Filtry cząstek stałych w autach są skuteczne w kontrolowaniu emisji stounkowo dużych cząstek. Gorzej jest już w przypadku substancji ciekłych, a stężenia najdrobniejszych cząstek nadal znacznie przekraczały próg "wysokich stężeń", zdefiniowany przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) - wynika z najnowszych badań, których wyniki przedstawiono w „Environment International” https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160412023001617

"Nasze badania wyraźnie pokazują, że obecne, powszechnie stosowane filtry nie są skuteczne przeciwko tym drobniejszym cząsteczkom, dlatego z zadowoleniem przyjmujemy zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia, aby zwiększyć nadzór nad tymi pomiarami" – powiedział główny autor badania prof. Roy Harrison z Wydziału Geografii, Nauk o Ziemi i Środowisku Uniwersytetu w Birmingham (Wielka Brytania).

W ramach badania naukowcy wykorzystali dane jednej z londyńskich stacji monitoringu. Dzięki temu, że próbki powietrza badane są tam od wielu lat, naukowcy dysponują jedną z bardziej kompletnych, wieloletnich baz danych. Dane na temat masy cząsteczek i ich liczby zbierane są od 2010 roku.

Z analiz tych danych wynika, że dużych cząstek emitowanych jest coraz mniej. Na przykład liczba cząstek sadzy w latach 2014-2021 zmalała o 81 procent. To wyraźnie wskazuje na skuteczność wprowadzenia filtrów w układach wydechowych.

Z kolei liczba cząstek określanych jako "ultradrobne" - o średnicy mniejszej niż 100 nanometrów - zmniejszyła się tylko o 26 proc. Natomiast grupa cząstek najmniejszych (mierzących poniżej 30 nanometrów) nie zmniejszyła się wcale, co oznacza, że filtry nie są skuteczne wobec tej grupy zanieczyszczeń.

Jeśli chodzi o stężenia cząstek ultradrobnych, to wytyczne WHO jako "wysokie" definiują liczbę przekraczającą 10 tys. na metr sześcienny. Stężenia zbadane w ramach pomiarów na londyńskiej stacji Marylebone Road mniej więcej dwukrotnie przekraczały ten poziom.

Wnioski ze wspomnianych badań sugerują, że w miejscach o dużym natężeniu ruchu, zwłaszcza pojazdów z silnikami wysokoprężnymi, stężenia najdrobniejszych cząstek prawdopodobnie pozostaną wysokie - chyba, że zostaną wdrożone skuteczniejsze technologie redukcji.

Zanieczyszczenie powietrza najdrobniejszymi cząstkami stałymi ma negatywny wpływ na zdrowie, np. układ krążenia i oddechowy. Informacje na ten temat zostały zawarte w wytycznych WHO z 2021 r., dotyczących jakości powietrza.

"Wysokie stężenia najdrobniejszych cząstek prawdopodobnie będą czymś powszechnym i trwałym. Aby spełnić wytyczne WHO, będziemy prawdopodobnie potrzebowali znacznie większego rozpowszechnienia pojazdów elektrycznych, a także dodatkowych środków w celu zmniejszenia emisji z pojazdów z silnikami wysokoprężnymi" – powiedział prof. Harrison.

Transport samochodowy jest dziś najpowszechniejszym rodzajem transportu w większości krajów. W samej Polsce zarejestrowanych jest obecnie ponad 26 milionów aut osobowych (na 1000 mieszkańców przypadają 664 samochody osobowe). Jesteśmy również liderem w Europie pod względem liczby ciężarówek, których jest w naszym kraju ponad 1,2 miliona. Spaliny emitowane przez samochody stanowią jedne z głównych czynników zanieczyszczania powietrza.

Od lat różne kraje podejmują różne działania, by ograniczyć to zjawisko, np. promując elektromobilność, zaostrzając normy emisji spalin czy właśnie wprowadzając obowiązek montażu filtrów w układach wydechowych. (PAP)

Tomasz Szczerbicki

szt/ zan/