Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 115 lat od akcji pod Bezdanami z udziałem czterech…
2023-09-26, 16:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł

Mija 115 lat od akcji pod Bezdanami z udziałem czterech przyszłych premierów Polski

Walery Sławek [fot. wikipedia/domena publiczna]
Walery Sławek [fot. wikipedia/domena publiczna]
Mija 115 lat od akcji pod Bezdanami nieopodal Wilna. 26 września 1908 roku grupa Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej, dowodzona przez Józefa Piłsudskiego, przeprowadziła atak na rosyjski wagon pocztowy, podczas którego zdobyto ponad 200 tysięcy rubli. W akcji z bronią w ręku uczestniczyło czterech przyszłych premierów Polski: Józef Piłsudski, Walery Sławek, Aleksander Prystor i Tomasz Arciszewski. Była to jedyna tego typu akcja, w której Józef Piłsudski wziął bezpośredni udział.
Brak pieniędzy był jednym z największych problemów działaczy niepodległościowych z Organizacji Bojowej PPS. Ścigani przez carską policję i zmuszani do częstej zmiany miejsca zamieszkania potrzebowali gotówki na broń i łapówki. Jedynym sposobem pozyskiwania funduszy były tak zwane eksy - akcje ekspropriacyjne, czyli napady rabunkowe. Zdobywane w ten sposób sumy nie były wysokie, sięgały kilku tysięcy rubli. Coraz częściej ginęli w nich bojowcy PPS. W 1906 roku podczas takiej akcji oko stracił Walery Sławek, któremu bomba wybuchła w rękach. Dlatego Józef Piłsudski podjął decyzję o zorganizowaniu poważniejszej akcji - napadu rabunkowego na pociąg pocztowy.

Na miejsce operacji wybrano niewielką stację kolejową w Bezdanach, położoną 25 kilometrów od Wilna, przez którą raz w tygodniu przejeżdżał pociąg relacji Wilno - Petersburg. Przewożono w nim gotówkę z carskich urzędów skarbowych.

Do napadu doszło późnym wieczorem, wszystko trwało około 40 minut. Bojowcy rzucili na wagon pocztowy 2 bomby, obezwładnili obsługę stacji, telefonu i telegrafu. Podczas akcji zabito i raniono kilku rosyjskich żołnierzy i pracowników pocztowych. Bojowcy nie ponieśli strat. Ich łupem padło 200 tysięcy 812 rubli i 61 kopiejek, które przeznaczono na powstające w Galicji polskie organizacje wojskowe. Część pieniędzy wykorzystano też do spłaty długów organizacji oraz wsparcia uwięzionych towarzyszy i ich rodzin. W napadzie wzięło udział 17 bojowców PPS. Trzech z nich, a także jedna kobieta Cezaryna Kozakiewiczówna, która brała udział w przygotowaniach do akcji, zostało później schwytanych. Otrzymali kary śmierci, zamienione na dożywocie bądź katorgę, a Kozkiewiczówna od razu została skazana na ciężkie roboty. Wszyscy wyszli na wolność w wyniku rewolucji 1917 roku.

W sobotę (23.09) na stacji kolejowej w Bezdanach odsłonięto tablicę upamiętniającą "akcję czterech premierów". Uroczystość zorganizował Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Ambasada RP w Republice Litewskiej. Na tablicy umieszczono napisy w języku polskim, litewskim i angielskim: "W hołdzie Józefowi Piłsudskiemu i jego towarzyszom z Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej uczestnikom akcji ekspropriacyjnej wymierzonej przeciwko rosyjskiemu zaborcy (...)". Dalej napis głosi: "Czyn ten i zdobyte fundusze przeznaczone na działalność organizacji niepodległościowych, przyczyniły się do formowania przyszłych kadr odrodzonego Wojska Polskiego i polskiej drogi ku niepodległości".

Zobacz także

2024-07-23, godz. 12:02 Archiwa Państwowe: 80. rocznica Powstania Warszawskiego - Mapping 3D Niezwykła wizualna podróż przez historię Warszawy, a także hołd bohaterskim Powstańcom Warszawskim oraz poznanie unikalnego dziedzictwa kulturowego miasta… » więcej 2024-07-23, godz. 16:02 NBP zaprezentował monety upamiętniające R.Traugutta Narodowy Bank Polski zaprezentował monety upamiętniające Romualda Traugutta. Uroczystość odbyła się na kilka dni przed 160. rocznicą śmierci przywódcy… » więcej 2024-07-24, godz. 11:00 Muzeum Niepodległości - sceny z powstania warszawskiego na dioramach Sceny z powstania warszawskiego w formie dioram można oglądać w Muzeum Niepodległości. Autorem wystawy "Powstanie warszawskie - pamięć i duma" jest Krzysztof… » więcej 2024-07-24, godz. 09:00 Polska Policja obchodzi dziś swoje święto Polska Policja obchodzi dziś (24 lipca) swoje święto. To okazja do wyrażenia wdzięczności funkcjonariuszom za służbę i złożenia życzeń, a także do… » więcej 2024-07-24, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 24 lipca » więcej 2024-07-23, godz. 16:25 Zmarł Andrzej Milczanowski W wieku 85 lat zmarł Andrzej Milczanowski. Poinformował o tym Andrzej Rozenek w mediach społecznościowych. » więcej 2024-07-23, godz. 15:00 195 lat temu zmarł Wojciech Bogusławski, nazywany ojcem teatru polskiego 195 lat temu - 23 lipca 1829 - zmarł Wojciech Bogusławski, aktor, reżyser, dramatopisarz, założyciel pierwszej polskiej szkoły dramatycznej w Warszawie… » więcej 2024-07-23, godz. 12:16 Ulicami Warszawy po raz trzynasty przeszedł Marsz Pamięci [DŹWIĘK] Ulicami Warszawy po raz trzynasty przeszedł Marsz Pamięci w 82. rocznicę Wielkiej Akcji Likwidacyjnej stołecznego getta. 22 lipca 1942 roku Niemcy rozpoczęli… » więcej 2024-07-23, godz. 11:00 W Muzeum na Majdanku można zobaczyć nowe zbiory Wspomnienia byłego więźnia, kufer podróżny, medal Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata oraz liczne dokumenty i fotografie pozyskało Muzeum na Majdanku dzięki… » więcej 2024-07-23, godz. 09:00 82. rocznica pierwszego transportu Żydów do niemieckiego obozu zagłady w Treblince 82 lata temu, 23 lipca 1942 roku, do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Treblince (inaczej Treblinka II) przywieziono pierwszy transport Żydów z Warszawy… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »