Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 11.12.2021
2021-12-11, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 11.12.2021

[Fot.Jubileusz 40-lecia kapłaństwa prałata Pawła Brandysa (drugi z prawej).Od lewej ks.Jan Brandys, Karol Grzesik, bp.Teofil Bromboszcz i ks.Emil Szramek.Źródło: sbc.org.pl]
[Fot.Jubileusz 40-lecia kapłaństwa prałata Pawła Brandysa (drugi z prawej).Od lewej ks.Jan Brandys, Karol Grzesik, bp.Teofil Bromboszcz i ks.Emil Szramek.Źródło: sbc.org.pl]
[Fot. ks.Jan Brandys.Źródło:muzeum.opole.pl]
[Fot. ks.Jan Brandys.Źródło:muzeum.opole.pl]
[Fot. ks.Jan Brandys z mszałem w ręku w czasie ceremonii poświęcenia przez biskupa polowego Józefa Gawlinę sztandaru 75 Pułku Piechoty.Narodowe Archiwum Cyfrowe]
[Fot. ks.Jan Brandys z mszałem w ręku w czasie ceremonii poświęcenia przez biskupa polowego Józefa Gawlinę sztandaru 75 Pułku Piechoty.Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Dzisiaj, kiedy wspominamy Ślązaków zaangażowanych w walkę o niepodległość nie możemy zapomnieć o braciach Pawle i Janie Brandysach, polskich kapłanach i działaczach narodowych. Przez wiele lat pozostawali oni gdzieś na obrzeżach historii.
Przez wiele lat bracia Brandysowie pozostawali gdzieś na obrzeżach historii. Pierwszy urodził się na Śląsku 4 grudnia 1869 roku niespełna 5 lat po upadku powstania styczniowego w Królestwie Polskim . Był jednym z najbardziej zaangażowanych kapłanów, których działalność związana była także ze Śląskiem Opolskim. Po maturze studiował na Uniwersytecie Wrocławskim teologię.Tam też zaangażował się w działalność Towarzystwa Akademików Górnoślązaków.

Po uzyskaniu święceń kapłańskich jako młody ksiądz trafił na Śląsk między innymi pracował na parafii w Dziergowicach, w powiecie kozielskim, gdzie został proboszczem.

Już wcześniej zaangażował się w działalność polityczną . W latach1907-1918 ostał wybrany na posła do Reichstagu z powiatu opolskiego. W czasie I wojny światowej włączył się w aktywną działalność charytatywną Komitetu Niesienia Pomocy Królestwu Polskiemu. Uczestniczył też w historycznej naradzie Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska poświęconej ustaleniom związanym z wybuchem I powstania śląskiego.

W czasie plebiscytu, ale także III powstania śląskiego na terenie probostwa odbywały sie narady polskich działaczy plebiscytowych i powstańczych. Działał też w Towarzystwie Oświaty na Śląsku im. Św.Jacka. Był posłem i senatorem w Sejmie II Rzeczypospolitej oraz aktywnym działaczem Chrześcijańskiej Demokracji.

Od początku II wojny światowej do marca 1940 roku. pozostawał pod nadzorem Gestapo, potem wysiedlony w okolice Pszczyny. Po wojnie wrócił do Michałkowic, gdzie zmarł w 1950 roku.

Drugi Jan również był księdzem rzymskokatolickim, ale i powstańcem śląskim i działaczem plebiscytowym, W połowie czerwca 1919 roku wysunięty został na naczelnego kapelana wojsk powstańczych. Wkrótce wyjechał do Ostrowa Wielkopolskiego, skąd przydzielono go w charakterze kapelana do Strzelców Bytomskich.

Po zdaniu matury.studiował filozofię i teologię na Uniwersytecie Wrocławskim. W czerwcu 1912 przyjął święcenia kapłańskie. Był m.in. administratorem parafii Raszowa w powiecie kozielskim. Następnie w czasie I wojny i zaraz po jej zakończeniu wikarym w Strzelcach Opolskich.

Brał udział w I i III powstaniu śląskim, a w III powstaniu zorganizował samodzielny oddział powstańczy składający się głównie z ochotników zza Odry. Po powstaniach został mianowany komisarzem likwidacyjnym dla wielu powiatów z siedzibą w Rybniku. Należał do współorganizatorów Związku Powstańców Śląskich. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej jego nazwisko znalazło się na liście ściganych przez władze hitlerowskie.

We wrześniu 1939 wyjechał do Francji, gdzie został urzędnikiem polskiej Kurii Polowej i kapelanem Obozu Wojska Polskiego . Po kapitulacji Francji dostał się do Syrii, został tam szefem duszpasterstwa Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Pełnił też funkcję szefa duszpasterstwa Wojska Polskiego na Środkowym Wschodzie, a potem wszystkich jednostek wojskowych na Środkowym Wschodzie.

Był współtwórcą wydanego w czasie II wojny Modlitewnika Żołnierskiego na Środkowym Wschodzie, Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji jako dziekan generalny w Wielkiej Brytanii, gdzie zmarł w 1970 roku.

152 lata później , szczególnie tu w Opolu powinniśmy pamiętać o księżach Pawle i Janie Brandysach tak silnie związanych także z ziemiami dzisiejszej Opolszczyzny.
O polskość Śląska Opolskiego 11.12.2021

Zobacz także

2022-01-06, godz. 10:00 O polskość Śląska Opolskiego 06.01.2022 W czasie okupacji niemieckiej życie kulturalne zeszło do podziemia. Jednak tam wciąż rozwijała się polska kultura. Przetrwały polskie pieśni patriotyczne… » więcej 2022-01-01, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 01.01.2022 W tym roku obchodzimy 100 rocznicę utworzenia Związku Polaków w Niemczech. Kiedy po podziale Górnego Śląska pojawiły się problemy związane z funkcjonowaniem… » więcej 2021-12-18, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 18.12.2021 Czas okupacji na Śląsku to także walka zbrojna poszczególnych oddziałów partyzanckich. Stanowiła odpowiedź na masowy terror i represje ze strony Niemiec… » więcej 2021-12-04, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 04.12.2021 W czasie okupacji niemieckiej Okręg Śląski Armii Krajowej koncentrował się na działalności wywiadowczej. Jednak nie mniej ważną działalnością były… » więcej 2021-11-27, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 27.11.2021 Jednym z najbardziej zaangażowanych środowisk w walkę z Niemcami stali się od samego początku II wojny harcerze. Do walki stanęli już w pierwszych dniach… » więcej 2021-11-20, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 20.11.2021 Wśród Polaków walczących w czasie okupacji niemieckiej o polski Śląsk byli też księża. Właśnie dzisiaj (20.11.2021) w katowickiej katedrze odbędą… » więcej 2021-11-13, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 13.11.2021 W czasie pierwszej wojny światowej polscy ślązacy walczyli w różnych armiach i po różnych stronach tego największego na początku XX wieku konfliktu. » więcej 2021-11-06, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 06.11.2021 W czasie drugiej wojny światowej na Śląsku życie kulturalne przeszło do podziemia. Śląscy pisarze i naukowcy swoją działalność kontynuowali w Krakowie… » więcej 2021-10-30, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 30.10.2021 W czasie II wojny Polacy, którzy trafili do niemieckiej części Śląska zaczęli organizować tam konspirację. Do działania włączyli się Akowcy z różnych… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »