Warszawska Noc Muzeów powraca w sobotę po rocznej przerwie spowodowanej pandemią. Swój udział potwierdziło 180 placówek, z czego 17 po raz pierwszy. Będzie można w niej uczestniczyć w trzech formach - jedną z nich jest sposób tradycyjny, poprzez fizyczne odwiedzanie instytucji kultury, z zachowaniem reżimu sanitarnego.

Drugą, nową formą będzie „spacer z kulturą”, czyli atrakcje i ekspozycje na świeżym powietrzu. „Zorganizowało je 80 instytucji, które zaplanowały działania poza murami swoich siedzib. Przygotowaliśmy, w formie mapki, propozycje dwóch tras spacerowych do najciekawszych miejsc w centrum miasta" – podkreślił prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski w tekście opublikowanym na stronie Nocy Muzeów.

Trzecią formułą są wydarzenia online, których placówki kulturalne przygotowały blisko sto.

W związku z obowiązującym stanem pandemii Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu rekomenduje, aby tę Noc spędzić korzystając z atrakcji muzealnych właśnie w formie wirtualnej. A tym, którzy wybiorą bezpośredni kontakt ze sztuką, przypomina o obowiązujących zasadach bezpieczeństwa sanitarnego – dystansie, dezynfekcji rąk oraz zakrywaniu ust i nosa w pomieszczeniach.

Na gości Nocy Muzeów czeka Muzeum Narodowe, do którego zwiedzenia co roku ustawiają się kolejki chętnych. Obejrzeć będzie można zabytki różnych epok i kultur eksponowane w sześciu galeriach stałych oraz najnowszą wystawę „Różne spojrzenia. Malarstwo holenderskie i flamandzkie z Kolekcji ERGO Hestii”.

Muzealna telewizja zaprasza na nocną relację na żywo ze studia MNW. Z kamerami zajrzy do gabinetu dyrektora i muzealnych zakamarków. Zaplanowano też m.in. rozmowy z kuratorami o modzie i warunkach życia w dawnych czasach oraz odkrywanie tajemnic muzealnej kolekcji. Placówka przygotowała także wieczorne spacery po Parku Rzeźby w Królikarni i zespole parkowym przy Muzeum Wnętrz w Otwocku Wielkim.

Noc Muzeów na Zamku Królewskim w Warszawie odbędzie się pod hasłem „Zakochani w Zamku”. W tym roku placówka po raz pierwszy zaprasza już od godz. 11. Na specjalnie przygotowanej Trasie Królewskiej, z Apartamentami – Królewskim i Wielkim - znajdą się także wystawy czasowe, w tym najnowsza: „Polskie elity a upadek Rzeczypospolitej. 230. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja”.

Dostępna też będzie m.in. specjalna ścieżka zwiedzania odnosząca się do wystawy czasowej „Traktat ryski – odzyskane dziedzictwo” z oznaczeniem dzieł sztuki odzyskanych na mocy postanowień traktatu i prezentacja „Pasów kontuszowych z kolekcji Zamku Królewskiego w Warszawie”. Na gości czekają także Ogród Górny i Dolny, na którego terenie wieczorem zostanie włączona nastrojowa iluminacja.

Zachęta - Narodowa Galeria Sztuki zaprasza na dwie duże wystawy – „Joanna Rajkowska. Rhizopolis” oraz „Żywe magazyny: Dydaktyka”. Ponadto proponuje sąsiedzki spacer trasą galerii. Od Miejsca Projektów Zachęty przez Muzeum Etnograficzne, Zachętę i Galerię Opera w Teatrze Wielkim po Instytut Wzornictwa Przemysłowego z wystawą Katarzyny Kozyry.

Tegoroczna Noc Muzeów będzie tam również online – to program „Noc w galerii, czyli tajemnice części biurowej”. O godz. 20 i 21 odbędą się dwa oprowadzania po biurowych przestrzeniach i znajdujących się w nich kolekcjach. W niedostępnych na co dzień dla zwiedzających zakątkach Zachęty przyjrzymy się pracom w ich nocnych odsłonach.

Także w formie stacjonarnej pod hasłem "Pollywood w POLIN", jak i online zaplanowano Noc Muzeów w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. W programie m.in. spotkanie na wystawie stałej, spacer miejski, spacery wirtualne, dyskusja i quiz wiedzy. Odwiedzający poznają historię polskich Żydów, którzy mieli wkład w budowanie potęgi Hollywood. Fasadę budynku rozświetlą gwiazdy kina. Instalacja inspirowana będzie życiem i twórczością artystów pochodzenia żydowskiego, którzy mieli wpływ na rozwój przemysłu filmowego.

POLIN organizuje też spacer miejski szlakiem dawnych kin na Muranowie. W przestrzeni muzealnej odbędzie się spotkanie „Na żydowskiej ulicy”, aby wraz z przewodnikiem kontynuować opowieść o kinie żydowskim. Dla gości wirtualnych muzeum przygotowało oprowadzanie po filmowej, przedwojennej Warszawie oraz dyskusję o filmach „Pollywood”. Wiedzę na temat twórców filmowych i ich dzieł będzie można sprawdzić rozwiązując quiz online dostępny na polin.pl.

Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą „Polonika” przyłącza się po raz pierwszy do wydarzeń Nocy Muzeów z prezentowanym na Facebooku programem „Spolonikowani, czyli podróż śladami poloników z Tytusem Brzozowskim”. Pracownikom Instytutu będzie towarzyszył znany akwarelista Tytus Brzozowski, który na zaproszenie instytucji zrealizował serię obrazów. Umieścił na nich ok. 150 poloników, których tropem uczestnicy Nocy Muzeów będą zmierzać.

Muzeum Powstania Warszawskiego zaprasza na zwiedzanie tradycyjne oraz online - z towarzyszącym na żywo przewodnikiem ekspozycji stałej, a także na wirtualny spacer po stolicy śladami unikatowych fotografii panoramy Warszawy wykonanych przez Konrada Brandla, zrobionych latem 1873 r. z wieży zegarowej Zamku Królewskiego.

Najpiękniejsze zdjęcia stolicy z początku XX w. będzie można zaś zobaczyć w Fotoplastikonie Warszawskim. Muzeum zachęca też do zwiedzania poruszającej wystawy „Cele bezpieki. Areszt Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 1945–1954” w piwnicach obecnego Ministerstwa Sprawiedliwości, gdzie od 1945 r. działał areszt bezpieki i przetrzymywano działaczy podziemia niepodległościowego.

Na zwiedzających czeka również Muzeum Warszawy, które zaprasza na oprowadzanie po siedzibie głównej z przewodnikiem, pokazy filmowe oraz koncerty. Dla tych, którzy lubią spędzać czas na świeżym powietrzu placówka przygotowała wieczorne spacery, podczas których zobaczą nocną Warszawę nie tylko współczesną, ale także dawną. A ci, którzy chcą świętować w domu, mogą wziąć udział w działaniach online.

W inicjatywie biorą też udział oddziały placówki. Muzeum Warszawskiej Pragi zaprasza m.in. na zwiedzanie pracowni rzemieślniczej oraz organizuje spacer dla osób niewidomych i niedowidzących. W Korczakianum będzie można zobaczyć wystawę rysunków dzieci żydowskich. W Muzeum Drukarstwa stworzymy własny pamiątkowy wydruk, a w Muzeum Ordynariatu Polowego wysłuchamy koncertu organowego. Muzeum Miejsce Pamięci Palmiry przygotowało pokazy filmów dokumentalnych. Na Noc Muzeów zaprasza także Centrum Interpretacji Zabytku, gdzie poznamy historię warszawskiej Starówki i Muzeum Farmacji, które zdradzi sekrety stuletniej apteki.

Muzeum Niepodległości i jego oddziały zapraszają do zwiedzania wystaw stałych i czasowych, a także na ciekawe wydarzenia plenerowe. W siedzibie głównej w Pałacu Przebendowskich/Radziwiłłów odbędzie się spacer historyczny „Wokół Muzeum Niepodległości w Warszawie”. O wyjątkowej nocnej porze będzie można też zobaczyć X Pawilon Cytadeli Warszawskiej - okryte złą sławą więzienie śledcze z okresu carskiego panowania w stolicy.

Muzeum Więzienia Pawiak zaprasza na cykl miniaturowych koncertów z tekstami Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Ponadto odbędzie się cykl prezentacji historyczno-artystycznych w wykonaniu grup rekonstrukcji historycznej. Na dziedzińcu muzealnym przedstawione zostaną scenki z życia konspiracyjnego. Gości zaprasza również Mauzoleum Walki i Męczeństwa, filia Więzienia Pawiak, gdzie odbędą się m.in. również scenki z udziałem rekonstruktorów.

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie „twórczo i online połączy atrakcje z pogranicza przyrody, historii i sztuki”. Placówka przygotowała m.in. warsztaty, pokazy i wideoklipy muzyczne. Opowie o tym jak dawniej wyglądały relacje człowieka ze światem zwierząt i roślin. Przybliży także ulubione zwierzęta króla, związki łączące nocne motyle i rośliny oraz wyjaśni jak wygląda nocne życie ula.

Wojskowe Przedsiębiorstwo Handlowe, Muzeum Pamięci Powstania Warszawskiego i Stowarzyszenie Grupa Historyczna „Zgrupowanie Radosław” zapraszają na Noc Muzeów w gmachu dawnej Reduty Banku Polskiego i na przyległym dziedzińcu, by przypomnieć historię tego ważnego miejsca na mapie stolicy. W tym roku motywem przewodnim będzie heroiczna obrona Starówki oraz rola kanałów w komunikacji i łączności podczas Powstania Warszawskiego.

W Muzeum Pamięci Powstania Warszawskiego będzie można obejrzeć ekspozycję unikatowych pamiątek powstańczych: fotografii, dokumentów, umundurowania i wyposażenia. Zaś na oczekujących na zwiedzanie muzeum czeka spacer historyczny wokół Reduty Banku Polskiego, podczas którego poznają tajemnice akcji powstańczych w tym regionie.

Sinfonia Varsovia zachęca do odwiedzenia wystawy plenerowej „Sinfonia Varsovia w skali”. Będzie na niej można obejrzeć m.in. połowę makiety akustycznej przyszłej sali koncertowej. O instytucji opowiedzą osoby z nią związane. W trakcie oprowadzań będzie można dowiedzieć się więcej o nowym centrum muzycznym powstającym na Pradze Południe i posłuchać anegdot o znanych artystach współtworzących orkiestrę, jak Jerzy Maksymiuk, Yehudi Menuhin i Krzysztof Penderecki.

Po raz pierwszy swoje wirtualne drzwi otworzy Teatr Muzyczny ROMA - zaprasza miłośników teatru, musicalu i zabytków do zwiedzania historycznego wnętrza swojej siedziby. Będzie można obejrzeć kostiumy z popularnych musicali Romy i zajrzeć w teatralne zakamarki, na co dzień niedostępne dla widzów takie jak modelatornia i pracownia krawiecka. Wirtualni zwiedzający dowiedzą się też więcej o historii budynku.

Wirtualny spacer po zabytkowych wnętrzach Pałacu Ministra Skarbu oraz Pałacu Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu przygotował również Mazowiecki Urząd Wojewódzki. Podczas oprowadzania online zaprezentowane zostaną wnętrza i historia budynku, przybliżone kompetencje wojewody, a także ciekawostki o osobach, które pracowały i mieszkały w tym miejscu. Pokazany będzie kompleks budynków przy pl. Bankowym, który zaprojektował architekt Antonio Corazzi. Widzowie dowiedzą się też jak wyglądało otoczenie tej części Warszawy przed II wojną.

Podczas Nocy Muzeów nie zabraknie tradycyjnej parady zabytkowych autobusów i tramwajów. Po paradzie zabytkowe pojazdy będą dostępne do zwiedzania - autobusy na pl. Defilad, tramwaje na pl. Narutowicza. Bardziej zdeterminowani będą mogli także obejrzeć panoramę miasta z tarasu widokowego na 30 piętrze Pałacu Kultury. Z uwagi na pandemię z tej atrakcji będzie mogło skorzystać jedynie 40 osób na godzinę.

Pierwsza Noc Muzeów na świecie odbyła się w Berlinie w 1997 r. W Polsce w 2003 r. zorganizował ją Poznań. Warszawska publiczność po raz pierwszy mogła wziąć udział w tym wydarzeniu rok później. (PAP)

autorzy: Anna Kondek-Dyoniziak, Anna Bernat

akn/ abe/ pat/