Honorowy patronat nad obchodami rocznicowymi objął prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda.

W piątkowe przedpołudnie byli więźniowie oraz dyrekcja Muzeum Auschwitz odda hołd ofiarom składając wieńce i znicze przy Ścianie Straceń na dziedzińcu bloku 11 w byłym niemieckim obozie Auschwitz I. W tym miejscu Niemcy rozstrzelali wiele tysięcy osób, głównie Polaków.

Główna ceremonia rozpocznie się w południe w budynku tzw. centralnej sauny w byłym KL Auschwitz II-Birkenau, gdzie od grudnia 1943 r. Niemcy prowadzili procedurę przyjęcia nowo przywiezionych więźniów do obozu. Tutaj pozbawiano ich tożsamości; ludzie stawali się numerami. Głos zabiorą byłe więźniarki: Żydówka Eva Umlauf oraz Polka Zdzisława Włodarczyk z domu Bogdaszewska. Słowa podziękowania wygłosi dyrektor Muzeum Auschwitz Piotr Cywiński.

Udział w uroczystości wezmą m.in. Douglas Emhoff, mąż wiceprezydent Stanów Zjednoczonych Kamali Harris, a także wicemarszałek Senatu RP Michał Kamiński.

Na ceremonii nie będzie obecny przedstawiciel Rosji. Po napaści na Ukrainę kraj ten nie otrzymał zaproszenia.

Po uroczystości w „centralnej saunie” uczestnicy przejdą przed ruiny komory gazowe i krematorium IV. Tam zmówione zostaną modlitwy. Następnie złożone zostaną znicze. To będzie zwieńczenie obchodów.

Rzecznik Muzeum Auschwitz Bartosz Bartyzel powiedział, że motywem przewodnim tegorocznych obchodów będzie „proces planowania, tworzenia i rozbudowy systemu odczłowieczenia i ludobójstwa w Auschwitz”. „Ten proces szczególnie mocno określiły słowa ocalałego Mariana Turskiego: +Auschwitz nie spadło z nieba+” – powiedział.

Jak zaznaczył, o ile w 1942 r. kształtowała się funkcja obozu jako ośrodka zagłady, to w 1943 r. przybrała ona charakter przemysłowy. Wiosną tego roku Niemcy ukończyli na terenie obozu Auschwitz II-Birkenau budowę czterech instalacji, w których znajdowały się komory gazowe, ale także nowoczesne urządzenia do kremacji zwłok.

Dyrektor Muzeum Auschwitz Piotr Cywiński podkreślił, że „odwiedzający Miejsce Pamięci mogą dziś zobaczyć ruiny budynków, które stały się symbolem zagłady Żydów, ale też innych zbrodni popełnianych w Auschwitz na Polakach, Romach, Rosjanach i ludziach innych narodowości”.

„Zachowały się jednak plany architektoniczne i konstrukcyjne, które dobitnie ukazują, co człowiek – nawet znakomicie wykształcony – jest w stanie zrobić w imię ideologii. Wszystkie te pozostałości są wymownym ostrzeżeniem dla ludzkości, jakże wymownym dziś w świetle zbrodni wojennych dokonywanych przez Rosję na Ukrainie” – podkreślił dyrektor Cywiński.

Tegoroczne obchody rocznicowe w całości będą transmitowane w internecie.

Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała zarazem sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości.

27 stycznia 1945 r. żołnierze Armii Czerwonej otworzyli bramy obozu. Skrajnie wyczerpani więźniowie, których było w nim jeszcze ok. 7 tys. - w tym około 500 dzieci - witali ich jako wyzwolicieli.

W 2005 r. Organizacja Narodów Zjednoczonych uchwaliła dzień 27 stycznia Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holokaustu. (PAP)

Autor: Marek Szafrański

szf/ pat/