Nakręcił między innymi filmy: "Pawiak", "Enigma" i "Pułkownik Kukliński". Urodził się 23 czerwca 1933 roku. 5. rocznica
2020 - Zmarł Łukasz Rudnicki, malarz, rysownik, kurator sztuki, wykładowca akademicki, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Od 2008 roku kurator galerii "Wystawa” na warszawskim Żoliborzu. Autor wielu obrazów i grafik z motywami marynistycznymi, ale także wojennymi: " Sztorm", "Martwa fala", "Wszystko albo nic". Jeden z obrazów zatytułował przewrotnie: "Ten okręt podwodny jest symbolem mojej indywidualności i wiary w wolność jednostki”. Urodził się 4 lutego 1973 roku.
2022 - Zmarł Jan Pilch, perkusista, profesor sztuk muzycznych, prorektor do spraw studenckich i kształcenia Akademii Muzycznej w Krakowie. Współpracował między innymi z Markiem Grechutą, Grzegorzem Turnauem, Stanisławem Sojką i zespołem Pod Budą. Był dyrektorem artystycznym krakowskiego festiwalu perkusyjnego "Źródła i inspiracje”. Urodził się 11 stycznia 1956 roku.
