Radio Opole » Kultura i rozrywka
2016-02-29, 15:07 Autor: Bolesław Bezeg (oprac. WK)

Pseudonim Łupaszko

Zygmunt Edward Szendzielarz, ps. Łupaszko [źródło: By nieznany - Institute of National Remembrance,Poland, see http://www.rp.pl/galeria/2,2,629250.html, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=14768180]
Zygmunt Edward Szendzielarz, ps. Łupaszko [źródło: By nieznany - Institute of National Remembrance,Poland, see http://www.rp.pl/galeria/2,2,629250.html, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=14768180]
W cyklu biografii żołnierzy wyklętych związanych z Opolszczyzną dziś legendarny dowódca 5 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej major Łupaszko.
Zygmunt Edward Szendzielarz pseudonim „Łupaszko” urodził się 12 marca 1910 roku w Stryju. Od wczesnej młodości planował zostać żołnierzem zawodowym.

Po ukończeniu podchorążówki otrzymał przydział do 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich w Wilnie, w którego szeregach wziął udział w wojnie obronnej 1939 roku. Po nieudanych próbach przedostania się do polskich sił zbrojnych na Zachodzie rozpoczął działalność konspiracyjną na Wileńszczyźnie.

Pseudonim „Łupaszko” przejął po słynnym na Wileńszczyźnie partyzancie z okresu wojny polsko-bolszewickiej - Jerzym Dąbrowskim.

Dowodzona przez niego 5 Wileńska Brygada Armii Krajowej, zwana Brygadą Śmierci, nie wzięła udziału w walkach o Wilno, lecz otrzymała rozkaz przejścia na zachód, dzięki temu uniknęła rozbrojenia i aresztowania przez sowietów po wspólnym zdobyciu Wilna.

Lawirując między oddziałami niemieckimi i sowieckimi, brygada przedostała się do Puszczy Grodzieńskiej, później w lasy augustowskie, a następnie do Puszczy Białowieskiej.

W listopadzie 1944 roku do oddziału Łupaszki dołączył podporucznik Lech Beynar, późniejszy publicysta znany pod nazwiskiem Paweł Jasienica.

Przez cały rok 1945 oddział liczący około 200 ludzi brał udział w walkach z oddziałami NKWD, Urzędu Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej na Pomorzu.

Na początku 1947 roku Zygmunt Szendzielarz próbował wrócić do normalnego życia. W tym celu oddał dowództwo dowodzonych przez siebie oddziałów i wraz z trójką najbliższych współpracowników przyjechał na Śląsk. Trafili do miejscowości Królowe w powiecie głubczyckim na Opolszczyźnie.

Zdołali w miarę spokojnie żyć zaledwie przez miesiąc. Zagrożeni aresztowaniem, opuścili Królowe i wyjechali do Małopolski.

30 czerwca 1948 r. w Osielcu pod Jordanowem Łupaszkę aresztowano. Kolejne 2,5 roku spędził w śledztwie na osławionej Rakowieckiej w Warszawie. Major Zygmunt Szendzielarz „Łupaszko” został skazany na śmierć i stracony 8 lutego 1951 r. w więzieniu na Mokotowie.

Historie żołnierzy wyklętych związanych z Opolszczyzną prezentujemy w ramach cyklu „A kto chce być wolnym, a kto chce być sługą…”. /Odcinki emitowane 29.02-04.03 od poniedziałku do piątku, godz. 8:40, powtórka o 14:40/
Historię Zygmunta Szendzielarza przybliża Bolesław Bezeg

Kultura i rozrywka

2024-10-28, godz. 21:34 Seminarium Śląskie: Różne czynniki wpływają na naszą tożsamość - mówi historyczka sztuki W ramach XXIX Seminarium Śląskiego w Galerii Sztuki Współczesnej w Opolu odbywają się wydarzenia kulturalne. Jednym z nich było spotkanie z dyrektorką… » więcej 2024-10-28, godz. 19:30 „Chcą inaczej spędzać czas wolny”. Fani fantastyki zamierzają zawiązać w Prudniku stowarzyszenie Prudnicki Klub Fantastyki założyło w tym mieście 16 osób m.in. z Opola. Skupia głównie miejscowych fanów Tolkiena, Sapkowskiego, średniowiecza oraz l… » więcej 2024-10-28, godz. 16:57 Piosenką upamiętnili dramat powodzi w Lewinie Brzeskim. "Nie tak miał wyglądać ten wrzesień" 'Nie tak miał wyglądać ten wrzesień'. Pracownicy Miejsko-Gminnego Domu Kultury w Lewinie Brzeskim nagrali piosenkę i teledysk o wielkiej wodzie sprzed 6 tygodni… » więcej 2024-10-28, godz. 14:51 Dzieci słuchały jazzu w Małej Akademii Instrumentów Październikowym gościem Małej Akademii Instrumentów organizowanej przez Muzeum Polskiej Piosenki w Opolu był pianista, jazzman Marcin Wasilewski. » więcej 2024-10-28, godz. 11:00 Mentorzy tworzą scenariusze dla opolskiej kultury Blisko pięćdziesięciu edukatorów kultury bierze udział w programie Opolskiej Sieci Mentorów. Po serii szkoleń, warsztatów czy wizyt studyjnych przyszedł… » więcej 2024-10-28, godz. 10:00 Czy uda się zdobyć unijne pieniądze na remont domu kultury w Dobrodzieniu? Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Biblioteka Publiczna w Dobrodzieniu wymaga pilnego remontu i termomodernizacji. Instytucja chce sięgnąć po dotację z Krajowego… » więcej 2024-10-27, godz. 15:00 Opolanie będą czytać wiersze w setną rocznicę urodzin Zbigniewa Herberta Upamiętnią 100. urodziny poety i eseisty Zbigniewa Herberta. Rada Dzielnicy Stare Miasto w Opolu zaprasza we wtorek (29.10) do udziału w poetyckim wydarzeniu… » więcej 2024-10-26, godz. 21:45 Artystyczno-ekologiczny miesiąc w MBP w Opolu Pod wspólnym hasłem 'Rezapis jako ocalenie' Miejska Biblioteka Publiczna w Opolu przygotowała cykl wystaw i różnorodnych aktywności artystycznych. » więcej 2024-10-26, godz. 13:30 Tańce narodowe będzie można oglądać w kluczborskiej hali OSiR. Wstęp wolny Mazur, krakowiak, oberek i kujawiak. Polskie tańce narodowe opanują jutro (27.10) halę Ośrodka Sportu i Rekreacji w Kluczborku przy okazji zmagań w dwóch… » więcej 2024-10-26, godz. 08:53 W świecie jazzu i poezji. Koncert zespołu Munidova w Studiu M [ZDJĘCIA] Za nami koncert zespołu Mundinova w Studiu M im. SBB Radia Opole. Usłyszeliśmy utwory z dwóch autorskich albumów 'W drodze' oraz 'Fantom'. Było klimatycznie… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »