KC KPCh, liczący około 370 członków, obradował w Pekinie za zamkniętymi drzwiami od poniedziałku.

III Plenum, które zwykle odbywa się pod koniec października lub na początku listopada w roku następującym po zjeździe KPCh, tradycyjnie wyznacza strategię gospodarczą Chin. Bieżące obrady XX kadencji KC KPCh, przypadające na okres, gdy Chiny zmagają się z poważnymi wyzwaniami, w tym z powolnym ożywieniem gospodarczym i niestabilną sytuacją geopolityczną, z niewyjaśnionych przyczyn zostały przełożone na lipiec.

Zgodnie z tradycją po zakończeniu plenum oficjalna agencja prasowa Xinhua opublikowała komunikat końcowy, który w opinii eksperta Ośrodka Studiów Wschodnich dr. Michała Bogusza "wskazuje, że będziemy mieli więcej tego samego, czyli dążenia do utrzymania i zwiększenia kontroli przez partię nad wszystkimi aspektami życia społeczno-gospodarczego Chin, w tym prymat przedsiębiorstw państwowych, chociaż uznano konieczność istnienia prywatnego biznesu".

"Szczerze mówiąc, nie widzę w komunikacie nic, co wskazywałoby na wchodzenie na nowe tory" - mówi PAP Bogusz, zaznaczając, że pełny obraz obrad III plenum będzie znany dopiero po publikacji "Decyzji" i treści przemówienia przywódcy Chiin Xi Jinpinga, które będzie przedstawiało projekt "Decyzji". "Będzie ono obowiązującą wykładnią" - podkreśla analityk.

W długim, nasyconym partyjną nowomową komunikacie napisano m.in. o "dalszym kompleksowym pogłębianiu reform" i zbudowaniu do 2035 r. "socjalistycznej gospodarki rynkowej o wysokim standardzie".

Zapowiedziano także, że Chiny "zwiększą rolę mechanizmów rynkowych w gospodarce, stworzą bardziej sprawiedliwe i dynamiczne środowisko rynkowe oraz zoptymalizują efektywność alokacji zasobów". Dodatkowo "ograniczenia rynkowe" mają zostać zniesione, a "skuteczne regulacje zostaną zapewnione, aby lepiej utrzymać porządek na rynku i zaradzić jego niedoskonałościom". Nie podano, jakie zmiany zostaną wdrożone, ale zgodnie z planem wyznaczone zadania powinny zostać ukończone do 2029 roku.

"Wyszczególniono nawarstwiające się problemy, w tym zapaść na rynku nieruchomości, galopujące zadłużenie lokalnych władz czy straty regionalnych banków, ale nie przedstawiono żadnych konkretnych propozycji ich rozwiązania" - komentuje Bogusz.

"Komunikat na różne sposoby powtarza slogan o pogłębianiu reform, ale konkretów brak. Moim zdaniem najważniejsze jest nie to, co padło w komunikacie, a to, czego w nim nie ma. Przede wszystkim (nie ma w nim) programu zwiększenia konsumpcji wewnętrznej, w zamian jest mowa o wzmacnianiu strony podażowej" - zaznacza.

Odnosząc się do wspomnianej w komunikacie "poprawie +systemu dystrybucji+", Bogusz zauważa, że "to nic nowego": jest to postulat, który Xi głosi od początku swoich rządów, ale nie miał istotnego przełożenia na praktykę. "Owszem, było pchnięcie do zlikwidowania skrajnego ubóstwa, co się udało przynajmniej w statystykach, ale odbyło się dzięki systemowi subsydiów" - wyjaśnia.

Jak zauważa Bogusz, Chińczycy potrzebują zmiany modelu rozwoju gospodarczego nastawionego na "maksymalne drenowanie kieszeni ludzi", aby zgromadzić kapitał na inwestycje. W ostatnich dekadach zmieniał się cel tych inwestycji, ale mechanizm pozostaje ten sam - dodaje.

"Moim zdaniem partia nie może jednak odwrócić strumienia kapitału, bo dzięki niemu lokalne struktury partyjne kontrolują regionalne elity, a Pekin kontroluje aparat partyjny na różnych poziomach podziału administracyjnego państwa" - podkreśla analityk OSW.

Z komunikatu można również wyczytać, że partia chce kontrolować nie tylko swój aparat, rynek i gospodarkę, ale także armię. Wezwano bowiem do "utrzymania absolutnego przywództwa partii nad wojskiem".

"Odkąd pamiętam, partia zwiększa kontrolę nad armią, co w praktyce oznacza", że kontrolę nad nią zwiększają kolejni przywódcy - ocenia Bogusz.

"W obecnej sytuacji jest to o tyle niepokojące, że Xi zdobył już kontrolę nad armią około 2015 roku, przeprowadzając dużą czystkę, i obecne represje dotykają jego ludzi. To może wskazywać, że napotkał opór, ale pytanie w czym?" - wskazuje ekspert. "Czyżby wojskowi nie byli tak entuzjastycznie nastawieni na perspektywę większego konfliktu zbrojnego? Tego nie wiemy" - podsumowuje.

Z Pekinu Krzysztof Pawliszak (PAP)

krp/ akl/