– Byłam w kościele, a ksiądz w kazaniu zaczął opowiadać o rozbiorach. Stojąc w bocznej nawie zastanawialiśmy się, co się dzieje. Wracałam do domu pociągiem, razem z instruktorami z Wrocławia, ale mimo obaw nie spotkało nas nic złego.

Zanim jednak wprowadzono stan wojenny, już od końca 1979 r. w kilkunastu tzw. niepokornych środowiskach harcerskich, funkcjonujących w ramach oficjalnego Związku Harcerstwa Polskiego, głównie w większych miastach: Warszawie, Krakowie, Lublinie i Gdańsku, kiełkowała myśl odrodzenia harcerstwa w tradycyjnym, przedwojennym kształcie. Buntowano się przeciw statutowi i programowi wychowawczemu ZHP. Szukano możliwości odrodzenia moralnego harcerstwa w duchu tradycyjnego tekstu Prawa i Przyrzeczenia Harcerskiego z 1932 roku. Domagano się odkomunizowania ruchu i nawrotu do skautowych metod wychowawczych. Krąg Instruktorów Harcerskich im. Andrzeja Małkowskiego na Opolszczyźnie, czyli KIHAM zalecił swym środowiskom stosowanie roty przedwojennej, z możliwością opuszczenia słowa "Bóg", a harcerki i harcerze zaczęli uczestniczyć mszach świętych.

Strajki sierpniowe i powstanie „Solidarności” umożliwiły koordynację tych działań.
Krąg Instruktorów Harcerskich powstał dzięki byłemu Naczelnikowi Szarych Szeregów. Stanisław Broniewski - „Orsza” 19 września 1980 r. był na uroczystości przekazania sztandaru IV Opolskiemu Szczepowi ZHP im. Szarych Szeregów. Wtedy zaproponował instruktorce Marii Furmanek zajęcie się organizowaniem KIHAM, który w kraju już nawiązał współpracę ze strukturami NSZZ "Solidarność".

- Nie mogłam odmówić – wspomina Maria Furmanek, dziś pensjonariuszka Domu Kombatanta w Opolu. – Znałam i „Orszę”, i Aleksandra Kamińskiego, w pełni im ufałam i wierzyłam, że te zmiany są konieczne.
20 listopada 1980 r. powołano Opolskie Porozumienie Instruktorów ZHP, w skład którego weszło 29 instruktorów harcerskich z czterech różnych opolskich szczepów. 19 grudnia 1980 r. instruktorzy powołali Krąg Instruktorów Harcerskich Andrzeja Małkowskiego w Opolu. W styczniu 1981 r. powołano stałą Radę Kręgu w składzie: Maria Furmanek - Komendant, Eugeniusz Szaran, Paweł Kukiz, Teresa Szmit-Herkoperec, Janusz Podolak, Jerzy Bogacz, Grzegorz Przybyłko. 7 czerwca 1981 r. Komendant opolskiego Kręgu Maria Furmanek została wybrana do Rady Porozumienia KIHAM w Warszawie.

Po wprowadzeniu stanu wojennego, gdy ZHP jako organizacja nie został rozwiązany, instruktorzy opolskiego KIHAM kontynuowali działalność. W zimie 1981-1982 współorganizowali Pogotowie Zimowe Harcerzy, którego celem była pomoc osobom starym i niepełnosprawnym.

- Nieśliśmy doraźną pomoc, na tyle, na ile mogliśmy. Nie spotkały nas za to żadne represje – dodaje Maria Furmanek.

We wrześniu 1982 r. Rada Porozumienia KIHAM, po naciskiem władz naczelnych ZHP, zaleciła rozwiązanie Kręgów. Zgodnie z powyższym Opolski Krąg Instruktorów Harcerskich podjął decyzję o samorozwiązaniu 24 września 1982 r.

Posłuchaj: