1341 - Zmarł Trojden I, książę mazowiecki. Zmodernizował gród warszawski. Drewniane wały otaczające Starą Warszawę zastąpił linią murów z wieżami i bramami. Urodził się między 1284 a 1286 rokiem
1516 - Zmarł Władysław II Jagiellończyk, królewicz polski, król czeski od 1471 roku, węgierski i chorwacki od 1490, syn króla polskiego Kazimierza IV Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki, córki króla Niemiec, Czech i Węgier Albrechta II Habsburga. Urodził się 1 marca 1456 roku.
1707 - W kościele Świętego Krzyża w Warszawie po raz pierwszy odśpiewano "Gorzkie żale", specjalne nabożeństwo pasyjne odprawiane w niedziele Wielkiego Postu. Szybko zdobyło ono popularność wśród wiernych i zostało wprowadzone do innych kościołów w Warszawie, a następnie w całej Polsce. Melodie śpiewów wchodzących w skład "Gorzkich Żalów" są oryginalne, ale nawiązują do wcześniejszych pieśni. "Gorzkie Żale" są tradycją wyłącznie polską.
1733 - Urodził się Joseph Priestley, angielski chemik, filozof, duchowny i pedagog. Odkrył tlen, amoniak, tlenek węgla, chlorowodór, kwas siarkowy i dwutlenek siarki, tlenek azotu, uzyskał wodę sodową i podtlenek azotu. Zmarł 6 lutego 1804 roku.
1759 - Pojawiła się Kometa Halleya. Jej nazwa pochodzi od nazwiska brytyjskiego astronoma Edmonda Halleya, który na początku XVIII wieku badał zapiski o kometach z lat 1456-1682. W 1705 roku przewidział ponowne pojawienie się tej komety w 1758. Ostatni raz była ona widziana 9 lutego 1986, następny raz nastąpi to 28 lipca 2061 roku. 265 rocznica
1781 - Angielsko-niemiecki astronom Frederick William Herschel odkrył planetę Uran, obserwując gwiazdy w gwiazdozbiorze Bliźniąt przy użyciu swego 16,5-centymetrowego teleskopu. Była to pierwsza nowa planeta odkryta od czasów starożytnych.
1802 - Zmarł ksiądz Józef Herman Osiński, duchowny katolicki, pijar, pedagog, autor i tłumacz wielu prac z fizyki, chemii oraz metalurgii, nazywany pierwszym polskim elektrykiem. Zajmował się również botaniką, był pionierem fizjologii roślin w Polsce. W zakonie pijarów przybrał imię Kazimierz. Odznaczony przez Stanisława Augusta Poniatowskiego Medalem Merentibus za podręcznik fizyki i dzieło o kopalniach i hutach. Urodził się 4 marca 1738 roku.
1803 - Urodził się Aleksander Wielopolski, polityk, dyrektor Komisji Wyznań i Oświecenia Publicznego w rządzie Królestwa Polskiego. W 1862 roku utworzył Szkołę Główną w Warszawie. Przywrócił Radę Stanu Królestwa Polskiego, wprowadził reformujące i porządkujące system administracji ustawy o samorządzie gmin miejskich i wiejskich, powiatów i guberni. Jego zasługą jest także wprowadzenie oczynszowania chłopów i równouprawnienia Żydów. Był przeciwnikiem walki o niepodległość Polski. Jest odpowiedzialny za tak zwaną brankę do wojska rosyjskiego, która w 1863 roku przyspieszyła wybuch powstania styczniowego. Zmarł 30 grudnia 1877 roku.
1809 - Król Szwecji Gustaw IV Adolf został aresztowany przez rebeliantów pod dowództwem pułkownika Georga Adlersparre'a, oskarżających go przyczynienie się do klęsk wojennych z Francją i Rosją, na rzecz której Szwecja utraciła Finlandię. 29 marca Gustaw IV Adolf został zmuszony do abdykacji, zaś po paru miesiącach opuścił Szwecję. Nowym królem został wybrany Karol XIII, który przed intronizacją został zmuszony do zatwierdzenia nowej konstytucji przywracającej władzę parlamentowi. 215 rocznica
1832 - W Petersburgu zmarł Aleksander Orłowski, malarz, batalista. W czasie pobytu w Petersburgu stworzył setki dzieł, których tematem przewodnim, obok scen wojennych, były krajobrazy, obyczaje ludowe, architektura, inspirowała go również natura ludzka. Tworzył portrety, które były próbą analizy psychologicznej człowieka. Urodził się 9 marca 1777 roku.
1842 - Zmarł Henry Shrapnel, oficer armii brytyjskiej i wynalazca, znany przede wszystkim, jako wynalazca amunicji typu "szrapnel”. Za zasługi dla armii brytyjskiej w 1814 otrzymał dożywotnią pensję w wysokości 1200 funtów. Szrapnel to pocisk artyleryjski używany do rażenia ludzi. Pocisk zawiera lotki w postaci ołowianych kulek lub strzałek, wyrzucane z pocisku za pomocą ładunku prochowego, przy wykorzystaniu zapalnika czasowego. Po wyrzuceniu z korpusu lotki rozlatują się stożkowo na odległość 150-200 metrów. Henry Shrapnel urodził się 3 czerwca 1761 roku.
1845 - Urodził się Jan Niecisław Badouin de Courtenay, polski językoznawca, pochodzenia francuskiego, twórca kazańskiej szkoły językowej w językoznawstwie. Rozgraniczył pojęcia statyki i dynamiki języka. Pierwsza bada prawa jego równowagi, a druga jego historyczne przemiany. Był pierwszym polskim językoznawcą, który zainteresował się mową dziecka. Propagował także esperanto. Zmarł 3 listopada 1929 roku.
1848 - W czasie tak zwanej Wiosny Ludów w Wiedniu doszło do manifestacji na ulicach miasta. W ich efekcie cesarz Ferdynand I udzielił dymisji znienawidzonemu kanclerzowi Klemensowi Metternichowi, wyraził zgodę na utworzenie gwardii narodowej i złożył obietnicę uchwalenia konstytucji, wolności prasy i uwłaszczenia chłopów.
1860 - Urodził się Hugo Wolf, austriacki kompozytor. Komponował głównie pieśni, w tym do słów poetów Eduarda Mörikego, Josepha von Eichendorffa i Johanna Wolfganga Goethego. Hugo Wolf do dziś pozostaje jednym z najwybitniejszych kompozytorów pieśni oraz symbolem dekadentyzmu ostatnich lat XIX wieku. Zmarł 22 lutego 1903 roku.
1862 - Zmarł Julian Roman Lubieniecki, jeden z najwybitniejszych publicystów pszczelarskich w Europie, założyciel Szkoły Pasieczników w Przemyślanach koło Lwowa. Sławę europejską zdobył wydaną we Lwowie w latach 1859-1860 trzytomową książką "Dokładna praktyczna nauka dla pasieczników, jak mają chodzić koło pszczół aby rozmnożyć prędko pasieki i wydobyć z nich zysk jak największy, tak w zwyczajnych naszych ulach krajowych, jako też w ulach dzierżoniowskich". W owych czasach była to najlepsza książka pszczelarska w Europie. Urodził się 18 lutego 1802 roku.
1863 - Francuski poeta August Barbier napisał wiersz "Atak pod Węgrowem", który został zainspirowany atakiem polskich kosynierów na rosyjskie armaty podczas Powstania Styczniowego. W czasie stoczonej 3 lutego bitwy pod Węgrowem zginęło około 150 Polaków, jednak Rosjanie zmuszeni byli odstąpić, co pozwoliło pozostałym oddziałom powstańczym bezpiecznie ewakuować się z miasta. Francuski poeta porównał to starcie do heroicznych walk starożytnych Spartan i nazwał tę bitwę Polskimi Termopilami.
1873 - Urodziła się Maryla Wolska, poetka, autorka lirycznych wierszy, nawiązujących do modernizmu i Młodej Polski, pełnych pesymizmu i przeczucia śmierci, autorka zbiorów: "Symfonia jesienna”, "Święto słońca”, "Dzbanek malin”. Tworzyła pod pseudonimem "Iwo Płomieńczyk". Zmarła 25 czerwca 1930 roku.
1880 - Urodził się Lancelot Eldin, australijski inżynier i wynalazca. Prawdopodobnie projektant pierwszego czołgu. W 1911 wpadł na pomysł budowy opancerzonego pojazdu gąsienicowego i rok później wysłał do brytyjskiego War Office - ministerstwa do spraw wojny - opis i rysunki takiego pojazdu. W 1913 otrzymał odpowiedź, że resort nie jest zainteresowany jego wynalazkiem. W 1916 roku War Office dysponowało już czołgiem własnego projektu, który wykorzystano podczas I wojny światowej. Roszczenia Eldina, co do uznania go za wynalazcę brytyjskiego czołgu, zostały odrzucone przez specjalną komisję królewską. Zmarł 6 maja 1950 roku.
1881 - Cesarz Rosji Aleksander II Romanow zginął w wyniku zamachu bombowego przeprowadzonego na Newskim Prospekcie w Petersburgu przez polskiego działacza Narodnej Woli Ignacego Hryniewieckiego, który również poniósł śmierć. Śmierć cara przekreśliła plany wprowadzenia w Rosji nowoczesnego państwa konstytucyjnego z bardzo ograniczonym, ale jednak realnym udziałem ludu we władzy, który miał poddanych przemienić w obywateli. Aleksander II urodził się 29 kwietnia 1818 roku. Uwłaszczył w 1864 roku chłopów w Rosji i Królestwie Polskim, a w 1867 roku sprzedał Alaskę Stanom Zjednoczonym za siedem milionów 200 tysięcy dolarów. Tron po Aleksandrze II przejął jego syn Aleksander III, który powrócił do polityki despotyzmu, cofając część reform demokratycznych ojca.
1884 - Urodził się Józef Węgrzyn, aktor, uznawany za jedną z ważniejszych postaci przedwojennego polskiego teatru i kina. Występował między innymi na deskach teatrów we Lwowie, Krakowie i Warszawie. W okresie międzywojennym grał między w filmach "Uroda życia", "Trędowata" i "Dziejach grzechu" i "Carat i jego sługi". Zmarł 4 września 1952 roku. 140 rocznica
1888 - Urodził się Anton Makarenko, radziecki pedagog i pisarz, twórca nowego systemu wychowania komunistycznego, autor słów: "Nie ma złej młodzieży, są tylko źli wychowawcy". System Makarenki obowiązywał w latach 50. i 60. XX wieku w ZSRR i podporządkowanych mu krajach Europy Środkowej. Zmarł 1 kwietnia 1939 roku.
1893 - Urodził się Konstanty Maria Józef Drucki-Lubecki, książę herbu Druck, pułkownik dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego, odznaczony Orderem Virtuti Militari. Pośmiertnie awansowany do stopnia generała brygady. We wrześniu 1939 roku dowodził Wileńską Brygadą Kawalerii. Po koniec września ranny we wsi Leszczesna, trafił do niewoli sowieckiej i został osadzony w więzieniu NKWD w Samborze. W maju 1940 wraz z grupą oficerów między innymi z 26. pułku ułanów Wielkopolskich przewieziony do więzienia w Kijowie. Został zamordowany na terenie Ukraińskiej SRR, prawdopodobnie w Kijowie, pochowany w lesie koło Bykowni. Jego nazwisko znalazło się na tak zwanej Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994 roku.
1898 - Urodził się Henry Hathaway, amerykański reżyser filmowy. Zrealizował między innymi: "Odstrzał”, "Port lotniczy", "Jak zdobywano Dziki Zachód”, "Złoto Alaski”, "Niagara” i "Pustynny lis”. W 1936 był nominowany do Oscara za reżyserię filmu "Bengali". Zmarł 11 lutego 1985 roku.
1899 - Urodził się Jan Lechoń, poeta, prozaik, krytyk literacki i teatralny, współtwórca grupy poetyckiej Skamander. W czasie wojny polsko-bolszewickiej pracował w Biurze Prasowym Wodza Naczelnego Józefa Piłsudskiego. Współtworzył kabaret literacki "Pikador". Należał do zarządu Związku Zawodowego Literatów Polskich, był sekretarzem generalnym PEN Clubu. Publikował w "Wiadomościach Literackich". Jan Lechoń był współzałożycielem Polskiego Instytutu Nauk i Sztuk w USA. Zmarł 8 czerwca 1956 roku. 125 rocznica
1904 - Na przełęczy Uspallata w Andach na granicy argentyńsko-chilijskiej ustawiono monumentalną rzeźbę Chrystusa Zbawiciela Andów. Upamiętnia ona pokój zawarty między tymi dwoma krajami po trwającym kilkadziesiąt lat sporze granicznym. Prawie ośmiometrowa rzeźba stoi na półkuli z granitu, zaś u stóp cokołu znajduje się napis w języku hiszpańskim: "Prędzej te góry rozsypią się w proch, nim Argentyńczycy i Chilijczycy złamią traktat pokojowy zawarty u stóp Chrystusa Zbawiciela". 120 rocznica
1909 - Urodził się Lucjan Szenwald, poeta, tłumacz i żołnierz. Należał do warszawskiej grupy literackiej Kwadryga. W 1925 debiutował na łamach "Skamandra". Od 1941 roku był żołnierzem Armii Radzieckiej, a od 1943 - oficerem Dywizji Piechoty imienia Tadeusza Kościuszki i jej kronikarzem. Autor tekstu znanej do dziś piosenki "Niech żyje wojna”, śpiewanej po wojnie przez Stanisława Grzesiuka, a obecnie przez Macieja Maleńczuka. Zmarł 22 sierpnia 1944 roku. 115 rocznica
1913 - Zmarł Walery Przyborowski, historyk, powieściopisarz, publicysta, uczestnik Powstania Styczniowego, autor popularnych powieści dla młodzieży, których napisał ponad 30, dążąc do stworzenia cyklu obejmującego całe dzieje Polski: "Bitwa pod Raszynem”, "Szwedzi w Warszawie”, "Namioty wezyra”, "Noc styczniowa”. Urodził się 27 listopada 1845 roku.
1913 - Urodził się William Joseph Casey dyrektor amerykańskiej agencji wywiadu CIA w latach 1981-87. Za rządów Casey'ego CIA potajemnie wspierała finansowo i materialnie afgańskich mudżahedinów, polską Solidarność oraz organizowała zamachy stanów w krajach Afryki Centralnej i Południowej. Zmarł 6 maja 1987 roku.
1921 - Urodziła sie Gitta Sereny, brytyjska pisarka i dziennikarka pochodzenia węgierskiego. W swoich książkach poruszała tematykę Holokaustu i nazizmu. Była także autorką dwóch pozycji poświęconych postaci 11-letniej morderczyni, Mary Bell. Zmarła 14 czerwca 2012 roku.
1922 - Urodził się Józef Szajna, scenograf, reżyser teatralny, scenarzysta, teoretyk teatru, malarz i grafik, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W czasie II wojny światowej więzień niemieckich obozów KL Auschwitz i Buchenwaldu. W 1972 roku założył Warszawskie Centrum Sztuki "Studio”. Międzynarodowe uznanie przyniosły mu "Reminiscencje” - niemy spektakl teatralny, dzieło poświęcone zamordowanym w czasie okupacji niemieckiej artystom krakowskiej ASP. Współpracował z teatrami całej Europy. Zmarł 24 czerwca 2008 roku.
1922 - Urodził się Andrzej Vincenz, pseudonim "Jan Torosiewicz”, publicysta i pisarz emigracyjny, profesor slawistyki na Uniwersytecie w Heidelbergu i Uniwersytecie w Getyndze. Współpracownik "Kultury”, prowadzonej przez Jerzego Giedroycia, oraz miesięcznika "Znak”. Orędownik pojednania polsko-ukraińskiego. Zmarł 16 sierpnia 2014 roku.
1923 - Urodził się Emil Karewicz, aktor teatralny, filmowy i radiowy. Popularność przyniosły mu role: oficera gestapo w filmie "Jak rozpętałem drugą wojnę światową", króla Władysława Jagiełły w "Krzyżakach", a zwłaszcza Hermanna Brunnera w serialu "Stawka większa niż życie". Wystąpił też między innymi w filmach: "Baza ludzi umarłych", "Kanał" oraz serialach "Czarne chmury", "Lalka", "Szaleństwo Majki Skowron", "Alternatywy 4", "Barwy szczęścia" i "Na dobre i na złe". Zmarł 19 marca 2020 roku.
1924 - Urodziła się Gertruda Szalszówna, aktorka teatralna i filmowa, związana z Katowicami. Występowała na scenie Teatru Nowego w Zabrzu, w latach 1959 - 1990, zagrała około 200 ról. Wystąpiła także w serialu telewizyjnym "Święta wojna" w komediowej roli Karlikowej , w latach 1999 - 2007. Zmarła 12 września 2009 roku. 100 rocznica
1929 - Urodził się Zbigniew Stefan Messner, profesor nauk ekonomicznych, pracownik naukowy i polityk, wicepremier, prezes Rady Ministrów w latach 1985-1988, poseł na Sejm PRL IX kadencji. Zmarł 10 stycznia 2014 roku. 95 rocznica
1931 - Sejm RP przyjął ustawę znoszącą wszystkie przywileje lub ograniczenia związane z pochodzeniem, narodowością, językiem, rasą lub religią sprzed 1918 roku. Choć konstytucja z 1921 roku gwarantowała równość praw wszystkim obywatelom państwa, niezależnie od religii i narodowości to w wielu dziedzinach mniejszości narodowe, w tym Żydzi byli dyskryminowani. Między innymi zgodnie z obowiązującą od lat 20. XX wieku decyzją rządu premiera Wincentego Witosa uniwersytety miały prawo do wprowadzenia ograniczeń w przyjmowaniu w szeregi studentów "kandydatów należących do mniejszości narodowych, wyznaniowych i językowych w granicach ich stosunku liczebnego do ogółu ludności Państwa”.
1932 - Urodził się Edward Szymkowiak, piłkarz, występujący na pozycji bramkarza, reprezentant Polski, olimpijczyk. Pięciokrotny mistrz Polski w barwach trzech różnych klubów, dwukrotny zdobywca Pucharu Polski, Pucharu Rappana i Pucharu Ameryki. W reprezentacji Polski rozegrał 53 mecze. Był najdłużej występującym bramkarzem w historii polskiej kadry narodowej -13 lat i 125 dni. Zmarł 28 stycznia 1990 roku.
1938 - Austriaccy naziści ogłosili zatwierdzoną następnie przez Adolfa Hitlera ustawę, która włączała Austrię do Wielkiej Rzeszy, jako Marchię Wschodnią. Hitler wyznaczył na 10 kwietnia plebiscyt, w którym ludność Niemiec i Austrii odpowiadała na pytania: "Czy zgadzasz się z połączeniem Rzeszy Niemieckiej z Austrią?” i "Czy zgadzasz się z listą przedstawioną przez naszego führera Adolfa Hitlera?”. Według oficjalnego komunikatu ogłoszonego 11 kwietnia 1938 roku na "tak” oddano w Niemczech 99 procent głosów, zaś w Austrii - 99,7.
1938 - W rozegranym w Zurychu pierwszym w historii meczu między reprezentacjami Szwajcarii i Polski padł remis 3:3. Gole dla Polski strzelili: Ernest Wilimowski, Jerzy Wostal i Leonard Piątek.
1939 - Urodził się Neil Sedaka, amerykański piosenkarz, pianista, kompozytor i autor tekstów, jedna z największych gwiazd muzyki pop lat 60. Jest autorem ponad tysiąca piosenek, między innymi: "The Diary", "Oh, Carol", "Stairway to Heaven", "Calendar Girl", "Little Devil" i "Happy Birthday Sweet Sixteen". 85 rocznica
1940 - Podczas akcji T4, od 13 do 15 marca 1940 roku, Niemcy zamordowali około 500 pacjentów szpitala psychiatrycznego w Kochanówce pod Łodzią. Specjalne ekipy SS, wywoziły chorych samochodami ciężarowymi na miejsce zbrodni, którym stały się pobliskie lasy. Chorych uśmiercano spalinami jednego z samochodów, który pełnił funkcję ruchomej komory gazowej.
1940 - Zakończyła się radziecko-fińska wojna zimowa. Trwała 104 dni od 30 listopada 1939 roku. Agresja ZSRR i metody prowadzenia wojny przez Armię Czerwoną - bombardowanie miast i innych obiektów cywilnych przez lotnictwo sowieckie - spotkały się z międzynarodowym potępieniem. 14 grudnia 1939 ZSRR został wykluczony z Ligi Narodów. Finlandia, mimo utraty części terytorium, zdołała obronić swoją niezależność. Wojna zimowa odsłoniła wszystkie słabe punkty Armii Czerwonej, która poniosła bardzo poważne straty. Zginęło ponad 125 tysięcy sowieckich żołnierzy, a prawie 190 tys. zostało rannych.
1942 - Maciej Aleksy Dawidowski "Alek" z Organizacji Małego Sabotażu "Wawer" wypisał na murach Muzeum Narodowego w Warszawie wielkimi literami: "Ludu W-wy jam tu. Kiliński Jan". Pomnik Jana Kilińskiego został przez władze niemieckie zdemontowany i ukryty w muzeum w odwecie za usunięcie niemieckiej tablicy z pomnika Mikołaja Kopernika.
1942 - Organizacja Małego Sabotażu "Wawer" umieściła na cokole pomnika Mikołaja Kopernika w Warszawie napis: "W odwet za zniszczenie pomnika Kilińskiego zarządzam przedłużenie zimy o 6 tygodni. (-) Mikołaj Kopernik astronom".
1943 - W Krakowie Niemcy rozpoczęli likwidację getta, które było jednym z pięciu największych gett utworzonych przez hitlerowców w Generalnym Gubernatorstwie. W ciągu dwóch dni Niemcy zamordowali około dwóch tysięcy Żydów. Około siedmiu tysięcy Żydów uznanych za zdolnych do pracy zostało przetransportowanych do obozu Kraków-Płaszów. Około dwóch tysięcy osób wywieziono do niemieckich obozów w Auschwitz oraz w Bełżcu, gdzie ich później zamordowano. Bezpośrednio przed wybuchem II wojny światowej krakowska ludność żydowska liczyła ponad 60 tysięcy osób. Okupację przeżyło niespełna tysiąc z nich.
1943 - Kolejny nieudany zamach na Adolfa Hitlera. Podczas lotu ze Smoleńska do Kętrzyna nie wybuchła z powodu zbyt niskiej temperatury bomba umieszczona przez niemieckich oficerów-spiskowców w samolocie przywódcy III Rzeszy. Ładunek ukryty był w skrzynce z alkoholem.
1945 - Został zamordowany przez Niemców w obozie koncentracyjnym w Mauthausen-Gusen Kazimierz Prószyński, wynalazca i konstruktor, twórca pierwszej w świecie ręcznej filmowej kamery zdjęciowej. Pozwalała ona na wykonywanie zdjęć filmowych w dowolnym miejscu i czasie. W 1907 roku opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu filmowego, wykorzystując ją w wynalazku noszącym nazwę kinofon oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych. Urodził się 4 kwietnia1875 roku.
1947 - Urodził się Jacek Bierezin, poeta, działacz opozycji, taternik, współzałożyciel ukazującego się poza cenzurą czasopisma "Puls". W 1974 jego tom poezji "Wam" został odrzucony przez cenzurę w Spółdzielni Wydawniczej "Czytelnik" i ukazał się nakładem Instytutu Literackiego w Paryżu. Spowodowało to objęcie go w Polsce całkowitym zakazem druku. W grudniu 1975 podpisał "List 59" przeciwko zmianom w Konstytucji PRL. Od 1976 był współpracownikiem Komitetu Obrony Robotników, następnie Komitetu Samoobrony Społecznej "KOR”. W latach 80. XX wieku przebywał na emigracji we Francji. Zginął w wypadku samochodowym 26 maja 1993 roku w Paryżu.
1950 - Urodził się William Hall Macy, amerykański aktor, scenarzysta, reżyser i producent filmowy. Najbardziej znany z roli Jerry'ego Lundegaarda w filmie "Fargo" z 1996 roku. Wystąpił też między innymi w filmach: "Symfonia życia”, "Morderstwo pierwszego stopnia”, "Boogie Nights” i "Fakty i akty”.
1953 - W obozie we Włodzimierzu nad Klaźmą w Związku Radzieckim zmarł Jan Stanisław Jankowski, delegat Rządu na Kraj, wicepremier, jeden z przywódców polskiego podziemia oskarżonych w moskiewskim "procesie szesnastu". Zarzucono im, że byli organizatorami i kierownikami polskiej organizacji podziemnej działającej na tyłach Armii Czerwonej na terytorium zachodnich obwodów Białorusi i Ukrainy, na Litwie i w Polsce oraz, że kierowali działalnością wywrotową przeciwko Armii Czerwonej i ZSRR. Wyrokiem moskiewskiego sądu skazano Jana Jankowskiego na osiem lat więzienia. Został prawdopodobnie zamordowany na dwa tygodnie przed końcem odbywania kary. Urodził się 6 maja 1882 roku.
1954 - W Warszawie założono Studencki Teatr Satyryków. Pierwsze przedstawienie miało premierę 2 maja 1954 roku pod tytułem "To idzie młodość". Ostatni spektakl wystawiono 14 marca 1975 roku. W tym czasie STS dał 55 premier i 3210 przedstawień. Trzon zespołu stanowili autorzy: Andrzej Jarecki, Agnieszka Osiecka, Jarosław Abramow, Ziemowit Fedecki, Stanisław Tym, kompozytorzy: Marek Lusztig, Edward Pałłasz, Maciej Małecki, reżyserzy: Jerzy Markuszewski, Wojciech Solarz, Olga Lipińska oraz aktorzy: Ryszard Pracz, Kazimiera Utrata, Henryk Malecha, Stanisław Mireński i Jan Stanisławski. 70 rocznica
1954 - Zmarł Ludomir Rogowski, kompozytor i dyrygent. Pisał dzieła literackie, dokonywał przekładów oraz tworzył ilustracje muzyczne do sztuk wystawianych między innymi w teatrach: Polskim, Małym, Rozmaitości. Od 1926 roku mieszkał w Dubrowniku.Urodzizł się 3 października 1881 roku. 70 rocznica
1954 - Stanowisko szefa radzieckiego KGB, utworzonego w marcu 1954 roku objął generał Iwan Sierow; odpowiedzialny między innymi za deportacje obywateli polskich w głąb Związku Sowieckiego w latach 1939-1941, brutalne zwalczanie i rozbicie struktur Armii Krajowej oraz Polskiego Państwa Podziemnego. Osobiście kierował pacyfikacją powstania węgierskiego w 1956 roku. 70 rocznica
1954 - Urodził się Piotr Łazarkiewicz, reżyser, aktor, scenarzysta, producent filmowy. Twórca między innymi filmów: "Fala - Jarocin '85", "Kocham kino", "Pora na czarownice". W 1997 roku przygotował reportaż poświęcony powodzi tysiąclecia "Wielka woda". Zmarł 20 czerwca 2008 roku. 70 rocznica
1957 - Urodził się Józef Krzysztof Giza, górnik, ofiara pacyfikacji katowickiej kopalni "Wujek" 16 grudnia 1981 roku. Brał udział w strajku protestacyjnym po wprowadzeniu stanu wojennego. Podczas pacyfikacji protestu został postrzelony z broni maszynowej. Jeden pocisk trafił go w rękę, a drugi w szyję. 16 grudnia 2015 roku pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności.
1960 - 18-letni włoski pianista Maurizio Pollini zwyciężył w VI Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym imienia Fryderyka Chopina w Warszawie. W konkursie wzięło udział 77 pianistów z 30 krajów. Odbywał się on w 150. rocznicę urodzin kompozytora. Rok 1960 został ogłoszony Rokiem Chopinowskim, a patronat nad jego obchodami objęło UNESCO. Nagrodę Polskiego Radia za najlepsze wykonanie mazurków otrzymała radziecka pianistka Irina Zaricka.
1960 - Urodził się Adam Clayton, irlandzki basista, członek zespołu U2. Brzmienie jego basu jest równie rozpoznawalne jak gitara The Edge. Wraz z irlandzkim perkusistą Larrym Mullenem Juniorem nagrał "Mision Imposible: Theme", znaną melodię filmową. Oprócz gry w zespole U2 nagrywa też z takimi wykonawcami jak: Nanci Griffith, B.B. King i Daniel Lanois.
1961 - Zmarła Agnes Pelton, amerykańska malarka abstrakcyjna, autorka obrazów nawiązujących do zjawisk natury. Jednym z najbardziej znanych motywów jej pracy był ogień. Interesowała się związkami sztuki z duchowością. Za życia niezbyt znana - zyskała sławę od połowy lat 90., gdy zorganizowano retrospektywną wystawę jej prac, zatytułowaną "Agnes Pelton, poet of nature". Urodziła się 22 sierpnia 1881 roku.
1962 - Amerykańskie Kolegium Połączonych Szefów Sztabów przedstawiło sekretarzowi obrony Robertowi McNamarze plany tak zwanej operacji "Northwoods”. Zakładała ona przeprowadzenie przez CIA i inne agencje rządowe ataków terrorystycznych w miastach USA, które miałyby zwiększyć poparcie publiczne dla planowanej wojny przeciwko Kubie. Zawarte w planach operacji porwanie samolotu oraz zamachy, obwiniające przy pomocy fałszywych dowodów rząd Kuby, miały stanowić Casus belli dla Stanów Zjednoczonych. Operacja nigdy nie została oficjalnie zatwierdzona ani wykonana. Prezydent John F. Kennedy osobiście odrzucił wniosek proponujący rozpoczęcie operacji "Northwoods".
1964 - W Nowym Jorku została zamrodowana przed swoim domem 29-letnia Kitty Genovese. Zbrodnię widzieli liczni świadkowie - sąsiedzi, ale nie zareagowali. Zachowanie to było później przedmiotem analiz psychologów - opisano je jako „syndrom Genovese” polegający głównie na rozproszeniu odpowiedzialności. 60 rocznica
1965 - Argentyńska pianistka Martha Argerich zwyciężyła w VII Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym imienia Fryderyka Chopina w Warszawie. Wzięło w nim udział 77 pianistów z 29 krajów, w tym siedmiu Polaków. Martha Argerich nazwana została "czarną panterą fortepianu”. Swój pierwszy występ rozpoczęła dość nietypowo, bo ucieczką sprzed wejścia na estradę. Jej tempo gry krytycy muzyczni określali, jako "rakietowe”, a sposób gry przyrównywano do interpretacji Vladimira Horowitza. Argentynka otrzymała także nagrodę Polskiego Radia za najlepsze wykonanie mazurków.
1965 - Urodził się Krzysztof Grabowski, muzyk, wokalista, kompozytor, autor tekstów, dziennikarz, lider zespołów Piżama Porno i Strachy na Lachy.
1968 - Górnik Zabrze pokonał Manchester United 1:0 w rozegranym na Stadionie Śląskim w Chorzowie rewanżowym meczu ćwierćfinałowym Pucharu Europy Mistrzów Klubowych. W pierwszym spotkaniu wygrali Anglicy 2:0. Zwycięstwo Górnika oglądało na stadionie około 90 tysięcy widzów. Zwycięskiego gola strzelił Włodzimierz Lubański. Od sezonu 1992/93 po reformie Pucharu Europy Mistrzów Klubowych zmieniono jego nazwę na Ligę Mistrzów.
1969 - Zmarł Walerian Żak, major pilot Wojska Polskiego, podpułkownik Królewskich Sił Powietrznych Wielkiej Brytanii. W maju 1942 roku - dowódca Dywizjonu 303, następnie, do lutego 1943 - dowódca Dywizjonu 308. Zdemobilizowany w 1947 roku, pozostał w Wielkiej Brytanii. Urodził się 14 kwietnia 1911 roku. 55 rocznica
1970 - Premiera filmu Antoniego Krauze "Monidło". Pierwowzorem scenariusza było opowiadania autorstwa Jana Himilsbacha pod tym samym tytułem. Czarno biały film trwa zaledwie 32 minuty, a główne role zagrali: Kazimiera Utrata, Henryk Hunko i Tadeusz Kwinta.
1970 - Urodził się Przemysław Bluszcz, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny. Jednym z jego największych sukcesów było zdobycie w 2004 roku nagrody za najlepszy debiut aktorski za rolę małomiasteczkowego kryminalisty w dramacie "W dół kolorowym wzgórzem" w 2004 roku na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. W filmie biograficznym "Skazany na bluesa" Jana Kidawy-Błońskiego zagrał autentyczną postać Leszka Martinka, legendarnego menedżera Dżemu. Zagrał też między innymi w filmach: "Czerwony pająk", "Być jak Kazimierz Deyna" i "Świadek koronny".
1975 - Zmarł Ivo Andrić, serbski powieściopisarz, nowelista, poeta i dyplomata, autor opowiadań: "Wakacje na południu”, "Opowiadania o bracie Piotrze” oraz powieści: "Most na Drinie”, "Konsulowie ich cesarskich mości”. Laureat literackiej Nagrody Nobla w 1961 roku. Urodził się 10 października 1892 roku.
1979 - Wprowadzono w życie Europejski System Walutowy, skupiający waluty ośmiu państw Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Utworzono Europejską Jednostkę Walutową - ECU. Nigdy nie była ona pieniądzem i nie przyjmowała postaci materialnej. Była konstrukcją prawno-finansową, umożliwiającą rozliczanie się w handlu międzynarodowym. 1 stycznia 1999 roku została zastąpiona przez EURO. 45 rocznica
1987 - Zmarł Bernhard Grzimek, niemiecki zoolog, badacz fauny ssaków Afryki, rzecznik ich ochrony, obrońca Narodowego Parku Serengeti w Tanzanii. Za film o Serengeti otrzymał Oscara w 1960 roku. W czasie II wojny światowej wielokrotnie ukrywał Żydów. Urodził się 24 kwietnia 1909 roku.
1988 - Otwarto podmorski tunel dla pociągów, łączący japońskie wyspy Honsiu i Hokkaido. Jego długość wynosi około 54 kilometrów, z czego ponad 23 znajduje się pod dnem morza. Koszt budowy wyniósł ponad trzy miliardy 600 milionów dolarów.
1992 - Zmarła Irena Netto, aktorka teatralna i filmowa, znana między innymi z filmów "Wolne miasto", "Pożegnania", "Pigułki dla Aurelii", "Wspólny pokój" i "Rozstanie". Była cenioną aktorką charakterystyczną, którą chętnie angażowano do wyrazistych ról drugoplanowych. Przed II wojną światową współpracowała z Polskim Radiem. Urodziła się 19 października 1899 roku.
1995 - Zmarł Franciszek Gajowniczek, żołnierz, więzień niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, uratowany od śmierci głodowej przez franciszkanina ojca Maksymiliana Kolbego, który dobrowolnie oddał za niego życie. W październiku 1982 roku uczestniczył w kanonizacji ojca Kolbego, której dokonał w Rzymie papież Jan Paweł II. Urodził się 15 listopada 1901 roku.
1996 - Zmarł Krzysztof Kieślowski, reżyser filmowy. Międzynarodową sławę przyniosła mu zrealizowana wraz ze scenarzystą Krzysztofem Piesiewiczem telewizyjna seria "Dekalog". Sukces dwóch części serii - "Krótkiego filmu o zabijaniu" oraz "Krótkiego filmu o miłości" sprawił, że polskiego reżysera zaczęto uważać za czołowego twórcę europejskiego. Tryptyk "Niebieski", "Czerwony" i "Biały" uzyskał rozgłos na najbardziej prestiżowych festiwalach w Europie - w Wenecji, gdzie "Niebieski" otrzymał "Złote Lwy", oraz w Berlinie i Cannes. Urodził się 27 czerwca 1941 roku.
2002 - Zginął w wypadku samochodowym Hubert Wagner, trener, twórca największych sukcesów polskiej siatkówki. Prowadzona przez niego drużyna zdobyła mistrzostwo świata w Meksyku w 1974 roku, a w 1976 roku w Montrealu - złoty medal olimpijski. Był też trenerem reprezentacji Tunezji, pracował w Turcji, a w Polsce z klubowymi drużynami Legii Warszawa, Stilonu Gorzów i Morza Szczecin. Jako zawodnik był członkiem drużyny, która na igrzyskach olimpijskich w Meksyku w 1968 zajęła piąte miejsce. Urodził się 4 marca 1941 roku.
2002 - W Warszawie odsłonięto pomnik Tarasa Szewczenki, ukraińskiego poety i malarza. Stanął na skwerze imienia poety na warszawskim Mokotowie. Pomnik przedstawiający młodego Szewczenkę upamiętnia jego pobyt w Warszawie w 1830 roku. Na cokole znajduje się fragment wiersza Szewczenki "Do Polaków". Monument powstał z inicjatywy ambasadora Ukrainy w Polsce, Dmytra Pawłyczki.
2003 - Rada Miasta ustanowiła 1 sierpnia Dniem Pamięci Warszawy. Święto upamiętnia wybuchu Powstania Warszawskiego w 1944 roku. O godzinie 17.00, w godzinę "W”, uruchamiane są syreny alarmowe. Dodatkowo w tym dniu budynki miejskie i pojazdy miejskich spółek komunikacyjnych są dekorowane barwami narodowymi i barwami miasta stołecznego Warszawy.
2006 - Zmarła Lois Maureen Stapleton, amerykańska aktorka, laureatka Oscara w 1982 roku za rolę drugoplanową w filmie "Czerwoni". Grała między innymi w musicalu "Bye Bye Birdie" oraz filmie katastroficznym "Port lotniczym". Urodziła się 21 czerwca 1925 roku.
2009 - Zmarł Edmund Niemczyk, malarz i rzeźbiarz, tworzący w Polsce Francji i Monako. Laureat wielu nagród artystycznych, w tym złotego medalu Grand Prix l’ Exposition Intercontinentale w 1965 roku. Autor wystroju kościołów w Polsce, a także rzeźb i obrazów w budowlach Księstwa Monako, w tym wykonał dekoracje w drewnie, metalu i kamieniu oraz witraże w kaplicy Chapelle de la Paix w Monako. Miał wystawy między innymi w Paryżu, Nicei, Cannes, w Rzymie, a także w Kobe w Japonii. Urodził się 28 sierpnia 1933 roku. 15 rocznica
2010 - Zmarł Justin Tanner Petersen, amerykański haker, inżynier dźwięku, prywatny detektyw oraz informator Federalnego Biura Śledczego. W czasie, gdy pomagał FBI łapać innych hakerów i osoby poszukiwane przez Biuro, sam nie zaprzestał kryminalnej działalności. Za hakerstwo został skazany na 41 miesięcy więzienia i trzy lata nadzoru oraz grzywnę w wysokości 40 tysięcy dolarów. Urodził się 24 lipca 1960 roku.
2013 - Argentyński kardynał Jorge Mario Bergoglio został wybrany na 266. papieża. Przyjął imię Franciszek. Został wybrany podczas drugiego dnia konklawe, zwołanego w związku z rezygnacją papieża Benedykta XVI. Jest pierwszym papieżem z kontynentu południowoamerykańskiego, a także pierwszym spoza Europy od połowy VIII wieku, czyli od czasu papieża Grzegorza III. Jest również pierwszym jezuitą wybranym na papieża i pierwszym zakonnikiem od czasu papieża Grzegorza XVI, którego pontyfikat przypada na pierwszą połowę XIX wieku.
2014 - Zmarł Janusz Zbigniew Zabłocki, publicysta, polityk, działacz katolicki. Poseł na Sejm PRL w latach 1965-1985. Jeden z twórców i pierwszy prezes Polskiego Związku Katolicko-Społecznego. W latach 1977-1983 członek prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Urodził się 18 lutego 1926 roku. 10 rocznica
2015 - Zmarł Jan Niewiński, żołnierz Armii Krajowej, dowódca samoobrony polskiej w Rybczy w czasie rzezi wołyńskiej. Po zajęciu Rybczy przez Armię Czerwoną wstąpił do Armii Polskiej w ZSRR pod dowództwem Zygmunta Berlinga. Jako dowódca plutonu ckm uczestniczył w przełamaniu Wału Pomorskiego, zdobyciu Kołobrzegu oraz bitwie o Berlin. Po wojnie żołnierz Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Po przejściu w stan spoczynku został działacze sportowym, między innymi pracował w Polskim Komitecie Olimpijskim i Polskim Związku Bokserskim. Urodził się 27 grudnia 1920 roku.
2016 - 37 osób zginęło, a 125 zostało rannych w zamachu bombowym w Ankarze. Po zamachu aresztowano 11 osób podejrzanych o udział w ataku terrorystycznym. Według premiera Turcji Ahmeta Davutoglu za zamach odpowiedzialna była Partia Pracujących Kurdystanu.
2019 - Zmarła Zofia Czerwińska, aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna. Zdobyła popularność między innymi rolą Zofii Nowosielskiej w serialu telewizyjnym "Czterdziestolatek". Zagrała też w filmach: "Rejs", "Miś", "Poszukiwany, poszukiwana" i "Złoto dezerterów". Urodziła się 19 marca 1933 roku. 5 rocznica
2019 - Zmarł Jerzy Kalibabka, przestępca-uwodziciel, którego losy stały się motywem serialu telewizyjnego "Tulipan". Został skazany na 15 lat pozbawienia wolności i ponad milion starych złotych grzywny za uwodzenie i okradanie kobiet wypoczywających w nadmorskich i górskich kurortach. Pieniądze pozwoliły prowadzić mu wystawne życie. Wartość skradzionych przez Kalibabkę przedmiotów sąd oszacował na blisko 15 milionów ówczesnych złotych. Lista ofiar przestępcy obejmowała ponad 200 nazwisk. Urodził się 23 marca 1956 roku. 5 rocznica
2020 - Zmarł profesor Jan Konstanty Szczepański, ekonomista, pedagog, ekspert Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Przez 50 lat prowadził pracę dydaktyczną, uczył w Szkole Głównej Planowania i Statystyki, później przemianowanej na Szkołę Główną Handlową. Był współzałożycielem i szefem Katedry Zarządzania Finansami Przedsiębiorstwa. Urodził się 14 czerwca 1933 roku.
2021 - Zmarł nagle Marvelous "Marvin" Hagler, znakomity w przeszłości amerykański bokser zawodowy. Był niekwestionowanym mistrzem świata wagi średniej od 1980 do 1987 roku. Pokonał 11 przeciwników w walkach o tytuł mistrza świata. W 1992 został wprowadzony do World Boxing Hall of Fame, a w 1993 do Międzynarodowej Galerii Sław Boksu. W latach 80. XX wieku został wybrany wojownikiem dekady przez magazyn "Boxing Illustrated". Urodził się 23 maja 1954 roku
2022 - Zmarł Paweł Kwiek - fotograf, operator filmowy i realizator światła, nauczyciel akademicki, artysta sztuk wizualnych zaliczany do neoawangardy lat 70-tych. Był absolwentem łódzkiej Filmówki na wydziale operatorskim i realizacji, a później kształcił kolejne pokolenia studentów tej uczelni, a także w warszawskiej ASP. W 1980 roku zaangażował się w działania Solidarności, a po wprowadzeniu stanu wojennego został wydalony z łódzkiej uczelni. Był autorem filmów eksperymentalnych, w swoich działaniach artystycznych wykorzystywał techniki wizualne, ale także filozofię i poezję. Prace artysty znajdują się w zbiorach CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie, Muzeum sztuki Nowoczesnej w Warszawie i Fundacji ERSTE w Wiedniu. Urodził się 16 marca 1951.
2022 - Zmarł Adam Odzimek, biskup pomocniczy diecezji radomskiej. W pracach Episkopatu działał w Komisji ds. Duszpasterstwa Turystycznego, Komisji Charytatywnej i Podkomisji Biblijnej. Urodził się 7 października 1944 roku.
2023 - Zmarła Phyllida Barlow, brytyjska artystka wizualna, rzeźbiarka i nauczycielka akademicka, przez ponad 40 lat wykładowczyni sztuki w Chelsea College of Arts i Slade School of Art w Londynie. Autorka między innymi instalacji "Dock” w Tate Britain z 2014 roku. 1. rocznica
