Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 102 lata temu Sejm Ustawodawczy II RP uchwalił konstytucję…
2023-03-17, 08:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł

102 lata temu Sejm Ustawodawczy II RP uchwalił konstytucję marcową

Konstytucja marcowa - Odezwa [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe/Archiwum Państwowe w Łodzi]
Konstytucja marcowa - Odezwa [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe/Archiwum Państwowe w Łodzi]
102 lat temu - 17 marca 1921 roku - Sejm Ustawodawczy uchwalił pierwszą pełną i nowoczesną konstytucję odrodzonej Rzeczpospolitej. Od daty przyjęcia nazywana jest konstytucją marcową. Wprowadziła republikę demokratyczną, władzę oddając w ręce narodu.
Składała się z 7 rozdziałów i 126 artykułów. Zapisano w niej, że władzę w imieniu narodu będą sprawować dwie demokratycznie wybrane izby parlamentu - Sejm i Senat. Zgodnie z dokumentem posłowie i senatorowie stanowili prawo i kontrolowali pracę rządu jako władza ustawodawcza.

Zgromadzenie Narodowe, czyli połączone izby parlamentu, wybierały na 7-letnią kadencję prezydenta. Władzę sądowniczą sprawowały niezawisłe sądy. Konstytucja uznawała własność prywatną za jedną z głównych podstaw ustroju. Gwarantowała też wolność słowa. Odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 roku, po 123 latach zaborów, stworzyło konieczność ustalenia ustroju odrodzonego państwa. Dlatego uchwalenie ustawy zasadniczej było najważniejszym zadaniem Sejmu Ustawodawczego, który po raz pierwszy zebrał się 10 lutego 1919 roku.

Konstytucję marcową poprzedziła tak zwana mała konstytucja (1919), która powierzyła Józefowi Piłsudskiemu dalsze sprawowanie urzędu Naczelnika Państwa, wykonującego wolę Sejmu Ustawodawczego.

Posłowie pracowali nad pełną ustawą zasadniczą dwa lata, w trudnych warunkach ciągle toczących się walk o granice państwa i przy ogromnych problemach wewnętrznych. Konstytucja została przyjęta większością głosów, jednak żadna ze stron politycznych II RP nie mogła mówić o pełnym sukcesie lub kompletnej porażce. Zwyciężyła nadrzędna racja stanu. Konstytucja marcowa obowiązywała do 1935 roku. Wówczas uchwalono tak zwaną konstytucję kwietniową, wdrażającą autorytarny system prezydencki.

(więcej)

Przy tworzeniu projektu ustawy zasadniczej Sejm Ustawodawczy wzorował się na systemie parlamentarno-gabinetowym III Republiki Francuskiej. W czasie sejmowych debat nad treścią konstytucji posłowie spierali się przede wszystkim o to, czy parlament ma być jedno czy dwuizbowy. Gorące emocje wywoływała też kwestia uprawnień prezydenta i sposobu jego wyboru. Dyskutowano też między innymi o statusie Kościoła katolickiego i mniejszości narodowych.

Wśród historyków przeważa pogląd, że konstytucja marcowa dawała zbyt małe uprawnienia prezydentowi. Zgodnie z jej zapisami nie posiadał on inicjatywy ustawodawczej ani prawa weta wobec uchwalanych ustaw. Wszystkie jego akty rządowe wymagały kontrasygnaty premiera i odpowiedniego ministra. W kwietniu 1935 roku na Zamku Królewskim w Warszawie prezydent Ignacy Mościcki podpisał tak zwaną konstytucję kwietniową, która przyznawała prezydentowi nadrzędną pozycję wobec innych organów państwa.

Zobacz także

2024-05-10, godz. 09:00 Moszna - XI edycja ogólnopolskiej akcji promocyjnej pn. Dni Otwarte Funduszy Europejskich. Tegoroczne DOFE będzie integralnym elementem obchodów 20-lecia Polski w Unii Europejskiej. » więcej 2024-05-10, godz. 08:00 Muzeum Uniwersytetu Opolskiego ma 10 lat Dziesięć lat temu utworzono Muzeum Uniwersytetu Opolskiego. Placówka opowiada historię opolskiego szkolnictwa wyższego. Są tu portrety wszystkich rektorów… » więcej 2024-05-10, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 10 maja » więcej 2024-05-09, godz. 15:00 37 lat temu w Lesie Kabackim rozbił się Ił-62 "Tadeusz Kościuszko" 37 lat temu, 9 maja 1987 roku, w Lesie Kabackim pod Warszawą rozbił się samolot Ił-62 M "Tadeusz Kościuszko". Na pokładzie maszyny znajdowały się 183 osoby… » więcej 2024-05-09, godz. 13:00 79. rocznica wyzwolenia KL Stutthof 79 lat temu, 9 maja 1945 roku, wojska radzieckie wkroczyły do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Stutthof. Założony w 1939 roku w Sztutowie… » więcej 2024-05-09, godz. 11:30 Dziś Dzień Europy Dziś świętujemy Dzień Europy, ustanowiony na pamiątkę ogłoszenia historycznej deklaracji Roberta Schumana, w której przedstawił swoją wizję nowoczesnej… » więcej 2024-05-09, godz. 11:00 W Muzeum Niepodległości zaprezentowało „Portret zesłańca” Muzeum Niepodległości w Warszawie zaprezentowało unikatowy obraz - „Portret zesłańca” Aleksandra Sochaczewskiego z 1885 roku. To portret starszego mężczyzny… » więcej 2024-05-09, godz. 09:00 Archiwum IPN zaprezentowało publikację poświęconą losom rodzin Polaków Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej zaprezentowało publikację poświęconą losom rodzin Polaków zamordowanych w ramach operacji antypolskiej NKWD. Wydawnictwo… » więcej 2024-05-09, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 9 maja » więcej 2024-05-08, godz. 19:41 Prof. G. Berendt o zakończeniu II wojny światowej Profesor historyk Grzegorz Berendt przypomina, że zakończenie II wojny światowej nie przyniosło Polsce wolności i suwerenności. 79 lat temu, 8 maja 1945… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »