Radio Opole » Kultura i rozrywka
2024-03-01, 20:00 Autor: Jan Poniatyszyn

Biała: zaginął srebrny skarb synagogi. Trop urywa się we Wrocławiu

Zbiory Izby Regionalnej w Białej [fot. Jan Poniatyszyn]
Zbiory Izby Regionalnej w Białej [fot. Jan Poniatyszyn]
Izba Regionalna w Białej. Eksponat przekazany z Niemiec [fot. Jan Poniatyszyn]
Izba Regionalna w Białej. Eksponat przekazany z Niemiec [fot. Jan Poniatyszyn]
Wnętrze synagogi w Białej z 1929 roku [fot.polska-org.pl]
Wnętrze synagogi w Białej z 1929 roku [fot.polska-org.pl]
Zbiory Izby Regionalnej w Białej [fot. Jan Poniatyszyn]
Zbiory Izby Regionalnej w Białej [fot. Jan Poniatyszyn]
Artefakty z dawnej synagogi przekazano Izbie Regionalnej w Białej. Żydowską świątynię zniszczyli Niemcy podczas nocy kryształowej w 1938 roku. Dotychczas sądzono, że nie zachowały się żadne pozostałości bożnicy. Według przekazów historycznych w synagodze zgromadzono tzw. srebrny skarb.
- Izba Regionalna w Białej znajduje się w zrewitalizowanym, byłym kościele ewangelickim, a opiekuje się nią Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Bialskiej - mówi Patryk Bania, dyrektor tamtejszego Centrum Kultury.

– Idea tej Izby jest taka, że ludzie przekazują zabytki dotyczące historii miasta i gminy. Mamy tutaj zastawy z przedwojennych hoteli w Białej. Są różne dokumenty. Myśleliśmy, że nie ma pozostałości po bialskiej synagodze. Okazało się, że pewna pani, która tutaj mieszkała przed wojną, teraz mieszka w Niemczech, przekazała nam kafel z posadzki oraz dzwoneczek z wejścia do synagogi.

Gminę żydowską w Białej rozwiązano w 1914 roku, gdyż z licznej społeczności tego wyznania zostało zaledwie kilku jej przedstawicieli. Gromadzone tam przez wieki judaika, m.in. srebrne przedmioty liturgiczne trafiają do Prudnika. Powierzone zostają opiece zamożnej rodziny żydowskich fabrykantów. Są w zbiorach kolekcjonera sztuki Josefa Pinkusa. Jego syn Max część tej kolekcji przekazał powstałemu w międzywojniu Muzeum Żydowskiemu we Wrocławiu.

- Ten trop jest wielce prawdopodobny z innej przyczyny, gdyż w każdej synagodze znajduje się fotel Eliasza – opowiada Marcin Husak, dyrektor Muzeum Ziemi Prudnickiej. – Kiedy rozwiązano synagogę bialską krzesło Eliasza, księgi liturgiczne trafiły do żydowskiego seminarium we Wrocławiu. Jego profesorem był Izrael Rabin, twórca pierwszej monografii poświęconej gminie żydowskiej w Białej. Niewykluczone zatem, że te wszystkie rzeczy łącznie ze srebrnym skarbem trafiły finalnie do Wrocławia, a tam trop się urywa.

Zbiory Muzeum Żydowskiego we Wrocławiu skonfiskowało Gestapo w 1939 roku. W olbrzymiej większości zaginęły. Natomiast pozostałością społeczności żydowskiej w Białej jest najlepiej zachowany duży cmentarz tego wyznania na Śląsku.
Patryk Bania
Marcin Husak

Kultura i rozrywka

2024-11-07, godz. 08:00 Polska muzyka zabrzmi w Filharmonii Opolskiej w Dniu Niepodległości Filharmonia Opolska przygotowała na Narodowe Święto Niepodległości specjalny koncert symfoniczny. Tradycją jest, że w tym dniu rozbrzmiewa muzyka polskich… » więcej 2024-11-06, godz. 12:16 O zbiorze opowiadań pt. "Idzie tu wielki chłopak" usłyszymy w MBP w Opolu Grzegorz Bogdał będzie w środę (6.11) gościem 22. Opolskiej Jesieni Literackiej. Pisarz w Miejskiej Biblioteki Publicznej w Opolu opowie o zbiorze opowiadań… » więcej 2024-11-06, godz. 11:00 Film "Wróbel" w czwartek będzie można zobaczyć w całej Polsce Film 'Wróbel' w reż. Tomasza Gąssowskiego, który prezentowano w Opolu po raz pierwszy na Festiwalu Filmowym Opolskie Lamy, będzie można ponownie zobaczyć… » więcej 2024-11-05, godz. 22:00 Wiersze opolskich poetów w interpretacji prof. Stanisława Górki Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Opolu zaprosiła czytelników do posłuchania wierszy opolskich poetów w wykonaniu profesora Stanisława Górki. Artysta z… » więcej 2024-11-05, godz. 19:00 Nowa dyrektor MDK w Oleśnie o kontynuacji i pomysłach na zmiany w domu kultury Aleksandra Płaszewska została nową dyrektor Miejskiego Domu Kultury w Oleśnie. To animatorka oraz instruktorka teatralna pracująca w tamtejszym MDK-u od niemal… » więcej 2024-11-05, godz. 14:44 Opolski Festiwal Podróżniczy świętuje 10 lat! Odkryj świat z inspirującymi gośćmi Już za nieco ponad tydzień rozpocznie się jubileuszowa, 10. edycja Opolskiego Festiwalu Podróżniczego. Od 13 do 16 listopada na mieszkańców Opola czekać… » więcej 2024-11-05, godz. 10:00 ''Będą robić na drutach''. Nysa zaprasza na warsztaty szydełkowania Dorośli mieszkańcy Nysy już po raz kolejny będą mieli okazję wzięcia udziału w warsztatach szydełkowania. Zdaniem specjalistów, regularna praca z szydełkiem… » więcej 2024-11-04, godz. 20:40 22. Opolska Jesień Literacka rozpoczęła się od regionalnego akcentu [ZDJĘCIA] Opolskie święto literatury oficjalnie rozpoczęte. 22. Opolską Jesień Literacką Miejska Biblioteka Publiczna w Opolu postanowiła zainaugurować wspomnieniem… » więcej 2024-11-04, godz. 20:39 Wiersze opolskich poetów oprawione chóralnymi śpiewami zabrzmiały w Opolu Spotkanie 'Zaduszki poetyckie. Wspomnienie poetów z Opolszczyzny' w Centrum Dialogu Obywatelskiego w Opolu przyciągnęło rekordową liczbę słuchaczy. Sala… » więcej 2024-11-04, godz. 14:00 Archiwum dr. Jana Robla przybliżono w Centralnym Muzeum Jeńców Wojennych Związek Sybiraków w Opolu, Stowarzyszenia Rodzina Katyńska w Opolu i Centralne Muzeum Jeńców Wojennych zorganizowały spotkanie z badaczkami z Instytutu Pamięci… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »