Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 55 lat temu wiec studentów na UW stał się początkiem…
2023-03-08, 10:00 Autor: IAR/E.Leo/K.Koziełł

55 lat temu wiec studentów na UW stał się początkiem Marca'68

Protest studentów. [fot. źródło: polskiemiesiace.ipn.gov.pl/mie/wszystkie-wydarzenia/marzec-1968/historia/169441,Jerzy-Eisler-Marzec-68-z-perspektywy-polwiecza.html]
Protest studentów. [fot. źródło: polskiemiesiace.ipn.gov.pl/mie/wszystkie-wydarzenia/marzec-1968/historia/169441,Jerzy-Eisler-Marzec-68-z-perspektywy-polwiecza.html]
55 lat temu, 8 marca 1968 roku, na Uniwersytecie Warszawskim odbył się wiec studentów, który pociągnął za sobą falę protestów w całym kraju. Był początkiem wydarzeń Marca 1968 roku - kryzysu politycznego, związanego z niezadowoleniem społeczeństwa oraz walką wewnątrz rządzącej PZPR. Partyjne rozgrywki toczyły się w atmosferze antysemickiej i antyinteligenckiej propagandy. W jej wyniku z kraju wyemigrowało kilkanaście tysięcy obywateli polskich pochodzenia żydowskiego.
Kilkutysięczny wiec studentów uniwersytetu, który odbył się 8 marca 1968 roku, został zorganizowany na znak protestu przeciwko decyzji zakazującej wystawienia "Dziadów" w Teatrze Narodowym, uznanych przez władze PRL za spektakl o wymowie antyradzieckiej, oraz relegowaniu z uczelni Adama Michnika i Henryka Szlajfera za wcześniejszy protest w obronie spektaklu oraz przekazywanie informacji zagranicznym dziennikarzom. Do studentów przyłączyły się środowiska intelektualistów, część młodych robotników i uczniów szkół średnich. Fala protestów ogarnęła całą Polskę.

8 marca uczestnicy wiecu w Warszawie domagali się przede wszystkim przywrócenia swobód twórczych i zniesienia cenzury. W przyjętej rezolucji studenci stwierdzali: "Nie pozwolimy odebrać sobie prawa do obrony demokratycznych i niepodległościowych tradycji narodu polskiego. Nie umilkniemy wobec represji".

Oddziały milicji i ORMO - Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej - spacyfikowały protestujących studentów. Wielu zostało pobitych, doszło do licznych aresztowań. Milicjanci atakowali także pracowników naukowych. Tłum zgromadzony na Krakowskim Przedmieściu i obserwujący bicie młodzieży krzyczał w stronę milicji - "Gestapo!".

W kolejnych dniach marca doszło do demonstracji także w innych ośrodkach akademickich. W Gdańsku 15 marca odbyła się największa w skali kraju manifestacja, w której wzięło udział około 20 tysięcy osób. W całej Polsce do studentów przyłączali się intelektualiści, robotnicy i młodzież szkolna. Wspólnym żądaniem był postulat zniesienia cenzury oraz "dyktatury ciemniaków", którego to określenia użył wobec rządzących Stefan Kisielewski.

Komunistyczne władze stłumiły protesty siłą, a także represjami, wyrzucaniem ze studiów, poborem do wojska. Duże znaczenie miało poparcie jakiego udzielił I sekretarzowi KC Władysławowi Gomułce - Edward Gierek (od 1957 roku I sekretarz KW PZPR w województwie katowickim) w imieniu śląskiego aktywu partyjnego 14 marca 1968 roku na wielkim wiecu poparcia władz w Katowicach. Gierek zapowiadał wówczas "pogruchotanie kości pogrobowcom starego ustroju, rewizjonistom, syjonistom, sługusom imperializmu". Według informacji Generalnej Prokuratury z 1968 roku, w związku z wydarzeniami marcowymi zatrzymano ponad 2700 osób, w tym 359 studentów. Przed kolegiami postawiono blisko 700 osób, w tym 143 studentów. Śledztwa wszczęto wobec 540 osób, w tym 207 studentów. Kilkadziesiąt osób stanęło przed sądem w trybie przyspieszonym.

Bunt młodzieży i brutalna reakcja władzy uświadomiły społeczeństwu słabość marksistowskiej ideologii i spowodowały odejście dużej grupy dotychczasowych zwolenników, w tym części inteligencji. Marzec'68 był jednym z etapów formowania się demokratycznej opozycji. Uczestnicy Marca tworzyli potem KOR, "Solidarność", podziemie solidarnościowe oraz wolną i niepodległą Polskę.

Zobacz także

2024-04-22, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 22 kwietnia » więcej 2024-04-21, godz. 11:00 79 lat temu oddziały 2. Korpusu Polskiego zajęły Bolonię 79 lat temu - 21 kwietnia 1945 roku - oddziały 2. Korpusu Polskiego walczące na froncie włoskim zajęły Bolonię. Miasto zostało wyzwolone w ramach operacji… » więcej 2024-04-21, godz. 09:00 105 lat temu oddziały polskie wyzwoliły Wilno spod okupacji bolszewickiej 105 lat temu - 21 kwietnia 1919 roku, w Poniedziałek Wielkanocny - oddziały polskie dowodzone przez Józefa Piłsudskiego wyzwoliły Wilno spod okupacji bolszewickiej… » więcej 2024-04-21, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 21 kwietnia » więcej 2024-04-20, godz. 21:32 Słuchowisko Teatru Polskiego Radia o getcie warszawskim Na 81. rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim Teatr Polskiego Radia i Teatr Żydowski przygotowały wspólne słuchowisko. To radiowy spektakl "Zdążyć… » więcej 2024-04-20, godz. 20:50 Nowe brytyjskie muzeum opowiada historię polskich lotników Zdjęcia, mapy, ordery, dzienniki, ekwipunek, opisy w dwóch językach i nagrania wideo - to wszystko opowiada historię polskich lotników, służących podczas… » więcej 2024-04-20, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 20 kwietnia » więcej 2024-04-19, godz. 19:45 Uroczystość w hołdzie powstańcom getta warszawskiego W Warszawie uczczono żydowskich bojowników, którzy 19 kwietnia 1943 roku rozpoczęli powstanie w getcie. Akcja kierowana przez żydowskie podziemne formacje… » więcej 2024-04-19, godz. 13:00 Do polskich kin wchodzi "Przysięga Ireny" - historia Polki Ireny Gut, która z narażeniem życia ratowała Żydów W rocznicę powstania w getcie warszawskim, do polskich kin wchodzi „Przysięga Ireny”. To oparta na faktach historia polskiej pielęgniarki Ireny Gut-Opdyke… » więcej 2024-04-19, godz. 11:00 100 lat temu urodził się Tadeusz Smreczyński, lekarz, były więzień niemieckich obozów koncentracyjnych 100 lat temu, 19 kwietnia 1924 roku, urodził się Tadeusz Smreczyński, lekarz, były więzień niemieckich obozów koncentracyjnych. Świadek historii i działacz… » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »