Z opublikowanego pod koniec maja raportu Agencji Praw Podstawowych UE (FRA) wynika, że ponad 800 tys. obywateli Wspólnoty nie mogło wziąć udziału w ostatnich wyborach do PE w 2019 r. z powodu swojej niepełnosprawności. Tymczasem, jak pokazują statystyki, jedna na cztery osoby w UE zmaga się z jakimś rodzajem niepełnosprawności.

Jak mówią eksperci, podczas obecnych wyborów europejskich sytuacja wyborców z niepełnosprawnościami wygląda nieco lepiej, chociaż nadal daleko jej do ideału. Zdaniem Alejandro Moledo, wicedyrektora Europejskiego Forum Osób z Niepełnosprawnościami (EFD) w Brukseli, osoby niepełnosprawne nadal mają mniej praw politycznych niż pozostali obywatele.

"Co gorsza 13 krajów UE nadal odbiera prawa wyborcze niektórym osobom niepełnosprawnym. Mowa tu zwłaszcza o osobach ubezwłasnowolnionych" - zaznaczył w rozmowie z PAP ekspert.

Prawo w siedmiu krajach, w tym Polsce, Bułgarii, Cyprze, Estonii, Malcie, Portugalii i Rumunii, wciąż automatycznie wyklucza z listy wyborców osoby uznane prawomocnym wyrokiem sądowym za ubezwłasnowolnione; w Polsce czynnego prawa wyborczego pozbawione są zarówno osoby częściowo, jak i całkowicie ubezwłasnowolnione, np. w wyniku choroby psychicznej.

Co prawda, jak wynika z raportu FRA, część krajów już usunęła restrykcje wobec takich osób, zwłaszcza w przypadku osób ubezwłasnowolnionych z niepełnosprawnością intelektualną. Na przykład Luksemburg i Słowenia zezwalają obecnie osobom dorosłym pozostającym pod opieką zarówno na głosowanie, jak i kandydowanie.

Według Moledo wciąż jednak sytuacja wyborców z niepełnosprawnościami pozostaje w UE nierówna, co obecne wybory europejskie tylko podkreślą.

"Nadal ktoś, kto będzie mógł głosować lub kandydować w Hiszpanii, może nie być w stanie zrobić tego samego np. w Grecji" - zauważył ekspert.

Jak dodał, barierą dla wyborców jest też brak dostępności niektórych lokali wyborczych, a także ich nieodpowiednie wyposażenie, w tym brak np. specjalnych dotykowych urządzeń i kart do głosowania, brak informacji w alfabecie Braille'a, audio lub innych łatwych do odczytania formatach.

"Na przykład w Belgii osoby niewidome i niedowidzące nie mają środków niezbędnych do oddania głosu w sposób niezależny i tajny - często muszą prosić kogoś innego o oddanie głosu za nie" - wyjaśniał Moledo, który sam jest osobą niedowidzącą.

Jak dodał, z analiz przeprowadzonych przed EFD wynika, że także partie polityczne pozostają w tyle, jeśli chodzi o dostarczanie jasnych i przystępnych informacji osobom z niepełnosprawnościami. Oznacza to, że nawet jeśli osoby niepełnosprawne mogą oddać głos samodzielnie i zachowując tajność głosowania, to nadal często nie mają jak dokonać świadomego wyboru, ponieważ informacje do nich po prostu nie docierają.

"Ogólnie rzecz biorąc, osoby niepełnosprawne są nadal klasyfikowane jako obywatele drugiej kategorii, jeśli chodzi o prawa wyborcze. Postęp, który się dokonał w ostatnich latach, jest zachęcający, ale zdecydowanie niewystarczający, aby zagwarantować nasze prawo do równego udziału w życiu politycznym" - ocenił ekspert w rozmowie z PAP.

Wszystkie kraje członkowskie i sama UE jako całość ratyfikowały Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, gwarantującą osobom z niepełnosprawnościami prawo do uczestnictwa w życiu politycznym. Celem unijnej strategii ws. niepełnosprawności jest zmobilizowanie krajów do przestrzegania tych praw.

* * *

Wszystko, co trzeba wiedzieć o wyborach do PE [Dane, infografiki, wideo]

www.pap.pl/aktualnosci/wszystko-co-trzeba-wiedziec-o-wyborach-do-parlamentu-europejskiego-dane-grafiki-wideo

Infografiki do pobrania dla klientów:

https://igrafika.pap.pl/fotoweb/Grid.fwx?archiveId=5005

wideo i foto w serwisach: wideo.pap.pl i fotobaza.pap.pl

Z Brukseli Jowita Kiwnik Pargana (PAP)

jowi/ mms/ wus/