W czwartek premier Mateusz Morawiecki, minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg i pełnomocnik rządu do spraw polityki demograficznej Barbara Socha zaprezentowali projekt Strategii Demograficznej 2040. Dokument ten zakłada wyjście z pułapki niskiej dzietności i zbliżenie się do poziomu gwarantującego zastępowalność pokoleń.

Premier Morawiecki podkreślił, "że jeżeli tu i teraz, dzisiaj w Strategii Demograficznej 2040 nie zaadresujemy kilku podstawowych obszarów, nie wzmocnimy wsparcia państwa dla rodzin, to za dekadę lub dwie nastąpi zapaść, paraliż w systemie emerytalnym, spowolnienie wzrostu gospodarczego i po prostu Polacy nie będą mogli realizować swoich ambicji, aspiracji tutaj w Polsce".

Premier przypomniał sondażowe dane, które mówią o tym, że ok. 45 proc. Polaków chce mieć trójkę lub więcej dzieci, a 98 proc. chce mieć dzieci w ogóle.

"To bardzo dużo i widać, że to podglebie jest przygotowane, ale żeby na tym podglebiu wyrosła rodzina z dwójką, trójką, czwórką i więcej dziećmi, to jeszcze bardziej chcemy wzmocnić nasze działania po stronie państwa" - powiedział Morawiecki. "Ułatwienie życia polskim rodzinom, to dla nas warunek sine qua non, warunek nieodzowny całej polityki gospodarczej i polityki społecznej państwa polskiego" – dodał.

Minister Maląg zwróciła uwagę, że "polityka demograficzna nie jest działaniem jednej kadencji". Powiedziała też, że polityka prorodzinna rządu wynika z danych, które pokazują konkretne potrzeby rodzin. "(Są to) te wyzwania, jakie polskie rodziny stawiają przed nami i te potrzeby, aby je zaspokoić, a więc zarówno polityka mieszkaniowa, polityka podatkowa, stabilna praca, ale także opieka nad dziećmi do lat trzech. One przede wszystkim znalazły swoje odzwierciedlenie w Polskim Ładzie" – powiedziała.

Wśród priorytetowych kierunków strategii są programy z Polskiego Ładu oraz nowe inicjatywy wspierające elastyczność i stabilność pracy oraz poprawę jakości ochrony zdrowia. To m.in. Rodzinny Kapitał Opiekuńczy, Mieszkanie bez Wkładu Własnego, Bon mieszkaniowy, Mój dom 70 m2, Maluch Plus, zwiększenie nakładów na zdrowie oraz programy pośrednio realizujące postulaty Strategii - takie jak Program Świetlica i Żłobek w każdej gminie.

Wiceminister Socha powiedziała, że polityka mieszkaniowa to w najbliższym czasie priorytet dla rządu. "Chcemy wprowadzić instrument mieszkanie bez wkładu, który zniesie barierę, która powodowała, że trzeba było odkładać tę decyzję czasami o kilka lat. Po drugie, chcemy wprowadzić bon mieszkaniowy dla rodzin, które już mają dzieci, ale mieszkają w bardzo małych mieszkaniach, a gdyby udało im się tę barierę przezwyciężyć, chętnie zdecydowałyby się na kolejne dzieci" - wskazała.

W ramach strategii wprowadzona ma być gwarancja elastycznej pracy dla kobiet w ciąży oraz rodziców dzieci do lat 4 (praca zdalna, praca hybrydowa lub elastyczny czas pracy). Wybór będzie uzależniony od charakteru wykonywanej pracy oraz dokonywany w oparciu o porozumienie pracodawcy z pracownikiem. Przewidziano również gwarancję pracy w zmniejszonym wymiarze godzin dla kobiet w ciąży oraz rodziców dzieci do lat 4, poszerzoną o zapis, że pracodawca nie może dyskryminować pracownika ze względu na wymiar czasu pracy poprzez wykluczenie go z przywilejów pracowniczych. Zaznaczono, że różne elastyczne formy mogą być stosowane równocześnie, w zależności od charakteru wykonywanej pracy (w formie porozumienia pracodawcy z pracownikiem). Rząd planuje również ograniczyć możliwość zawierania umów o pracę na czas określony z osobami w wieku do 40 lat do maksymalnie dwóch umów, na łączny czas nieprzekraczający 15 miesięcy.

"Patrząc na dane statystyczne, kobiety w wieku o najintensywniejszej prokreacji, czyli między 25. a 30. rokiem życia w Polsce w jednej trzeciej pracują na czas określony. To jest bariera, która powoduje brak poczucia bezpieczeństwa, tej stabilności pracy, ale też problemy związane z uzyskaniem kredytu hipotecznego" - zauważyła Socha.

Strategia przewiduje również wprowadzenie rozwiązań chroniących oboje rodziców przed zwolnieniem (obecnie z takiej ochrony korzysta matka).

Matki mają być objęte ochroną przez okres do roku po powrocie do pracy z urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego (niezależnie od wymiaru czasu pracy). Wprowadzona ma być ochrona przed zwolnieniem dla ojców w ciągu pierwszego roku życia dziecka - w przypadku małżeństw ta ochrona obowiązywałaby od momentu zajścia żony w ciążę.

Ponadto przy podpisaniu umowy o pracę pracownik ma być obowiązkowo informowany o uprawnieniach związanych z rodzicielstwem.

Strategia przewiduje również utworzenie (we współpracy z administracją samorządową) modelowego centrum zajmującego się zdrowiem prokreacyjnym. Centrum będzie zapewniać m.in. kompleksową, wysokospecjalistyczną opiekę nad niepłodnymi parami oraz parami z doświadczeniem poronienia, a także rodzicami oczekującymi urodzenia dziecka.(PAP)

autorka: Olga Zakolska, Karolina Kropiwiec

ozk/ kkr/ krap/