Radio Opole » Kraj i świat
2022-09-29, 17:10 Autor: PAP

Lubelskie/ W Majdanie Nowym upamiętniono Polaków zamordowanych za pomoc Żydom

W Majdanie Nowym (Lubelskie) odsłonięto w czwartek tablicę upamiętniającą Polaków ratujących Żydów w czasie drugiej wojny światowej. Za pomoc rodzinie Weilów i Icie Becher, siedmioro mieszkańców zostało zamordowanych w 1942 r. przez Niemców.

Uroczystości rozpoczęto w południe mszą w kościele pw. pw. Św. Apostołów Piotra i Pawła w Majdanie Starym. Po nabożeństwie, w okolicach ronda w Majdanie Nowym nastąpiło odsłonięcie kamienia pamięci, na którym znajduje się tablica z nazwiskami upamiętnionych osób: Jana Gniduły, Katarzyny Kowal, Józefa Kowala, Marianny Łubiarz, Anastazji Łubiarz, Katarzyny Margol i Kazimierza Szabata, którzy 29 grudnia 1942 roku zostali zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom. Wydarzenie zorganizowano w ramach programu „Zawołani po imieniu”, który realizuje Instytutu Pileckiego.


„Zebraliśmy się w bardzo szczególnym miejscu, bo sądzę, że stoją tu jeszcze fundamenty sklepu, z którego w grudniu 1942 roku niemiecki batalion policyjny wyruszył po to, żeby mordować mieszkańców wsi. Cieszę się, że ten pomnik powstaje właśnie tutaj. To zło przebijamy właśnie tym kamieniem pamięci. Lokalna wspólnota i Polska będzie o tym pamiętała” – zaznaczyła dyrektor Instytutu Pileckiego prof. Magdalena Gawin.


Podkreśliła również, że mieszkańcy tych okolic w czasie wojny jednocześnie pomagali Żydom i współpracowali ściśle z Armią Krajową. „Ta cała okolica ma ogromne powody do dumy. Tutaj biło serce patriotycznej Polski” – dodała.


Na uroczystości obecny był również następca dyrektora Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma Dariusz Lipowski. „Wypełniając misję ŻIH i ciesząc się wolnością zbudowaną na krwawym fundamencie, mamy dług do spłacenia i obowiązek – pamiętać i naśladować postawy niezwykłych bohaterów tamtych wydarzeń; osób, które w obliczu zagrożenia zachowały zimną krew i stawiając na szali własne życie, ratowali innych i ich świadectwo” – powiedział Lipowski.


Podczas uroczystości głos zabrał Jan Róg, wnuk zamordowanej Katarzyny Kowal i krewny zamordowanego Józefa Kowala. „Kiedy sięgnę pamięcią do rozmów z mamusią, to mam przed oczami scenę, o której wiele razy opowiadała – pożegnanie mamusi z bratem, którego dziś możemy upamiętnić w ten symboliczny sposób. Ich ostatnie spotkanie, ostatni kontakt, ostatni widok to chwila, kiedy kilka dni przed zamordowaniem była w odwiedzinach u nich, odprowadził ją do łączki i stał tak długo, aż mamusia doszła do wsi” – powiedział Jan Róg.


Czesław Łubiarz, wnuk zamordowanej Anastazji Łubiarz i prawnuka zamordowanej Marianny Łubiarz podkreślił, że jego bliscy zdawali sobie sprawę z tego, co grozi za pomoc Żydom. „Mimo śmiertelnego zagrożenia, zdecydowali się pomagać. Ci ludzie wystawieni byli na straszną próbę życiową. Trzeba powiedzieć, że ten egzamin wobec Boga i ze społeczeństwa zdali w stu procentach” – zaznaczył Czesław Łubiarz.


W swoim przemówieniu zwrócił uwagę, że za naszą wschodnią granicą toczy się obecnie wojna i też są ludzie potrzebujący pomocy. „Nam za pomaganie nie grozi kara śmierci tak, jak groziła naszym przodkom podczas drugiej wojny światowej. Nie ma zgody na cierpienie i zabijanie ludzi, płacz dzieci i matek. Każdy człowiek ma swoje miejsce na ziemi, ma prawo do swojej ojczyzny, języka, kultury i wiary” – podkreślił, otrzymując brawa zebranych.


Historia mordu na mieszkańcach Majdanu Nowego i Lipowca Starego sięga końcówki 1942 roku, kiedy to w czasie likwidacji getta w Biłgoraju, Tarnogrodzie i Józefowie, nielicznym Żydom udało się znaleźć schronienie w okolicznych lasach i opuszczonych zabudowaniach. 29 grudnia 1942 r. niemieccy policjanci przeprowadzili we wsi akcję odwetową, w wyniku której zostali zamordowani Żydzi i zaangażowani w pomoc im Polacy. Niemcy zagrabili mienie pomordowanych, dokonali również licznych podpaleń.


Żydowskimi ofiarami niemieckiej akcji byli Feilowie - trzyosobowa rodzina wspierana przez rodzinę Kowalów zamieszkałych w Majdanie Nowym oraz Ita Becher – nastoletnia dziewczyna, której pomagali nie tylko mieszkańcy Majdanu Nowego, ale i położonego po drugiej stronie lasu Starego Lipowca. Pod koniec 1942 roku Ita Becher została pojmana, a niemieccy funkcjonariusze bestialskimi torturami wymusili na niej wskazanie osób, które udzielały jej pomocy.


Za pomoc ukrywającym się Żydom Niemcy brutalnie przesłuchiwali, a następnie zastrzelili siedmiu mieszkańców Majdanu Nowego: Jana Gnidułę, Katarzynę Kowal, Józefa Kowala, Mariannę Łubiarz, Anastazję Łubiarz, Katarzynę Margol i Kazimierza Szabata.


Kilka dni później, w Starym Lipowcu, Niemcy zamordowali kolejne ofiary – Katarzynę Grochowicz, Anastazję Kusiak, Romana Kusiaka, Franciszka Kusiaka, Katarzynę Rybak i Jana Zarębę, których Instytut Pileckiego upamiętnił w październiku 2020 roku.


Program "Zawołani po imieniu" – poświęcony jest osobom narodowości polskiej zamordowanym za pomoc Żydom w czasie okupacji niemieckiej. Łącznie z bohaterami z Majdanu Nowego upamiętnione już 71 osób. Program jest objęty Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości. (PAP)


Autorka: Gabriela Bogaczyk


gab/ aszw/


Kraj i świat

2024-06-15, godz. 15:30 ME w pływaniu - Węgrzy ze złotem w sztafecie mieszanej na otwartym akwenie Węgrzy zdobyli złoty medal w sztafecie mieszanej 4x1500 m na otwartym akwenie w mistrzostwach Europy w pływaniu w Belgradzie. Polacy nie startowali. » więcej 2024-06-15, godz. 15:20 Ekstraklasa piłkarska - Korona rozpoczęła przygotowania do nowego sezonu Piłkarze Korony Kielce rozpoczęli w sobotę przygotowania do nowego sezonu ekstraklasy. Na pierwszym treningu pojawiło się 26 zawodników, w tym siedmiu j… » więcej 2024-06-15, godz. 15:20 ME 2024 - Węgry - Szwajcaria 0:1 (bramka) Grupa A: Węgry - Szwajcaria 0:1 w 14. min. Bramki: 0:1 Kwadwo Duah (14). Żółta kartka - Szwajcaria: Silvan Widmer. Sędzia: Slavko Vincic (Słowenia).(PAP)… » więcej 2024-06-15, godz. 15:20 ME 2024 - niechlubny epizod trenera Holendrów związany z Hamburgiem Za każdym razem, gdy Ronald Koeman - obecny trener piłkarzy Holandii, którzy w niedzielę będą pierwszymi rywalami Polaków w mistrzostwach Europy - wraca… » więcej 2024-06-15, godz. 15:10 ME 2024 - Grembocki: oby cały turniej był taki jak mecz otwarcia Jacek Grembocki był pod wrażeniem postawy niemieckich piłkarzy, którzy w piątek pokonali Szkocję 5:1. „Gospodarze Euro 2024 rozegrali być może najlepsze… » więcej 2024-06-15, godz. 15:00 Płock/ Uczczono pamięć biskupów męczenników w 25. rocznicę ich beatyfikacji Głęboko wierzymy, że orędują za nami, że są dla nas wzorem i przykładem - powiedział w sobotę biskup płocki Szymon Stułkowski podczas mszy świętej… » więcej 2024-06-15, godz. 15:00 PŚ w wioślarstwie - siedem polskich osad wystąpi w finałach A Siedem polskich osad wystąpi w finałach A Pucharu Świata w wioślarstwie rozgrywanym w Poznaniu. W sobotę awans wywalczyli m.in. dwójka podwójna wagi lekkiej… » więcej 2024-06-15, godz. 14:50 Opolskie/ Zlikwidowano nielegalny salon gier Funkcjonariusze opolskiego oddziału KAS zlikwidowali nielegalny salon gier w powiecie brzeskim. Jak poinformowała Izba Administracji Skarbowej w Opolu, zarekwirowano… » więcej 2024-06-15, godz. 14:40 Śląskie/ Ruszyły zapisy na wydarzenia 3. edycji święta Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii 178 wycieczek i 2 wydarzenia specjalne - to wszystko czeka na uczestników trzeciej edycji święta Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii 'Kierunek GZM'… » więcej 2024-06-15, godz. 14:40 Parada Równości ruszyła ulicami Warszawy W sobotę po godz. 14 sprzed Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie ruszyła Parada Równości. Tegorocznymi, najważniejszymi postulatami są: wzmocnienie ochrony… » więcej
891011121314
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »