80 lat temu w 1941 roku powstało w Warszawie Biuro Szkolne. Głównym jego zadaniem
było uruchomienie i prowadzenie tajnego nauczania,także na ziemiach przyłączonych do Rzeszy.

W skład zarządu Szkolnego Biura Śląskiego weszli w etapie początkowym przebywający na terenie Warszawy nauczyciele śląscy szkól średnich: Kazimierz Popiołek, Alojzy Targ i Stefania Mazurek. Biuro funkcjonowało przez okres całej okupacji.

Cały czas trwały przygotowania do objęcia szkolnictwa średniego na Śląsku Opolskim, szkolnictwa powszechnego i zawodowego kształcenia nauczycieli. W Warszawie organizowano też akcję zakupu książek i podręczników, które następnie przerzucano na teren Śląska. Poza tym organizowane były od 1942 r. tajne kursy instruktorów szkolnych na teren Opolszczyzny, wykładowcami na tych kursach byli m.in. prof. Tadeusz Grabowski, prof. Zenon Klemensiewicz, oraz prof. Kazimierz Piwarski.

W strukturach polskiego państwa podziemnego ważną rolę odgrywało nauczanie. Zajęcia w ramach tajnych kompletów były organizowane przeważnie przez poszczególnych mieszkańców Śląska, najczęściej nauczycieli, bądź byłych nauczycieli. Spontanicznie działały też grupy samokształceniowe, które tworzyły się z inicjatywy samych uczniów, ale także często rodziców. W roku szkolnym 1943/44 w działalność konspiracyjną na Śląsku było zaangażowanych 300 nauczycieli. Natomiast w ramach tajnego nauczania wiedzę zdobywało prawie 4500 uczniów w szkołach podstawowych i średnich.

Stanisław Drozdowski, pisząc o polskim ruchu oporu na Śląsku Opolskim, stwierdził, że:
najpopularniejszą formą propagandy była szeptana i zorganizowane słuchanie zakazanych audycji radia zagranicznego, w czym dużą rolę odegrali żołnierze AK rodzimego pochodzenia, udostępniając swoje radioodbiorniki przymusowym robotnikom polskim z licznych komand pracy w majątkach ziemskich, dzieląc się z nimi zasłyszanymi wiadomościami.

Mimo powszechnej propagandy niemieckiej Polacy na Śląsku nie poddawali się. Niemieckie raporty Gestapo doniosły, że bardzo popularne jest słuchanie zagranicznych audycji radiowych. Z pewnością chodziło o nasłuch rozgłośni m.in. z Londynu. Słuchali też działającej gdzieś na Śląsku, ale także sygnałów radiowych docierających na Śląsk z tajnej radiostacji.

Bardzo ważną rolę w działalności wychowawczej ale i edukacyjnej odgrywali też harcerze.
Wielu , za swoją działalność patriotyczną ,ale także oświatową na rzecz polskości trafiło
do obozów koncentracyjnych. Wśród nich znaleźli się urodzony w Żelaznej pod Opolem
Ryszard Knosała, który przed wojną był dyrektorem szkoły w Olsztynie i działaczem harcerskim na Warmii i Mazurach. Ale także związana z Opolszczyzną Zofia Hajduk działaczka Związku Polaków w Niemczech. W czasie okupacji należała do Związku Walki Zbrojnej .
Nie można też zapomnieć o Janie Gembczyku uczniu polskiego gimnazjum i aktywnym działaczu harcerskim, który również trafił do Auschwitz i znalazł się tam wśród 728 pierwszych Polaków.