Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 31.07.2021
2021-07-31, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 31.07.2021

Konwencja Genewska wygasa, Okręg Śląski (Polski Związek Zachodni), Katowice 1937, Druk. Śląska [źródło: Biblioteka Narodowa, w ramach projektu Patrimonium]
Konwencja Genewska wygasa, Okręg Śląski (Polski Związek Zachodni), Katowice 1937, Druk. Śląska [źródło: Biblioteka Narodowa, w ramach projektu Patrimonium]
[Fot. Wiktor Krzewicki, plansza ze znakiem Rodła. Wystawa w Muzeum Śląska Opolskiego, Opole]
[Fot. Wiktor Krzewicki, plansza ze znakiem Rodła. Wystawa w Muzeum Śląska Opolskiego, Opole]
84 lata temu w lipcu wygasła Konwencja Genewska. Niemcy wykorzystali ten fakt do wzmożenia represji. Niespełna miesiąc później zaczęły się masowe aresztowania.
Niespełna miesiąc później zaczęły się masowe aresztowania. Do niemieckich więzień trafiło trzydziestu jeden działaczy polskich. Oskarżeni zostali o zdradę stanu. Aresztowanym groził trybunał ludowy. Ostatecznie jednak nie doszło do procesu. Wszyscy zostali zwolnieni w drodze łaski.

Tymczasem wybuch II wojny zbliżał się wielkimi krokami. Sytuacja Polaków na Śląsku stawała się coraz gorsza. Niemieckie bojówki szczególnie w dwóch ostatnich latach przed wybuchem wojny urządzały systematycznie akcje antypolskie. Niemiecki dowódca SS wysłał pismo do lokalnych komendantów policji .Wśród nich jako adresat znalazł się też ówczesny prezydent Opola. Do pisma dołączony został wykaz przywódców polskiej grupy ludnościowej zamieszkałej na Śląsku Opolskim. Wtedy była to tzw. rejencja opolska.

Lista obejmowała ponad 200 nazwisk działaczy Związku Polaków w Niemczech, Towarzystwa Polek, Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech, Związku Polskiej Młodzieży Katolickiej, Polskiego Towarzystwa Szkolnego oraz Związku Polskich Szkół Śpiewaczych i Banków Ludowych. Na listach znalazły się dokładne dane adresowe.

Władze niemieckie wydały także zarządzenie, na mocy którego działaczom polskim miały zostać odebrane paszporty i nie wydawano już nowych dokumentów. Trwały przygotowania do mającej nastąpić we wrześniu 1939 roku szerokiej akcji eksterminacyjnej Polaków, także na Śląsku Opolskim.

Na każdym kroku wyczuwało się napięcie. W maju 1939 roku kierownik Konsulatu Generalnego RP w Opolu interweniował w MSZ w związku z wystąpieniami antypolskimi na Śląsku Opolskim. Konsul opolski pisał : “w mieszkaniu polskiego działacza Gomoły w Dobrodzieniu dwa razy wybito szyby. Do podobnego zdarzenia doszło w domu sekretarza powiatowego oddziału Związku Polaków w Niemczech w Dobrodzieniu oraz w siedzibie „Strzechy” w Raciborzu.

Po interwencji konsula zareagował szef opolskiego Gestapo Schäfer i oświadczył, że „nie może nic poradzić, gdyż takie same rzeczy dzieją się w Polsce i z tego powodu tutejsza ludność niemiecka jest bardzo poważnie wzburzona”.

Jeszcze w1938 roku zostało aresztowanych kilkunastu działaczy Związku Polaków w Niemczech. Wśród aresztowanych znaleźli się m.in bracia Jegliczkowie . Trafili oni jako pierwsi Opolanie do obozu w Buchenwaldzie. W tym samym roku Śląsk Opolski musieli opuścić Arka Bożek, Walenty Spiller, Karol Augustyn oraz ks.Jan Melc.

Urodzony w Markowicach Arka Bożek był powstańcem śląskim. Od samego początku działał w Związku Polaków w Niemczech. W latach 1928-1939 roku sprawował funkcję wiceprezesa Dzielnicy I w Opolu. Kandydował na polskich listach wyborczych do parlamentu Rzeszy. Był posłem do sejmu prowincjonalnego w Opolu i sejmiku powiatowego w Raciborzu. Ten niezwykle popularny na Opolszczyźnie otrzymał od władz niemieckich zakaz pobytu na Śląsku. Władze niemieckie zarzucały mu aktywną działalność na rzecz Związku Polaków w Niemczech. Ale także zarzuciły mu antyniemieckie wystąpienie do młodzieży na Górze Św. Anny w październiku 1937 roku.

Już wkrótce również pozostali działacze niepodległościowi ze Śląska mieli zostać aresztowani, wywiezieni do obozów koncentracyjnych, albo rozstrzelani zaraz po rozpoczęciu działań wojennych we wrześniu 1939 roku

Przygotowywana była Akcja Wrzesień czyli Septemberaktion. Na listach znaleźli się m.in. uczestnicy powstań śląskich i młodzi działacze narodowi . Niemcy obawiali się kontaktów z Polakami spoza Ślaska, ale nawet z kadrami oficerskimi wojska. Zdawali sobie sprawę , że te mogły przecież pomóc w organizowaniu zbrojnego podziemia polskiego także na Śląsku już od pierwszych dni II wojny światowej.
O polskość Śląska Opolskiego (31.07.2021)

Zobacz także

2021-08-14, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 14.08.2021 W przyszłym tygodniu minie 101 lat od czasu wybuchu II powstania śląskiego. Natomiast w poniedziałek przypada 130 rocznica urodzin najważniejszego dowódcy… » więcej 2021-08-07, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 07.08.2021 Wśród walczących w czasie III powstania śląskiego pozostaje wielu niedocenionych, a nawet zapomnianych. Niewątpliwie jednym z nich był Jan Kowalewski, który… » więcej 2021-07-24, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 24.07.2021 W czasie konferencji paryskiej przeszło 102 lata temu strona polska przekonywała uczestników, że Śląsk zamieszkuje przede wszystkim ludność polska. Delegacja… » więcej 2021-07-17, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 17.07.2021 Właśnie dzisiaj mija 79 lat od rozpoczęcia procesu w Katowicach, w czasie którego ks. Jan Macha został skazany przez niemiecki sąd na śmierć przez ścięcie… » więcej 2021-07-10, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 10.07.2021 80 lat temu 1 lipca 1931 roku na Pasiece w Opolu otwarto w nowej siedzibie polski konsulat generalny. Miał on być oparciem dla Polaków zamieszkujących w Opolu… » więcej 2021-07-03, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 03.07.2021 Powstania Śląskie potwierdziły niezłomność walki Polaków o polski Śląsk .W trzech insurekcjach wzięło udział kilkadziesiąt tysięcy powstańców… » więcej 2021-06-28, godz. 10:10 O polskość Śląska Opolskiego 26.06.2021 W cyklu "O polskość Śląska Opolskiego" tematem dzisiejszej audycji były dokonania i życie polskiego działacza, publicysty, pisarza i wydawcy Karola Mia… » więcej 2021-06-21, godz. 12:04 O polskość Śląska Opolskiego 19.06.2021 Zapraszamy na audycję "O polskość Śląska Opolskiego", w której mówiliśmy o jednym z najwybitniejszych śląskich duchownych XIX w. ks. Janie Alojzym F… » więcej 2021-06-14, godz. 16:51 O polskość Śląska Opolskiego 12.06.2021 W audycji o 214. rocznicy urodzin księdza Antoniego Stabika, popularnego na Śląsku kaznodziei, językoznawcy i autora polskich wierszy. Był pierwszym badaczem… » więcej
678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »