Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 11.12.2021
2021-12-11, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 11.12.2021

[Fot.Jubileusz 40-lecia kapłaństwa prałata Pawła Brandysa (drugi z prawej).Od lewej ks.Jan Brandys, Karol Grzesik, bp.Teofil Bromboszcz i ks.Emil Szramek.Źródło: sbc.org.pl]
[Fot.Jubileusz 40-lecia kapłaństwa prałata Pawła Brandysa (drugi z prawej).Od lewej ks.Jan Brandys, Karol Grzesik, bp.Teofil Bromboszcz i ks.Emil Szramek.Źródło: sbc.org.pl]
[Fot. ks.Jan Brandys.Źródło:muzeum.opole.pl]
[Fot. ks.Jan Brandys.Źródło:muzeum.opole.pl]
[Fot. ks.Jan Brandys z mszałem w ręku w czasie ceremonii poświęcenia przez biskupa polowego Józefa Gawlinę sztandaru 75 Pułku Piechoty.Narodowe Archiwum Cyfrowe]
[Fot. ks.Jan Brandys z mszałem w ręku w czasie ceremonii poświęcenia przez biskupa polowego Józefa Gawlinę sztandaru 75 Pułku Piechoty.Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Dzisiaj, kiedy wspominamy Ślązaków zaangażowanych w walkę o niepodległość nie możemy zapomnieć o braciach Pawle i Janie Brandysach, polskich kapłanach i działaczach narodowych. Przez wiele lat pozostawali oni gdzieś na obrzeżach historii.
Przez wiele lat bracia Brandysowie pozostawali gdzieś na obrzeżach historii. Pierwszy urodził się na Śląsku 4 grudnia 1869 roku niespełna 5 lat po upadku powstania styczniowego w Królestwie Polskim . Był jednym z najbardziej zaangażowanych kapłanów, których działalność związana była także ze Śląskiem Opolskim. Po maturze studiował na Uniwersytecie Wrocławskim teologię.Tam też zaangażował się w działalność Towarzystwa Akademików Górnoślązaków.

Po uzyskaniu święceń kapłańskich jako młody ksiądz trafił na Śląsk między innymi pracował na parafii w Dziergowicach, w powiecie kozielskim, gdzie został proboszczem.

Już wcześniej zaangażował się w działalność polityczną . W latach1907-1918 ostał wybrany na posła do Reichstagu z powiatu opolskiego. W czasie I wojny światowej włączył się w aktywną działalność charytatywną Komitetu Niesienia Pomocy Królestwu Polskiemu. Uczestniczył też w historycznej naradzie Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska poświęconej ustaleniom związanym z wybuchem I powstania śląskiego.

W czasie plebiscytu, ale także III powstania śląskiego na terenie probostwa odbywały sie narady polskich działaczy plebiscytowych i powstańczych. Działał też w Towarzystwie Oświaty na Śląsku im. Św.Jacka. Był posłem i senatorem w Sejmie II Rzeczypospolitej oraz aktywnym działaczem Chrześcijańskiej Demokracji.

Od początku II wojny światowej do marca 1940 roku. pozostawał pod nadzorem Gestapo, potem wysiedlony w okolice Pszczyny. Po wojnie wrócił do Michałkowic, gdzie zmarł w 1950 roku.

Drugi Jan również był księdzem rzymskokatolickim, ale i powstańcem śląskim i działaczem plebiscytowym, W połowie czerwca 1919 roku wysunięty został na naczelnego kapelana wojsk powstańczych. Wkrótce wyjechał do Ostrowa Wielkopolskiego, skąd przydzielono go w charakterze kapelana do Strzelców Bytomskich.

Po zdaniu matury.studiował filozofię i teologię na Uniwersytecie Wrocławskim. W czerwcu 1912 przyjął święcenia kapłańskie. Był m.in. administratorem parafii Raszowa w powiecie kozielskim. Następnie w czasie I wojny i zaraz po jej zakończeniu wikarym w Strzelcach Opolskich.

Brał udział w I i III powstaniu śląskim, a w III powstaniu zorganizował samodzielny oddział powstańczy składający się głównie z ochotników zza Odry. Po powstaniach został mianowany komisarzem likwidacyjnym dla wielu powiatów z siedzibą w Rybniku. Należał do współorganizatorów Związku Powstańców Śląskich. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej jego nazwisko znalazło się na liście ściganych przez władze hitlerowskie.

We wrześniu 1939 wyjechał do Francji, gdzie został urzędnikiem polskiej Kurii Polowej i kapelanem Obozu Wojska Polskiego . Po kapitulacji Francji dostał się do Syrii, został tam szefem duszpasterstwa Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Pełnił też funkcję szefa duszpasterstwa Wojska Polskiego na Środkowym Wschodzie, a potem wszystkich jednostek wojskowych na Środkowym Wschodzie.

Był współtwórcą wydanego w czasie II wojny Modlitewnika Żołnierskiego na Środkowym Wschodzie, Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji jako dziekan generalny w Wielkiej Brytanii, gdzie zmarł w 1970 roku.

152 lata później , szczególnie tu w Opolu powinniśmy pamiętać o księżach Pawle i Janie Brandysach tak silnie związanych także z ziemiami dzisiejszej Opolszczyzny.
O polskość Śląska Opolskiego 11.12.2021

Zobacz także

2022-12-31, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 31.12.2022 Na Śląsku obudzoną już w połowie XIX w. świadomość narodową wśród Polaków umacniały wydawnictwa kościelne i narodowe. » więcej 2022-12-24, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 24.12.2022 Na przełomie XIX i XX w. na Śląsku, także tym opolskim, w atmosferze strajków i protestów rozwijały się katolickie organizacje robotników . » więcej 2022-12-17, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 17.12.2022 100 lat temu poza Związkiem Polaków w Niemczech coraz większe znaczenie odgrywał Związek Harcerstwa Polskiego. Ruch harcerski na emigracji w Berlinie rozpoczął… » więcej 2022-12-10, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 10.12.2022 W utrzymaniu i rozwijaniu polskości na Śląsku także tym opolskim ważną rolę odegrali zapomniani dzisiaj księża. Jeszcze przed pierwszą wojną światową… » więcej 2022-12-03, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 03.12.2022 Wśród walczących o polski Śląsk było wielu kapłanów, niektórzy z nich tak jak ks Jan Brandys pozostają wciąż niedocenieni i zapomniani. » więcej 2022-11-26, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 26.11.2022 W okresie międzywojennym jedną z ważniejszych organizacji , które działały w obronie polskiego Śląska był funkcjonujący w latach 30-tych Polski Związek… » więcej 2022-11-19, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 19.11.2022 Mija właśnie 104 rocznica ogłoszenia przez Józefa Piłsudskiego notyfikacji państwa polskiego. Tym który wysłał depeszę notyfikującą naszą niepodległość… » więcej 2022-11-12, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 12.11.2022 W listopadzie 1918 sytuacja na Górnym Śląsku stała się napięta. Wskutek szykan niemieckich nastąpiła radykalizacja nastrojów społecznych i narodowych… » więcej 2022-11-11, godz. 10:00 O polskość Śląska Opolskiego 11.11.22 Mija właśnie 100 lat od czasu, kiedy papież Pius XI mianował administratorem apostolskim polskiej części Śląska ks. Augusta Hlonda późniejszego kardynała… » więcej 2022-11-05, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 05.11.2022 Wśród walczących o polski Śląsk, byli działacze związani z Opolszczyzną , którzy w czasie wojny zginęli w niemieckich obozach koncentracyjnych. Przyjrzyjmy… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »