W czwartek w Sejmie rozpoczęła się debata nad projektem uchwały Sejmu, dotyczącym wykonania budżetu za 2023 r. Sprawozdanie w tej sprawie - wraz z przygotowaną przez Najwyższą Izbę Kontroli analizą wykonania budżetu państwa – przedstawi Komisja Finansów Publicznych.

Komisja przygotowała także projekt uchwały Sejmu, w której proponuje udzielenie Radzie Ministrów absolutorium za okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2023 r. W projekcie znalazł się także zapis, który mówi, że Sejm „zwraca uwagę na istotne nieprawidłowości w wykonaniu budżetu państwa, wskazane przez Najwyższą Izbę Kontroli oraz przedstawione w opiniach komisji sejmowych”.

Lista instytucji oraz działów budżetu, w których NIK i komisje sejmowe wykazały istotne nieprawidłowości, obejmuje 43 pozycji, m.in. Trybunał Konstytucyjny, Krajową Radę Sądownictwa, Agencję Mienia Wojskowego i KPRM oraz takie działy jak m.in. obrona narodowa, sprawy zagraniczne czy kultura i ochrona dziedzictwa narodowego.

Sejm będzie także omawiał sprawozdanie z działalności Narodowego Banku Polskiego w 2023 roku. W 2023 r. Narodowy Bank Polski odnotował stratę wynoszącą 20,8 mld zł. Głównym elementem wyniku finansowego NBP były ujemny wynik z różnic kursowych w kwocie -31 mld zł, w tym -2,7 mld zł ze zrealizowanych różnic kursowych oraz -28,2 mld zł z tytułu kosztów niezrealizowanych z wyceny kursowej na 31 grudnia 2023 r. (w celu pokrycia tych kosztów rozwiązano całkowicie rezerwę kursową w kwocie 15,1 mld zł). Na stratę NBP wpłynęły też ujemny wynik z tytułu prowadzonej polityki pieniężnej w kwocie -20,6 mld zł oraz dodatni wynik z zarządzania rezerwami walutowymi (w walucie instrumentu) w kwocie 18,9 mld zł. Koszty działania i amortyzacji w NBP wyniosły 1,8 mld zł.

W swojej analizie wykonania budżetu państwa w 2023 r. Najwyższa Izba Kontroli oceniła, że „budżet państwa został wykonany zgodnie z ustawą budżetową na rok 2023”. Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła 169 kontroli jednostkowych, w których sformułowała 202 oceny.

„Udział ocen pozytywnych w stosunku do poprzedniego roku zmniejszył się znacząco, o 9,8 punktu procentowego, i wyniósł 60,9 proc. Jeszcze większe pogorszenie ocen wykonania budżetu państwa nastąpiło w stosunku do 2020 r., gdyż udział ocen pozytywnych w łącznej liczbie ocen zmniejszył się w tym czasie aż o 17,4 punktu procentowego” – wskazano w analizie.

NIK w swoim sprawozdaniu zwracał uwagę, że gospodarka finansowa państwa w roku ubiegłym była prowadzona w znacznej części poza budżetem.

„Kolegium Najwyższej Izby Kontroli negatywnie ocenia zachodzące od 2020 r. zmiany w systemie finansów publicznych. Gospodarka finansowa Państwa była w 2023 r. w dalszym ciągu prowadzona w znacznej części poza budżetem państwa, z pominięciem rygorów właściwych dla tego budżetu. Finansowanie istotnej części zdań publicznych, w tym Krajowego Planu Obudowy i Zwiększenia Odporności, odbywało się nie tylko poza ustawą budżetową, ale nawet poza sektorem finansów publicznych. W konsekwencji ustawa ta nie obejmowała istotnych operacji finansowych mających wpływ na wzrost długu publicznego” – poinformowano w sprawozdaniu.

W ubiegłym roku dochody budżetu państwa wyniosły 574 mld zł. Były o 4,6 proc. niższe w stosunku do kwoty zaplanowanej w znowelizowanej ustawie budżetowej na rok 2023. W porównaniu do 2022 r. wzrosły nominalnie o 13,7 proc., a realnie o 2,1 proc. Głównym źródłem dochodów budżetu państwa w 2023 r. były dochody podatkowe, które wyniosły blisko 506,9 mld zł i stanowiły 14,9 proc. PKB. W porównaniu z 2022 r. wzrosły głównie dochody z PIT, VAT i podatku akcyzowego.

Wydatki budżetu państwa wyniosły 659,6 mld zł. Były niższe od zaplanowanych w znowelizowanej ustawie budżetowej na 2023 r. o 4,9 proc. W porównaniu z 2022 r. zrealizowane wydatki budżetu państwa w roku 2023 były wyższe o 142,2 mld zł. Nominalnie wydatki były wyższe o 27,5 proc., realnie natomiast o 14,4 proc.

Deficyt budżetu państwa wyniósł 85,6 mld zł. Jego wykonanie było niższe o 6,9 proc. od wielkości zaplanowanej w znowelizowanej ustawie budżetowej na 2023 r. Deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych (general government) według ESA2010 wyniósł w 2023 r. 173,8 mld zł, tj. 5,1 proc. PKB i w stosunku do 2022 r. wzrósł o ok. 67,9 mld zł tj. 1,7 pkt proc. w ujęciu rocznym.(PAP)

ms/ mmu/