Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 231 lat temu został otwarty Cmentarz Powązkowski…
2023-05-22, 08:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł

231 lat temu został otwarty Cmentarz Powązkowski w Warszawie

Cmentarz Powązki, Warszawa [źródło pixabay.com]
Cmentarz Powązki, Warszawa [źródło pixabay.com]
231 lat temu, w maju 1792 roku, został uroczyście otwarty i poświęcony Cmentarz Powązkowski. Nekropolię założono niecałe dwa lata wcześniej, 4 listopada 1790 roku. Cmentarz, znajdujący się na działce podarowanej miastu przez rodzinę Szymanowskich, jest jedną z najstarszych katolickich nekropolii Warszawy. Także w 1792 roku został postawiony i poświęcony kościół pod wezwaniem św. Karola Boromeusza, ufundowany przez króla Stanisława Augusta i jego brata, ówczesnego prymasa Michała Poniatowskiego. Nazwa cmentarza pochodzi od wsi Powązki, na polach której został założony.
Na warszawskich Powązkach spoczywa wielu wybitnych i zasłużonych Polaków. Początkowo cmentarz zajmował powierzchnię ponad dwóch hektarów, obecnie są to 43 hektary. Cały teren, uznany za skarbnicę rzeźby i małej architektury, jest objęty ścisłą ochroną konserwatorską. Od 2014 roku Cmentarz Powązkowski jest Pomnikiem Historii.

Powązki, choć niesłusznie, często uważa się za najstarszy cmentarz w stolicy. Przeczą temu jednak wzmianki historyczne, bowiem starsze obiekty są na Kamionku i Służewie. Wśród miliona osób, których pochówki odbyły się na Powązkach, znajdują się żołnierze narodowych zrywów, od insurekcji kościuszkowskiej do Powstania Warszawskiego, działacze niepodległościowi, wybitni pisarze, poeci, uczeni, artyści, aktorzy, myśliciele, lekarze, prawnicy i biskupi. Spoczywają tu generałowie: Antoni Chruściel pseudonim "Monter", Walerian Czuma, Tadeusz Kutrzeba, a także Aleksander Kamiński, Krzysztof Kamil Baczyński, Zofia Nałkowska, Leszek Kołakowski, Tadeusz Kotarbiński, Jan Cybis, Mira Zimińska-Sygietyńska, Jan Kiepura, Jerzy Waldorff, Jacek Kaczmarski.

Część Powązek stanowi Cmentarz Wojskowy, potocznie nazywany Powązkami Wojskowymi, który został założony w 1912 roku. Początkowo odbywały sie tu pogrzeby żołnierzy carskiego garnizonu, potem między innymi bohaterów powstań i wojny obronnej 1939 roku. Po II wojnie światowej wokół Alei Zasłużonych chowano przedstawicieli komunistycznych władz i wysokich rangą wojskowych, w późniejszych czasach - osoby cenione i znane.

Na cmentarzu odbywają się uroczystości rocznicowe, patriotyczne, apele pamięci. Tradycyjnie na Powązkach przy pomniku Gloria Victis, co roku 1 sierpnia o godzinie 17.00, czyli w godzinę "W"- wybuchu Powstania Warszawskiego, gromadzą się mieszkańcy stolicy oraz innych miast, kombatanci i przedstawiciele władz, by oddać cześć powstańcom. Na Powązkach Wojskowych wzniesiono wiele pomników, jak: wspomniany Gloria Victis, Mauzoleum Polaków pomordowanych w obozach koncentracyjnych - na wieczną pamięć potomnych. Są mogiły symboliczne, w tym ofiar Katynia oraz generała Augusta Emila Fieldorfa, skazanego na karę śmierci przez komunistyczny sąd. W 2010 roku został odsłonięty monument ku czci 96 ofiar katastrofy smoleńskiej. Na Powązkach Wojskowych znajduje się także Kwatera na Łączce, gdzie potajemnie były chowane ciała więźniów pomordowanych w latach 1945-1956 przez Urząd Bezpieczeństwa w więzieniu mokotowskim. Na terenie "Łączki" postawiono Panteon - Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych, upamiętniający żołnierzy wyklętych - ofiary stalinowskich represji w Polsce po II wojnie światowej.

Z inicjatywy pisarza i krytyka muzycznego Jerzego Waldorffa (zmarłego w 1999 roku), od 1975 roku na Cmentarzu Powązkowskim organizowane są kwesty na rzecz ochrony zabytków. Corocznie uczestniczy w nich ponad 200 osób ze świata kultury, nauki i polityki, w ubiegłym (2022) było 340 kwestarzy. Dzięki temu Społeczny Komitet Opieki nad Starymi Powązkami, noszący imię inicjatora akcji, przeprowadził ponad 1518 prac konserwatorskich. Poza kwestą społeczną, konserwacja i renowacja zabytków Starych Powązek jest finansowana z dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, miasta stołecznego Warszawy, a także z pieniędzy otrzymywanych od darczyńców - prywatnych osób, firm oraz instytucji.

Zobacz także

2024-04-22, godz. 23:42 Od 21 maja Pałac Rzeczypospolitej będzie dostępny dla zwiedzających Pałac Rzeczypospolitej w Warszawie z unikatowym zbiorami Biblioteki Narodowej stanie się dostępny dla zwiedzających. Po remoncie zabytek będzie można zwiedzać… » więcej 2024-04-22, godz. 11:00 30 lat temu zmarł Richard Nixon, prezydent USA w latach "zimnej wojny" 30 lat temu, 22 kwietnia 1994 roku, zmarł Richard Nixon, republikanin, 37. prezydent USA w latach "zimnej wojny", od 1969 do 1974, wybrany na dwie, kolejne kadencje… » więcej 2024-04-22, godz. 09:00 79. rocznica oswobodzenia KL Sachsenhausen 79 lat temu - 22 kwietnia 1945 roku - polscy i sowieccy żołnierze weszli do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego w miejscowości Sachsenhausen… » więcej 2024-04-22, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 22 kwietnia » więcej 2024-04-21, godz. 11:00 79 lat temu oddziały 2. Korpusu Polskiego zajęły Bolonię 79 lat temu - 21 kwietnia 1945 roku - oddziały 2. Korpusu Polskiego walczące na froncie włoskim zajęły Bolonię. Miasto zostało wyzwolone w ramach operacji… » więcej 2024-04-21, godz. 09:00 105 lat temu oddziały polskie wyzwoliły Wilno spod okupacji bolszewickiej 105 lat temu - 21 kwietnia 1919 roku, w Poniedziałek Wielkanocny - oddziały polskie dowodzone przez Józefa Piłsudskiego wyzwoliły Wilno spod okupacji bolszewickiej… » więcej 2024-04-21, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 21 kwietnia » więcej 2024-04-20, godz. 21:32 Słuchowisko Teatru Polskiego Radia o getcie warszawskim Na 81. rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim Teatr Polskiego Radia i Teatr Żydowski przygotowały wspólne słuchowisko. To radiowy spektakl "Zdążyć… » więcej 2024-04-20, godz. 20:50 Nowe brytyjskie muzeum opowiada historię polskich lotników Zdjęcia, mapy, ordery, dzienniki, ekwipunek, opisy w dwóch językach i nagrania wideo - to wszystko opowiada historię polskich lotników, służących podczas… » więcej 2024-04-20, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 20 kwietnia » więcej
678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »