1325 - Król Polski Władysław Łokietek i Wielki Książę Litewski Giedymin zawarli przymierze przeciwko Zakonowi Krzyżackiemu zagrażającemu obu krajom. Potwierdzeniem traktatu było małżeństwo dzieci władców: późniejszego króla Polski Kazimierza Wielkiego oraz księżniczki litewskiej Aldony, która po koronacji przyjęła imię Anna.
1384 - Królewna węgierska Jadwiga została koronowana na Króla Polski. Jadwiga Andegaweńska, córka króla Węgier i Polski Ludwika była od dzieciństwa przygotowywana do roli władczyni, objęła ją w wieku 10 lat. Mając lat 12, w 1386 roku poślubiła Wielkiego Księcia Litewskiego Władysława Jagiełłę, pieczętując tym samym unię polsko- litewską. Królowa Jadwiga zasłynęła z wiedzy i mądrości, ale też wrażliwości na los ubogich i chorych. Wspierała szpitale, klasztory, była także fundatorką testamentu na rzecz Akademii Krakowskiej, obecnie Uniwersytetu Jagiellońskiego; umożliwiła tym samym jego odnowienie. Jest patronką Polski i apostołką Litwy. W 1997 roku papież Jan Paweł II ogłosił błogosławioną Jadwigę świętą.
1523 - Zmarł Luca Signorelli, włoski malarz. Jego najsłynniejsze dzieło to freski w Orvieto, przedstawiające Sąd Ostateczny. Poprzez ujęcia anatomiczne i nagromadzenie postaci jego malarstwo zbliżone jest do formy prac Michała Anioła. Urodził się około 1450 roku. 500. rocznica
1553 - Zmarł Lucas Cranach Starszy, malarz niemiecki z okresu renesansu, autor wielu prac o tematyce mitycznej, ewangelicznej i biblijnej, jak "Adam i Ewa", "Madonna pod jodłami" czy "Tablica dziesięciorga przykazań". Był także portrecistą, namalował między innymi Henryka Pobożnego i Katarzynę Meklemburską oraz portrety Marcina Lutra. Pozostawił po sobie ponad 400 prac. Urodził się w 1472 roku. 470. rocznica
1672 - Król Polski Michał Korybut Wiśniowiecki zawarł z Imperium Osmańskim pokój w Buczaczu, uznany za haniebny. Na mocy tego traktatu oddawał wschodnie rubieże Polski, obecnie tereny Ukrainy, we władanie tureckie. Ustalenia buczackie nie weszły w życie, sprzeciwiła się im, bowiem szlachta. Rok później hetman Jan Sobieski pokonał Turków pod Chocimiem, a dzięki sukcesom wojennym został wybrany królem Polski w 1674 roku.
1730 - Zmarł Antoine de la Motte Cadillac, francuski szlachcic, uznawany za odkrywcę Nowej Francji, czyli Kanady. W 1701 roku założył miejscowość Ville d’Etroit, na zachodnim brzegu jeziora Erie. Z niej powstało miasto Detroit, które w XX wieku stało się centrum amerykańskiego przemysłu samochodowego. Od nazwiska założyciela pochodzi nazwa jednej z najsłynniejszych amerykańskich marek samochodów. Urodził się 5 marca 1658.
1791 - Zmarł Grigorij Potiomkin, rosyjski wojskowy, faworyt carycy Katarzyny II, głównodowodzący w wojnie z Turcją, prowadzonej przez imperium carskie w latach 1787-1792. Katarzyna II oddała Potiomkinowi we władanie Krym, które to miasto rozbudowywał. Był też założycielem Odessy, Chersonia i pomysłodawcą floty czarnomorskiej. Potiomkin był uważany za inicjatora drugiego rozbioru Polski. Urodził się 24 września 1739 roku.
1793 - Zgilotynowana została Maria Antonina, królowa Francji. W wieku 14 lat wyszła za mąż za delfina Francji, późniejszego króla Francji, 16-letniego wówczas Ludwika Augusta Burbona. Był to mariaż dwóch największych w tamtych czasach dynastii królewskich - Habsburgów i Burbonów. Po wybuchu rewolucji królowa została oskarżona o spisek przeciwko Francji i stracona. Urodziła się 2 listopada 1755 roku. 230. rocznica
1794 - Generał Tomasz Wawrzecki przybył do Warszawy i został zaprzysiężony na najwyższego naczelnika insurekcji kościuszkowskiej w miejsce wziętego do rosyjskiej niewoli Tadeusza Kościuszki. Wraz z generałem Józefem Zajączkiem kierował działaniami wojskowymi w ostatniej fazie powstania. Po próbach oporu w Warszawie, rzezi Pragi i kapitulacji wycofał się z pozostałym wojskiem pod Radoszyce, gdzie 16 listopada ostatnie oddziały powstańcze uległy rozproszeniu. W niewoli rosyjskiej pozostawał do 1796 roku, kiedy wraz z Tadeuszem Kościuszką został zwolniony przez cara Pawła I.
1799 - Zmarł Samuel Chróścikowski, pijar, filozof, fizyk i matematyk, autor pierwszego podręcznika fizyki w języku polskim - "Fizyka doświadczeniami potwierdzona". Napisał też przeznaczone dla młodzieży "Powinności każdego człowieka, krótko zebrane". Urodził się 10 stycznia 1730 roku.
1810 - Zmarł Nachman z Bracławia, chasydzki rabin, który pozostawił po sobie zwolenników, tak zwanych bracławskich chasydów, różniących się od innych chasydzkich grup tym, że nie mają przywódcy, bo nikogo nie uznają za godnego następcy Nachmana. Jego grób w Humaniu, na Ukrainie, jest celem pielgrzymek chasydów z całego świata. Urodził się 4 kwietnia 1772 roku.
1813 - Pod Lipskiem rozpoczęła się "bitwa narodów", w której armia napoleońska, wspierana przez polski korpus, pod wodzą księcia Józefa Poniatowskiego, poniosła klęskę w walce z wojskami koalicyjnymi Austrii, Prus, Rosji i Szwecji. Starcia zakończyły się 19 października. 210. rocznica
1841 - Urodził się Florian Stablewski, arcybiskup poznański i gnieźnieński, prymas Polski w latach 1891-1906. W swojej działalności na pierwsze miejsce wysuwał sprawy Kościoła. Propagował w archidiecezji tak zwany ruch patronacki, przedstawiony w encyklice "Rerum novarum" papieża Leona XIII. Założył pismo "Przewodnik Katolicki” oraz Drukarnię i Księgarnię świętego Wojciecha w Poznaniu. Poszukiwał kompromisu w kwestii polskich spraw narodowościowych, w okresie strajków szkolnych w latach 1901-1906, łagodził napięcia petycjami do cesarza niemieckiego. Jednocześnie ugodowość wobec zaborcy naraziła go na krytykę części społeczeństwa. Zmarł 24 listopada 1906 roku.
1846 - William Morton przeprowadził w Massachusetts General Hospital w Bostonie pierwszą udaną operację pod narkozą. W czasie operacji, po podaniu przez Mortona środka znieczulającego, jeden z chirurgów usunął pacjentowi guz z karku.
1849 - Urodził się George Washington Williams, amerykański żołnierz wojny secesyjnej, minister chrześcijański, polityk, prawnik, dziennikarz, pisarz, obrońca praw człowieka. Napisał historię Afroamerykanów w USA. Jest autorem słynnego listu otwartego do króla Belgów Leopolda II potępiającego praktyki w jego prywatnej kolonii funkcjonującej wtedy, jako Wolne Państwo Kongo. W filmie "Tarzan: Legenda" z 2016 roku w postać Williamsa wcielił się Samuel L. Jackson. Zmarł 2 sierpnia 1891 roku.
1854 - Urodził się Oscar Wilde, angielski powieściopisarz i dramaturg, pochodzenia irlandzkiego. Rozgłos przyniosły mu, drukowane w formie eseju, dialogu lub bajki, wypowiedzi o sztuce, zawierające często stwierdzenia zaskakujące, sprzeczne z powszechni przyjętymi, tak zwane paradoksy. Autor powieści "Portret Doriana Graya", komedii obyczajowych: "Brat marnotrawny", "Wachlarz Lady Windermere” i "Bądźmy poważni na serio”, a także bajek, esejów, nowel i wierszy. Zmarł 30 listopada 1900 roku.
1863 - Urodził się Austen Chamberlain, brytyjski polityk, członek Partii Konserwatywnej, wielokrotny minister, współtwórca traktatów lokarneńskich z 1925 roku. Przyczynił się do przyjęcia Niemiec do Ligi Narodów. Laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1925. Zmarł 17 marca 1937 roku. 160. rocznica
1867 - Urodził się Ferdynand Hoesick, historyk literatury, pisarz, wydawca, autor między innymi książek biograficznych: "Chopin”, "Życie Juliusza Słowackiego" i "Miłość w życiu Zygmunta Krasińskiego", a także powieści, opowiadań, felietonów. W 2016 roku z okazji 75. rocznicy śmierci Ferdynanda Hoesicka Biblioteka Narodowa udostępniła ponad 80 zdigitalizowanych jego prac na swoim portalu. Zmarł 13 kwietnia 1941 roku.
1869 - W stanie Nowy Jork doszło do mistyfikacji archeologicznej - "odkrycia" tak zwanego Giganta z Cardiff. Szczątki rzekomego trzymetrowego olbrzyma, przedpotopowego biblijnego giganta, odkryto podczas kopania studni. W autentyczność odkrycia powątpiewali archeolodzy, jednak szybko znalazło ono obrońców. Żywot mistyfikacji był krótki. 10 grudnia 1869 roku jej autor - George Hull ujawnił szczegóły oszustwa. Jak się okazało, kupił blok gipsu, zapłacił dwóm rzeźbiarzom za jego wymodelowanie, a następnie zakopał na farmie swojego kuzyna, wtajemniczonego w planowane oszustwo. Po roku wynajęci robotnicy dokonali przypadkowego "odkrycia” giganta.
1886 - Urodziła się Lucyna Messal, wybitna tancerka i solistka, primadonna Operetki Warszawskiej. Występowała na scenach Warszawy, Lublina, Łodzi, Petersburga, Moskwy, Wiednia i Budapesztu. W czasie okupacji niemieckiej prowadziła w Warszawie popularny "Bar pod Messalką", po wojnie występowała w Teatrze Nowym. Była legendą polskiej operetki, uwielbianą przez publiczność. Miała wspaniałe warunki sceniczne: urodę, figurę, talent i głos. W swoim repertuarze miała ponad 50 ról. Zmarła 10 grudnia 1953 roku.
1886 - Urodził się Dawid Ben Gurion, działacz syjonistyczny; w latach 1948-1953 i 1955-1963 premier i minister obrony Izraela. Wieloletni przywódca społeczności żydowskiej w Palestynie. 14 maja 1948 roku przewodniczył w uroczystości proklamacji niepodległości Izraela, składając, jako pierwszy podpis pod Deklaracją Niepodległości Izraela. Podczas I wojny izraelsko-arabskiej zjednoczył żydowskie ugrupowania paramilitarne, tworząc Siły Obronne Izraela. Był nazywany "twórcą Izraela” i "ojcem narodu”. Uczestniczył w budowaniu instytucji państwowych, przewodniczył w kierowaniu licznych projektów na rzecz rozwoju kraju. Zmarł 1 grudnia 1973 roku.
1888 - Urodził się Eugene O’Neill, amerykański dramaturg. Laureat literackiej Nagrody Nobla, w 1936 roku. Był autorem powieści: "Pożądanie w cieniu wiązów”, "Słoma”, "Poza horyzontem” i "Pierwszy człowiek. Zmarł 27 listopada 1953 roku. 135. rocznica
1889 - Fotograf i wynalazca Konrad Brandel uzyskał patent na ręczny aparat do zdjęć migawkowych zwany fotorewolwerem. Był on prekursorską konstrukcją aparatu przeznaczonego do zdjęć reporterskich umożliwiającą dzięki małym rozmiarom oraz kompaktowej budowie robienie szybkich zdjęć w terenie o możliwie najlepszej jakości. Aparaty Brandla produkowane były na zamówienie. Sprzedał ich ponad 100. Wśród użytkowników byli tacy artyści jak Gerson, Siemiradzki, Gierymski i Kossak.
1890 - Urodził się Michael Collins, polityk irlandzki, założyciel i przywódca Irlandzkiej Armii Republikańskiej. W 1916 roku uczestnik powstania wielkanocnego, skierowanego przeciwko panowaniu brytyjskiemu. Pierwszy premier i prezydent Wolnego Państwa Irlandzkiego. Twórca zasad wojny partyzanckiej, która zmusiła Anglików do zawarcia rozejmu. Był to pierwszy w historii Irlandii rozejm w jej siedmiuset letnim okresie dominium brytyjskiego. Zginął w zamachu 22 sierpnia 1922 roku, podczas irlandzkiej wojny domowej, w zasadzce przygotowanej przez odłam IRA przeciwny traktatowi i proponowanemu w nim podziałowi Irlandii.
1900 - Urodził się Roman Jasiński, pianista i krytyk muzyczny, znawca i popularyzator muzyki, pedagog, kronikarz życia muzycznego Warszawy. Od 1935 roku związany z Polskim Radiem, autor ponad tysiąca popularnych audycji zatytułowanych "Rozmaitości muzyczne". W latach 1945-1969 naczelny redaktor działu muzycznego Polskiego Radia, autor wspomnień "Zmierzch starego świata". Zmarł 4 września 1987 roku.
1909 - Teatrowi Miejskiemu w Krakowie nadano imię Juliusza Słowackiego. Teatr działa nieprzerwanie od 1893 roku. W czasie wojny został zajęty przez Niemców, którzy utworzyli w neobarokowym budynku swoją scenę. Na początku istnienia Teatru Miejskiego swoje sztuki wystawiał w nim Stanisław Wyspiański - tu odbyła się prapremiera "Wesela" w marcu 1901 roku, a placówką kierowali między innymi Ludwik Solski oraz Juliusz Osterwa. Obecnie dyrektorem teatru imienia Juliusza Słowackiego jest Krzysztof Głuchowski.
1921 - Urodził się Andrzej Munk, reżyser i scenarzysta filmowy, jeden z przedstawicieli nurtu zwanego polską szkołą filmową. Twórca filmów: "Eroica”, "Człowiek na torze” i "Zezowate szczęście”, a także nieukończonego obrazu "Pasażerka”. W latach 1957-1961 był wykładowcą w łódzkiej szkole filmowej, a od 1965 roku placówka ta przyznaje nagrodę jego imienia, dla najlepszego debiutanta roku. Zginął w wypadku samochodowym, 20 września 1961 roku.
1923 - Założono The Walt Disney Company. Firma powstała z inicjatywy braci Raya i Walta Disneyów. Jest to obecnie największy na świecie konglomerat medialny pod względem przychodów, znany przede wszystkim z filmów familijnych i bajek. Maskotką korporacji jest stworzona przez Uba Iwerksa i Walta Disneya rysunkowa postać, Myszka Miki. 100. rocznica
1923 - Brytyjski zegarmistrz John Harwood opatentował w Szwajcarii zegarek automatyczny. 100. rocznica
1925 - W Locarno w Szwajcarii zawarto traktat, który pozwolił Niemcom odbudować mocarstwową pozycję na arenie międzynarodowej, utraconą po I wojnie światowej. Francja, Wielka Brytania Włochy i Belgia zawarły z Niemcami porozumienie dotyczące nienaruszalności granic zachodnich tego kraju. Natomiast Polska i Czechosłowacja były biernymi uczestnikami. Nie zdołały uzyskać takich gwarancji - skutkiem układów traktatowych było tylko zapewnienie o arbitrażu mocarstw zachodnich w przypadku sporów Warszawy i Pragi z Niemcami.
1927 - Urodził się Günter Grass, niemiecki pisarz, poeta, autor powieści: "Blaszany bębenek", "Kot i mysz", "Psie lata" i "Rozległe pole". W twórczości często wprowadza motywy polsko-niemieckiego pojednania. W 1999 roku otrzymał literacką Nagrodę Nobla. Zmarł 13 kwietnia 2015 roku.
1928 - Urodził się Jerzy Zieleński, dziennikarz, publicysta, działacz opozycji w okresie PRL, współtwórca i pierwszy redaktor naczelny "Tygodnika Mazowsze”. W połowie lat 70. zaangażował się w działalność opozycyjną, współpracując z Komitetem Obrony Robotników. W czasie wydarzeń sierpniowych w 1980 był sygnatariuszem skierowanego do władz komunistycznych apelu 64 naukowców, literatów i publicystów o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami. 13 grudnia 1981 roku, na wiadomość o wprowadzeniu stanu wojennego Jerzy Zieleński popełnił samobójstwo. 95. rocznica
1929 - Franciszek Żwirko i Antoni Kocjan ustanowili na samolocie RWD-2 międzynarodowy rekord wysokości lotu, osiągając cztery tysiące cztery metry.
1938 - Urodziła się Nico, niemiecka modelka, aktorka, wokalistka zespołu The Velvet Underground. Była muzą takich artystów jak: Andy Warhol, Jimmy Page, Bob Dylan, Lou Reed, Jackson Browne i Iggy Pop. Ojciec Nico zginął w niemieckim obozie koncentracyjnym. Zmarła 18 lipca 1988 roku. 85. rocznica
1939 - W Lesie Szpęgawskim pod Starogardem Gdańskim Niemcy rozstrzelali 47 polskich księży. Łącznie w serii zbiorowych egzekucji przeprowadzonych przez okupantów w pobliżu Starogardu zamordowano, według różnych szacunków, od pięciu do siedmiu tysięcy osób - przede wszystkim przedstawicieli polskiej inteligencji z Pomorza oraz pacjentów szpitala psychiatrycznego w Kocborowie. W Lesie Szpęgawskim mordowano również Żydów oraz Niemców - przeciwników nazizmu.
1942 - Okupacyjne władze niemieckie powiesiły 50 więźniów Pawiaka w odwecie za przeprowadzoną przez oddziały AK akcję dywersyjną "Wieniec", w czasie, której uszkodzono tory w kilku punktach wokół Warszawy, paraliżując w ten sposób na wiele godzin zaopatrzenie niemieckiej armii walczącej na froncie wschodnim. Była to pierwsza publiczna egzekucja przeprowadzona przez Niemców w okupowanej stolicy.
1945 - Polska podpisała Kartę Narodów Zjednoczonych. Podpis złożył w Waszyngtonie minister spraw zagranicznych Wincenty Rzymowski. Jest to wielostronna umowa międzynarodowa powołująca do życia i określająca ustrój Organizacji Narodów Zjednoczonych - stąd nazywa się ją czasem Konstytucją ONZ.
1945 - Utworzono Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa. FAO zajmuje się walką z biedą i głodem oraz podnoszeniem dobrobytu poprzez redystrybucję żywności i rozwój obszarów wiejskich. Organizacja wspiera także kraje rozwijające się w podnoszeniu wydajności i modernizacji rolnictwa.
1946 - Zmarł Granville Bantock, angielski kompozytor, autor pieśni, kantat, oper, symfonii i utworów kameralnych. W kompozycjach wykorzystywał motywy muzyki ludowej Hebrydów oraz z utworów Wagnera. Głównym źródłem jego inspiracji była tematyka orientalna, sięgał jednak także po motywy staroangielskie i greckie. Jako dyrygent prowadził między innymi orkiestry w New Brighton, Liverpoolu i Birmingham. Urodził się 7 sierpnia 1868 roku.
1946 - W Norymberdze powieszeni zostali nazistowscy zbrodniarze III Rzeszy skazani na karę śmierci przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy: Hans Frank - generalny gubernator w okupowanej Polsce, Wilhelm Frick - generał SS i SA, protektor Czech i Moraw, Alfred Jodl - szef sztabu w Naczelnym Dowództwie Wehrmachtu, Ernst Kaltenbrunner - szef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy, Wilhelm Keitel - feldmarszałek Rzeszy, szef Naczelnego Dowództwa Wehrmachtu, Joachim von Ribbentrop - minister spraw zagranicznych, Alfred Rosenberg - ideolog partyjny NSDAP, minister Rzeszy do spraw Terenów Wschodnich, Fritz Sauckel - generał SS i SA, organizator pracy przymusowej, Arthur Seyss-Inquart - komisarz Rzeszy w Holandii oraz Julius Streicher - wydawca "Der Stuermer", współorganizator eksterminacji Żydów.
1946 - Urodził się Bogdan Chruścicki, dziennikarz i komentator sportowy. Karierę dziennikarską rozpoczął w 1967 roku w Polskiej Agencji Prasowej. Od 1977 pracował w Polskim Radiu, relacjonował między innymi igrzyska olimpijskie w Lake Placid, Moskwie, Los Angeles, Atlancie i Nagano. Po odejściu z radia w 2000 roku komentował sporty zimowe na antenie Eurosportu. Autor książek o tematyce sportowej. Był również redaktorem naczelnym, ukazującej się w latach 2000-2014, "Kroniki Sportu Polskiego". Zmarł 16 października 2015 roku.
1946 - Urodził się Jacek Jurzak, kierowca wyścigowy, pilot rajdowy, konstruktor, szpieg CIA. W latach 1972-1973 był szkolony, jako funkcjonariusz polskiego wywiadu. W kwietniu 1980 roku podjął współpracę z CIA, za co został w listopadzie 1983 roku aresztowany. W pierwszej instancji 30 maja 1984 roku został skazany za szpiegostwo na 15 lat więzienia, natomiast, po apelacji, sąd drugiej instancji skazał go na 25 lat pozbawienia wolności. 11 czerwca 1985 roku na moście Glienicke w Berlinie został wraz z czterema innymi szpiegami amerykańskimi został przekazany Stanom Zjednoczonym w zamian za Mariana Zacharskiego. Zmarł 23 września 2005 w USA.
1950 - Zmarł Wacław Borowy, historyk literatury polskiej, krytyk literacki, pedagog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, autor prac naukowych z zakresu historii literatury i krytyki. Uczynił z biblioteki uniwersyteckiej nowoczesny i największy naukowy księgozbiór stolicy oraz przyczynił się do usystematyzowania i skatalogowania zbiorów. Podczas okupacji niemieckiej brał udział w tajnym nauczaniu na uniwersytecie, uratował znaczną część księgozbioru biblioteki po Powstaniu Warszawskim. Urodził się 19 maja 1890 roku.
1958 - Telewizja Polska wyemitowała premierowy program Kabaretu Starszych Panów, prowadzonego przez Jeremiego Przyborę i Jerzego Wasowskiego. Był uważany za "najbardziej zdumiewające i niepowtarzalne zjawisko w dziejach kabaretu”. W programie występowali najlepsi polscy aktorzy, wśród nich: Irena Kwiatkowska, Kalina Jędrusik, Wiesław Gołas, Edward Dziewoński, Wiesław Michnikowski, Mieczysław Czechowicz oraz tytułowi "Starsi Panowie", czyli Jerzy Wasowski - dziennikarz radiowy, kompozytor i reżyser oraz Jeremi Przybora - autor tekstów piosenek i skeczy.
Istniał do 1966 roku. 65. rocznica
1959 - Zmarł George Catlett Marshall, amerykański generał i polityk. Był uważany za twórcę potęgi armii Stanów Zjednoczonych. Jego największym osiągnięciem był udział w opracowaniu i przeforsowanie w Kongresie Stanów Zjednoczonych w 1947 roku Programu Odbudowy Europy, nazwanego od jego imienia planem Marshalla. W 1953 roku otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla. Urodził się 31 grudnia 1880 roku.
1959 - Urodził się Andrzej Drzewiński, fizyk i pisarz science fiction, autor opowiadań: "Zabawa w strzelanego”, "Bohaterowie do wynajęcia”, "Posłaniec”, a wspólnie z Andrzejem Ziemiańskim powieści - "Zabójcy szatana” oraz "Nostalgia za Sluag Side”. Piastuje funkcję profesora zwyczajnego Instytutu Fizyki i dziekana na Wydziale Fizyki i Astronomii Uniwersytetu Zielonogórskiego.
1963 - Zmarł Wacław Aleksander Lachman, dyrygent, kompozytor i pedagog, autor podręczników i śpiewników, animator życia muzycznego, także aktywny społecznik. W 1906 roku w Warszawie założył Chór Lachmana, który zyskał później sławę, jako Harfa. Wystąpił z nim około 300 razy w czasie okupacji hitlerowskiej. Jego dorobek to ponad 300 utworów, głównie na chór męski. Jest jedną z najbardziej zasłużonych postaci związanych z muzyką chóralną w Polsce. Urodził się 19 grudnia1880 roku. 60. rocznica
1964 - Chiny przeprowadziły pierwszą próbę z bombą jądrową. Było to skutkiem wcześniejszej współpracy ze Związkiem Radzieckim w dziedzinie techniki jądrowej. Jednak współpraca szybko została zerwana, a Chiny stały się samodzielnym mocarstwem atomowym.
1968 - Podczas XIX Letnich Igrzysk Olimpijskich w Meksyku, w trakcie dekoracji medalowej i odgrywania hymnu USA po biegu na 200 metrów, czarnoskórzy sprinterzy amerykańscy Tommie Smith i John Carlos wykonali Gest Czarnej Siły. Polegał on na uniesieniu pięści odzianej w czarną rękawiczkę. Gest ten był powszechnie znanym symbolem amerykańskiego ruchu "Black Pride", równocześnie został uznany za wyraz poparcia dla Czarnych Panter. Ponadto zawodnicy weszli na podium bez butów, mając na nogach czarne skarpety, co było symbolem dyskryminacji ekonomicznej czarnych mieszkańców Stanów Zjednoczonych prowadzącej do skrajnego ubóstwa i głodu. Sportowcy zostali natychmiast usunięci z wioski olimpijskiej. 55. rocznica
1976 - W Krakowie udostępniono zrekonstruowany po zniszczeniu przez hitlerowców Pomnik Grunwaldzki, odsłonięty po raz pierwszy w 1910 roku. Jest to posąg konny króla Władysława Jagiełły, ufundowany przez Ignacego Jana Paderewskiego, w 500. rocznicę Zwycięstwa pod Grunwaldem. Autorami dzieła są Marian Konieczny i Jerzy Wiwulski. Pomnik ma ponad 13 metrów wysokości, na szczycie cokołu umieszczono konny posąg króla Władysława Jagiełły. Lewą ręką król trzyma końską uzdę, a w prawej obnażony opuszczony w dół miecz. Przed pomnikiem znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza. W uroczystości odsłonięcia pomnika wzięło udział 150 tysięcy osób.
1977 - Premiera wojennego serialu telewizyjnego "Polskie drogi" w reżyserii Janusza Morgensterna. Serial od początku zyskał pozytywne opinie publiczności i cieszył się dużą popularnością. Twórcy otrzymali wiele nagród, między innymi za reżyserię, scenariusz, muzykę, a także za kreacje aktorskie. Główne role zagrali: Karol Strasburger, Kazimierz Kaczor i Henryk Talar.
1978 - Konklawe kardynalskie wybrało Karola Wojtyłę, arcybiskupa i metropolitę krakowskiego, na papieża. Przybrał imię Jan Paweł II. Był pierwszym od 1542 roku - od ponad 450 lat - biskupem Rzymu spoza Włoch. 26-letni pontyfikat Jana Pawła II był jednym z najdłuższych w dziejach Kościoła. Wywarł wielki wpływ na losy Kościoła, miał też znaczenie dla historii świata. Wybór Jana Pawła II na Stolicę Piotrową został entuzjastycznie przyjęty przez Polaków, ale niechętnie przez władze PRL i innych państw bloku wschodniego. Przyczynił się do upadku komunizmu w Polsce i Europie Wschodniej. Jego słynne wezwanie wygłoszone w Warszawie podczas pierwszej pielgrzymki do Polski: "Niech przyjdzie Duch Twój i odnowi oblicze ziemi, tej ziemi..." jest uważane za początek upadku komunizmu w Polsce. Podstawą nauczania Jana Pawła II były postanowienia Soboru Watykańskiego II. Podczas swojego pontyfikatu wydał 14 encyklik, z których wiele było poświęconych rodzinie oraz społecznej nauce Kościoła. W pierwszej Encyklice "Rendemptor Hominis”, pisał o przyrodzonej, niezbywalnej godności człowieka. W ostatniej encyklice "Ecclesia i Eucharistia” o doświadczeniu wiary. "Kościół żyje dzięki Eucharystii. Ta prawda wyraża nie tylko doświadczenie wiary, ale zawiera w sobie istotę tajemnicy Kościoła" - pisał Jan Paweł II. Papież- Polak zasłynął z licznych podnóży apostolskich. Odbył 104 podróże, odwiedzając 129 krajów. Ojciec Święty zmarł 2 kwietnia 2005 roku w Watykanie. Został beatyfikowany przez papieża Benedykta XVI, 1 maja 2011 roku, a kanonizowany 27 kwietnia 2014 przez papieża Franciszka. 45. rocznica
1978 - Wanda Rutkiewicz, jako pierwsza Europejka i trzecia kobieta na świecie zdobyła Mount Everest. Polska himalaistka stanęła na szczycie o godzinie 13.45. Było to 76. wejście na najwyższy szczyt Himalajów. Wanda Rutkiewicz miała na koncie także wiele innych spektakularnych sukcesów. Była jedną z nielicznych kobiet, które zdobyły przynajmniej osiem gór powyżej ośmiu tysięcy metrów. Była też pierwszą kobietą na świecie na szczycie K2. Zaginęła podczas wejścia na szczyt jednej z najwyższych gór na świecie - Kangczendzongi w Nepalu. Urodziła się 4 lutego 1943 roku. Za datę jej śmierci przyjmuje się 13 maja 1992 roku. Ciało himalaistki nie zostało odnalezione. 45. rocznica
1978 - Premiera filmu "Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy". Inspiracją dla filmu była działalność Stanisława Cichockiego, przedwojennego polskiego kasiarza. Główne role zagrali: Piotr Fronczewski, Gabriela Kownacka i Wiesław Michnikowski. 45. rocznica
1979 - Agenda ONZ do spraw Wyżywienia i Rolnictwa ogłosiła Światowy Dzień Żywności. Była to odpowiedź na pogłębiające się braki żywności w najuboższych rejonach świata i marnowanie żywności w bogatych krajach. Dążeniem inicjatorów Światowego Dnia Żywności było zwiększanie świadomości na temat sytuacji żywnościowej na świecie oraz budowanie solidarności z ludźmi cierpiącymi z powodu głodu i niedożywienia na skutek klęsk żywiołowych, wojen i ubóstwa.
1979 - Jan Paweł II opublikował adhortację posynodalną "Catechesi Tradendae". Była ona owocem prac synodu biskupów zwołanego jeszcze przez papieża Pawła VI w październiku 1977. Synod poświęcony był w całości sprawom katechezy w Kościele. Ojcowie synodalni, czerpiąc z nauczania Soboru Watykańskiego II, zajęli się problemami odnowy katechezy w aspekcie doktrynalnym, biblijnym, liturgicznym, moralno-egzystencjalnym, eklezjalnym i dydaktyczno-pedagogicznym. Jan Paweł II opublikował adhortację w pierwszą rocznicę swojego wyboru.
1982 - Zmarł Hans Selye, kanadyjski lekarz endokrynolog, autor pojęcia stresu i pierwszy badacz wpływu tego zjawiska na życie człowieka. Założył w Montrealu Międzynarodowy Instytut Badań nad Stresem. Jest autorem ponad 30 książek w 1400 artykułów naukowych na temat stresu. Jego książka "Stres okiełznany" została przełożona na 12 języków. Urodził się 26 stycznia 1907 roku.
1986 - Tyrolczyk Reinhold Messner po wejściu na szczyt Lhotse został pierwszym himalaistą, który zdobył wszystkie ośmiotysięczniki. Zdobycie kompletu 14 szczytów Korony Himalajów i Karakorum zajęło mu łącznie 16 lat. Swoje wyprawy upamiętnił w książkach, których napisał około 50. Preferował w swych wspinaczkach himalajskich styl alpejski - starał się nie korzystać z tragarzy, zakładał minimalną liczbę obozów pośrednich i poręczówek. Nie używał też butli tlenowych. Za swe osiągnięcia w alpinizmie na igrzyskach olimpijskich w Calgary w 1988 został nagrodzony wraz z Jerzym Kukuczką srebrnym Orderem Olimpijskim, jednak odmówił przyjęcia wyróżnienia.
1989 - Zmarł Cornelius Louis Wilde, amerykański aktor i reżyser, nominowany do Oscara za rolę Fryderyka Chopina w filmie "Pamiętna pieśń". Urodził się 13 października 1915 roku.
1990 - Zmarł Art Blakey, amerykański perkusista i kompozytor jazzowy, lider zespołu Jazz Messengers. Uważany za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli amerykańskiego hard bopu. Jego styl, pełen bluesowych i funkowych inspiracji, wywarł olbrzymi wpływ na współczesnych mu i późniejszych twórców jazzowych. Urodził się 11 października 1919 roku.
1991 - Zgodnie z umową międzyrządową powstała Fundacja "Polsko-Niemieckie Pojednanie”. Jest organizacją non-profit, działa na rzecz ofiar prześladowań nazistowskich i polsko-niemieckiego dialogu. Prowadzi działalność społeczną, humanitarną i edukacyjną. Organizacja zajmuje się też kwestią wypłat niemieckich świadczeń finansowych dla byłych więźniów obozów koncentracyjnych i robotników przymusowych Trzeciej Rzeszy, niesienia pomocy żyjącym ofiarom nazizmu, zabiegami na rzecz zachowania pamięci oraz zbliżenia między Polakami i Niemcami.
1992 - W Londynie zmarł polski aktor Władysław Sheybal, który w latach 50. wyemigrował do Wielkiej Brytanii i tam pracował do końca życia. W 1956 roku wystąpił w filmie Andrzeja Wajdy "Kanał", w roli kompozytora Michała. Wyjechał na stypendium do Paryża, stamtąd trafił do Londynu, gdzie pozostał. Grał głównie role charakterystyczne w filmach i serialach, znanych także polskim widzom: "Pozdrowienia z Rosji", "Mózg za miliard dolarów", "Zakochane kobiety", "Ekspres pod lawiną" i innych. Urodził się 12 marca 1923 roku.
1996 - 84 osoby zostały zadeptane, a 180 rannych na stadionie w mieście Gwatemala przed meczem eliminacyjnym do piłkarskich Mistrzostw Świata Gwatemala-Kostaryka.
1997 - Zmarł James Albert Michener, amerykański pisarz, autor bestsellerów, między innymi nagrodzonych Pulitzerem "Opowieści południowego Pacyfiku" oraz zbeletryzowanej historii Polski "Poland", wydanej w 1983 roku. Urodził się 3 lutego 1907 roku.
1998 - Premiera czesko-słowacko-polsko-francuskiego dramatu wojennego "Zabić Sekala" w reżyserii Vladimíra Michálka. Główne role zagrali: Bogusław Linda, Olaf Lubaszenko i Jiri Bartoska. Obraz zdobył wiele nagród na festiwalach filmowych w całej Europie. 25. rocznica
2001 - Zmarł Jurij Ozierow, rosyjski reżyser filmowy, Ludowy Artysta ZSRR. Po agresji ZSRR na Polskę został powołany do wojska. Przeszedł cały szlak bojowy wielkiej wojny ojczyźnianej. Uczestniczył w bitwie o Moskwę i szturmował Królewiec. Przed generalnym szturmem na Królewiec postanowił, że jeśli przeżyje, to za pomocą kina opowie, co widział podczas wojny. Nakręcił filmy: "Stalingrad", "Wyzwolenie", "Żołnierze wolności", "Bitwa o Moskwę". Urodził się 26 stycznia 1921 roku.
2003 - Zmarł jeden z najsłynniejszych bokserów świata Węgier Laszlo Papp. Jako pierwszy zdobył trzy złote medale olimpijskie - w 1948, 1952 i 1956 roku. Dwukrotnie był mistrzem Europy, a jednym z, niewielu, którzy go pokonali był Zbigniew Pietrzykowski. Jako pierwszy bokser z komunistycznego kraju przeszedł na zawodowstwo. Urodził się 25 marca 1926 roku. 20. rocznica
2003 - Na Światową Listę Dziedzictwa Kulturowego UNESCO wpisano oryginalne tablice z 21 postulatami robotników strajkujących w gdańskiej stoczni w sierpniu 1980 roku. Listę otwierało żądanie utworzenia wolnych związków zawodowych. Pozostałe dotyczyły przestrzegania konstytucyjnych praw i wolności, zniesienia przywilejów partyjnych oraz poprawy warunków bytowych społeczeństwa. Tablice z postulatami zostały uznane przez Międzynarodowy Komitet Doradczy Programu UNESCO "Pamięć Świata” za jeden z najważniejszych dokumentów XX wieku, świadectwo wydarzeń mających przełomowy wpływ na zmiany polityczne, ustrojowe i gospodarcze państw bloku socjalistycznego, których kolebką była Stocznia Gdańska. 20. rocznica
2004 - Zmarł Tomasz Strzembosz, historyk najnowszych dziejów Polski, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk. Od 1945 roku związany z harcerstwem. W 1989 był jednym z twórców Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej, potem przewodniczącym i honorowym przewodniczącym ZHR. Autor książek i ponad 100 publikacji naukowych. Brat Teresy i Adama Strzemboszów. Urodził się 11 września 1930 roku.
2006 - Otwarto najdłuższy na świecie, w dniu otwarcia, podmorski gazociąg służący do przesyłania gazu ziemnego z Norwegii do Wielkiej Brytanii. Pracę rozpoczęto w 2004 roku. Otwarcie rurociągu było dwustopniowe. Południowy odcinek rozpoczął przesyłanie gazu 1 października 2006, północną część uruchomiono w październiku 2007. Oficjalne otwarcie miało miejsce w Londynie 16 października 2006 przez premiera Tony'ego Blair'a i jego norweskiego odpowiednika Jensa Stoltenberga.
2007 - Zmarł Ignacy Jeż, duchowny katolicki, biskup, teolog. Brał udział w obradach Soboru Watykańskiego II. Był współautorem listu biskupów polskich do niemieckich z 1965 roku. W 1972 został pierwszym biskupem nowej diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej, którą kierował do 1992 roku. Autor rozważań: "Nawrócenie przywilejem wolności” i "Listy pasterskie w latach 1972-1988”. Urodził się 31 lipca 1914 roku.
2007 - Zmarła Deborah Kerr, angielska aktorka i gwiazda hollywoodzka lat 50., znana z filmów: "Stąd do wieczności”, "Quo Vadis”, "Król i ja”, "Noc iguany” i "Świadek oskarżenia”. Sześciokrotnie nominowana do Oscara dla najlepszej aktorki. Laureatka Honorowego Oscara za całokształt twórczości artystycznej. Urodziła się 30 września 1921 roku.
2007 - Zmarł Jerzy Markuszewski, reżyser teatralny, twórca i główny animator Studenckiego Teatru Satyryków, działacz opozycji demokratycznej, współpracownik Komitetu Obrony Robotników i podziemnej "Solidarności”. Autor scenariuszy do filmów: "Bardzo starzy oboje”, "Przybłęda” i "Niebo bez słońca”. Urodził się 16 grudnia 1930 roku.
2011 - Zmarł Józef Morzy, historyk, wykładowca Uniwersytetu imieniu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor prac, między innymi: "Kryzys demograficzny na Litwie i Białorusi w II połowie XVII wieku", "Zarys dziejów ZSRR". Urodził się 10 sierpnia 1921 roku.
2011 - Zmarła Elouise Pepion Cobell, amerykańska działaczka z plemienia Czarnych Stóp, finansistka i ekonomistka, liderka wieloletniego pozwu zbiorowego wytoczonego przez grupę amerykańskich Indian rządowi USA w związku z zarzutami złego zarządzania funduszami należącymi do ponad 500 tysięcy indywidualnych Indian. Po trwającym 14 lat procesie - jednym z największych i najbardziej skomplikowanych w historii USA - w 2009 roku Cobell doprowadziła do zawarcia bezprecedensowej ugody, na mocy której rząd zgodził się wypłacić 3,4 miliarda dolarów indiańskim właścicielom praw do ziemi i bogactw naturalnych. Urodziła się 5 listopada 1945 roku.
2015 - Zmarł Bogdan Chruścicki, dziennikarz i komentator sportowy. Karierę dziennikarską rozpoczął w 1967 roku w Polskiej Agencji Prasowej. W 1970 roku przeniósł się do "Sztandaru Młodych". Pisał również w "Głosie Pracy". Od 1977 był zatrudniony w Polskim Radiu, jako dziennikarz sportowy. Relacjonował między innymi igrzyska olimpijskie w Lake Placid, Moskwie, Los Angeles, Atlancie i Nagano. Po odejściu z radia w 2000 roku komentował sporty zimowe w Eurosporcie. Autor książek o tematyce sportowej. Urodził się 16 października 1946 roku.
2016 - Zmarł Jerzy Grzegorz Tuszewski, dziennikarz, reżyser radiowy i teatralny oraz filmowy. W 1955 roku rozpoczął współpracę z Polskim Radiem, a od 1965 roku zaczął w nim pracować, jako etatowy reżyser. Współpracował z rozgłośniami zagranicznymi, między innymi w Berlinie, Brukseli, Paryżu, Pradze czy Sydney. Przez kilkanaście lat w Programie Drugim Polskiego Radia prowadził Studio Form Dokumentalnych. W latach 1989-1994 był inicjatorem i szefem artystyczno-programowym trzech sesji Międzynarodowego Forum Sztuki Radiowej MACROPHON. Był wielokrotnie nagradzany w kraju i za granicą. Był laureatem Złotego Mikrofonu, przyznanego w uznaniu radiowej twórczości dokumentalnej i artystycznej. Otrzymał też złotą odznakę honorową Polskiego Radia. Urodził się 12 marca 1931 roku.
2016 - Zakończył się synod Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP w Cieszynie, podczas którego przyjęto między innymi zmiany w przepisach kościelnych, umożliwiające diakonom przewodniczenie nabożeństwom z Sakramentem Wieczerzy Pańskiej. Przepisy weszły w życie 1 stycznia 2017 roku.
2016 - Zmarł Józef Bandzo, pseudonim "Jastrząb”, działacz podziemia niepodległościowego w czasie II wojny światowej, a następnie powojennego podziemia antykomunistycznego, pośmiertnie awansowany do stopnia podpułkownika. Walczył między innymi w 5. Wileńskiej Brygadzie AK majora Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki”. W 1947 podczas amnestii ujawnił swoją działalność podziemną. Przez wiele lat był inwigilowany i prześladowany. W roku 1960 został skazany na karę dożywotniego więzienia za przestępstwa gospodarcze. Na wolność wyszedł w 1976 roku. Urodził się 21 października 1923 roku.
2018 - Zmarł Bogdan Sawicki, dziennikarz, prezenter radiowy i telewizyjny, znany z anteny Polskiego Radia i TVP. W radiowej Jedynce prowadził magazyn "Zawsze pięć po...", przez wiele lat "Cztery pory roku" i "Lato z Radiem". W latach 2011-2015 współprowadził koncerty plenerowe "Lata z Radiem". W TVP był twarzą Telewizyjnego Kuriera Warszawskiego. Urodził się 14 października 1967 roku. 5. rocznica
2018 - Zmarł Ireneusz Bieniaszkiewicz, adwokat, żołnierz Armii Krajowej, więzień łagrów sowieckich. Adwokat broniący przed sądami i kolegiami do spraw wykroczeń studentów i pracowników naukowych UMCS w czasie stanu wojennego. W uznaniu zasług Ireneusz Bieniaszkiewicz został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 15 listopada 1925 roku. 5. rocznica
2019 - Zmarł Tadeusz Jabłoński, dziennikarz i pisarz, posługujący się pseudonimem Paweł Dzianisz. Publikował cykle felietonów, szkice literackie, eseje, reportaże historyczne, biografie, przewodniki turystyczne, powieści i opowiadania. Autor około 20 książek między innymi "Pierwszy wiatr", "wokoło Conrada" i innych. Był współautorem pomysłu ustanowienia prestiżowych nagród żeglarskich: Rejs Roku i Srebrny Sekstant. Urodził się 23 października 2019 roku.
2020 - Zmarł Johnny Bush, amerykański piosenkarz i perkusista country, autor tekstów piosenek. Bush, nazywany "Country Caruso”, jest najbardziej znany ze swojego charakterystycznego głosu i piosenki "Whiskey River”, przeboju z pierwszej dziesiątki listy przebojów, której był autorem. Urodził się 17 lutego 1935 roku.
2021 - Zmarł Jerzy Korczak, pisarz pochodzenia żydowskiego. Autor powieści, opowiadań i tekstów publicystycznych, założyciel i kierownik artystyczny Teatru Satyry w Poznaniu, a także kierownik artystyczny Teatru Dramatycznego w Poznaniu i Teatru imienia Aleksandra Fredry w Gnieźnie. Autor około 30 książek. Ostatnie, które opublikował to: "Karski: opowieść biograficzna", "Pamięć ci wszystko wybaczy", "Oswajanie strachu". Urodził się 16 lutego 1927 roku.
2022 - Zmarł Józef Ćwiertnia, reżyser i scenarzysta filmów animowanych, twórca między innymi "Podróży kapitana Klipera", "Olimpiady Bolka i Lolka" oraz "Reksia". W 1973 roku nagrodzonym Srebrnymi Koziołkami na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Młodego Widza "Ale Kino!” w Poznaniu za "Przygody kropli wody". Urodził się 20 grudnia 1936 roku. 1. rocznica
2022 - Zmarł Josef Somr, czeski aktor. Ma na swoim koncie dziesiątki ról filmowych i telewizyjnych. Zagrał jedną z głównych ról, dyżurnego ruchu Ladislava Hubička w głośnym filmie Jiříego Menzla "Pociągi pod specjalnym nadzorem", nagrodzonym Oscarem w kategorii najlepszego filmu nieanglojęzycznego. Grał również postać Pekařa, dyrektora szpitala w Borze w popularnym serialu telewizyjnym "Szpital na peryferiach". Urodził się 15 kwietnia 1934 roku. 1. rocznica
