Jak powiedział ekspert, wsparcie dla ukraińskich firm jest efektem porozumienia zawartego między BGK a ukraińskim KredoBankiem, którego właścicielem jest PKO Bank Polski. Przypomniał, że BGK i KredoBank przy wsparciu Komisji Europejskiej rozpoczęły współpracę w styczniu 2023 r, a całkowita wartość programu to 20 mln euro. Wsparcie zaplanowano do 2036 roku.

Wyjaśnił, że pomoc jest kierowana głównie do firm działających na trudnych terenach, w pobliżu toczących się działań wojennych, a jego głównymi beneficjentami są przedsiębiorcy z sektora rolno-spożywczego oraz przemysłu. Zaznaczył, że utrzymanie ukraińskiego sektora prywatnego w dobrej kondycji jest kluczowe dla dalszego funkcjonowania tego kraju i podstawą współpracy gospodarczej zarówno na poziomie przedsiębiorstw jak państw.

Powiedział, że obecnie BGK planuje rozszerzenie wsparcia dla ukraińskich MŚP w drodze dodatkowej gwarancji Komisji Europejskiej z Instrumentu na Rzecz Ukrainy (pn. Ukraine Investment Framework - UIF). BGK wystąpił do KE o kwotę 20 mln euro w celu kontynuacji wsparcia dla KredoBanku (10 mln euro) i objęcia programem gwarancyjnym dodatkowego banku ukraińskiego (10 mln euro). "Obecnie trwają rozmowy z KE w tej sprawie" - wskazał.

Ekonomista przypomniał, że Instrument na Rzecz Ukrainy, to przygotowany przez UE fundusz, który ma wspierać Ukrainę w latach 2024-27. Jego wartość to 50 mld euro. Do tej pory wypłacono z niego ok. 6 mld euro, natomiast kwota 38,37 mld euro ma być uruchamiana w miarę realizowania przez rząd Ukrainy tzw. kamieni milowych, czyli reform, których celem jest m.in. "osiągnięcie postępów w kierunku norm społecznych, gospodarczych i środowiskowych obowiązujących w UE".

"W pierwszej kolejności chodzi m.in o przygotowanie zmian prawnych, które pozwolą na ograniczenie ryzyka korupcji oraz obciążeń regulacyjnych dla biznesu" - wyjaśnił Błaszak. Dodał, że na obecnym etapie BGK poszukuje projektów inwestycyjnych wspierających rozwój gospodarczy Ukrainy, które mogłyby być realizowane przez podmioty polskie i ukraińskie. Inwestycje mają mieć charakter rozwojowy i modernizacyjny. Niekoniecznie muszą one mieć związek z odbudową, lecz najważniejsza jest w tym wypadku spójność z dokumentem wykonawczym wobec Instrumentu na Rzecz Ukrainy – tj. Planem Ukrainy" - wskazał Błaszak.

W opinii Błaszaka, zapowiedź zwiększenia zewnętrznego wsparcia finansowego oraz przeprowadzenia refom, z jednej strony wpływa na poprawę nastrojów ukraińskich firm, z drugiej zaś - skłoni zagraniczne przedsiębiorstwa do większej aktywności w Ukrainie. W tym aspekcie konieczne jest zwiększenie pewności obrotu gospodarczego i prawnego w Ukrainie.

Powołując się na najnowsze dane wspólnego raportu Banku Światowego, rządu Ukrainy, Komisji Europejskiej i ONZ, analityk BGK powiedział, że "według aktualnych wyliczeń na koniec grudnia 2023 r., na bieżące potrzeby, a także powojenną modernizację gospodarczą kraju konieczne będzie zaangażowanie 486,2 mld dol., z czego potrzeby dotyczące terenów, które znajdują się poza faktyczną kontrolą Ukrainy, to ponad 250 mld dol." Dodał, że w marcu br. od partnerów międzynarodowych Ukraina otrzymała 9 mld dol. wsparcia finansowego, natomiast w całym 2024 roku zewnętrzne wsparcie finansowe ma wynieść ok. 38 mld dol.

Z opublikowanego przez BGK w kwietniu "Monitora spraw ukraińskich" wynika, że oprócz UE oraz instytucji finansowych takich jak MFW, Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOR) czy Bank Światowy wsparcie dla Ukrainy oferują (lub zamierzają) również poszczególne rządy. Wśród najbardziej aktywnych państw wspierających finansowo oraz militarnie Ukrainę należy obecnie wymienić USA, Wielką Brytanię, Japonię oraz Kanadę.

Pytany o zaangażowanie polskich firm na rynku ukraińskim, m.in. procesem odbudowy, Błaszak powiedział, że zainteresowanie ze strony polskich przedsiębiorców jest duże, ale póki co, nie przekłada się na znaczący wzrost liczby kontraktów. W opinii analityka jest to m.in. kwestia ryzyka wojennego i szeregu innych ryzyk, które często związane jest z wciąż małą przejrzystością procedur oraz narażeniem na ewentualne ryzyka korupcyjne. Sytuacja w tym obszarze powinna ulegać stopniowej poprawie – m.in. poprzez realizację reform systemowych i wdrażania prawa UE w ramach Instrumentu na Rzecz Ukrainy.

Błaszak powiedział też, że pomimo toczącej się wojny, BGK udziela kredytów ukraińskim bankom finansującym ukraiński import z Polski. Maksymalny okres spłaty wynosi do 2 lat, a finansowanie odbywa się w oparciu o akredytywy dokumentowe.

Sama akredytywa - jak wynika z informacji BGK - może posłużyć do zabezpieczenia lub sfinansowania i zabezpieczenia do 100 proc. wartości kontraktu. "Polski eksporter otrzymuje środki z akredytywy natychmiast po wysłaniu towaru, strona ukraińska ma do wykorzystania okres do dwóch lat na spłatę zadłużenia. Projekty finansowane są przez BGK w ramach rządowego programu Finansowe Wsparcie Eksportu, z ubezpieczeniem KUKE. Przedmiotem eksportu finansowanego przez BGK w 2023 roku były m.in. paliwo samochodowe, tworzywa sztuczne, chemia gospodarcza i produkty przemysłu lekkiego. BGK może obsługiwać także akredytywy importowe dla polskich firm importujących towary z Ukrainy" - wyjaśnił działanie tego mechanizmu ekspert BGK.

Ponadto w marcu 2024 roku do oferty BGK wprowadzono nowy instrument w ramach rządowego programu Finansowe Wsparcie Eksportu. Jest to gwarancja zapłaty wystawiona przez BGK na rzecz polskiego eksportera i zabezpieczona regwarancją banku zagranicznego z ubezpieczeniem KUKE. Instrument może służyć także zabezpieczeniu polskiego eksportu na Ukrainę i został już w tym charakterze wykorzystany po raz pierwszy. BGK zapewnił polskiemu eksporterowi chemikaliów zapłatę od ukraińskiego odbiorcy. Gwarancję BGK dla ukraińskiego nabywcy zapewnił jeden z lokalnych banków, dla którego BGK posiada wyznaczony limit na finansowanie handlu z polisą KUKE.

Dodano, że w przypadku długoterminowych projektów inwestycyjnych na Ukrainie lub eksportu dóbr kapitałowych BGK może, po indywidualnej ocenie projektu, zaoferować kredyt ukraińskiemu nabywcy udzielany bezpośrednio lub za pośrednictwem ukraińskiego banku. Dzięki tym rozwiązaniom ukraiński importer może uzyskać finansowanie projektów inwestycyjnych, w których polska firma będzie eksportować polskie dobra inwestycyjne (np. linie produkcyjne) lub uczestniczyć w inwestycji zagranicznej jako wykonawca lub główny podwykonawca. Kredyt może zostać udzielony według stopy zmiennej (np. EURIBOR) lub stałej stopy CIRR, czyli najniższej stałej stopy referencyjnej, jaką mogą zaoferować instytucje rozwojowe w OECD. Maksymalna kwota finansowania wynosi 85m proc. wartości kontraktu eksportowego. (PAP)

autorka: Ewa Wesołowska

ewes/ drag/