Muzeum Śląskie od 2015 r. działa w nowej siedzibie, w tzw. Kwartale Kultury na terenie dawnej kopalni Katowice. Jego główne powierzchnie wystawiennicze mieszczą się pod ziemią. Placówka wykorzystuje też stopniowo rewitalizowane historyczne zabudowania kopalni, m.in. wiosną 2017 r. otwarto kopalnianą stolarnię, a jesienią 2017 r. - budynek łaźni głównej.

Dotąd niezrewitalizowane pozostają m.in. otoczenie dawnej kopalnianej kuźni, warsztatu, kompleksu Bartosz (nadszybia, maszynowni i siłowni) oraz wieży ciśnień. Władze placówki rozpoczęły przygotowanie projektu zagospodarowania mieszczącej te obiekty północnej części pokopalnianego terenu w 2019 r.

Przygotowano m.in. dwa projekty pod kątem Funduszy Norweskich i Funduszy Europejskiego Obszaru Gospodarczego: „Rewitalizację z adaptacją na cele kulturalne Muzeum Śląskiego zabytkowych budynków nadszybia i maszynowni szybu Bartosz” oraz „Rozbudowę i przebudowę wraz ze zmianą sposobu użytkowania budynków poprzemysłowych byłej kuźni i warsztatu mechanicznego na funkcję ekspozycyjną i edukacyjną”.

W marcu ub. roku radni woj. śląskiego wykreślili oba te przedsięwzięcia z wieloletniej prognozy finansowej regionu - „w związku z nieotrzymaniem dofinansowania ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego na lata 2014-2021”.

Muzeum Śląskie nadal prowadzi w ramach Funduszy Norweskich i MF EOG projekt przebudowy i adaptacji zabytkowego budynku dawnej łaźni Gwarek z 1903 r. na magazyn studyjny. Na ten projekt Muzeum Śląskie otrzymało też m.in. dofinansowanie z Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Przedsięwzięcie znajduje się w wieloletniej prognozie woj. śląskiego.

To właśnie w tym dokumencie radni regionu dokonali w poniedziałek zmian – zwiększając o 10,4 nakłady ogółem przedsięwzięcia do 32,2 mln zł i aktualizując kwoty wydatków w kolejnych latach do 2024 r., aktualizując jednocześnie limit zobowiązań do 17,7 mln zł.

Muzeum Śląskie od maja br. prowadziło przetarg na renowację łaźni Gwarek, z końcem czerwca unieważniając go – z powodu braku ofert.

Łaźnia Gwarek to budynek o powierzchni 1,1 tys. m kw., zbudowany w stylu historyzującym z elementami neogotyckimi i neoromańskimi. Ma bogaty wystrój z charakterystycznymi wysokimi, zamkniętymi arkadowo oknami. Początkowo działał jako maszynownia szybu Grushka (późniejszy Gwarek), a po 1945 r. został zaadaptowany na łaźnię. Wraz z nim odrestaurowany ma zostać niewielki warsztat wiertaczy (30 m kw.) z 1910 r., który przylega do północno-wschodniego naroża łaźni.

Gwarek ma pełnić funkcje magazynu studyjnego eksponatów związanych z historią przemysłu oraz militariami, z możliwością udostępnienia przestrzeni zwiedzającym. Według projektu wokół budynku (z wyjątkiem ściany północnej) planuje się pogłębienie terenu, co umożliwi wykonanie wejść głównych na poziomie -2,8 m, nawiązując do oryginalnych założeń z 1900 r.

Obniżenie poziomu gruntu pozwoli też na bezpośrednie doświetlenie – przez niewielkie okna – pomieszczeń znajdujących się na poziomie -1, które obecnie są częściowo zasypane od zewnątrz.

Na parterze budynku zaprojektowano otwartą przestrzeń halową, gdzie prezentowane mają być eksponaty wielkogabarytowe, w tym maszyna parowa z Huty Baildon i elektryczna maszyna wyciągowa z kopalni Rydułtowy. Ze względu na ich ciężar, wewnątrz ma znaleźć się suwnica. Dodatkowo rozmiar maszyny parowej warunkuje umieszczenie części jej elementów poniżej kondygnacji parterowej.

Oprócz parteru magazynowanie i prezentacje pozostałych eksponatów zaplanowano na poziomie piwnicy oraz dwóch antresol. Po modernizacji powierzchnia dawnej łaźni ma się zwiększyć do ponad 1,2 tys. m kw. Warsztat wiertaczy ma służyć do sezonowego użytku, np. jako punkt sprzedaży napojów, magazyn leżaków lub mała galeria.(PAP)

autor: Mateusz Babak

mtb/ pat/