Według raportu, kluczem do sukcesu w rolnictwie mają być nowe technologie oraz bardziej przyjazne podejście do ochrony środowiska i klimatu czyli rolnictwo inteligentne (rolnictwo 4.0). Jak wskazują autorzy raportu, rolnictwo precyzyjne wraz z procesem cyfryzacji coraz bardziej zyskuje na popularności, stosuje je coraz większa liczba rolników w Europie. Nowe sposoby uprawy ziemi mają nie tylko chronić zasoby przyrodnicze, ale także zwiększać wydajność rolnictwa i dochody rolników.

Jak czytamy w raporcie, Polska odgrywa znaczącą rolę na unijnym rynku żywności. Według Eurostatu zajmuje 5. miejsce pod względem wartości produkcji rolnej oraz 7. miejsce w eksporcie żywności wśród krajów UE-27. Polska jest też największym producentem drobiu i jabłek w UE oraz liderem produkcji m.in. owoców miękkich i niektórych warzyw. Należy również do czołowych producentów zbóż (3. miejsce), mleka (5. miejsce) czy wieprzowiny (4. miejsce). Produkcja rolna w Polsce rośnie, co pozwala jej umacniać swoje miejsce na unijnym rynku rolnym.

Polskie gospodarstwa rolne charakteryzują się jednak niższą przeciętną wielkością powierzchni użytków rolnych w porównaniu do krajów zachodniej Europy. Polski model rolnictwa oparty jest na gospodarstwach rodzinnych, w których praca ludzka stanowi istotny czynnik. Poziom technicznego uzbrojenia pracy, mierzony wartością maszyn i urządzeń na jednostkę pracy, kształtuje się w Polsce wyraźnie poniżej średniej UE. "Rozdrobniona struktura agrarna oraz niski poziom innowacyjności nie sprzyjają osiąganiu wysokich wskaźników produktywności. Według Eurostatu wartość produkcji rolnej na 1 ha UR (użytków rolnych) w ostatnich latach (2019-2021) w Polsce była jedną z najniższych wśród krajów Wspólnoty, wynosząc niespełna 70 proc. średniej UE-27" - napisano w raporcie.

Cechą charakterystyczną polskiego rolnictwa jest stosunkowo duży udział upraw zbóż w strukturze zasiewów, co wynika m.in. z potrzeb paszowych, związanych ze znaczącym udziałem produkcji zwierzęcej. Mimo to poziom intensywności hodowli w Polsce nie należy do najwyższych. Z danych Eurostatu za 2020 r. wynika, że obsada zwierząt na 1 ha UR była niższa niż średnia UE - zauważają autorzy raportu.

Nowa perspektywa budżetowa w zakresie Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 przewiduje radykalną zmianę kierunków wsparcia rolnictwa w stronę ochrony środowiska i przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Spowoduje to zmiany charakteru inwestycji w rolnictwie – z modernizacyjnych i wspierających wzrost wydajności, na inwestycje prośrodowiskowe. Założenia Krajowego Planu Strategicznego są w dużym stopniu ukierunkowane na wsparcie inwestycji w OZE, infrastrukturę i wdrożenie koncepcji inteligentnych wsi, poprawę dobrostanu zwierząt czy też realizację koncepcji rolnictwa węglowego, która będzie wymuszać zmiany w praktykach rolniczych - napisano w raporcie.

Zdaniem ekspertów, "potrzeba inwestycji w polskim rolnictwie wciąż wydaje się duża z uwagi na niekorzystne relacje majątku produkcyjnego do zasobów pracy. Daje ona przestrzeń do rozwoju inteligentnego rolnictwa w Polsce". Jednak aby te zamierzenia osiągnąć, poza poszanowaniem aspektów środowiskowych oraz zmniejszeniem ryzyka związanego ze zmianami klimatycznymi rolnictwo musi być zrównoważone również na poziomie ekonomicznym, tj. zapewniać odpowiednie dochody producentom.

"Chcemy przyczynić się do utrzymania konkurencyjności polskiego rolnictwa, oferując mu dostęp do stabilnego finansowania. Jest to szczególnie ważne ze względu na fakt, że rolnictwo to branża, która coraz częściej musi się mierzyć z wyzwaniami technologicznymi związanymi z automatyzacją i nowoczesnym zarządzaniem danymi. Mowa tu m.in. o precyzyjnym rolnictwie, które zapewni nie tylko zwiększenie wydajności zasobów i będzie przy tym przyjazne dla środowiska, ale przede wszystkim pozwoli polskiej wsi się bogacić" – wyjaśnił wiceprezes zarządu PKO Banku Polskiego Paweł Gruza.

Raport "Inteligentne rolnictwo a wyzwania ESG w Polsce” opracowany został przez PKO Bank Polski, we współpracy z ekspertami z SGGW, Collegium Civitas, Grupy Azoty i Mlekovity. (PAP)

autorka: Anna Wysoczańska

awy/ drag/