Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne na dziś
2023-03-05, 07:00 Autor: PAP

Kalendarium historyczne na dziś

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
5 marca
1234 - W Ostrzyhomiu na Węgrzech urodziła się Kinga, córka króla Węgier Beli IV, żona księcia Bolesława V Wstydliwego; święta Kościoła katolickiego.

1326 - W Wyszehradzie urodził się Ludwik Andegaweński, król węgierski, w latach 1370-1382 król Polski.

1569 – W ramach przygotowań do zawarcia Unii Lubelskiej król Zygmunt August ogłosił przyłączenie województwa podlaskiego do Korony Królestwa Polskiego.

1603 - Wojska Rzeczpospolitej pod wodzą hetmana Jana Karola Chodkiewicza zwyciężyły wojska szwedzkie w bitwie pod Rakvere w północnej Estonii.

1616 - Na indeks ksiąg zakazanych przez Kościół katolicki wpisana została książka Mikołaja Kopernika "De revolutionibus orbium coelestium".

1808 - We wsi Dobkiszki pod Sejnami urodził się Szymon Konarski, polski działacz niepodległościowy, powstaniec listopadowy, członek organizacji "Młoda Polska" i Stowarzyszenia Ludu Polskiego.

1863 - Powstanie Styczniowe: W starciu pod Skałą poległ Andrij Potebnia, rosyjski oficer pochodzenia ukraińskiego, walczący po stronie powstańców w oddziale gen. Mariana Langiewicza; założyciel tajnej rewolucyjnej organizacji oficerów rosyjskich w Królestwie Polskim; w 1862 r. dokonał nieudanego zamachu na namiestnika Królestwa Polskiego gen. Aleksandra Luedersa.

1871 - W Zamościu urodziła się Róża Luksemburg, działaczka polskiego i niemieckiego ruchu robotniczego, ekonomistka, współzałożycielka SDKPiL; należała do przywódców niemieckiej SPD i II Międzynarodówki; współzałożycielka Związku Spartakusa i KPD.

1901 - W Gwoźnicy koło Strzyżowa urodził się Julian Przyboś, poeta awangardowy, eseista, teoretyk literatury, członek POW, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej.

1902 - W Rzeżycy na Łotwie urodził się Tadeusz Manteuffel, historyk mediewista, kierownik studium historycznego tajnego Uniwersytetu Warszawskiego (1940-1944), prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego (1950-1955), twórca i dyrektor Instytutu Historii PAN (1953-1970).

1908 - W Charlottenburgu urodził się Teodor Parnicki, pisarz, autor powieści historycznych, m.in. "Srebrnych Orłów", "Końca Zgody Narodów", "Aecjusza, ostatniego Rzymianina" i "Tylko Beatrycze".

1935 - We Lwowie zmarł Stanisław Tołłoczko, chemik, filozof, profesor Uniwersytetu Lwowskiego.

1938 - Premiera filmu "Królowa przedmieścia" w reżyserii Eugeniusza Bodo.

1939 - We Lwowie zmarł Jan Gwalbert Pawlikowski, ekonomista, polityk, historyk literatury, taternik, członek władz Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego i Związku Ludowo-Narodowego, honorowy członek Związku Górali, laureat złotego Wawrzynu Akademickiego Polskiej Akademii Literatury.

1940 - Na wniosek szefa NKWD Ławrientija Berii Biuro Polityczne KC WKP(b) podjęło uchwałę o rozstrzelaniu polskich oficerów więzionych w obozach na terenie Związku Sowieckiego oraz polskich więźniów przetrzymywanych przez NKWD na obszarze przedwojennych wschodnich województw Rzeczypospolitej; w wyniku tej decyzji zgładzono około 22 tys. obywateli polskich.

1945 - W Warszawie komunistyczne władze wykonały wyrok śmierci na Lucjanie Szymańskim "Janczarze", ostatnim dowódcy Podokręgu Wschodniego Obszaru Warszawskiego AK. "Janczar" został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa 23 grudnia 1944 r.; wyrok śmierci wydał Wojskowy Sąd Garnizonowy w Warszawie.

1946 - W Fulton w USA Winston Churchill wygłosił słynne przemówienie, podczas którego odnosząc się do kwestii sowieckiej kontroli nad częścią Europy powiedział: "Od Szczecina nad Bałtykiem po Triest nad Adriatykiem przecina kontynent żelazna kurtyna".

1947 - W Gdańsku urodził się Konstanty Andrzej Kulka, skrzypek, pedagog.

1950 - W okolicach Lwowa w walce z oddziałami sowieckiego Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego zginął Roman Szuchewycz "Taras Czuprynka", naczelny dowódca UPA i kierownik OUN-B (Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów, frakcji Bandery); odpowiedzialny za zbrodnicze akcje wobec Polaków na Wołyniu i wschodniej Małopolsce.

1953 - W Kuncewie, obecnie część Moskwy, zmarł Józef Stalin, właściwie Iosif Dżugaszwili, sekretarz generalny KC KPZR i premier Związku Sowieckiego; zbrodniarz odpowiedzialny za prześladowania i śmierć milionów ludzi, który przez ćwierć wieku rządził totalitarnym państwem sowieckim; wśród jego ofiar były setki tysięcy Polaków.

1953 - W Siemiatyczach urodził się Marek Antoni Nowicki, prawnik, działacz na rzecz praw człowieka, działacz podziemnej "Solidarności", współzałożyciel polskiego oddziału Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, w latach 2000-2005 Międzynarodowy Rzecznik Praw Obywatelskich w Kosowie z ramienia ONZ.

1957 - Wytyczono dokładny przebieg granicy polsko-radzieckiej w dawnych Prusach Wschodnich oraz na Mierzei Wiślanej i Zalewie Wiślanym.

1964 - Premiera filmu Jerzego Passendorfera "Skąpani w ogniu".

1990 - W Warszawie zmarł prof. Klemens Szaniawski, filozof, logik, żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego.

1992 – Hanna Gronkiewicz-Waltz została prezesem Narodowego Banku Polskiego.

1993 - W Słupsku zmarł Mieczysław Kościelniak, malarz, grafik; więzień KL Auschwitz, autor około 300 prac narysowanych w obozie, dokumentujących życie więźniów.

1994 - W Warszawie zmarł Jan Dobraczyński, pisarz, autor powieści historycznych; w latach 30. związany z ruchem narodowym; uczestnik kampanii polskiej 1939 r. i Powstania Warszawskiego; po wojnie związany ze Stowarzyszeniem PAX; poseł na Sejm PRL; w latach 1983-1989 przewodniczący Rady Krajowej PRON; w 1993 r. uhonorowany tytułem "Sprawiedliwego wśród Narodów Świata".

2002 - W Warszawie zmarł Stanisław Jankowski, "Agaton", cichociemny, oficer AK, uczestnik Powstania Warszawskiego; po wojnie pracownik Biura Odbudowy Stolicy, współautor planu generalnego zagospodarowania przestrzennego Warszawy, m.in. Trasy W-Z i MDM; autor wspomnień "Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie".

2006 - Premiera serialu telewizyjnego "Ranczo" w reżyserii Wojciecha Adamczyka.

2013 - Czterech polskich himalaistów: Adam Bielecki, Artur Małek, Maciej Berbeka i Tomasz Kowalski stanęło na szczycie niezdobytego do tej pory zimą ośmiotysięcznika Broad Peak w Karakorum; dwaj ostatni nie zdołali jednak powrócić na noc do obozu, 8 marca zostali uznani za zmarłych.

2020 – W Warszawie zmarła Dżennet Połtorzycka-Stampf'l, dziennikarka Polskiego Radia, współautorka powieści radiowej "Matysiakowie". Od 1960 r. współtworzyła - z Jerzym Janickim i Władysławem Żesławskim, a potem z Januszem Adamem Dziewiątkowskim – najsłynniejsze polskie słuchowisko. W 2011 r. została nagrodzona honorowym Złotym Mikrofonem za całokształt swojej pracy

Zobacz także

2024-04-15, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 15 kwietnia » więcej 2024-04-14, godz. 14:30 Rocznica wyzwolenia obozu w Ravensbrück - obchody c.d. Do największego nazistowskiego obozu koncentracyjnego dla kobiet zjechały dziś ostatnie z dawnych więźniarek i krewni kobiet, które przeszły piekło w Ravensbrück… » więcej 2024-04-14, godz. 11:00 Święto Chrztu Polski 14 kwietnia po raz szósty jest obchodzone Święto Chrztu Polski. Upamiętnia wydarzenie umownie datowane na 14 kwietnia 966 roku, kiedy Mieszko I, książę… » więcej 2024-04-14, godz. 09:00 Weekend rocznicy wyzwolenia obozu Ravensbrück Od soboty odbywają się uroczystości rocznicowe w dawnym obozie pracy Ravensbrück. W blisko pięćdziesięciu podobozach na północ od Berlina, w czasie drugiej… » więcej 2024-04-14, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 14 kwietnia » więcej 2024-04-13, godz. 20:14 W Warszawie uczczono pamięć kapłanów zamordowanych w Katyniu "Zostali pokonani przez sowietów, ale odnieśli zwycięstwo nad samym sobą" - mówił o ofiarach zbrodni katyńskiej szef Urzędu do spraw Kombatantów i Osób… » więcej 2024-04-13, godz. 12:00 Akcja NCK i Muzeum Katyńskiego „Podziel się guzikiem” w 84. rocznicę zbrodni katyńskiej Replikę guzika munduru polskich oficerów - ofiar zbrodni katyńskiej - można dziś otrzymać w Warszawie i kilku miastach polskich. To akcja edukacyjna Narodowego… » więcej 2024-04-13, godz. 11:00 Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej 13 kwietnia jest obchodzony Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, którego celem jest oddanie hołdu polskim jeńcom wojennym i więźniom zgładzonym przez… » więcej 2024-04-13, godz. 09:00 84. rocznica drugiej deportacji Polaków w głąb Związku Sowieckiego 84 lata temu, w nocy z 12 na 13 kwietnia 1940 roku, rozpoczęła się druga - z czterech - masowa deportacja ludności polskiej w głąb Związku Sowieckiego… » więcej 2024-04-13, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 13 kwietnia » więcej
910111213
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »