Zygmunt Edward Szendzielarz pseudonim „Łupaszko” urodził się 12 marca 1910 roku w Stryju. Od wczesnej młodości planował zostać żołnierzem zawodowym.

Po ukończeniu podchorążówki otrzymał przydział do 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich w Wilnie, w którego szeregach wziął udział w wojnie obronnej 1939 roku. Po nieudanych próbach przedostania się do polskich sił zbrojnych na Zachodzie rozpoczął działalność konspiracyjną na Wileńszczyźnie.

Pseudonim „Łupaszko” przejął po słynnym na Wileńszczyźnie partyzancie z okresu wojny polsko-bolszewickiej - Jerzym Dąbrowskim.

Dowodzona przez niego 5 Wileńska Brygada Armii Krajowej, zwana Brygadą Śmierci, nie wzięła udziału w walkach o Wilno, lecz otrzymała rozkaz przejścia na zachód, dzięki temu uniknęła rozbrojenia i aresztowania przez sowietów po wspólnym zdobyciu Wilna.

Lawirując między oddziałami niemieckimi i sowieckimi, brygada przedostała się do Puszczy Grodzieńskiej, później w lasy augustowskie, a następnie do Puszczy Białowieskiej.

W listopadzie 1944 roku do oddziału Łupaszki dołączył podporucznik Lech Beynar, późniejszy publicysta znany pod nazwiskiem Paweł Jasienica.

Przez cały rok 1945 oddział liczący około 200 ludzi brał udział w walkach z oddziałami NKWD, Urzędu Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej na Pomorzu.

Na początku 1947 roku Zygmunt Szendzielarz próbował wrócić do normalnego życia. W tym celu oddał dowództwo dowodzonych przez siebie oddziałów i wraz z trójką najbliższych współpracowników przyjechał na Śląsk. Trafili do miejscowości Królowe w powiecie głubczyckim na Opolszczyźnie.

Zdołali w miarę spokojnie żyć zaledwie przez miesiąc. Zagrożeni aresztowaniem, opuścili Królowe i wyjechali do Małopolski.

30 czerwca 1948 r. w Osielcu pod Jordanowem Łupaszkę aresztowano. Kolejne 2,5 roku spędził w śledztwie na osławionej Rakowieckiej w Warszawie. Major Zygmunt Szendzielarz „Łupaszko” został skazany na śmierć i stracony 8 lutego 1951 r. w więzieniu na Mokotowie.

Historie żołnierzy wyklętych związanych z Opolszczyzną prezentujemy w ramach cyklu „A kto chce być wolnym, a kto chce być sługą…”. /Odcinki emitowane 29.02-04.03 od poniedziałku do piątku, godz. 8:40, powtórka o 14:40/