Przed wernisażem w krośnieńskiej bazylice mniejszej wmurowano urnę z ziemią z grobów katyńskich. Urna do Krosna trafiła wraz ze zbiorami.

"Ta wyjątkowa wystawa prezentuje bogaty wybór poloników gromadzonych i przechowywanych do tej pory poza granicami Polski. Obejmuje artefakty od XVII do XX wieku; archiwalia, obiekty artystyczne, militaria, mundury, sztandary i odznaczenia, jak również ciekawą kolekcje publikacji" – podkreślił w liście z okazji otwarcia ekspozycji wicepremier, minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu Piotr Gliński.

Wicepremier zauważył, że "ten bezcenny zbiór stanowiący świadectwo polskiej historii i kultury może być udostępniony publiczności krośnieńskiego muzeum dzięki darowi Stowarzyszenie Muzeum Wojska Polskiego we Francji".

Jak zaznaczył dyrektor Muzeum Podkarpackiego Jan Gancarski, do najcenniejszych zabytków należą m.in. pamiątki po płk. Leopoldzie Kraczkiewiczu; Złoty Krzyż Virtuti Militari nadany w 1831 roku i francuska Legia Honorowa.

Z kolei wśród zbioru fotografii wyróżniają się zdjęcia Ignacego Jana Paderewskiego i gen. Władysława Sikorskiego z ich odręcznymi autografami oraz kolekcja prezentująca przyjazd żołnierzy Błękitnej Armii gen. Józefa Hallera do Polski.

W ocenie Gancarskiego, "niezwykle cenny jest bogaty zbiór orłów polskich z legendarnym orłem I pułku ułanów Legionów Polskich tzw. +beliniackim+, orzełkami legionowymi, armii gen. Hallera, czy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie".

"Cenną pamiątka jest też szklany ryngraf patriotyczny z 1898 roku podarowany państwu Bronisławie i Kazimierzowi Dłuskim, czy orzeł ze sztandaru Armii Polskiej we Francji z 1917 roku" – dodał dyrektor muzeum.

Natomiast spośród archiwaliów na uwagę zasługują m.in. odręczne pisma gen. Sikorskiego z września 1939 roku, odezwa Komitetu Organizacyjnego Gwardii Narodowej z 1848 roku oraz odezwa gen. Władysława Andersa do żołnierzy Armii Polskiej na Wschodzie z 1943 roku.

Przekazane krośnieńskiemu muzeum plakaty obejmują lata 1917-45. Są afisze wzywające mieszkających w Stanach Zjednoczonych Polaków do wstępowania do Armii Polskiej we Francji, przedwojenny plakat promujący Polskę, czy propagandowe z czasów II wojny światowej.

"Osobną grupę stanowi zbiór plakatu powojennego, np. w języku francuskim wzywającym do uwolnienia kardynała Stefana Wyszyńskiego, czy plakaty z okresu +Solidarności+" – dodał Gancarski.

Do Muzeum Podkarpackiego trafiły także publikacje wydawane na Bliskim Wschodzie dla polskich żołnierzy, książki polskich autorów emigracyjnych. Są też wydawnictwa francuskie dotyczące dziejów Polski od XVII do XX stulecia.

Kolejną grupą zabytków są grafiki. Wśród nich znalazły się Orzeł Tomasza Tretera, pożegnanie Józefa Poniatowskiego z rodziną, wizerunki Marii Leszczyńskiej, Kazimierza Pułaskiego i George Sand oraz medaliony i relief z wizerunkiem Fryderyka Chopina.

Do Krosna trafiło także kilka filmów dokumentalnych, które dotyczą m.in. Zbrodni Katyńskiej oraz Powstania Warszawskiego. Wszystkie są zupełnie nieznane w Polsce.

Stowarzyszenie Muzeum Wojska Polskiego we Francji, które polonika gromadzi od kilkudziesięciu lat, swoje zbiory muzeum w Krośnie przekazało w 2018 roku. "Wybrano nas jednogłośnie spośród sześciu polskich muzeów" – przypomniał Gancarski.

Zbiory stowarzyszenia – zauważył - stanowią niezwykłe świadectwo służby, pracy i poświęcenia wielu pokoleń Polaków żyjących na emigracji, ludzi, którzy walczyli o niepodległą Ojczyznę, dbali o zachowanie jej kultury i dziedzictwa.

Otwarcie wystawy poprzedziła uroczysta msza św. w krośnieńskiej bazylice mniejszej połączona z wmurowaniem urny z ziemią z grobów katyńskich. Stowarzyszenie Muzeum Wojska Polskiego we Francji urnę przekazało wraz polonikami.

Urnę w 1989 roku z Katynia do Paryża przywiózł Jacek Teichena - syna zamordowanego przez NKWD Henryka Ignacego Teichena. W sobotę urnę umieszczono pod Tablicą Pamięci, poświęconą ofiarom sowieckiego ludobójstwa z 1940 roku w Katyniu, Charkowie, Twerze i w innych miejscach kaźni.

Z okazji wystawy Muzeum Podkarpackie w Krośnie wydało dwujęzyczny katalog opisujący zbiory.(PAP)

Autor: Alfred Kyc

kyc/ dki/