Według raportu Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) „Cyfryzacja w Europie 2021-2022: Wyniki z ankiety inwestycyjnej EBI”, koronakryzys przyspieszył cyfrową transformację europejskiej gospodarki, a firmy o wysokim poziomie cyfryzacji lepiej radziły sobie z nagłymi zmianami wywołanymi przez pandemię.

Jak stwierdzono, prawie połowa firm w UE potwierdza, że zainwestowała w cyfryzację w odpowiedzi na zmiany spowodowane pandemią COVID-19. "Podczas pandemii firmy o wysokim poziomie cyfryzacji lepiej poradziły sobie niż firmy niezaawansowane cyfrowo - rzadziej odczuwalny był tam silny spadek sprzedaży i częściej wykorzystywały kryzys jako okazję do przyspieszenia cyfryzacji" - wskazano. Dodano, że firmy zaawansowane cyfrowo były bardziej produktywne, innowacyjne, rozwijały się szybciej i płaciły wyższe pensje.

Autorzy raportu zwrócili uwagę, że wraz z postępującą cyfryzacją w Europie pogłębiają się podziały ze względu na poziom zaawansowania cyfryzacji - mniejsze firmy i firmy zlokalizowane w regionach, w których infrastruktura cyfrowa nie jest dobrze rozwinięta, "są zagrożone pozostaniem w tyle".

"W Unii Europejskiej nadal mamy cztery poziomy zaawansowania cyfrowego krajów. Różnice pomiędzy krajami zaawansowanymi i niezaawansowanymi cyfrowo pozostają duże pomimo zintensyfikowania procesu cyfryzacji podczas pandemii" - wskazała cytowana w komunikacie wiceprezes EBI prof. Teresa Czerwińska. Według niej celem powinno być dążenie do jak najszybszego wyrównania poziomu cyfryzacji między państwami członkowskimi, "by przyspieszyć rozwój gospodarczy i zwiększyć konkurencyjność gospodarki europejskiej".

W raporcie oceniono, że wiele zmian związanych z cyfryzacją — usługi świadczone zdalnie, telepraca i spotkania online — prawdopodobnie się utrzyma. Jak wskazują wyniki badania EBI – Ankieta dot. inwestycji (EIBIS) przeprowadzonego od kwietnia do lipca 2021 r. - "w Unii Europejskiej 46 proc. firm deklaruje, że podjęło działania, aby stać się bardziej cyfrowym – na przykład poprzez świadczenie usług online". Dodano, że w Polsce odsetek ten wynosi 35 proc.

Jak wskazano, w Polsce 50 proc. firm, które nie używają zaawansowanych technologii i 63 proc. przedsiębiorstw zaawansowanych technologicznie i "wzmocnionych technologicznie podczas pandemii" wdrożyło praktyki monitorowania biznesu. W Unii odsetek ten wynosi odpowiednio 35 proc. i 72 proc.

Z kolei 19 proc. polskich firm, które nie korzystają z zaawansowanych technologii i 58 proc. przedsiębiorstw zaawansowanych technologicznie i "wzmocnionych technologicznie podczas pandemii" inwestuje w szkolenia dla swoich pracowników. W UE jest to odpowiednio 39 proc. i 60 proc.

Zaznaczono, że w przeciwieństwie do ogólnej transformacji cyfrowej, wprowadzanie nowych, zaawansowanych technologii cyfrowych opóźnia się, ponieważ firmy wstrzymują bardziej złożone procesy cyfryzacji ze względu na sytuację kryzysową. "Udział unijnych firm wdrażających w swojej działalności technologie, takie jak druk 3D, zaawansowana robotyka czy internet rzeczy, utrzymywał się mniej więcej na stałym poziomie od 2020 do 2021 r., osiągając 61 proc. w 2021 r., w porównaniu do znacznego wzrostu w poprzednich latach 2019 (58 proc.) i 2020 (63 proc.).

Według raportu czołowymi krajami pod względem poziomu cyfryzacji w 2021 r. były Finlandia i Malta. Na kolejnych miejscach znalazły się: Dania, Austria, Holandia i Szwecja. Najlepiej wypadające kraje UE w poszczególnych obszarach cyfryzacji to zaś: Czechy (pod względem wykorzystania zaawansowanych technologii cyfrowych); Finlandia (pod względem infrastruktury cyfrowej i stosowania formalnego strategicznego monitoringu biznesu, będącego wskaźnikiem praktyk zarządczych); Austria (pod względem popularności cyfryzacji podczas pandemii koronawirusa); Cypr (ze względu na inwestycje w oprogramowanie i dane); Szwecja (pod względem inwestycji w szkolenia pracowników).

W raporcie wskazano też na różnice w poziomie cyfryzacji pomiędzy UE a Stanami Zjednoczonymi. "46 proc. firm z UE deklaruje, że podjęło działania, aby stać się bardziej cyfrowymi podczas kryzysu COVID-19, w porównaniu z 58 proc. firm amerykańskich" - stwierdzono. Dodano, że udział firm korzystających z zaawansowanych technologii cyfrowych jest wyższy w Stanach Zjednoczonych (66 proc.) niż w Unii Europejskiej (61 proc.).

Zwrócono uwagę, że w UE 53 proc, firm, które już wdrożyły zaawansowane technologie cyfrowe, zainwestowało w cyfryzację podczas pandemii. Natomiast 34 proc. firm w UE nie było zaawansowanych cyfrowo i wykorzystało kryzys jako okazję do rozpoczęcia inwestycji w cyfryzację. "Pogłębiające się zróżnicowanie cyfrowe istnieje też w Stanach Zjednoczonych, ale firmy niezaawansowane cyfrowo były bardziej dynamiczne" - stwierdzono. 64 proc. firm amerykańskich, które już przyjęły zaawansowane technologie cyfrowe, zainwestowało dodatkowo w cyfryzację, podczas gdy 48 proc. firm niezaawansowanych cyfrowo z USA zaczęło inwestować w technologie cyfrowe podczas kryzysu.

Dodano, że pandemia pogłębiła też dystans w zaawansowaniu cyfrowym - 26 proc. firm w UE nie zainwestowało w transformację cyfrową. "Na drugim końcu spektrum jest 61 proc. firm w UE, które wdrożyły już zaawansowane technologie cyfrowe" - wskazano. Dodano, że większe firmy znacznie szybciej wdrażają rozwiązania cyfrowe.

"Podczas pandemii transformacja cyfrowa często stawała się niezbędna dla przetrwania firm i przyspieszyła transformację europejskiej gospodarki" – wskazał wiceprezes EBI Ricardo Mourinho Félix. Ocenił, że wkraczając w „nową normalność”, kluczowe będzie m.in. przyspieszenie tempa zaawansowanej transformacji cyfrowej w UE.

Zdaniem głównej ekonomistki EBI Debory Revoltelly brak umiejętności pozostaje główną przeszkodą w inwestycjach firm. "Potrzebujemy wieloaspektowych działań wspierających cyfryzację: pomocy technicznej, umiejętności i dostępu do finansowania" - oceniła.

Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) jest instytucją Unii Europejskiej. Udostępnia długoterminowe finansowanie dla kluczowych inwestycji przyczyniających się do realizacji celów polityki UE. Bank finansuje projekty dot. infrastruktury, innowacji, klimatu i środowiska oraz małych i średnich przedsiębiorstw.(PAP)

autorka: Magdalena Jarco

maja/ drag/