Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 115 lat od akcji pod Bezdanami z udziałem czterech…
2023-09-26, 16:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł

Mija 115 lat od akcji pod Bezdanami z udziałem czterech przyszłych premierów Polski

Walery Sławek [fot. wikipedia/domena publiczna]
Walery Sławek [fot. wikipedia/domena publiczna]
Mija 115 lat od akcji pod Bezdanami nieopodal Wilna. 26 września 1908 roku grupa Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej, dowodzona przez Józefa Piłsudskiego, przeprowadziła atak na rosyjski wagon pocztowy, podczas którego zdobyto ponad 200 tysięcy rubli. W akcji z bronią w ręku uczestniczyło czterech przyszłych premierów Polski: Józef Piłsudski, Walery Sławek, Aleksander Prystor i Tomasz Arciszewski. Była to jedyna tego typu akcja, w której Józef Piłsudski wziął bezpośredni udział.
Brak pieniędzy był jednym z największych problemów działaczy niepodległościowych z Organizacji Bojowej PPS. Ścigani przez carską policję i zmuszani do częstej zmiany miejsca zamieszkania potrzebowali gotówki na broń i łapówki. Jedynym sposobem pozyskiwania funduszy były tak zwane eksy - akcje ekspropriacyjne, czyli napady rabunkowe. Zdobywane w ten sposób sumy nie były wysokie, sięgały kilku tysięcy rubli. Coraz częściej ginęli w nich bojowcy PPS. W 1906 roku podczas takiej akcji oko stracił Walery Sławek, któremu bomba wybuchła w rękach. Dlatego Józef Piłsudski podjął decyzję o zorganizowaniu poważniejszej akcji - napadu rabunkowego na pociąg pocztowy.

Na miejsce operacji wybrano niewielką stację kolejową w Bezdanach, położoną 25 kilometrów od Wilna, przez którą raz w tygodniu przejeżdżał pociąg relacji Wilno - Petersburg. Przewożono w nim gotówkę z carskich urzędów skarbowych.

Do napadu doszło późnym wieczorem, wszystko trwało około 40 minut. Bojowcy rzucili na wagon pocztowy 2 bomby, obezwładnili obsługę stacji, telefonu i telegrafu. Podczas akcji zabito i raniono kilku rosyjskich żołnierzy i pracowników pocztowych. Bojowcy nie ponieśli strat. Ich łupem padło 200 tysięcy 812 rubli i 61 kopiejek, które przeznaczono na powstające w Galicji polskie organizacje wojskowe. Część pieniędzy wykorzystano też do spłaty długów organizacji oraz wsparcia uwięzionych towarzyszy i ich rodzin. W napadzie wzięło udział 17 bojowców PPS. Trzech z nich, a także jedna kobieta Cezaryna Kozakiewiczówna, która brała udział w przygotowaniach do akcji, zostało później schwytanych. Otrzymali kary śmierci, zamienione na dożywocie bądź katorgę, a Kozkiewiczówna od razu została skazana na ciężkie roboty. Wszyscy wyszli na wolność w wyniku rewolucji 1917 roku.

W sobotę (23.09) na stacji kolejowej w Bezdanach odsłonięto tablicę upamiętniającą "akcję czterech premierów". Uroczystość zorganizował Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Ambasada RP w Republice Litewskiej. Na tablicy umieszczono napisy w języku polskim, litewskim i angielskim: "W hołdzie Józefowi Piłsudskiemu i jego towarzyszom z Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej uczestnikom akcji ekspropriacyjnej wymierzonej przeciwko rosyjskiemu zaborcy (...)". Dalej napis głosi: "Czyn ten i zdobyte fundusze przeznaczone na działalność organizacji niepodległościowych, przyczyniły się do formowania przyszłych kadr odrodzonego Wojska Polskiego i polskiej drogi ku niepodległości".

Zobacz także

2024-07-18, godz. 09:00 Otwarcie wystawy "Od Racławic do Radzymina" W Muzeum Bitwy Warszawskiej 1920 roku w Radzyminie można oglądać obrazy współczesnych artystów o tematyce związanej z Insurekcją Kościuszkowską. Wystawa… » więcej 2024-07-18, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 18 lipca » więcej 2024-07-17, godz. 15:00 Obchody 80 rocznicy wyzwolenia Ankony Od uroczystego Apelu Poległych na Polskim Cmentarzu Wojennym w Loreto rozpoczną się dziś o 18.00 obchody przypadającej jutro 80. rocznicy wyzwolenia Ankony… » więcej 2024-07-17, godz. 13:00 15 lat temu zmarł Leszek Kołakowski, filozof, pisarz i publicysta 15 lat temu, 17 lipca 2009 roku, zmarł Leszek Kołakowski, filozof, pisarz i publicysta, uznany w świecie myśliciel, autor moralistyczno-filozoficznych esejów… » więcej 2024-07-17, godz. 11:00 „Zanurz ręce w historii” - wakacyjne warsztaty w CMJW Wakacyjne warsztaty archeologiczne „Zanurz ręce w historii” - to propozycja Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych. Uczestnicy będą mieli okazję przekonać… » więcej 2024-07-17, godz. 09:00 Pożegnano dziennikarza Zygmunta Gutowskiego organizatora festiwali "Niepokalana" i "Losy Polaków” Rodzina, przyjaciele, środowisko dziennikarsko-filmowe oraz solidarnościowe pożegnało w Warszawie Zygmunta Gutowskiego - dziennikarza radiowego i telewizyjnego… » więcej 2024-07-17, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 17 lipca » więcej 2024-07-16, godz. 15:00 Litwa: w Kownie odsłonięto pomnik króla Aleksandra Jagiellończyka W Kownie odsłonięty został pomnik Aleksandra Jagiellończyka. Był on wielkim księciem litewskim, ale później został też królem Polski. Pomnik stworzyli… » więcej 2024-07-16, godz. 13:00 55. rocznica lądowania na Księżycu 16 lipca 1969 r. rozpoczęła się misja Apollo 11, dzięki której 21 lipca o godz. 2:56 czasu uniwersalnego człowiek po raz pierwszy stanął na powierzchni… » więcej 2024-07-16, godz. 11:00 40 lat temu sąd ogłosił wyrok w sprawie zabójstwa maturzysty Grzegorza Przemyka 40 lat temu, 16 lipca 1984 roku, sąd ogłosił wyrok w sprawie zabójstwa maturzysty Grzegorza Przemyka, syna poetki i działaczki opozycyjnej w PRL Barbary Sadowskiej… » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »