3 kwietnia

----------

1634 - W Łuczy koło Jabłonowa na Pokuciu urodził się Stanisław Jan Jabłonowski, hetman wielki koronny, uczestnik wojny polsko-szwedzkiej (1655-1660), bitwy chocimskiej (1673) i odsieczy wiedeńskiej (1683).

1702 - We Lwowie zmarł hetman wielki koronny Stanisław Jan Jabłonowski, hetman wielki koronny, uczestnik wojny polsko-szwedzkiej (1655-1660), bitwy chocimskiej (1673) i odsieczy wiedeńskiej (1683).

1804 - W Rzeczycy zmarł Jędrzej Kitowicz, ksiądz, pamiętnikarz, historyk, uczestnik konfederacji barskiej, autor "Opisu obyczajów za panowania Augusta III".

1824 - W Zakopanem urodził się Maciej Sieczka, jeden z pierwszych przewodników tatrzańskich, autor wielu pierwszych wejść na tatrzańskie szczyt, m.in. na Świnicę, Mnicha i Mięguszowiecki Szczyt.

1849 - W Paryżu zmarł Juliusz Słowacki - poeta, dramaturg, jeden z najwybitniejszych twórców polskiego romantyzmu; autor m.in. dramatów "Kordian", "Balladyna", "Sen srebrny Salomei", "Mazepa", "Samuel Zborowski", a także poematów "Beniowski", "Anhelli", "Król-Duch".

1886 - W Warszawie urodził się Władysław Tatarkiewicz - historyk filozofii i sztuki, profesor Uniwersytetu Warszawskiego; jego najważniejsze dzieła to "Historia filozofii", "Historia estetyki", traktat "O szczęściu".

1886 - Urodził się Stefan Okrzeja, działacz socjalistyczny, współtwórca Organizacji Bojowej PPS; w 1905 r. aresztowany podczas zamachu na oberpolicmajstra Karla Nolkena; stracony na stokach warszawskiej Cytadeli.

1887 - W Hołowli na Wołyniu urodził się Stefan Frankowski, komandor, w czasie kampanii polskiej 1939 r. dowódca Morskiej Obrony Wybrzeża.

1889 - W Mirowie koło Częstochowy urodził się Marian Januszajtis-Żegota, organizator Polskich Drużyn Strzeleckich, żołnierz Legionów Polskich, generał Wojska Polskiego; uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, w czasie kampanii 1939 r. dowódca Korpusu Ochotniczego Obrony Lwowa.

1896 - W Pradze urodził się Józef Czapski, malarz, krytyk sztuki, pisarz, współzałożyciel i współredaktor paryskiej "Kultury"; uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. i kampanii polskiej 1939 r.; więzień sowieckich łagrów (1939-1941); żołnierz Armii Polskiej w ZSRS tworzonej przez gen. Władysława Andersa i II Korpusu Polskiego; autor książki "Na nieludzkiej ziemi".

1911 - W Wierzchowni koło Grudziądza urodziła się Stanisława Walasiewicz, lekkoatletka, sprinterka, mistrzyni olimpijska z Los Angeles (1932) i wicemistrzyni olimpijska z Berlina (1936); wielokrotna rekordzistka świata i medalistka mistrzostw Europy.

1915 - W Warszawie zmarł Icchok Lejb Perec, poeta, prozaik, dramaturg, tworzący w języku jidysz, działacz społeczny, prawnik; autor "Opowiadań chasydzkich" i "Opowiadań ludowych", dramatów "Nocą na starym rynku" i "Złoty łańcuch", a także książki "Moje wspomnienia".

1925 - W Nicei zmarł Jan Reszke, śpiewak operowy, gwiazda Metropolitan Opera.

1927 - Inauguracja pierwszego sezonu rozgrywek piłkarskich o mistrzostwo Polski w systemie ligowym - Liga Piłki Nożnej; wcześniej w latach 1920-1926 mecze rozgrywano w formule pucharowej.

1935 - W Warszawie zmarł gen. Daniel Konarzewski, prawnik, archeolog, pułkownik armii rosyjskiej, następnie w I Korpusie Polskim w Rosji (1917-1918); od 1918 r. w Wojsku Polskim; w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowódca Wielkopolskiej Grupy Operacyjnej.

1935 - W Krakowie zmarł Wacław Sobieski, historyk, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego.

1937 - W Bielsku-Białej urodziła się Aleksandra Zawieruszanka, aktorka, znana z filmów "Mąż swojej żony", "Walkower", "Z tamtej strony tęczy", "Rzeczpospolita babska"; przez ponad 30 lat występowała na scenie Teatru Narodowego w Warszawie.

1939 - W Warszawie zmarł Walery Sławek, jeden z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego, współtwórca Organizacji Bojowej PPS, żołnierz Legionów Polskich, członek Komendy Naczelnej POW, oficer WP, twórca BBWR, trzykrotny premier i marszałek Sejmu.

1939 - Naczelne dowództwo niemieckich sił zbrojnych przedstawiło Hitlerowi projekt dyrektywy w sprawie gotowości bojowej armii na lata 1939-1940; jej część, tzw. Wariant Biały (Fall Weiss) dotyczył ewentualnego ataku na Polskę; dokument został podpisany 11 kwietnia 1939 r.

1940 - Zbrodnia katyńska: NKWD rozpoczęło likwidację obozu w Kozielsku, a w kolejnych dniach - obozów w Ostaszkowie (4 kwietnia) i Starobielsku (5 kwietnia); z Kozielska 4 404 jeńców przewieziono do Katynia i zamordowano strzałami w tył głowy; 3 896 jeńców ze Starobielska zabito w pomieszczeniach NKWD w Charkowie, a ich ciała pogrzebano na przedmieściach miasta w Piatichatkach; 6 287 jeńców z Ostaszkowa rozstrzelano w gmachu NKWD w Kalininie, obecnie Twer, a pochowano w miejscowości Miednoje.

1941 - W Radomiu Niemcy utworzyli getto dla ludności żydowskiej.

1942 - W Teheranie powstała Delegatura Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej Polskiego Rządu, której celem było niesienie pomocy m.in. polskim uchodźcom z ZSRS, którzy ewakuowali się wraz z Armią Polską na Wschodzie.

1942 - W Warszawie urodził się Marek Perepeczko, aktor, niezapomniany odtwórca roli Janosika w filmie Jerzego Passendorfera, wystąpił także w "Polowaniu na muchy", "Brzezinie", "Weselu" i "Panu Tadeuszu" Andrzeja Wajdy.

1946 - W Pleszewie urodziła się Hanna Suchocka, premier RP w latach 1992-1993, minister sprawiedliwości (1997-2000); ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej i Zakonie Kawalerów Maltańskich w latach 2001-2013, I wiceprzewodnicząca Komisji Weneckiej w latach 2015-2016.

1948 - Podczas wspólnego posiedzenia KC PPR i CKW PPS w sprawie zjednoczenia, podjęto decyzję o budowie Domu Zjednoczonej Partii Klasy Robotniczej Wspólny Dom.

1950 - W Lublinie urodził się Romuald Lipko, kompozytor, multiinstrumentalista, współzałożyciel zespołu Budka Suflera; autor przebojów Anny Jantar "Nic nie może wiecznie trwać" i Zdzisławy Sośnickiej "Aleja gwiazd".

1980 – Sejm PRL powołał rząd Edwarda Babiucha.

1981 - W Warszawie ukazał się pierwszy numer "Tygodnika Solidarność" (w nakładzie 500 tysięcy egzemplarzy), niezależnego czasopisma społeczno-polityczno-gospodarczego, którego redaktorem naczelnym został Tadeusz Mazowiecki.

1981 - W Krakowie rozpoczął obrady I Ogólnokrajowy Zjazd Niezależnego Zrzeszenia Studentów, który wybrał władze organizacji; przewodniczącym Krajowej Komisji Koordynacyjnej został Jarosław Guzy.

1981 - W Brześciu nad Bugiem gen. Wojciech Jaruzelski i Stanisław Kania spotkali się z sowieckimi przywódcami.

1983 - W Warszawie zmarł Aleksander Ścibor-Rylski, pisarz, scenarzysta i reżyser filmowy, autor m.in. książek "Węgiel", "Pierścionek z końskiego włosia", reżyser filmów "Ich dzień powszedni", "Jutro Meksyk", "Morderca zostawia ślad".

1989 - Podczas negocjacji w Magdalence osiągnięto porozumienie w sprawie kompetencji prezydenta PRL oraz relacji pomiędzy Sejmem i Senatem; uzgodniono także kwestię podziałów mandatów w przyszłym Sejmie.

1995 - W Naprawie zmarł Bogusław Zych, szermierz, florecista, wielokrotny mistrz Polski, drużynowy brązowy medalista Igrzysk Olimpijskich w Moskwie, mistrz świata, brązowy medalista mistrzostw Europy.

2005 - W Gdańsku zmarł Aleksy Antkiewicz, pierwszy polski medalista olimpijski w boksie - na igrzyskach w Londynie (1948) zdobył brązowy medal; wicemistrz olimpijski z Helsinek (1952); mistrz Europy (1953).

2011 - W Brukseli zmarł Marian Pankowski, pisarz, poeta, tłumacz, dramaturg, autor m.in. dramatu "Teatrowanie nad świętym barszczem", powieści "Rudolf", "Putto" i "W stronę miłości"; więzień niemieckich obozów Auschwitz, Gross-Rosen.

2019 - W Warszawie zmarł Jerzy Wójcik, operator filmowy, współtwórca polskiej szkoły filmowej, autor zdjęć do najsłynniejszych polskich filmów lat 50, 60 i 70, między innymi "Popiołu i diamentu" (1958) Andrzeja Wajdy, "Matki Joanna od Aniołów" (1961) i "Faraona" (1966) Jerzego Kawalerowicza, "Westerplatte" (1967) Stanisława Różewicza i "Potopu" (1973) Jerzego Hoffmana.

4 kwietnia

----------

986 - W Kwedlinburgu odbył się zjazd, na którym Mieszko I złożył hołd cesarzowi Ottonowi III i podarował młodemu władcy wielbłąda.

1350 - W Budzie Kazimierz III Wielki zawarł porozumienie z królem węgierskim Ludwikiem Andegaweńskim dotyczące Rusi Halicko-Włodzimierskiej oraz węgierskiej pomocy w walce z Litwą.

1557 - W Ostrownie na Białorusi urodził się Lew Sapieha, hetman wielki litewski, twórca potęgi rodu Sapiehów.

1682 - W majątku Waka, obecnie w granicach Wilna, zmarł Michał Kazimierz Pac, hetman wielki litewski, wojewoda wileński, fundator wielu świątyń, m.in. kościoła świętych Piotra i Pawła w Wilnie, w którym został pochowany.

1782 - Zmarł August Czartoryski, architekt politycznej potęgi tzw. Familii, ojciec Adama Kazimierza Czartoryskiego.

1794 - W bitwie pod Racławicami powstańcy dowodzeni przez Tadeusza Kościuszkę pokonali wojska rosyjskie gen. Aleksandra Tormasowa; w bitwie wsławili się kosynierzy, a do narodowej legendy przeszedł Bartosz Głowacki.

1849 – Armia Sycylijska pod dowództwem gen. Ludwika Mierosławskiego została rozbita przez wojska neapolitańskie w bitwie o Katanię.

1865 - W Niżnym Nowogrodzie urodził się Zdzisław Lubomirski, ziemianin, działacz społeczno-polityczny, prezydent Warszawy (1916-1917), członek Rady Regencyjnej (1917-1918); w latach 1928-1938 senator II RP, w czasie okupacji niemieckiej aresztowany przez Niemców (1942), więziony na Pawiaku.

1875 - W Warszawie urodził się Kazimierz Prószyński, wynalazca, konstruktor, pionier polskiej kinematografii; zginął w niemieckim obozie koncentracyjnym Mauthausen-Gusen w marcu 1945 r.

1877 - W Krakowie urodził się Mordechaj Gebirtig, poeta żydowski, autor m.in. wiersza "Bleibt gesund mir, Kroke" ("Bądź mi zdrów, Krakowie"); zamordowany przez Niemców w czerwcu 1942 roku.

1883 - W Wieliczce urodził się Władysław Skoczylas, grafik, drzeworytnik, malarz, rzeźbiarz, autor m.in. "Pochodu zbójników", "Teki zbójnickiej" i "Teki podhalańskiej".

1912 - W Ostrowcu Świętokrzyskim urodził się Jan Rybkowski, reżyser, scenarzysta, pedagog, scenograf; twórca seriali filmowych "Chłopi", "Kariera Nikodema Dyzmy" i "Rodzina Połanieckich".

1914 - W Warszawie urodził się Ryszard Białous, ps. Jerzy, kapitan Armii Krajowej, harcmistrz, żołnierz kampanii obronnej 1939 r., powstaniec warszawski, dowódca Oddziału Specjalnego "Jerzy", batalionu "Zośka" i brygady dywersji "Broda 53" zgrupowania "Radosław"; więzień niemieckich obozów Bergen-Belsen i Sandbostel, od 1946 roku na emigracji w Argentynie.

1915 - Urodził się Ludwik Bazylow, historyk, badacz dziejów Europy Wschodniej, autor wielu książek poświęconych historii Rosji.

1918 - Rada Regencyjna powołała rząd Jana Kantego Steczkowskiego.

1919 - W Warszawie, w podziemiach Galerii Luxenburga przy ulicy Senatorskiej, założono teatrzyk literacko-artystyczny Qui Pro Quo.

1919 - Powołano do życia Wydział Filozoficzny Wszechnicy Piastowskiej w Poznaniu, przemianowanej w 1955 r. na Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.

1926 - W Częstochowie ukazało się pierwsze wydanie tygodnika katolickiego "Niedziela".

1932 - W Warszawie urodził się Jerzy Gruza, reżyser filmowy, teatralny i telewizyjny, scenarzysta, twórca m.in. seriali "Wojna domowa" i "Czterdziestolatek"; dyrektor Teatru Muzycznego w Gdyni w latach 1983-1991.

1939 - Początek kilkudniowej wizyty ministra spraw zagranicznych RP Józefa Becka w Londynie, zakończonej wydaniem dwustronnego komunikatu oznaczającego zawarcie wstępnego porozumienia między Polską a Wielką Brytanią o wzajemnej pomocy na wypadek wojny.

1940 - W Warcie koło Sieradza Niemcy zamordowali około 500 pacjentów Publicznego Szpitala Psychiatrycznego.

1940 - Na Firleju pod Radomiem Niemcy dokonali publicznej egzekucji, zabijając 145 mieszkańców wsi Gałki, Gielniów i Mechlin za udzielanie pomocy oddziałowi mjr. Henryka Dobrzańskiego "Hubala"; w czasie II wojny światowej na Firleju w masowych egzekucjach Niemcy zamordowali od 12-15 tys. osób.

1946 - W Olkuszu urodziła się Halina Wyrodek, aktorka, piosenkarka, gwiazda "Piwnicy pod Baranami", przez wiele lat związana z Teatrem im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, aktorka filmowa, znana m.in. z ról w filmach "Party przy świecach", "Grzeszny żywot Franciszka Buły".

1946 - Sejm przyjął ustawę o nacjonalizacji banków.

1949 - W Waszyngtonie przedstawiciele 12 państw podpisali sojusz wojskowy - Pakt Północnoatlantycki (NATO); w skład sojuszu weszły: Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Kanada, Francja, Włochy, Belgia, Holandia, Luksemburg, Dania, Norwegia, Islandia i Portugalia.

1949 - W więzieniu we Wronkach zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach, najprawdopodobniej zamordowany na polecenie władz komunistycznych, ppłk dr Wacław Lipiński, historyk, żołnierz Legionów Polskich, członek Komendy Głównej POW, działacz piłsudczykowski; w czasie II wojny światowej współorganizator Konwentu Organizacji Niepodległościowych (1942); po wojnie założyciel i przewodniczący podziemnego Stronnictwa Niezawisłości Narodowej (1946), członek Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Polski Podziemnej (1946-1947); aresztowany przez władze komunistyczne w 1947 r. i skazany na karę śmierci, zamienioną na dożywocie.

1960 - Premiera filmu "Zezowate szczęście" w reżyserii Andrzeja Munka.

1961 - Premiera komedii "Mąż swojej żony" w reżyserii Stanisława Barei.

1962 - W Warszawie urodził się Piotr Siwkiewicz, aktor, wystąpił m.in. w filmach "Yesterday", "Pociąg do Hollywood", "Marcowe migdały".

1965 - W Warszawie urodził się Janusz Olech, szermierz, szablista, srebrny medalista igrzysk olimpijskich w Seulu (1988).

1966 - W Hamburgu zmarł Alfred Naujocks, SS-Sturmbannfuehrer. Dowódca niemieckiej grupy dywersyjnej odpowiedzialnej za prowokację gliwicką 31 sierpnia 1939 roku.

1977 - W Royan we Francji miało miejsce prawykonanie "Symfonii Pieśni Żałosnych" Henryka Mikołaja Góreckiego, który przyniósł mu międzynarodową sławę; tematem utworu jest tęsknota i cierpienie matki i jej dzieci.

1980 - W Warszawie zmarł prof. Władysław Tatarkiewicz - historyk filozofii i sztuki, profesor Uniwersytetu Warszawskiego; jego najważniejsze dzieła to "Historia filozofii", "Historia estetyki", traktat "O szczęściu".

1980 - W Nowym Jorku zmarł Aleksander Ford, reżyser, autor filmów "Ulica Graniczna", "Krzyżacy", "Pierwszy dzień wolności", "Młodość Chopina" i "Ósmy dzień tygodnia".

2004 - W Warszawie zmarł Marian Jonkajtys, aktor, reżyser, poeta, wykładowca warszawskiej PWST, twórca Teatru Na Targówku (późniejszego Teatru Rampa).

2016 – W Warszawie zmarła Elżbieta Dziębowska "Dewajtis", harcerka Szarych Szeregów, żołnierz Armii Krajowej, uczestniczka akcji "Kutschera" oraz Powstania Warszawskiego, muzykolog, wykładowca uniwersytecki, wieloletnia redaktor Polskiego Wydawnictwa Muzycznego.

5 kwietnia

--------------

1382 - W Żninie zmarł arcybiskup gnieźnieński Janusz Suchywilk, jeden z najważniejszych polityków czasów panowania Kazimierza III Wielkiego, bliski współpracownik króla, współautor Statutów Kazimierzowskich.

1573 - W Warszawie otwarto pierwszy stały most na Wiśle; drewniana konstrukcja, której budową kierował Erazm z Zakroczymia, miała ok. 500 metrów długości.

1807 - Napoleon Bonaparte podpisał dekret o utworzeniu Legii Polskiej, przemianowanej w lipcu 1807 r. na Polsko-Włoską, późniejszej Legii Nadwiślańskiej.

1831 - W warszawskim Teatrze Wielkim odbyło się pierwsze wykonanie "Warszawianki", pieśni rewolucyjnej do słów Casimira Francois Delavigne w tłumaczeniu Karola Sienkiewicza, z muzyką Karola Kurpińskiego.

1857 - W Waszyngtonie zmarł Jan Tyssowski, działacz polityczny, żołnierz Powstania Listopadowego, przywódca powstania krakowskiego w 1846 roku.

1862 - W Krakowie z inicjatywy Józefa Dietla ukazał się pierwszy numer "Przeglądu Lekarskiego", najstarszego wydawanego do dziś pisma medycznego.

1863 - Powstanie Styczniowe: pod Szklarami Rosjanie rozbili 500-osobowy oddział galicyjskich ochotników.

1871 - W Borowie koło Łowicza urodził się Stanisław Grabski, polityk, ekonomista, publicysta, ideolog Narodowej Demokracji, poseł na Sejm II RP.

1882 - W Kaliszu urodził się Jerzy Świrski, wiceadmirał, w latach 1920-1925 dowódca Floty i Wybrzeża, następnie szef Kierownictwa Marynarki Wojennej (1925-1946).

1883 - Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego Zygmunt Wróblewski i Karol Olszewski jako pierwsi dokonali skroplenia tlenu.

1925 - W Poznaniu urodził się Zbigniew Raszewski, historyk teatru, profesor Instytutu Sztuki PAN.

1934 - W Wilnie urodził się Bohdan Poręba, reżyser, publicysta; twórca filmów "Gniewko, syn rybaka", "Hubal", "Jarosław Dąbrowski", "Katastrofa w Gibraltarze" i "Polonia Restituta"; członek Patriotycznego Ruchu Ocalenia Narodowego, współzałożyciel Zjednoczenia Patriotycznego "Grunwald".

1935 - W Warszawie zmarł Emil Młynarski, dyrygent, skrzypek, kompozytor; w latach 1919-1929 dyrektor Opery Warszawskiej.

1937 - W Częstochowie urodziła się Elżbieta Kępińska, aktorka filmowa i teatralna, znana m.in. z ról w filmach "Dotknięcie nocy", "Samson", "Romans Teresy Hennert".

1939 - Premiera filmu "Włóczęgi" w reżyserii Michała Waszyńskiego.

1941 - Z więzienia na Pawiaku wywieziono do KL Auschwitz 1021 więźniów; wśród nich m.in. Stefana Jaracza i Leona Schillera.

1941 - W Weisser Hirsch koło Drezna zmarł gen. Franciszek Kleeberg, żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej; w czasie kampanii polskiej w 1939 r. dowódca SGO "Polesie".

1942 - Zakończenie ewakuacji pierwszej części Polskich Sił Zbrojnych ze Związku Sowieckiego do Iranu; od 24 marca do 5 kwietnia 1942 r. ZSRS opuściło blisko 44 tys. osób, w tym ponad 33 tys. wojskowych.

1943 - W niemieckim obozie na Majdanku zmarł Onufry Kopczyński, kompozytor, publicysta, działacz polityczny, członek Konfederacji Narodu, założyciel i pierwszy redaktor pisma "Sztuka i Naród".

1945 - W Zakopanem urodziła się Teresa Bogucka, dziennikarka, działaczka opozycji demokratycznej w czasach PRL.

1948 - Przed Najwyższym Trybunałem Narodowym w Gdańsku rozpoczął się proces Alberta Forstera, gdańskiego gauleitera (szefa okręgu partyjnego NSDAP), namiestnika Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie, odpowiedzialnego m.in. za utworzenie obozu koncentracyjnego Stutthof oraz za zbrodnie dokonywane przez Niemców na Polakach w Piaśnicy od października 1939 r. do kwietnia 1940 r.; Forster skazany został na śmierć, wyrok wykonano 28 lutego 1952 r. w więzieniu mokotowskim w Warszawie.

1952 - Podpisano polsko-sowiecką umowę o budowie Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie.

1952 - W holenderskiej stoczni zwodowany został statek pasażerski "Maasdam IV" - późniejszy TSS "Stefan Batory", ostatni polski transatlantyk.

1953 - W Warszawie zmarł Jerzy Boczkowski, kompozytor, dziennikarz, prezes ZAiKS w latach 1936-47, współtwórca i kierownik artystyczno-literacki kabaretu Qui Pro Quo.

1956 - W Warszawie rozpoczął działalność klub studencki "Stodoła".

1963 - Premiera filmu "Czerwone berety" w reżyserii Pawła Komorowskiego.

1965 - Premiera filmu "Wyspa złoczyńców" w reżyserii Stanisława Jędryki.

1969 - Premiera serialu telewizyjnego "Hrabina Cosel" w reżyserii Jerzego Antczaka.

1982 – Wznowił emisję zawieszony po wprowadzeniu stanu wojennego Program III Polskiego Radia.

1989 - Po dwóch miesiącach negocjacji nastąpiło podpisanie porozumień i uroczyste posiedzenie plenarne zamykające obrady Okrągłego Stołu; wydarzenie zapoczątkowało demokratyzację życia politycznego w Polsce i pokojowe przemiany w państwach bloku wschodniego.

2004 - Pracę zakończyła sejmowa komisja śledcza do zbadania ujawnionych w mediach zarzutów dotyczących przypadków korupcji podczas prac nad nowelizacją ustawy o radiofonii i telewizji, powszechnie zwana "komisją do spraw afery Rywina".

2009 - W Warszawie zmarł Wojciech Alaborski, aktor filmowy i teatralny, znany m.in. z ról w filmach "Znak orła", "Akcja pod Arsenałem", "Bestia", "Człowiek z żelaza".

2016 - W Świdniku zmarła Zyta Gilowska - ekonomistka, w latach 2006 - 2007 wicepremier i minister finansów w rządzie Prawa i Sprawiedliwości, wcześniej polityk Platformy Obywatelskiej.

2017 - W Warszawie zmarła Olga Johann, socjolog i psycholog, działaczka samorządowa, wiceprzewodnicząca Rady m.st. Warszawy, znana z zaangażowania na rzecz dekomunizacji przestrzeni publicznej.

2020 – W Warszawie zmarła Marta Olszewska, dziennikarka i działaczka opozycji antykomunistycznej, autorką sprawozdań z procesów robotników z Ursusa, morderców ks. Jerzego Popiełuszki oraz pierwszego wywiadu z płk. Ryszardem Kuklińskim, wdowa po zmarłym w 2019 r. premierze Janie Olszewskim.

2022 – W Świdnicy w wieku 112 lat zmarł Stanisław Kowalski, najstarszy mężczyzna w historii Polski. W wieku 104 lat ustanowił rekord Europy w biegu na 100 metrów w swojej kategorii wiekowej. W 2015 r. został złotym medalistą halowych mistrzostw Europy weteranów w swojej kategorii wiekowej.

6 kwietnia

----------

1654 - Dekret króla Jana II Kazimierza Wazy nakazujący wypędzenie z Rzeczypospolitej cudzoziemców-innowierców.

1807 - Napoleon podpisał dekret o utworzeniu pułku polskich szwoleżerów gwardii.

1810 - W Niebadylu koło Białobrzegów urodził się Dionizy Czachowski, ziemianin; w Powstaniu Styczniowym szef sztabu zgrupowania gen. Mariana Langiewicza, dowódca samodzielnego oddziału operującego na Kielecczyźnie i Lubelszczyźnie, następnie naczelnik województwa sandomierskiego; walczył w bitwach pod Małogoszczą, Pieskową Skałą i Grochowiskami; poległ pod Jaworowem Soleckim w listopadzie 1863 r.

1814 - W Łohojsku na Białorusi urodził się Eustachy Tyszkiewicz, archeolog, kolekcjoner, założyciel Muzeum Starożytności w Wilnie.

1841 - W Paniowcach Zielonych na Podolu urodził się Sygurd Wiśniowski, pisarz, podróżnik, reportażysta, żołnierz oddziałów Giuseppe Garibaldiego, autor m.in. "Dziesięciu lat w Australii".

1848 - Władze austriackie zezwoliły Uniwersytetowi Lwowskiemu na prowadzenie wykładów w języku polskim.

1851 - W Grabienicach Małych urodził się Władysław Smoleński, historyk, przedstawiciel tzw. szkoły warszawskiej, badacz dziejów nowożytnych.

1888 - W Krakowie urodził się Mieczysław Smolarski, pisarz, poeta, jeden z twórców polskiej literatury fantastycznej, autor m.in. książek "Miasto światłości", "Podróż, poślubna pana Hamiltona", "Białe moce".

1896 - W Atenach rozpoczęły się pierwsze nowożytne Igrzyska Olimpijskie.

1901 - We Lwowie urodził się Marian Hemar, pisarz, satyryk, autor tekstów piosenek, dramaturg, kierownik literacki teatrów rewiowych; od 1939 roku przebywał na emigracji; autor tekstów m.in. piosenek "Upić się warto", "Ten wąsik", "Nikt, tylko ty", "Kiedy znów zakwitną białe bzy".

1910 – Statek szkolny niemieckiej marynarki handlowej "Prinzess Eitel Friedrich" (późniejszy "Dar Pomorza") wypłynął z Hamburga w swój dziewiczy rejs.

1914 - W Kuklówce Zarzecznej na Mazowszu zmarł Józef Chełmoński, malarz, przedstawiciel realizmu, autor m.in. obrazów "Babie lato", "Bociany".

1914 - W Łodzi urodził się Arnold Mostowicz, lekarz, dziennikarz, pisarz, redaktor "Szpilek"; w czasie II wojny światowej kronikarz łódzkiego getta, więzień KL Auschwitz i innych niemieckich obozów koncentracyjnych.

1915 - W Wielopolu Skrzyńskim urodził się Tadeusz Kantor, reformator XX-wiecznego teatru, malarz, scenograf, aktor, wykładowca krakowskiej ASP; autor manifestów artystycznych, współzałożyciel Grupy Krakowskiej i założyciel Teatru Cricot 2; jego najgłośniejsze spektakle to "Umarła klasa", "Wielopole, Wielopole", "Niech sczezną artyści", "Nigdy tu już nie powrócę".

1922 - Sejm Ustawodawczy przyjął ustawę "o objęciu władzy państwowej nad Ziemią Wileńską" - oznaczało to włączenie tzw. Litwy Środkowej w skład Rzeczpospolitej.

1922 - W Modlinie urodził się Jan Kryst, żołnierz Armii Krajowej, pseudonim "Alan", w maju 1943 roku, będąc w ostatnim stadium gruźlicy zdecydował się na samobójczy atak na niemiecką restaurację "Adria" w Warszawie, w czasie którego zabił trzech i ranił dwóch funkcjonariuszy gestapo.

1927 - W Warszawie urodziła się Bogna Sokorska, śpiewaczka operowa, dysponująca sopranem koloraturowym.

1929 - W Krakowie zmarł Feliks Jasieński, krytyk i kolekcjoner sztuki, podróżnik, właściciel kolekcji dzieł sztuki japońskiej, która podarował Muzeum Narodowemu w Krakowie; obecnie wystawiane są w krakowskim Centrum Sztuki i Techniki japońskiej "Manggha" (nazwa pochodzi od jednego z pseudonimów artystycznych Jasieńskiego).

1929 - W Gwoźdźcu (obecnie Nawojowa Góra) pod Krzeszowicami urodził się Stanisław Czycz, poeta, prozaik, autor opowiadania "And" oraz książek "Pawana", "Nie wierz nikomu".

1939 - W Warszawie urodziła się Olga Lipińska, reżyserka, satyryczka, twórczyni telewizyjnych cykli satyrycznych "Gallux Show", "Właśnie leci kabarecik" i "Kabaretu Olgi Lipińskiej".

1939 – Podczas wizyty ministra spraw zagranicznych Józefa Becka w Londynie ogłoszono przekształcenie gwarancji brytyjskich dla Polski z 31 marca w gwarancje wzajemne.

1942 - W Tczewie urodził się Ryszard Karczykowski, śpiewak operowy, tenor, pedagog, profesor Uniwersytetu Muzycznego w Warszawie i Akademii Muzycznej w Krakowie.

1945 - Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego utworzyło Centralne Obozy Pracy w Warszawie, Poniatowie, Krzesimowie, Potulicach i Jaworznie; więziono w nich osoby oskarżone o kolaborację z Niemcami w czasie wojny oraz o działalność antykomunistyczną.

1945 - Samodzielny Batalion Wojsk Wewnętrznych dokonał pacyfikacji wsi Gorajec w okolicach Lubaczowa, w czasie której zabitych zostało około 150 Ukraińców, w większości cywilów.

1961 - W Londynie zmarła Stefania Zahorska, literatka, krytyczka sztuki, tłumaczka, autorka m.in. dramatu "Smocza 13" i książek "Ziemia pojona gniewem", "Stacja Abbesses"; po II wojnie światowej działała i tworzyła na emigracji.

1980 - Premiera serialu telewizyjnego "Kariera Nikodema Dyzmy" w reżyserii Jana Rybkowskiego i Marka Nowickiego z niezapomnianą kreacją Romana Wilhelmiego.

1981 - Premiera filmu "Zamach stanu" w reżyserii Ryszarda Filipskiego.

1985 - W Warszawie zmarł Stanisław Zaczyk, aktor filmowy i teatralny, wystąpił m.in. w serialach "Stawka większa niż życie", "Polskie drogi", "Dom", a także w filmach "Czekam w Monte-Carlo" i "Jezioro osobliwości".

1990 - Sejm uchwalił ustawy o Policji, Urzędzie Ochrony Państwa i Urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych; ich konsekwencją było przekształcenie Milicji Obywatelskiej w Policję oraz zastąpienie zlikwidowanej Służby Bezpieczeństwa Urzędem Ochrony Państwa.

1990 - Sejm uchwalił ustawę o przywróceniu Święta Narodowego 3 Maja oraz o ustawę o zniesieniu 22 lipca jako Narodowego Święta Odrodzenia Polski.

2006 - W Warszawie zmarł Augustyn Bloch, kompozytor, organista, autor m.in. "Medytacji na sopran, organy i perkusję", "Dialogów na skrzypce i orkiestrę", "Oratorium na skrzypce, organy i perkusję", baletów "Oczekiwanie" i "Gilgamesz" oraz muzyki do wielu słuchowisk Teatru Polskiego Radia.

2009 - W Warszawie zmarł Andrzej Stelmachowski, prawnik, doradca komitetu strajkowego w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 r., uczestnik obrad Okrągłego Stołu, marszałek senatu (1989-1991), minister edukacji narodowej (1991-1992); prezes Stowarzyszenia Wspólnota Polska w latach 1990-2008.

2017 – W Krakowie zmarł prof. Jerzy Vetulani, wybitny psychofarmakolog, neurobiolog, biochemik, popularyzator nauki, jeden z grona założycieli krakowskiej Piwnicy pod Baranami.

7 kwietnia

----------

1656 - Pod Warką wojska polskie dowodzone przez Stefana Czarnieckiego pokonały armię szwedzką.

1656 - W Arciszewie pod Gdańskiem zmarł Krzysztof Arciszewski, generał artylerii koronnej, arianin; w służbie holenderskiej brał udział w Brazylii w walkach z wojskami portugalskimi i hiszpańskimi, uzyskując w 1638 r. stopień admirała, uczestnik bitew pod Piławcami i Zborowem w czasie powstania Chmielnickiego.

1763 - W Firlejowie zmarł Benedykt Chmielowski, ksiądz, pisarz, autor "Nowych Aten", pierwszej encyklopedii polskiej, zawierającej słynną definicję konia: "koń jaki jest, każdy widzi".

1833 - W Berlinie zmarł Antoni Radziwiłł, pruski polityk, wojskowy, kompozytor, pierwszy i jedyny namiestnik Wielkiego Księstwa Poznańskiego.

1882 - W Delatynie na Ukrainie urodził się Józef Rybak, oficer austriacki, szef Głównego Ośrodka Wywiadowczego w Krakowie; gen. WP, w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowódca Grupy Operacyjnej 3 Armii; I zastępca Szefa Sztabu Głównego WP (1921-1924), następnie dowódca Okręgu IX w Brześciu nad Bugiem (1924-1926) i Inspektor Armii w Warszawie (1926-1930).

1884 - W Krakowie urodził się Bronisław Malinowski, antropolog społeczny, etnolog, religioznawca, podróżnik; autor prac "Argonauci Zachodniego Pacyfiku", "Życie seksualne dzikich w północno-zachodniej Melanezji" i "Zwyczaj i zbrodnia w społeczności dzikich".

1900 - W Warszawie urodził się Adolf Dymsza (właśc. Bagiński), aktor, reżyser, gwiazda polskiego kina i kabaretu; znany z filmów "Antek Policmajster", "ABC miłości", "Dodek na froncie", "Paweł i Gaweł", "Sportowiec mimo woli", "Skarb", "Nikodem Dyzma" i "Cafe pod Minogą".

1906 - W Nowym Sączu urodził się Artur Eisenbach, historyk, badacz dziejów Żydów polskich, dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego w latach 1966-1968, pracownik IH PAN.

1922 - Premiera filmu "Chłopi" w reżyserii Eugeniusza Modzelewskiego.

1922 - Zakłady Fablok z Chrzanowa przekazały PKP pierwszy wyprodukowany i częściowo zaprojektowany w Polsce parowóz towarowy serii Tr21. Maszyny te służyły w PKP do połowy lat siedemdziesiątych.

1933 - Premiera filmu "Jego ekscelencja subiekt" w reżyserii Michała Waszyńskiego.

1938 - Sejm jednomyślnie uchwalił "Ustawę o ochronie imienia Józefa Piłsudskiego, pierwszego Marszałka Polski", przewidującą karę do pięciu lat więzienia za uwłaczanie pamięci zmarłego.

1938 - Premiera filmu "Szczęśliwa 13-ka" w reżyserii Mariana Czauskiego.

1943 - W Warszawie postała Polska Armia Ludowa - konspiracyjna organizacja zbrojna, zrzeszająca lewicowe oddziały zbrojne: Milicję Ludową RPPS, Polską Ludową Akcję Niepodległościową i część oddziałów Komendy Obrońców Polski.

1946 - W Londynie ukazał się pierwszy numer "Wiadomości" pod redakcją Mieczysława Grydzewskiego.

1947 - W Mysłowicach urodził się Andrzej Nardelli, aktor, piosenkarz, wystąpił m.in. w filmach "Szkice warszawskie", "Szklana kula" i "Nie lubię poniedziałku".

1949 - Sejm uchwalił ustawę o likwidacji analfabetyzmu.

1949 - We Włoszczowie urodził się Janusz Anderman, pisarz, tłumacz, felietonista, autor m.in. książek "Zabawa w głuchy telefon", "Gra na zwłokę", "Fotografie" i scenariuszy do filmów "Białe tango", "Mniejsze zło".

1950 - Stanisław Skalski, as polskiego lotnictwa, uczestnik Bitwy o Anglię, skazany został przez władze komunistyczne na karę śmierci, zamienioną na dożywocie; był on oskarżony bezpodstawnie o szpiegostwo, poddany był brutalnemu śledztwu; w 1956 r. uwolniony i zrehabilitowany.

1950 - W Katowicach urodził się Jerzy Grunwald, muzyk, kompozytor, członek zespołów Ślęzanie, Niebieski-Czarni i No To Co.

1956 - Premiera filmu "Sprawa pilota Maresza" w reżyserii Leonarda Buczkowskiego.

1962 - W Penley w Wielkiej Brytanii zmarł gen. Walerian Czuma, żołnierz Legionów Polskich, dowódca oddziałów polskich na Syberii (1918-1920), generał WP i bohaterski dowódca obrony Warszawy we wrześniu 1939 r.

1966 - W Gdańsku urodził się Mikołaj Trzaska, muzyk, kompozytor, saksofonista, autor muzyki do filmów Wojciecha Smarzowskiego "Dom Zły", "Drogówka", "Pod Mocnym Aniołem".

1972 - W Londynie zmarł August Zaleski, minister spraw zagranicznych II RP (1926-1932), prezydent RP na uchodźstwie w latach 1947-1972.

1972 - Premiera filmu "Zaraza" w reżyserii Romana Załuskiego.

1981 - W Chicago zmarł Krzysztof Klenczon, kompozytor, wokalista i gitarzysta, członek zespołów Niebiesko-Czarni, Czerwone Gitary, Trzy Korony; autor przebojów "Taka jak Ty", "Historia jednej znajomości", "Wróćmy nad jeziora", "Jesień idzie przez park", "Kwiaty we włosach" i "Port".

1982 - W Dąbrowskie Tarnowskiej urodziła się Agata Mróz, siatkarka, mistrzyni Polski i Hiszpanii, dwukrotna złota medalista mistrzostw Europy; zmarła w 2008.

1989 - Sejm uchwalił "Ustawę o zmianie Konstytucji PRL", wprowadzającą m.in. zapisy o Senacie, urzędzie prezydenta oraz ordynacjach wyborczych do Sejmu i Senatu, a także "Prawo o stowarzyszeniach".

1995 - W Warszawie uruchomiono 18-kilometrowy odcinek I linii metra: Kabaty-Politechnika.

2020 – W Warszawie zmarł Wiktor Bater, korespondent polskich mediów w Rosji, laureat nagrody Grand Press w kategorii news za pierwszą informację o rozbiciu się prezydenckiego samolotu w Smoleńsku, autor książki "Nikt nie spodziewa się rzezi. Notatki korespondenta wojennego" w której opisywał m.in. życie w oblężonym Sarajewie, Bagdadzie pod amerykańską okupacją oraz wydarzenia w Biesłanie w 2004 r.

2022 – W Warszawie zmarł Ludwik Dorn, polityk, działacz Komitetu Obrony Robotników, współzałożyciel Porozumienia Centrum i Prawa i Sprawiedliwości, jej wiceprezes tej partii w latach 2001–2007. W latach 2005–2007 pełnił funkcję wicepremiera oraz ministra spraw wewnętrznych i administracji w rządach Kazimierza Marcinkiewicza i Jarosława Kaczyńskiego, a w 2007 r. był marszałkiem Sejmu.

8 kwietnia

-------------

1525 - W Krakowie król Zygmunt I Stary i Albrecht Hohenzollern podpisali traktat, na mocy którego książę Albrecht, uznając się lennikiem króla polskiego, został dziedzicznym władcą w Prusach; traktat poświadczał uznanie przez Polskę sekularyzacji zakonu krzyżackiego na terenie Prus i powstałego na tym obszarze państwa protestanckiego.

1794 - Za zasługi w bitwie pod Racławicami naczelnik insurekcji Tadeusz Kościuszko mianował Bartosza Głowackiego chorążym regimentu grenadierów krakowskich.

1807 - W Poznaniu-Chwaliszewie urodził się Karol Libelt, działacz społeczny i polityczny, uczestnik Powstania Listopadowego, i Wiosny Ludów, przywódca Koła Polskiego w parlamencie pruskim, współzałożyciel Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

1858 - We Lwowie urodził się Jan Styka, malarz, uczeń Jana Matejki; autor obrazów o tematyce batalistycznej i patriotycznej, m.in. - wspólnie z Wojciechem Kossakiem - "Panoramy Racławickiej", przedstawiającej polsko-rosyjską bitwę pod Racławicami w czasie insurekcji kościuszkowskiej, "Panoramy siedmiogrodzkiej" oraz religijnej panoramy "Golgota".

1860 - W majątku Kolano na Podlasiu urodził się Józef Weyssenhoff, pisarz, poeta, krytyk literacki, wydawca; autor powieści "Soból i panna".

1861 - Patriotyczna manifestacja na placu Zamkowym w Warszawie została krwawo rozpędzona przez rosyjskie wojsko, które strzelało do bezbronnych ludzi; zginęło co najmniej 200 osób, 500 zostało rannych.

1874 - W Mieszkowie koło Jarocina urodził się Stanisław Taczak, pierwszy dowódca powstania wielkopolskiego, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, generał WP; podczas II wojny światowej więziony w niemieckich obozach jenieckich.

1888 - W Lwowie urodził się Julian Zborowski, etnograf, językoznawca, wieloletni dyrektor Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem, członek Polskiej Akademii Umiejętności.

1890 - W Warszawie urodził się Zygmunt Drzewiecki, pianista, pedagog, jeden z twórców Międzynarodowego Festiwalu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, czterokrotny przewodniczący jury, profesor PWSM w Warszawie.

1891 - W Łodzi urodził się Witold Wandurski, poeta, pisarz, dramaturg, działacz komunistyczny, rozstrzelany w ZSRS w 1934 roku.

1897 - W Warszawie urodził się Jan Żabiński, zoolog, fizjolog, organizator i dyrektor Ogrodu Zoologicznego w Warszawie; żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego; wraz z żoną Antoniną, na terenie ogrodu zoologicznego ukrywał Żydów z warszawskiego getta; uhonorowany medalem "Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata".

1908 - W Przemyślu urodził się Tadeusz Kondrat, aktor filmowy i teatralny, znany m.in. z ról w filmach "Celuloza", "Kwiecień", "Gdzie jest trzeci król?", "Sanatorium pod Klepsydrą" oraz roli Belzebuba w telewizyjnej adaptacji "Igraszek z diabłem" Jana Drdy.

1909 - W Newport Beach na Bay Island w stanie Kalifornia zmarła Helena Modrzejewska, jedna z najwybitniejszych polskich aktorek; za jej najwybitniejsze kreacje uznaje się m.in. szekspirowskie role Ofelii, Julii i Lady Makbet.

1918 - W Krakowie zmarł Lucjan Rydel, poeta, dramatopisarz, tłumacz, czołowy przedstawiciel literackiego nurtu Młodej Polski, autor jasełek "Betlejem polskie", baśni "Zaczarowane koło" i trylogii scenicznej "Zygmunt August".

1919 - Uchwałą Rady Ministrów powołano Akademię Górniczą w Krakowie.

1923 - W Wilnie urodził się Jerzy Passendorfer, reżyser, scenarzysta; twórca filmów "Zamach", "Ostatnie dni", "Kierunek Berlin", "Barwy walki" oraz serialu "Janosik".

1925 - W Kończycach pod Krakowem urodził się Józef Nowak, aktor, wykonawca piosenek, wystąpił m.in. w filmach "Celuloza", "Drugi brzeg", "Westerplatte", "Hasło Korn", "Hydrozagadka", "Wiosna panie sierżancie", a także w serialu "Dom".

1932 - W Raciborowicach koło Hrubieszowa urodził się Kazimierz Szołoch, jeden z przywódców strajku w Stoczni Gdańskiej w grudniu 1970 r., uczestnik ROPCiO, członek WZZ Wybrzeża, współpracownik Komitetu Samoobrony Społecznej KOR i KPN; uczestnik strajku w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 r., działacz NSZZ "Solidarność".

1933 - W Warszawie urodziła się Teresa Iżewska, aktorka, niezapomniana "Stokrotka" z filmu Andrzeja Wajdy "Kanał", pamiętana także z ról w filmach "Baza ludzi umarłych", "Nafta".

1934 - W Warszawie zmarł Władysław Skoczylas, grafik, drzeworytnik, malarz, rzeźbiarz, autor m.in. "Pochodu zbójników", "Teki zbójnickiej" i "Teki podhalańskiej".

1940 - ORP "Orzeł" zatopił niemiecki statek "Rio de Janeiro", przewożący niemiecki desant do Norwegii.

1941 - W sowieckim więzieniu w Chersoniu na Ukrainie zmarł Mariusz Zaruski, generał WP, twórca Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, pionier polskiego żeglarstwa; w latach 1914-1917 żołnierz 1 Pułku Ułanów Legionów, następnie adiutant Józefa Piłsudskiego i prezydenta Stanisława Wojciechowskiego; po wybuchu II wojny światowej aresztowany we Lwowie przez NKWD.

1943 - Zbrodnia wołyńska: W kolonii Brzezina w powiecie Sarny ukraińscy nacjonaliści zamordowali około 130 Polaków - oddziałami UPA dowodził Iwan Łytwyńczuk "Dubowyj".

1945 – W Gdyni odbyły się zaślubiny Polski z morzem żołnierzy 1. Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte.

1950 - W Malborku urodził się Grzegorz Lato, piłkarz, trzykrotny uczestnik finałów Mistrzostw Świata; w 1974 r. król strzelców mundialu w RFN, na którym Polska zajęła trzecie miejsce; srebrny medalista mistrzostw świata w 1982 roku, złoty i srebrny medalista olimpijski; w latach 2008-2012 prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej.

1950 - W Londynie zmarł Wacław Niżyński, wybitny rosyjski tancerz i choreograf polskiego pochodzenia.

1953 - W Toruniu urodził się Waldemar Fydrych "Major", organizator masowych happeningów, działacz "Ruchu na Rzecz Nowej Kultury", współtwórca Pomarańczowej Alternatywy.

1953 - W Warszawie urodziła się Sławomira Łozińska, aktorka, znana m.in. z ról Bronki w serialu "Daleko od szosy", Justyny w "Granicy" oraz serialu "W labiryncie".

1958 - Premiera filmu "Król Maciuś I" w reżyserii Wandy Jakubowskiej.

1965 - Podpisanie Polsko-Radzieckiego Układu o Przyjaźni, Współpracy i Pomocy Wzajemnej, przedłużającego porozumienie zawarte w 1945 r. na następne 20 lat.

1975 - Premiera filmu Stanisława Lenartowicza "To ja zabiłem".

1976 - Za szpiegostwo "na rzecz jednego z państw NATO" na 25 lat więzienia i przepadek mienia skazany został Jerzy Pawłowski, wybitny szermierz, reprezentant Polski, wielokrotny medalista igrzysk olimpijskich i mistrzostw świata.

1979 - Edward Raczyński objął urząd Prezydenta RP na uchodźstwie.

1986 - Kazimierz Sabbat zastąpił Edwarda Raczyńskiego na stanowisku prezydenta RP na uchodźstwie.

1989 – Weszła w życie tzw. nowela kwietniowa Konstytucji PRL, zakładająca przywrócenie Senatu i urzędu prezydenta.

1991 - Premiera filmu "Seszele" w reżyserii Bogusława Lindy.

1992 - W Warszawie zmarł Roman Zimand, historyk literatury, krytyk literacki.

1994 - Minister spraw zagranicznych RP Andrzej Olechowski złożył w Atenach formalny wniosek o przyjęcie Polski do Unii Europejskiej.

2005 - W Watykanie odbyły się uroczystości pogrzebowe papieża Jana Pawła II.

2008 - W Warszawie zmarł Ludwik Hass, historyk, działacz polityczny związany z ruchem trockistowskim, autor wielu prac z historii ruchu robotniczego i masonerii.

2012 – W Brush Prairie w USA zmarł Janusz Zawodny, ps. Miś, żołnierz Armii Krajowej, historyk, politolog, jeden z najwybitniejszych znawców problematyki katyńskiej, konsultant Rady Bezpieczeństwa Narodowego za prezydentury Jimmy'ego Cartera i Ronalda Reagana.

9 kwietnia

-------------

1241 - Pod Legnicą rycerstwo polskie, wspierane przez templariuszy i joannitów, poniosło klęskę w bitwie z Tatarami; poległ dowodzący siłami chrześcijańskimi książę Henryk II Pobożny.

1757 - W Glinnie koło Poznania urodził się Wojciech Bogusławski, aktor, dramatopisarz, reżyser, twórca polskiego teatru narodowego, autor m.in. libretta opery "Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale".

1831 - Powstanie Listopadowe: oddziały polskie dowodzone przez generałów Ludwika Kickiego i Józefa Dwernickiego pokonały Rosjan w bitwach pod Domanicami i Boremlem.

1887 - W Warszawie urodził się Konrad Tom, właściwie Konrad Runowiecki, aktor, piosenkarz, autor tekstów kabaretowych i piosenek, scenarzysta filmów "Antek policmajster", "Czy Lucyna to dziewczyna?", "Manewry miłosne", "Ada to nie wypada".

1901 - W Warszawie urodził się Stanisław Wigura, inżynier mechanik, konstruktor lotniczy, pilot sportowy; w 1929 r. wraz z Franciszkiem Żwirką odbył lot dookoła Europy samolotem RWD-2; zginął (wraz ze Żwirką) w 1932 r. w katastrofie lotniczej samolotu RWD-6 nad Cierlickiem Górnym koło Cieszyna.

1921 - W Konstantynopolu urodził się Anatol Potemkowski, satyryk, współpracownik kabaretów "Szpak", "Dudek" i "Radiokroniki Decybel", więzień niemieckich obozów koncentracyjnych Auschwitz i Mauthausen.

1924 - W Warszawie urodził się Jerzy Michalski, historyk, znawca XVIII-wiecznych dziejów Polski.

1927 - W Turynie urodził się Jacek Karpiński, inżynier, elektronik i informatyk, twórca pierwszego polskiego mikrokomputera K-202, w czasie II wojny światowej żołnierz harcerskiego batalionu "Zośka", powstaniec warszawski.

1935 - W Warszawie urodził się Marek Nowicki, reżyser i operator filmowy, reżyser m.in. filmów "Widziadło", "Miłość z listy przebojów".

1936 - Dekret Prezydenta RP o utworzeniu Funduszu Obrony Narodowej.

1936 - W Grodnie urodził się Jerzy Maksymiuk, dyrygent, kompozytor i pianista.

1937 - W Warszawie zmarł Franciszek Fiszer, filozof, erudyta, facecjonista, autor setek bon motów i anegdot, jedna z najbarwniejszych postaci międzywojennej Warszawy.

1937 - W Krakowie urodził się Marek Walczewski, aktor, znany m.in. z ról w filmach "Wesele", "Ziemia obiecana", "Śmierć prezydenta", "Golem", a także serialu "Polskie drogi".

1938 - W Teatrze Wielkim w Poznaniu odbyła się polska premiera baletu "Harnasie" Karola Szymanowskiego.

1939 - Premiera filmu "Doktór Murek " w reżyserii Juliusza Gardana.

1941 - Niemieckie zarządzenie o utworzeniu getta w Częstochowie.

1945 - Po czterodniowych walkach z Niemcami Armia Czerwona zajęła Królewiec; bitwa o miasto była częścią operacji wschodniopruskiej, zmierzającej do rozbicia wojsk niemieckich w Prusach Wschodnich.

1945 - Powstały Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

1951 - W Szczecinie wybuchły rozruchy z powodu zabicia Polaka przez pijanego żołnierza sowieckiego; spontaniczne protesty pacyfikowali żołnierze KBW, milicja i UB, były ofiary śmiertelne i ranni.

1953 - W Gołąbkach pod Warszawą zmarł Stanisław Wojciechowski, współzałożyciel PPS, działacz spółdzielczy; w latach 1919-1920 minister spraw wewnętrznych, członek PSL "Piast"; w 1922 r. wybrany przez Zgromadzenie Narodowe na prezydenta RP; w 1926 r. w czasie zamachu majowego zrzekł się sprawowanej funkcji, chcąc zapobiec wojnie domowej.

1961 - W Grudziądzu urodził się Mariusz Czajka, aktor teatralny i filmowy; wystąpił w filmach "Chłopaki nie płaczą", "Ekstradycja" oraz w przedstawieniu "Złe zachowanie" w reżyserii Andrzeja Strzeleckiego.

1968 - W Bielsku-Białej zmarła Zofia Kossak-Szczucka, pisarka, publicystka, w czasie II wojny światowej współorganizatorka Frontu Odrodzenia Polski i Rady Pomocy Żydom "Żegota", autorka m.in. książek "Krzyżowcy", "Pożoga", "Dziedzictwo".

1971 - W Poznaniu urodził się Rafał Szukała, pływak, srebrny medalista Igrzysk Olimpijskich w Barcelonie, pięciokrotny medalista mistrzostw Europy (w tym dwa złote medale), mistrz świata na dystansie 100 metrów stylem motylkowym.

1984 - Premiera filmu "Widziadło" w reżyserii Marka Nowickiego.

1991 - Początek oficjalnego wycofywania wojsk radzieckich; tego dnia z garnizonu Borne Sulinowo wyjechał eszelon transportujący w kilkudziesięciu wagonach jednostkę rakietową; ostatnia jednostka bojowa opuściła Polskę 28 października 1992 r.

1992 - W Katowicach zmarł Alfred Szklarski, pisarz, autor m.in. cyklu powieści przygodowych dla młodzieży o Tomku Wilimowskim oraz trylogii "Złoto Gór Czarnych".

2004 - W Warszawie zmarła Daria Trafankowska, aktorka filmowa i teatralna, znana m.in. z ról w filmach "Zdjęcia próbne", "Bołdyn", seriali "Polskie drogi" i "Na dobre i na złe".

2005 - W Warszawie zmarł Jerzy Grzegorzewski, reżyser teatralny, scenograf, dyrektor artystyczny Teatru Narodowego w Warszawie w latach 1997-2003.

2007 - W Warszawie zmarł Piotr Kuncewicz, pisarz, poeta, publicysta, krytyk literacki, autor m.in. książek "Samotni wobec historii", "Agonia i nadzieja", "Goj patrzy na Żyda. Dzieje braterstwa i nienawiści od Abrahama po współczesność".

2018 – W wieku 103 lat w Manchesterze zmarł porucznik Stefan Mustafa Abramowicz, ułan 1 Szwadronu Tatarskiego 13 Pułku Ułanów Wileńskich w Nowej Wilejce, więzień sowieckich łagrów, żołnierz II Korpusu Polskiego pod dowództwem gen. Władysława Andersa, uczestnik kampanii włoskiej; uważany za ostatniego ułana Rzeczpospolitej.

2020 – W Suwałkach zmarł Andrzej Strumiłło, malarz, grafik, rzeźbiarz, fotograf, poeta, pisarz, scenograf. Razem z Czesławem Miłoszem i Tomasem Venclovą zainicjował wydanie publikacji "Księga Wielkiego Księstwa Litewskiego" zawierającej teksty historyków, pisarzy i artystów z Polski, Białorusi i Litwy, odwołującej się do tradycji i dziedzictwa Rzeczypospolitej.(PAP)

szuk/ skp/