Radio Opole » Kultura i rozrywka
2016-02-29, 15:07 Autor: Bolesław Bezeg (oprac. WK)

Pseudonim Łupaszko

Zygmunt Edward Szendzielarz, ps. Łupaszko [źródło: By nieznany - Institute of National Remembrance,Poland, see http://www.rp.pl/galeria/2,2,629250.html, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=14768180]
Zygmunt Edward Szendzielarz, ps. Łupaszko [źródło: By nieznany - Institute of National Remembrance,Poland, see http://www.rp.pl/galeria/2,2,629250.html, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=14768180]
W cyklu biografii żołnierzy wyklętych związanych z Opolszczyzną dziś legendarny dowódca 5 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej major Łupaszko.
Zygmunt Edward Szendzielarz pseudonim „Łupaszko” urodził się 12 marca 1910 roku w Stryju. Od wczesnej młodości planował zostać żołnierzem zawodowym.

Po ukończeniu podchorążówki otrzymał przydział do 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich w Wilnie, w którego szeregach wziął udział w wojnie obronnej 1939 roku. Po nieudanych próbach przedostania się do polskich sił zbrojnych na Zachodzie rozpoczął działalność konspiracyjną na Wileńszczyźnie.

Pseudonim „Łupaszko” przejął po słynnym na Wileńszczyźnie partyzancie z okresu wojny polsko-bolszewickiej - Jerzym Dąbrowskim.

Dowodzona przez niego 5 Wileńska Brygada Armii Krajowej, zwana Brygadą Śmierci, nie wzięła udziału w walkach o Wilno, lecz otrzymała rozkaz przejścia na zachód, dzięki temu uniknęła rozbrojenia i aresztowania przez sowietów po wspólnym zdobyciu Wilna.

Lawirując między oddziałami niemieckimi i sowieckimi, brygada przedostała się do Puszczy Grodzieńskiej, później w lasy augustowskie, a następnie do Puszczy Białowieskiej.

W listopadzie 1944 roku do oddziału Łupaszki dołączył podporucznik Lech Beynar, późniejszy publicysta znany pod nazwiskiem Paweł Jasienica.

Przez cały rok 1945 oddział liczący około 200 ludzi brał udział w walkach z oddziałami NKWD, Urzędu Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej na Pomorzu.

Na początku 1947 roku Zygmunt Szendzielarz próbował wrócić do normalnego życia. W tym celu oddał dowództwo dowodzonych przez siebie oddziałów i wraz z trójką najbliższych współpracowników przyjechał na Śląsk. Trafili do miejscowości Królowe w powiecie głubczyckim na Opolszczyźnie.

Zdołali w miarę spokojnie żyć zaledwie przez miesiąc. Zagrożeni aresztowaniem, opuścili Królowe i wyjechali do Małopolski.

30 czerwca 1948 r. w Osielcu pod Jordanowem Łupaszkę aresztowano. Kolejne 2,5 roku spędził w śledztwie na osławionej Rakowieckiej w Warszawie. Major Zygmunt Szendzielarz „Łupaszko” został skazany na śmierć i stracony 8 lutego 1951 r. w więzieniu na Mokotowie.

Historie żołnierzy wyklętych związanych z Opolszczyzną prezentujemy w ramach cyklu „A kto chce być wolnym, a kto chce być sługą…”. /Odcinki emitowane 29.02-04.03 od poniedziałku do piątku, godz. 8:40, powtórka o 14:40/
Historię Zygmunta Szendzielarza przybliża Bolesław Bezeg

Kultura i rozrywka

2024-11-19, godz. 17:00 Fotograficzne spotkanie wokół (po)niemieckości Jutro (20.11) o 17:00 w Centrum Dokumentacyjno-Wystawienniczym Niemców w Polsce, odbędzie się wystawa połączona z dyskusją oraz rozstrzygnięcie konkursu… » więcej 2024-11-18, godz. 15:40 Jazzmani prezentują swoją muzykę najmłodszym w Muzeum Polskiej Piosenki Najpierw była Mała Akademia Piosenki z udziałem wokalistek i wokalistów, później powstała Mała Akademia Instrumentów. Teraz, dzięki unijnej dotacji… » więcej 2024-11-17, godz. 15:00 Daniel Olbrychski w roli Cześnika na wystawie w Galerii WuBePe w Opolu 'Daniel' to tytuł wystawy fotografii Jakuba Łabędzkiego, która zostanie otwarta w poniedziałek (18.11) w Galerii WuBePe Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej… » więcej 2024-11-16, godz. 10:00 Najważniejsza na Morawach orkiestra symfoniczna zagra w Opolu W Opolu zagości Moravská filharmonie Olomouc. Orkiestra zagra koncert zatytułowany 'Szymanowski po czesku?'. Wieczór poświęcony zostanie twórczości kompozytorów… » więcej 2024-11-16, godz. 08:40 Muzealnicy i badacze historii Kresów spotkają się w Muzeum Wsi Opolskiej Spotkanie, które ma na celu wymianę doświadczeń i omówienie przyszłych działań, odbędzie się w ramach Pierwszego Forum Kresowego zatytułowanego 'Przeniesione… » więcej 2024-11-15, godz. 22:02 Cieszyńska grupa Free Air zagrała w Studiu M Radia Opole [ZDJĘCIA] Dobre, ostre, rockowe granie w połączeniu z innymi stylami muzycznymi zabrzmiało w Studiu M Radia Opole w wykonaniu cieszyńskiej grupy Free Air. » więcej 2024-11-15, godz. 22:00 Mieszkańcy Prudnika zobaczą spektakl o Polakach, którzy zmienili świat Multimedialne widowisko „Iskry Niepodległej” zostanie zaprezentowane na prudnickim rynku. Edukacyjny pokaz popularyzuje sylwetki ojców niepodległości… » więcej 2024-11-15, godz. 19:00 Spektakl dla Jacka Kasprzyka. Dochód z biletów zostanie przeznaczony na leczenie Trwa akcja zbiórki pieniędzy na pomoc Jackowi Kasprzykowi. Opolski społecznik walczy z rakiem trzustki. » więcej 2024-11-15, godz. 17:26 Otwarto wystawę "Stanisław Bober. Fotografie" w MŚO Ponad 400 fotografii Stanisława Bobera, twórcy, którego powojenne losy splotły się z historią Opola, można oglądać w Muzeum Śląska Opolskiego. Wystawa… » więcej 2024-11-15, godz. 13:00 Katarzyna Zyskowska o "Alchemii" w ramach 22. Opolskiej Jesieni Literackiej O książce pt. 'Alchemia. Powieść biograficzna o Marii Skłodowskiej-Curie' opowiedziała w Opolu autorka Katarzyna Zyskowska. Pisarka była gościem Miejskiej… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »