Radio Opole » Kraj i świat
2024-04-16, 06:00 Autor: PAP

Cypr/ Nie szlachetna ceramika, a pękające rondelki; archeolożki zbadały kuchenne naczynia starożytnego Nea Pafos

Mieszkańcy cypryjskiego Nea Pafos naczynia kuchenne produkowali sami. Garncarze nie wkładali wiele czasu w ich produkcję, a garnki i rondle wykonywali w dużych ilościach. Zrobione były z gliny, pozbawione dekoracji, często pękały - wynika z badania polskich archeolożek.

W starożytności Cypr znajdował się najpierw na granicy wpływów bliskowschodnich i egipskich, a od II tysiąclecia p.n.e. w obrębie cywilizacji greckiej. Olbrzymi wpływ na rozwój cywilizacyjny wyspy miały miasta portowe, w tym Nea (Nowa) Pafos. To prężne miasto powstało pod koniec IV wieku p.n.e. Z biegiem czasu stało się głównym ośrodkiem administracyjnym i politycznym hellenistycznego, a następnie rzymskiego Cypru (od ok. 200 p.n.e. do ok. 350 n.e.). Korzystne położenie nad morzem i blisko gór bogatych w złoża miedzi oraz porośniętych lasem zapewniało łatwy dostęp do bogactw naturalnych, takich jak drewno wykorzystywane do budowy statków; miejscowość ta stała się także ważnym centrum handlowym.


Obecnie Nea Pafos jest jednym z najważniejszych stanowisk archeologicznych na Cyprze, badanym przez Cypryjczyków oraz liczne misje zagraniczne, w tym polskie.


W jednej z najnowszych publikacji dotyczących cypryjskiej archeologii badaczki Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN i Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego opisują ceramikę kuchenną, którą posługiwali się mieszkańcy Nea Pafos. Wyniki tych badań opublikowano w "Journal of Archaeological Science: Reports" (https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2352409X24000609?via%3Dihu).


Naczynia kuchenne: garnki, rondle, patelnie, dzbanki, pokrywki - to wszystko interesowało archeolożki. Badane naczynia i ich fragmenty pochodziły z wykopalisk prowadzonych przez Uniwersytet Jagielloński i Uniwersytet Warszawski na dwóch stanowiskach w obrębie miasta: Agorze i Maloutenie, czyli na placu handlowym oraz w bogatej części Nea Pafos, gdzie dominowały wille mieszkalne. Łącznie przebadano 136 próbek różnego rodzaju naczyń.


Jak wyjaśnia Nauce w Polsce dr Edyta Marzec z Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN, takie dane to źródło wiedzy nie tylko o lokalnych zwyczajach i sposobie życia, ale też o miejscach i technologii produkcji, siatkach połączeń ekonomicznych, przepływie materiałów i towarów.


Z zebranych podczas badań informacji wynika, że w produkcję naczyń i ich wygląd nie wkładano raczej wiele czasu i wysiłku. "Naczynia nie są dekorowane, jedynie gładzone na powierzchni. Nie służyły długo, były cienkie, przez co dość często pękały, często je wymieniano. Bogatsi mieszkańcy przypuszczalnie mieli też naczynia metalowe" - tłumaczy dr Marzec.


Naczynia kuchenne ze starożytnego Cypru - jak podano - były dość zróżnicowane pod względem kształtu i masy ceramicznej, być może różni garncarze nieco inaczej przygotowywali glinę. Nie było też widocznych specjalizacji dla konkretnych warsztatów. Prawdopodobnie naczynia produkowano poza murami miasta, bo potrzebne było miejsce do ich suszenia oraz dostęp do wody i gliny.


Większość naczyń kuchennych z Nea Pafos produkowano lokalnie, a jedynie część importowano - zarówno w okresie hellenistycznym jak i rzymskim. Ponieważ mieszkańcy mieli dostęp do materiałów służących do wyrobu naczyń, to były one tańsze niż importowanie, masowo produkowane narzędzia.


"Dużą rolę mogła odgrywać też tradycja. Archeologia wysp pokazuje nam, że choć są połączone ze światem to jednak stanowią zamknięte terytorium. Mieszkańcy szanują swoją tradycję, są konserwatywni i mimo kontaktów z innymi kulturami nie ulegają tak szybko ich wpływom" - opisuje archeolożka.


W okresie rzymskim w basenie Morza Śródziemnego w wielu miastach, na przykład w Atenach, używano głównie importowanych naczyń kuchennych. "Wtedy działały już ośrodki specjalizujące się w masowej niemal produkcji na przykład garnków kuchennych, które eksportowano wszędzie. Były trochę jak dziś chińskie produkty, które zalewają rynek" - opowiada badaczka.


Jednym z takich ośrodków produkujących naczynia na szeroką skalę w okresie wczesno rzymskim była Fokaja położona w dzisiejszej Turcji. Ceramika stamtąd - wyjaśnia dr Marzec - była dość dobrej jakości, a jej produkcja ustandaryzowana.


W Nea Pafos importowano też produkty z Italii. "Uważa się, że italska ceramika kuchenna była transportowana i używana przez armię rzymską. Pomimo braku rzymskich legionów w Nea Pafos, italskie płaskie patelnie zostały zidentyfikowane w mieście. Naczynia te były prawdopodobnie używane do gotowania tradycyjnych potraw przez Italczyków mieszkających w Nea Pafos. Cypryjskie garnki nie nadawały się do tego zadania" - opisuje dr Marzec.


Zabytki Nea Pafos zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Polskie wykopaliska w tym miejscu rozpoczął nestor polskiej archeologii śródziemnomorskiej, prof. Kazimierz Michałowski. Kontynuowała je misja Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego.


Nauka w Polsce, Ewelina Krajczyńska-Wujec


ekr/ zan/


Kraj i świat

2024-06-15, godz. 07:30 WOT: w ramach ćwiczeń żołnierze dostali rozkaz stawienia się w jednostkach W nocy z piątku na sobotę żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej otrzymali sygnał alarmowy, nakazujący natychmiastowe stawienie się w ich jednostkach - poinformowało… » więcej 2024-06-15, godz. 07:20 Niemcy/ Deputowany CDU: szczyt w Szwajcarii ma promować ukraińską koncepcję sprawiedliwego pokoju Priorytetem szczytu pokojowego w Szwajcarii jest promowanie ukraińskiej koncepcji sprawiedliwego pokoju i wspieranie wysiłków dyplomatycznych Kijowa - wyjaśnia… » więcej 2024-06-15, godz. 07:20 David Duchovny ubolewa, że pracował za dużo, gdy jego dzieci były małe Gwiazdor takich produkcji, jak „Z Archiwum X” i „Californication” w najnowszym wywiadzie pokusił się o refleksję nad ojcostwem. David Duchovny, który… » więcej 2024-06-15, godz. 07:20 Słowacja/ Peter Pellegrini obejmuje urząd prezydenta Peter Pellegrini jest jedynym słowackim politykiem, który był już premierem i przewodniczącym parlamentu, a teraz przez pięć najbliższych lat będzie piastować… » więcej 2024-06-15, godz. 07:20 Prof. Mężyk: mniej sztywności, więcej elastyczności – tak chcą studiować młodzi ludzie (wywiad) Kandydaci na studia oczekują od uczelni bardziej elastycznego kształcenia, które pozwoli im rozwijać się nie tylko na ścieżce wybranego kierunku studiów… » więcej 2024-06-15, godz. 07:20 Warszawa/ Od soboty można głosować w budżecie obywatelskim, zgłoszono 1183 pomysły Od soboty, 15 czerwca mieszkańcy stolicy mogą decydować, na co zostaną wydane pieniądze z budżetu miasta. Zgłoszono 1183 pomysły.Na realizację zwycięskich… » więcej 2024-06-15, godz. 07:20 Ekspert: 0,3 proc. PKB rocznie na ochronę ludności - tak, ale w formie funduszowej 0,3 proc. PKB rocznie na ochronę ludności to dobra kwota, ale nie powinna być zapisana w budżecie do wykorzystania w danym roku. Powinien powstać fundusz… » więcej 2024-06-15, godz. 07:20 Z okazji Światowego Dnia Uchodźcy Caritas Polska zaprasza na warsztaty, pikniki i akcję krwiodawstwa Ekowarsztaty, pikniki rodzinne, wspólne gotowanie, pokazy udzielania pierwszej pomocy, akcja krwiodawstwa 'Kropla dobra' i zajęcia taneczne - to niektóre atrakcje… » więcej 2024-06-15, godz. 07:20 Naukowcy z IBS PAN badają wpływ zapory na granicy z Białorusią na zwierzęta Wpływ zbudowanej na granicy z Białorusią stalowej bariery na duże zwierzęta badają naukowcy z Instytutu Biologii Ssaków Polskiej Akademii Nauk w Białowieży… » więcej 2024-06-15, godz. 07:10 ZUS: uczniowie i studenci mogą więcej dorobić do renty rodzinnej Od 1 czerwca uczniowie i studenci, którzy pobierają rentę rodzinną z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, mogą więcej dorobić do swojego świadczenia. Zmieniły… » więcej
6789101112
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »