Prokuratura nadzorowała śledztwo pod kątem paserstwa. Zawiadomienie złożyło Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Departament Restytucji Dóbr Kultury.

Głowica z orłem jest częścią zaginionego podczas II wojny światowej sztandaru 1 Pułku Strzelców Podhalańskich Wojska Polskiego. Jego żołnierze walczyli w kampanii wrześniowej. W trakcie ewakuacji sztandar i jego głowica prawdopodobnie zostały zabezpieczone i ukryte, a ich dalszy los nie był znany.

Element sztandaru, który wykonany został przed II Wojną Światowa przez znanego warszawskiego grawera, złotnika i brązownika Wiktora Gontarczyka, został wystawiony na aukcji niemieckiego domu aukcyjnego Hermann Historica w Monachium w 2019 r. z ceną wywoławczą 10 tys. Euro.

W 2016 r. jeden z użytkowników forum portalu www.odkrywca.pl opublikował na nim fotografie i opis głowicy. Nikt nie był zainteresowany jej kupnem, więc wystawił ją na aukcji w niemieckim domu aukcyjnym.

Użytkownik ten, będący obywatelem Niemiec, w 2015 roku kupił głowicę za pośrednictwem niemieckiej strony internetowej za 2 tys. euro od znanego niemieckiego kolekcjonera. Ten kupił ją wcześniej na pchlim targu.

"W toku śledztwa, pomimo wykonania szeregu czynności procesowych, w tym w drodze międzynarodowych pomocy prawnych, nie udało się ustalić losów sztandaru I Pułku Strzelców Podhalańskich Wojska Polskiego pomiędzy wrześniem 1939 r. a 2015 r. Strona niemiecka zabezpieczyła głowicę z orłem i przekazała ją do depozytu Bawarskiego Krajowego Biura Policji Kryminalnej" - przekazał prok. Skiba.

Finalnie śledztwo w sprawie głowicy zostało umorzone 18 czerwca. Stwierdzono, że próba sprzedaży na aukcji nie wypełnia znamion przestępstwa paserstwa. Postanowienie nie jest prawomocne.

Rzecznik Prokuratury Okręgowej zaznaczył, że MKiDN wciąż ma możliwość walczyć o zwrot głowicy na podstawie przepisów ustawy o restytucji narodowych dóbr kultury oraz niemieckiej ustawy o ochronie dóbr kultury.

Tradycje 1. Pułku Strzelców Podhalańskich z Nowego Sącza sięgają 1918 r. W czasie I wojny światowej należał on do 12. Dywizji Piechoty armii austro-węgierskiej. Jego żołnierze walczyli m.in. na froncie włoskim. W latach 1918–1920 pułk uczestniczył w walkach o granice Rzeczypospolitej: na Spiszu, Orawie i Śląsku Cieszyńskim, a także przeciwko Ukraińcom oraz w wojnie polsko-bolszewickiej.

Orzeł wraz z sztandarem został przekazany do 1 Pułku Strzelców Podhalańskich 21 października 1928 roku w Nowym Sączu przez prezydenta Ignacego Mościckiego. Pułk należał do 2. Brygady Górskiej i początkowo walczył poszczególnymi batalionami osłaniając nadgraniczne rejony w dolinach rzek Popradu, Białej i Ropy.

"5 września II batalion walczył w obronie Nowego Sącza, a następnego dnia w rejonie Bobowej. Został tam odcięty od reszty brygady i stoczył bitwę pod Szymbarkiem, po czym schronił się w górskich lasach, gdzie przetrwał prawie do końca września. Pozostałe bataliony 8 września skoncentrowały się w rejonie Jedlicza koło Jasła, skąd rozpoczęły odwrót na wschód w kierunku Lwowa. 10 września broniły linii Sanu w rejonie Ulucza. Z 11 na 12 września pododdziały pułku walczyły w rejonie Birczy wspólnie z oddziałami 24. Dywizji Piechoty, ponosząc duże straty. 18 września resztki pułku stoczyły ostatni bój pod Rzęsną Ruską, jako straż tylna 24. Dywizji Piechoty. Zaledwie kilkudziesięciu żołnierzy pułku zdołało przebić się do Lwowa. Tam też w obszarze przygranicznym miał zostać ukryty orzeł" - czytamy na stronie zwiadowcahistorii.pl (PAP)

Autorka: Marta Stańczyk

mas/ mark/