Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 15.10.2022
2022-10-15, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 15.10.2022

[Fot.Rocznica I powstania śląskiego, uroczystości w Katowicach.1929.Źródło:Narodowe Archiwum Cyfrowe(www.powstancyslascy.pl)]
[Fot.Rocznica I powstania śląskiego, uroczystości w Katowicach.1929.Źródło:Narodowe Archiwum Cyfrowe(www.powstancyslascy.pl)]
Ważną rolę w działaniach na rzecz polskości Śląska odegrała organizacja związana z byłymi powstańcami śląskimi. Założona w 1923 roku przyjęła nazwę Związek Powstańców Śląskich, a na jej czele stanął Alfons Zgrzebniok jeden z dowódców w czasie powstań śląskich.
Niewątpliwie warto również przypomnieć dwóch innych mniej znanych przywódców Związku Powstańców Jana Wyglendę, ale także Walentego Fojkisa.

Jan Wyglenda ps. „Traugutt” urodził się pod koniec XIX wieku w Brzeźnicy koło Raciborza na Górnym Śląsku. Już na początku 1919 roku w miejscowości gdzie się urodził zorganizował oddział zbrojny.

Z pewnością nie bez znaczenia pozostawał fakt, że Wyglenda był jednym z komendantów Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Miał już za sobą poważne doświadczenia wojenne czasu I wojny, a potem także I powstania śląskiego, gdzie dowodził bitwą pod Gdowem, ale także w dwóch następnych powstaniach śląskich.

W trzecim powstaniu był jednym z dowodzących insurekcją, ale także szefem sztabu Grupy „Północ”. Po podziale Górnego Śląska zmuszony został do opuszczenia rodzinnego obszaru przyznanego Niemcom i zamieszkał w polskim województwie śląskim.

W okresie międzywojennym był oficerem rezerwy Wojska Polskiego. Działał też we władzach lokalnych na Śląsku. W czasie II wojny wziął udział w kampanii wrześniowej a potem w Polskich Siłach Zbrojnych.

Niestety po wojnie zaangażował się w działalność władz komunistycznych Mimo, że działał w partii to i tak został aresztowany przez bezpiekę i był więziony w latach pięćdziesiątych. Po wyjściu z więzienia pracował jako urzędnik. Zmarł w 1971 roku w Rybniku , gdzie został pochowany.

Ten drugi powstaniec i działacz narodowy czyli Włodzimierz Walenty Fojkis, przyszedł nas świat w Katowicach także u schyłku XIX wieku. Już przed I wojną światowa zaangażował się w działalność Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.

Kiedy wybuchła I wojna podobnie jak Jan Wyglenda został wcielony do armii niemieckiej. Ranny powrócił z wojny i zaraz po powrocie zaangażował się ponownie w działalność na rzecz polskiego Śląska.

Z początku nawiązał kontakt z Polską Organizacją Wojskową, uczył się też w Szkole Podchorążych w Warszawie. Zaangażował się też w czasie akcji plebiscytowej na Śląsku i podobnie jak Wyglenda był także jednym z dowódców POW Górnego Śląska.

Był pierwszym, który ruszył ze swoim oddziałem do II powstania śląskiego. Od grudnia 1920 do kwietnia 1921 był komendantem POW Górnego Śląska w powiecie katowickim.
W III powstaniu śląskim był też jednym z dowódców.

W okresie międzywojennym poza tym, że był oficerem rezerwy jednego z pułków piechoty został też naczelnikiem gminy Michałkowice. Był także członkiem Chrześcijańskiej Demokracji i posłem do Sejmu RP i Sejmu Śląskiego. I działał podobnie jak Wyglenda w Związku Powstańców Śląskich.

Organizował Ochotnicze Oddziały Powstańcze. Po kampanii 1939 roku pełnił służbę w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie .W czerwcu 1950 roku otrzymał brytyjskie obywatelstwo. Zmarł 26 października 1950 roku w Edynburgu w Wielkiej Brytanii.

Jego imię nosi plac na rodzinnym Wełnowcu, ale także ulice w Katowicach-Murckach, w Rudzie Śląskiej i w innych miastach. Jego postać została też uwidoczniona na muralu w Siemianowicach Śląskich.
O polskość Śląska Opolskiego 15.10.2022

Zobacz także

2022-11-01, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 01.11.2022 Wśród walczących o polskość Śląska byli też kapłani, którzy w czasie II wojny zostali zamordowani przez Niemców. Do zapomnianych, pozostających wciąż… » więcej 2022-10-29, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 29.10.2022 Niewątpliwie ważną rolę w powstaniach śląskich odgrywała służba zdrowia. Jednak lekarze, sanitariuszki i sanitariusze z czasów powstań wciąż pozostają… » więcej 2022-10-22, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 22.10. 2022 Mija właśnie 99 lat od założenia w Bytomiu Polsko Katolickiego Towarzystwa Szkolnego, które miało działać na Śląsku Opolskim. » więcej 2022-10-08, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 08.10.22 W tych dniach mija 100 lat od czasu kiedy premier Julian Nowak dokonał otwarcia I Sejmu Śląskiego w Katowicach. Wcześniej Tymczasowa Śląska Rada Wojewódzka… » więcej 2022-10-01, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 01.10.2022 W okresie miedzywojennym poza działalnością harcerską młodzież tworzyła też własne organizacje o charakterze społeczno-politycznym. Na Śląsku, ale… » więcej 2022-09-24, godz. 07:00 O polskość Śląska Opolskiego 24.09.2022 Mimo powszechnej propagandy niemieckiej Polacy na Ślasku nie poddawali się. Niemieckie raporty Gestapo donosiły, że bardzo popularne jest słuchanie zagranicznych… » więcej 2022-09-17, godz. 07:00 O polskość Śląska Opolskiego 17.09.2022 Na przełomie lat 1939/1940 Niemcy rozpoczęli budowę wielkiej fabryki benzyny syntetycznej w Blachowni Śląskiej. Ściśle wiązało się to z ekspansywnymi… » więcej 2022-09-10, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 10.09.2022 Pod koniec XIX wieku i na początku XX, ale również, kiedy powstała II Rzeczpospolita na umacnianie się polskości na Śląsku wpływały muzyka i pieśni… » więcej 2022-09-03, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 03.09.2022 W ostatnich miesiącach poprzedzających wybuch II wojny Niemcy przygotowywali Septemberaktion.Na listach znaleźli się przede wszystkim uczestnicy powstań śląskich… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »